ΥΠΕΝ: εργαλεία σύγκρισης τιμολογίων- φως στο ενεργειακό μίγμα προμηθευτών

Οι καταναλωτές θα πληροφορούνται υποχρεωτικά τα ποσοστά του ενεργειακού μίγματος από ορυκτά καύσιμα και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ώστε να γνωρίζουν πόσο «καθαρή» είναι η ενέργεια του παρόχου που επιλέγουν και θα έχουν πρόσβαση σε εγκεκριμένα από τη ΡΑΕ ψηφιακά εργαλεία σύγκρισης των τιμολογίων των παρόχων.

Παράλληλα περνάει και σε νόμο ότι η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας πρέπει να είναι ανεξάρτητη από κυβερνήσεις και συμφέροντα της αγοράς.

Σειρά νέων ρυθμίσεων για τη λειτουργία της ΡΑΕ, της οποίας επεκτείνονται οι αρμοδιότητες  ελέγχου και στο Χρηματιστήριο Ενέργειας, όπως επίσης θα παρακολουθεί και θα εποπτεύει την εφαρμογή των κανόνων πρόσβασης στις ηλεκτρικές διασυνδέσεις, συμπεριλαμβανόμενων των σχετικών τιμολογίων και της μεθοδολογίας υπολογισμού τους, περιλαμβάνονται σε νέο νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ. H νέα νομοθετική πρωτοβουλία του ΥΠΕΝ  ενσωματώνει στο εθνικό δίκαιο ευρωπαϊκή Οδηγία για την αγορά ενέργειας, προβλέπει ρυθμίσεις για τον υπολογισμό και τις χρεώσεις των τιμολογίων ενέργειας και παράλληλα νέα μέτρα για την προστασία των καταναλωτών.

Το νέο ενεργειακό νομοσχέδιο, με τίτλο: «Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/944 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 5ης Ιουνίου 2019 σχετικά με τους κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και την τροποποίηση της Οδηγίας 2012/27/ΕΕ και άλλες περιβαλλοντικές διατάξεις» έθεσε σε δημόσια διαβούλευση το ΥΠΕΝ από την Παρασκευή 5 μέχρι την Παρασκευή 19 Αυγούστου 2022.

Ανεξαρτησία της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας

Ρύθμιση του νομοσχεδίου κατοχυρώνει την ανεξαρτησία της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας και προβλέπει ότι «κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, τα μέλη της ΡΑΕ δεσμεύονται από τις διατάξεις του παρόντος νόμου, έχουν υποχρέωση τήρησης των αρχών της ανεξαρτησίας, της αμεροληψίας και της διαφάνειας και ενεργούν ανεξάρτητα από οποιοδήποτε οικονομικό συμφέρον. Τα μέλη της ΡΑΕ δεν ζητούν ούτε λαμβάνουν απευθείας οδηγίες από κυβερνητικά και διοικητικά όργανα ή από οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο ή φορέα».

Επεκτείνονται οι αρμοδιότητες της ΡΑΕ

Οι πρωτοβουλίες της ΡΑΕ, να αντιμετωπιστούν παραπλανητικές πρακτικές των καταναλωτών από τους παρόχους ενέργειας, φαινόμενα κερδοσκοπίας και νόθευσης του ανταγωνισμού θωρακίζεται πλέον και νομοθετικά. Επεκτείνεται λοιπόν η παρακολούθηση και εποπτεία της αγοράς ενέργειας από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας και ειδικότερα εισάγονται νέες ρυθμίσεις οι οποίες προβλέπουν ότι:

