ΥΠΕΝ-ΤΕΕ: Η συμφωνία για ενεργειακούς επιθεωρητές και εξοικονόμηση ενέργειας στα κτίρια

Πιστοποίησης των Ενεργειακών Επιθεωρητών (που εκδίδουν τα ΠΕΑ), μέσω εξετάσεων στο Τεχνικό Επιμελητήριο, αλλά και αξιολόγηση του τρόπου πληρωμής τους και παράλληλα δημιουργία ελεγκτικού μηχανισμού και συγκεκριμένες κυρώσεις για πλημμελή άσκηση του έργου τους, προβλέπει  το Μνημόνιο συνεργασίας ΥΠΕΝ-ΤΕΕ για την προώθηση της εξοικονόμησης ενέργειας στα κτίρια.

Συγκεκριμένα ανακοινώθηκε ότι σε συμφωνία για ένα νέο πλαίσιο συνεργασίας κατέληξαν το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, με στόχο αφενός την στήριξη του κατασκευαστικού κλάδου (με δεδομένα τα μεγάλα προβλήματα που δημιουργεί η κρίση του κορωνοϊού), αφετέρου τη δημιουργία των κατάλληλων προϋποθέσεων για την επίτευξη των στόχων του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) για την βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης.

Στην προσπάθεια αυτή, η προώθηση της εξοικονόμησης ενέργειας στα κτίρια καταλαμβάνει κεντρικό ρόλο, με δεδομένο ότι το 40% της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας και πάνω  από το 30% των εκπομπών ρύπων προέρχεται από τα κτίρια.

Τα βασικότερα σημεία του Μνημονίου Συνεργασίας μεταξύ ΥΠΕΝ-ΤΕΕ είναι τα εξής:

1. Τροποποιούνται οι Τεχνικές Οδηγίες του ΤΕΕ στο πλαίσιο του Κανονισμού Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων (ΚΕΝΑΚ). Οι οικοδομικές άδειες που έχουν πάρει αριθμό πρωτοκόλλου το 2019 (προεγκρίσεις), θα ακολουθήσουν τις προϊσχύουσες διατάξεις του 2019. Για αυτές που θα εκδοθούν το 2020  και αφορούν είτε νέες κατοικίες, είτε προσθήκες σε υφιστάμενα κτίρια, προβλέπεται υποχρέωση κατάθεσης Μελέτης Ενεργειακής Απόδοσης (ΜΕΑ) για ενεργειακή κατηγορία Β+.  Το ίδιο καθεστώς ισχύει και για αυτές που θα κατατεθούν το πρώτο εξάμηνο του 2021. Από 1^ης Ιουνίου 2021 και εφεξής,  η ΜΕΑ για νέα κτίρια θα πρέπει να τεκμηριώνει την κατάταξή τους στην ενεργειακή κατηγορία Α όπως προβλέπει η κοινοτική νομοθεσία και όπως έχει δεσμευτεί η Ελληνική κυβέρνηση στο ΕΣΕΚ. Στόχος των ρυθμίσεων αυτών είναι να δοθεί στον κατασκευαστικό κλάδο -με τη συνδρομή του ΤΕΕ- η δυνατότητα να προετοιμαστεί κατάλληλα ώστε από το 2022 τα νέα κτίρια να είναι σχεδόν μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης. Υπενθυμίζεται ότι ένας από τους στόχους του ΕΣΕΚ είναι η ενεργειακή αναβάθμιση του 12-15% των κτιρίων έως το 2030 και εκτιμάται ότι το νέο πλαίσιο συνεργασίας κινείται προς την κατεύθυνση αυτή.
2. Επικαιροποιούνται έως το τέλος του έτους  με ευθύνη του ΤΕΕ οι Τεχνικές Προδιαγραφές για ΑΠΕ, Βιοκλιματικά, Φωτοτεχνία, Θέρμανση και Κλιματισμό και Αξιολόγηση Ενεργειακών Επενδύσεων, ώστε να ευθυγραμμίζονται με τον ΚΕΝΑΚ.
3. Ενισχύεται το θεσμικό πλαίσιο που διέπει τις ενεργειακές επιθεωρήσεις και την έκδοση Πιστοποιητικών Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ).  Πιο συγκεκριμένα, προβλέπεται  σύστημα πιστοποίησης των Ενεργειακών Επιθεωρητών (που εκδίδουν τα ΠΕΑ), μέσω εξετάσεων στο Τεχνικό Επιμελητήριο, αλλά και αξιολόγηση του τρόπου πληρωμής τους.

