ΥΠΕΝ: από το net metering στο net billing και τέλος το «φωτοβολταϊκά στέγης»

Για το πρόγραμμα «Φωτοβολταϊκά στη Στέγη», το οποίο επιδοτεί σημαντικά όλα τα νοικοκυριά και τους αγρότες κλείνουν οι αιτήσεις στα τέλη Ιουνίου 2024 και όλα δείχνουν ότι θα είναι και το τελευταίο πρόγραμμα αυτοπαραγωγής με ενεργειακό συμψηφισμό. Η αγορά  μιλά για «ξαφνικό θάνατο» στο net metering, το οποίο θα αντικατασταθεί με το net billing. Τι λέει η υφυπουργός Ενέργειας.

-«Το Πρόγραμμα «Φωτοβολταϊκά στη Στέγη»,  φτάνει στο τέλος του τους επόμενους μήνες, στα άμεσα σχέδια μας είναι να διαμορφώσουμε τους καταναλωτές ακόμα πιο ενεργούς»,  δήλωσε η υφυπουργός Ενέργειας Αλεξάνδρα Σδούκου και ανακοίνωσε ότι:

-« Για τον σκοπό αυτό μελετάμε τις Ευρωπαϊκές πρακτικές άλλων χωρών, οι οποίες βλέπουμε ότι τείνουν σύμφωνα και με τις Ευρωπαϊκές κατευθύνσεις να απομακρύνονται από το μοντέλο του ενεργειακού συμψηφισμού και να στρέφονται στην αυτοκατανάλωση, δηλαδή κατανάλωση την ίδια χρονική στιγμή της ενέργειας που παράγεται από το Φ/Β και διοχέτευση και αποζημίωση της πλεονάζουσας ενέργειας τις ώρες που αυτή δεν καταναλώνεται».

Η διαφορά μεταξύ net metering και net billing

Ο ενεργειακός συμψηφισμός στο net-metering αφορά το σύνολο της παραγόμενης ενέργειας από φωτοβολταϊκά, ενώ στο net-billing (ταυτοχρονισμένος συμψηφισμός) μόνο το ποσοστό της παραγόμενης ενέργειας που ιδιοκαταναλώνεται σε πραγματικό χρόνο.

-Στο net-metering, η παραγόμενη ενέργεια που δεν ιδιοκαταναλώνεται σε πραγματικό χρόνο εγχέεται στο δίκτυο όπου “αποθηκεύεται” για διάστημα έως και τριών ετών και συμψηφίζεται στην τιμή του τιμολογίου που έχει συμφωνηθεί με τον πάροχο ηλεκτρικής ενέργειας. Μετά την τριετία γίνεται εκκαθάριση και τυχόν πλεόνασμα ενέργειας για τον καταναλωτή δεν αποζημιώνεται.

-Στο net-billing, όλη η πλεονάζουσα ενέργεια εγχέεται στο δίκτυο και αποζημιώνεται με ρυθμιζόμενη τιμή για συστήματα έως 1 MW, η οποία σήμερα είναι στα 6,5 λεπτά/κιλοβατώρα, δηλαδή πολύ χαμηλότερα από τις τιμές των τιμολογίων που ισχύουν σήμερα.

Παραδείγματα

Δύο συγκριτικά παραδείγματα, του Συνδέσμου Εταιρειών Φωτοβολταϊκών (ΣΕΦ) λαμβάνοντας υπόψη τιμή πώλησης της περίσσειας ενέργειας στο net billing στα 6,5 λεπτά/κιλοβατώρα και στο net metering βάσει τις τιμής κιλοβατώρας ενός μέσου «κίτρινου» τιμολογίου Μαρτίου έχουν ως εξής:

Για οικιακό φωτοβολταϊκό 6,6 kW (χωρίς μπαταρία και χωρίς επιδότηση) , ο χρόνος αποπληρωμής της επένδυσης είναι στα 4,2 χρόνια με net metering και στα 6,8 χρόνια με net billing.

Για οικιακό φωτοβολταϊκό 6,6 kW (με μπαταρία και επιδότηση) ο χρόνος αποπληρωμής είναι στα 3,8 χρόνια με net metering και στα 5,8 χρόνια με net billing.