-Η ΡΑΕ, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της, παρακολουθεί και εποπτεύει τη λειτουργία της αγοράς ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων των χρηματιστηρίων ηλεκτρικής ενέργειας, εκπονεί μελέτες, συντάσσει, δημοσιεύει και υποβάλλει εκθέσεις, προβαίνει σε συστάσεις, αποφασίζει ή εισηγείται στα αρμόδια όργανα τη λήψη αναγκαίων μέτρων, συμπεριλαμβανομένης της έκδοσης κανονιστικών και ατομικών πράξεων, ιδίως για την τήρηση των κανόνων του ανταγωνισμού και των ρυθμιστικών υποχρεώσεων που τίθενται με τον παρόντα νόμο, την προστασία των καταναλωτών, την εκπλήρωση υποχρεώσεων παροχής υπηρεσιών κοινής ωφέλειας, την προστασία του περιβάλλοντος, την ασφάλεια εφοδιασμού και την ανάπτυξη της εσωτερικής αγοράς ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για το σκοπό αυτόν η ΡΑΕ παρακολουθεί και εποπτεύει ιδίως:
-το βαθμό και την αποτελεσματικότητα του ανταγωνισμού στην αγορά ενέργειας, σε επίπεδο χονδρικής και λιανικής,
-τις τιμές για τους οικιακούς καταναλωτές, συμπεριλαμβανομένων των συστημάτων προπληρωμής, το ποσοστό αλλαγής Προμηθευτή, το ποσοστό διακοπής παροχής, την παροχή υπηρεσιών συντήρησης και τα σχετικά τέλη, καθώς και τα παράπονα των Πελατών,
-την εμφάνιση στρεβλώσεων ή περιορισμών του ανταγωνισμού και περιοριστικών συμβατικών πρακτικών, όπως ρητρών αποκλειστικότητας που ενδέχεται να εμποδίζουν Πελάτες να συνάπτουν συμβάσεις ταυτόχρονα με περισσότερους από έναν Προμηθευτές ή να περιορίζουν τη δυνατότητα επιλογής Προμηθευτή,
-τη συμβατότητα των όρων συμβάσεων Προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου με δυνατότητα διακοπής, καθώς και των μακροπρόθεσμων συμβάσεων Προμήθειας, με το εθνικό και ευρωπαϊκό δίκαιο,
-την τήρηση των ειδικών ρυθμιστικών υποχρεώσεων που βαρύνουν τις επιχειρήσεις που ασκούν Ενεργειακές Δραστηριότητες, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις και τους όρους των αδειών που τους έχουν χορηγηθεί.».

Το ενεργειακό μίγμα των παρόχων

Ενδιαφέρον έχει η νέα νομοθετική πρόβλεψη, σύμφωνα με την οποία υποχρεωτικά οι καταναλωτές θα ενημερώνονται για το ενεργειακό μίγμα των παρόχων, ώστε εμμέσως αλλά σαφώς να μπορούν μέσω των επιλογών τους να επηρεάζουν την πορεία της αγοράς ενέργειας προς εκείνους τους παρόχους που έχουν τα μεγαλύτερα ποσοστά «καθαρής» ενέργειας.

Συγκεκριμένα προβλέπεται στη νέο νομοσχέδιο, ότι «οι προμηθευτές παρέχουν στους πελάτες στοιχεία είτε μέσω του λογαριασμού κατανάλωσης και των πληροφοριών τιμολόγησης, απευθείας ή με παραπομπή σε συγκεκριμένη πηγή, είτε σε χωριστό έγγραφο συνημμένο στον λογαριασμό κατανάλωσης, σχετικά με:
-Τη συνεισφορά κάθε ενεργειακής πηγής στο συνολικό μείγμα καυσίμων του εκάστοτε Προμηθευτή κατά το προηγούμενο έτος, με κατανοητό και σαφώς συγκρίσιμο τρόπο, τόσο σε εθνικό επίπεδο, όσο και σε επίπεδο προμηθευτή, εφόσον ο εν λόγω προμηθευτής δραστηριοποιείται σε περισσότερα του ενός κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
-Πληροφορίες για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, όσον αφορά τουλάχιστον τις εκπομπές CO2, που είναι αποτέλεσμα της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από το συνολικό μείγμα καυσίμων του Προμηθευτή κατά το προηγούμενο έτος.

Εγγυήσεις προέλευσης
Η πληροφόρηση σχετικά με την ηλεκτρική ενέργεια από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας πραγματοποιείται με τη χρήση εγγυήσεων προέλευσης, πλην των περ. α) και β) της παρ. 8 του άρθρου 19 της Οδηγίας (ΕΕ) 2018/2001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Δεκεμβρίου 2018, «για την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές» (L 328).
Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας μεριμνά για την αξιοπιστία των πληροφοριών που παρέχουν οι προμηθευτές στους τελικούς πελάτες τους, σύμφωνα με το παρόν και για την παροχή τους, σε εθνικό επίπεδο, με συγκρίσιμο τρόπο.».