Θα συσταθεί επίσης ελεγκτικός μηχανισμός για τους Ενεργειακούς Επιθεωρητές, μέσω της δημιουργίας Ανεξάρτητου Μητρώου Ελεγκτών των ΠΕΑ που θα εκδίδονται, κατ’ αναλογία με την διαδικασία και λειτουργία των ελεγκτών δόμησης. Εάν διαπιστωθεί στο πλαίσιο των ελέγχων ότι οι Ενεργειακοί Επιθεωρητές ασκούν πλημμελώς τα καθήκοντά τους, θα προβλέπονται συγκεκριμένες κυρώσεις. Και οι Ενεργειακοί Ελεγκτές θα πιστοποιούνται από το ΤΕΕ, όπως και οι επιθεωρητές.

4. Προβλέπεται ότι στους επόμενους κύκλους του προγράμματος «Εξοικονόμηση κατ’ Οίκον» θα εξεταστεί η θέσπιση του ενδεδειγμένου συνδυασμού κινήτρων/υποχρεώσεων για την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων κατηγορίας Ζ και Η, λαμβάνοντας υπόψη ότι το 55% των κατοικιών έχουν κατασκευαστεί πριν το 1980 και είναι πολύ χαμηλής ενεργειακής απόδοσης.

Δηλώσεις

Ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Γεράσιμος Θωμάς δήλωσε σχετικά: «Το νέο πλαίσιο συνεργασίας αποτελεί καρπό εποικοδομητικού διαλόγου μεταξύ του υπουργείου μας και του ΤΕΕ. Είμαι βέβαιος ότι θα λειτουργήσει αποτελεσματικά και θα αποτελέσει πολύτιμο εργαλείο για την ενίσχυση της οικοδομικής δραστηριότητας που έχει «παγώσει» λόγω COVID 19. Η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης του κτιριακού αποθέματος της χώρας μας σε συνδυασμό με χρηματοοικονομικά εργαλεία όπως τα προγράμματα «Εξοικονομώ» και ΗΛΕΚΤΡΑ μπορούν να δημιουργήσουν –και να διατηρήσουν- χιλιάδες θέσεις εργασίας την «επόμενη ημέρα»  .

Ο πρόεδρος του ΤΕΕ κ. Γιώργος Στασινός επεσήμανε ότι: «Κάνουμε συνεχώς συγκεκριμένες προτάσεις για την επίλυση χρόνιων προβλημάτων του τεχνικού κόσμου αλλά και το μέλλον της εθνικής οικονομίας με πραγματική ανάπτυξη.  Είναι πολύ θετικό ότι ακόμα και τώρα, που αντιμετωπίζουμε μια πρωτοφανή κρίση, η Πολιτεία ανταποκρίνεται στις προτάσεις του θεσμοθετημένου τεχνικού της συμβούλου και λαμβάνει μέτρα που μπορούν να αποδώσουν οφέλη για να επανεκκινήσει η οικονομία. Με τη συνεργασία ΤΕΕ και ΥΠΕΝ θα γίνει εφικτό η χώρα μας να πετύχει, με πραγματικούς όρους και όχι στα χαρτιά, τους στόχους εξοικονόμησης ενέργειας στα κτίρια, με ένα νέο, πιο σύγχρονο και αποτελεσματικό πλαίσιο, με νέα εργαλεία πραγματικής απόδοσης. Γιατί έχει μεγάλη σημασία – και θα έχει περισσότερη τα επόμενα χρόνια – να καταναλώνουμε λιγότερη ενέργεια, να παράγουμε λιγότερους ρύπους, να έχουμε ένα καλύτερο περιβάλλον. Και ο μόνος δρόμος για να γίνουν αυτά εφικτά είναι, πέρα από κοινοτικές ή άλλες υποχρεώσεις, να μετράμε, να μελετούμε, να κατασκευάζουμε, να ελέγχουμε και να πιστοποιούμε σωστά, με επιστημοσύνη, συνέπεια και αποτελεσματικότητα, ώστε στο τέλος να βλέπει τα οφέλη κάθε πολίτης» .

Το μνημόνιο συνεργασίας

Το μνημόνιο συνεργασίας ΥΠΕΝ- ΤΕΕ έχει ως εξής:

Στο πλαίσιο της εθνικής προσπάθειας για τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας, όπως έχει αποτυπωθεί στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, και ειδικότερα για την προώθηση της εξοικονόμησης ενέργειας στον κτιριακό τομέα, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) και το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ), και λαμβάνοντας υπόψιν την δυσχέρεια στον κατασκευαστικό κλάδο λόγω του COVID-19, συμφώνησαν στο παρακάτω πλαίσιο συνεργασίας:

Α. Μεταβατική περίοδος 

1. Για τις οικοδομικές άδειες που έχουν πάρει αριθμό πρωτοκόλλου το 2019 (προεγκρίσεις), έκδοση ανακοίνωσης που θα ορίζει ότι θα ακολουθήσουν τις προϊσχύουσες διατάξεις (θα καλυφθεί θεσμικά αναδρομικά)(ΥΠΕΝ).
2. Για τις οικοδομικές άδειες που θα εκδοθούν μέχρι τις 31.12.2020 και αφορούν νέα κτίρια κατοικιών, ή προσθήκες σε υφιστάμενα κτίρια, έχουν υποχρέωση κατάθεσης ΜΕΑ για ενεργειακή κατηγορία Β+. Από 1/6/2021 υποβάλλεται ΜΕΑ που τεκμηριώνει ότι το νέο κτίριο κατατάσσεται σε ενεργειακή κατηγορία Α (ΥΠΕΝ).

Β. Ενίσχυση του θεσμικού πλαισίου ενεργειακών επιθεωρήσεων / πιστοποιητικών

 Μετά από απόφαση του ΥΠΕΝ αναθεωρείται το θεσμικό πλαίσιο σχετικά με το μητρώο των ενεργειακών επιθεωρητών και δημιουργείται σύστημα πιστοποίησης των ενεργειακών επιθεωρητών μέσω εξετάσεων στο ΤΕΕ.

1. Αναθεώρηση του πλαισίου για το μητρώο των ενεργειακών επιθεωρητών

• Δημιουργία συστήματος πιστοποίησης των ενεργειακών επιθεωρητών μέσω εξετάσεων στο ΤΕΕ, το οποίο και θα πιστοποιεί τους επιθεωρητές. Αξιολόγηση του τρόπου πληρωμής (ΥΠΕΝ, ΤΕΕ).
• Στο μητρώο ενεργειακών επιθεωρητών, οι πιστοποιημένοι θα εγγράφονται σε νέες κατηγορίες, οι οποίες θα λαμβάνουν υπόψη και την χρήση των επιθεωρούμενων κτιρίων (ΤΕΕ).
• Εξέταση βιωσιμότητας Μητρώου (ΤΕΕ)

2. Ενεργοποίηση μηχανισμού ανεξάρτητων ελεγκτών για τους ενεργειακούς επιθεωρητές:

• Δημιουργία ανεξάρτητου μητρώου ελεγκτών των εκδοθέντων ΠΕΑ κατ’ αναλογία με την διαδικασία και λειτουργία των ελεγκτών δόμησης.
• Ενεργοποίηση του ελέγχου του επιθεωρητή δόμησης για τα τεχνικά συστήματα, καθώς και του ελέγχου της θερμομονωτικής επάρκειας για κάθε νέα οικοδομική άδεια που έχει εκπονηθεί ΜΕΑ.
• Αυστηροποίηση των ποινών στους ενεργειακούς επιθεωρητές, εάν διαπιστωθεί ότι ασκούν πλημμελώς τα καθήκοντά τους (πχ προσωρινή αφαίρεση άδειας ασκήσεως επαγγέλματος)
• Επιλογή για την έκδοση ΠΕΑ για νέα κατασκευή ή ριζική ανακαίνιση από ενεργειακό επιθεωρητή με κλήρωση.