Εργαλεία σύγκρισης τιμολογίων

Με “σήματα εμπιστοσύνης” από τη ΡΑΕ θα λειτουργήσουν από το δημόσιο είτε από ιδιωτικούς φορείς πλατφόρμες,  οι οποίες θα προσφέρουν στους καταναλωτές δωρεάν πρόσβαση σε εργαλεία σύγκρισης των προσφορών και των τιμολογίων των προμηθευτών ενέργειας. Η ΡΑΕ θα εκδίδει μετά από έλεγχο σήματα εμπιστοσύνης για τα εργαλεία σύγκρισης. Η ρύθμιση δίνει τη δυνατότητα η ίδια η ΡΑΕ να  παρέχει εργαλείο σύγκρισης το οποίο θα καλύπτει ολόκληρη την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Ειδικότερα για τα εργαλεία σύγκρισης προβλέπεται ότι:
1. Οι οικιακοί πελάτες και οι πολύ μικρές επιχειρήσεις με αναμενόμενη ετήσια κατανάλωση κάτω από εκατό χιλιάδες (100.000) κιλοβατώρες (kWh) δικαιούνται να έχουν δωρεάν πρόσβαση σε τουλάχιστον ένα (1) εργαλείο σύγκρισης των προσφορών των προμηθευτών, περιλαμβανομένων των προσφορών για συμβάσεις δυναμικής τιμολόγησης ηλεκτρικής ενέργειας. Οι πελάτες ενημερώνονται για τη διαθεσιμότητα των εργαλείων αυτών από τους λογαριασμούς τους ή από τα έγγραφα που τους συνοδεύουν ή με άλλα μέσα. Τα εργαλεία σύγκρισης πληρούν τουλάχιστον τις ακόλουθες απαιτήσεις:
α) λειτουργούν ανεξάρτητα από τους συμμετέχοντες στην αγορά και εξασφαλίζουν ότι όλες οι επιχειρήσεις ηλεκτρικής ενέργειας έχουν ίση μεταχείριση στα αποτελέσματα αναζήτησης,
β) αναφέρουν με σαφήνεια τους ιδιοκτήτες τους και το φυσικό ή νομικό πρόσωπο που χειρίζεται και ελέγχει το εργαλείο, και παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο χρηματοδότησης των εργαλείων,
γ) θέτουν σαφή και αντικειμενικά κριτήρια, στα οποία βασίζεται η σύγκριση, περιλαμβανομένων και υπηρεσιών, και τα κοινοποιούν,
δ) χρησιμοποιούν απλή και σαφή γλώσσα,
ε) παρέχουν ακριβή και επικαιροποιημένη πληροφόρηση και αναφέρουν την ώρα της τελευταίας ενημέρωσης,
στ) είναι προσβάσιμα στα άτομα με αναπηρία, όντας αντιληπτά και κατανοητά,
ζ) περιλαμβάνουν αποτελεσματική διαδικασία για την αναφορά εσφαλμένης πληροφόρησης, σχετικά με τις δημοσιοποιούμενες προσφορές, και
η) πραγματοποιούν συγκρίσεις και ταυτόχρονα περιορίζουν τις απαιτούμενες πληροφορίες προσωπικού χαρακτήρα στα δεδομένα που είναι απολύτως αναγκαία για τη σύγκριση.

Προβλέπεται επίσης ότι  κατ’ ελάχιστον ένα εργαλείο σύγκρισης καλύπτει ολόκληρη την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Αν η αγορά καλύπτεται από πολλαπλά εργαλεία σύγκρισης και οι πληροφορίες που παρουσιάζονται σε αυτά δεν καλύπτουν πλήρως την αγορά, τα εργαλεία αυτά περιλαμβάνουν σαφή σχετική δήλωση, πριν από την παρουσίαση των αποτελεσμάτων.
-Τα εργαλεία σύγκρισης μπορούν να τελούν υπό τη διαχείριση οποιασδήποτε οντότητας, ιδίως δημόσιων αρχών ή φορέων και ιδιωτικών εταιρειών.
-Αρμόδια αρχή για την έκδοση σημάτων εμπιστοσύνης για τα εργαλεία σύγκρισης, τα οποία πληρούν τις απαιτήσεις που καθορίζονται παραπάνω , ορίζεται η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ). Με απόφαση της ΡΑΕ εξειδικεύονται οι ειδικότερες προδιαγραφές και απαιτήσεις των εργαλείων σύγκρισης.

Παρακολούθηση 

Η ΡΑΕ υποχρεούται να παρακολουθεί τη διαθεσιμότητα εργαλείων σύγκρισης και να εξασφαλίζει ότι τα εργαλεία σύγκρισης που φέρουν σήμα εμπιστοσύνης εξακολουθούν να πληρούν τις απαιτήσεις.
Όλα τα εργαλεία σύγκρισης προσφορών των συμμετεχόντων στην αγορά είναι επιλέξιμα για υποβολή αίτησης για σήμα εμπιστοσύνης σύμφωνα με το παρόν σε εθελοντική βάση και χωρίς διακρίσεις.

Το σήμα εμπιστοσύνης απονέμεται, αναστέλλεται και ανακαλείται σύμφωνα με τη διαδικασία που καθορίζεται με απόφαση της ΡΑΕ. Αν εργαλείο σύγκρισης προσφορών, στο οποίο έχει απονεμηθεί σήμα εμπιστοσύνης, παραβιάζει τους όρους λειτουργίας του ή τις σχετικές συστάσεις και αποφάσεις της ΡΑΕ, η ΡΑΕ δύναται να επιβάλλει χρηματική κύρωση στον ιδιοκτήτη ή διαχειριστή του.