3. Κατ’ αναλογία, το ΥΠΕΝ και το ΤΕΕ θα αναλάβουν την πιστοποίηση των ενεργειακών ελεγκτών, μέσω εξετάσεων στο ΤΕΕ. Στο μητρώο θα εγγράφονται οι πιστοποιημένοι σε τρεις κατηγορίες: α) βιομηχανικών διεργασιών β) κτιριακών εγκαταστάσεων λοιπών εμπορικών χρήσεων και γ) μεταφορών
4. Επικαιροποίηση πλαισίου τεχνικών προδιαγραφών / μεθοδολογιών, με ευθύνη του ΤΕΕ

• Αναθεώρηση Τεχνικών Οδηγιών ΤΕΕ 20701-1, 20701-2 και 20701-4 και έκδοση νέων (ΑΠΕ, Βιοκλιματικά, Φωτοτεχνία, Θέρμανση & Κλιματισμός, Αξιολόγηση Ενεργειακών Επενδύσεων), μέχρι 30/9/2020 το τελικό σχέδιο και μέχρι 31/12/2020 το τελικό κείμενο μετά από έλεγχο με το λογισμικό ΚΕΝΑΚ.

Οι υπηρεσίες του ΥΠΕΝ αναλαμβάνουν την υποχρέωση σχολιασμού εντός δεκαημέρου από την κατάθεση τους των διμηνιαίων εκθέσεων προόδου των ομάδων εργασίας του ΤΕΕ.

• Διορθώσεις/προσαρμογές λογισμικού ΚΕΝΑΚ σύμφωνα με τις αναθεωρημένες και νέες ΤΟΤΕΕ μέχρι 31/12/2020
• Συμπλήρωση προσαρτημάτων, που προβλέπονται από την Οδηγία 2018/844, για συγκρίσεις με προτυποποιημένες μεθοδολογίες (ISO/ΕΝ) μέχρι 31/9/2020 (σύμφωνα με το ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1,  παρ. 1 της Οδηγίας)
• Πρόταση για επαναπροσδορισμό της σχετικής νομοθεσίας για τον τρόπο υπολογισμού της «Ριζικής ανακαίνισης», με τήρηση των ελάχιστων απαιτήσεων ΚΕΝΑΚ

5. Άλλες θεσμικές ρυθμίσεις σχετικές με την ενεργειακή επιθεώρηση:

• Απαίτηση ανάληψης της επίβλεψης της ΜΕΑ στις οικοδομικές άδειες.

Γ. Άλλα μέτρα πολιτικής για αύξηση της ενεργειακής αποδοτικότητας στον κτιριακό τομέα:

1. Στο πλαίσιο του προγράμματος ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΚΑΤ’ ΟΙΚΟΝ, που θα προκηρύσσεται ανά τακτικούς κύκλους:

• Εξορθολογισμός των τιμών μονάδας, με βάση τις τιμές αγοράς (ΤΕΕ, ΥΠΕΝ)
• Μέριμνα για ύπαρξη ικανού αριθμού πιστοποιημένων ενεργειακών επιθεωρητών σε όλες τις περιφερειακές ενότητες για την κάλυψη των αναγκών του προγράμματος (ΤΕΕ).
• Πρόβλεψη για προσεισμικό έλεγχο στα κτίρια κατοικιών που υπόκεινται σε ριζική ανακαίνιση, προκειμένου να ενταχθούν στο πρόγραμμα (ΥΠΕΝ).

2. Θέσπιση κατάλληλου συνδυασμού κινήτρων / υποχρέωσης για ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων κατηγορίας Ζ –Η (ΥΠΕΝ).