Κλίμα αναστάτωσης

Στις αρχές Μαρτίου από το βήμα της Βουλής και ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θόδωρος Σκυλακάκης δήλωσε ότι «το net metering έχει τελειώσει με βάση τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές. Από εδώ και πέρα στρεφόμαστε στο net billing».

Δήλωση που προκάλεσε αντιδράσεις της αγοράς ενέργειας , που επισήμανε  πρόωρη κατάργηση του προγράμματος «Φωτοβολταϊκά στη Στέγη» και ότι  μια απότομη μετάβαση, χωρίς πρώτα να έχουν προηγηθεί όλα τα απαραίτητα βήματα, θα σημάνει το «πάγωμα» της αγοράς και πρακτικά θα υπονομεύσει την ήδη αποτελεσματική προσπάθεια για τη διάδοση της αυτοκατανάλωσης στα ελληνικά νοικοκυριά.

Τι δηλώνει η υφυπουργός Ενέργειας

Σε αυτό το κλίμα αναστάτωσης που έχει δημιουργηθεί αποσαφήνισε τους σχεδιασμούς του ΥΠΕΝ η υφυπουργός Ενέργειας Αλεξάνδρα Σδούκου, η οποία σε συνέντευξη της στο speaknews και τον Περικλή Βλάχο απαντώντας στο ερώτημα «υπάρχει πολιτική στήριξης των οικογενειών για τοποθέτηση φωτοβολταϊκών σε κάθε σπίτι;» δήλωσε τα ακόλουθα:

-«Η ενεργειακή μετάβαση χωρίς ενεργειακή δημοκρατία και στήριξη των νοικοκυριών δεν μπορεί να επιτευχθεί. Μπορεί αν το δούμε καθαρά τεχνοκρατικά, από χρηματοοικονομικής ανάλυσης η υλοποίηση μεγάλων ΦΒ να ρίχνουν σημαντικά το κόστος κατασκευής και κατά συνέπεια και  το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγουν. Ωστόσο είναι σημαντικό όλοι οι πολίτες και ειδικά τα νοικοκυριά να έχουν δικαίωμα και πρόσβαση στην ενέργεια, να ενδυναμωθούν και να προστατευθούν.

 Γι’ αυτό από πέρυσι, τρέχει το Πρόγραμμα «Φωτοβολταϊκά στη Στέγη»,  το οποίο επιδοτεί σημαντικά όλα τα νοικοκυριά και τους αγρότες για την εγκατάσταση ενός μικρού Φ/Β έως 10,8 kW με μπαταρία για να καλύπτουν τις ενεργειακές τους ανάγκες, ενώ παράλληλα έχει δεσμευτεί και συγκεκριμένος ηλεκτρικός χώρος σε κάθε Υποσταθμό του ΔΕΔΔΗΕ, ώστε να εξασφαλιστεί η σύνδεση τους μέσω πόλη απλοποιημένων διαδικασιών.

Από τον Μάρτιο του 2023 έως και σήμερα έχουμε συνολικά 21000 μικρά Φ/Β που έχουν σύμβαση σύνδεσης με τον ΔΕΔΔΗΕ, ενώ στο Πρόγραμμα έχουμε συνολικά 12.000 εγκεκριμένες αιτήσεις επιδότησης οι οποίες έχουν δεσμεύσει συνολικά 123 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 2.048 αιτήσεις αφορούν τα ευάλωτα νοικοκυριά μας διαθέτοντας ήδη 28 εκατ. ευρώ.

Καθώς το Πρόγραμμα μα αυτό φτάνει στο τέλος του τους επόμενους μήνες, στα άμεσα σχέδια μας είναι να διαμορφώσουμε τους καταναλωτές ακόμα πιο ενεργούς. Για τον σκοπό αυτό μελετάμε τις Ευρωπαϊκές πρακτικές άλλων χωρών, οι οποίες βλέπουμε ότι τείνουν σύμφωνα και με τις Ευρωπαϊκές κατευθύνσεις να απομακρύνονται από το μοντέλο του ενεργειακού συμψηφισμού και να στρέφονται στην αυτοκατανάλωση, δηλαδή κατανάλωση την ίδια χρονική στιγμή της ενέργειας που παράγεται από το Φ/Β και διοχέτευση και αποζημίωση της πλεονάζουσας ενέργειας τις ώρες που αυτή δεν καταναλώνεται.

Οι νέες δράσεις μας θα βασίζονται κυρίως σε αυτή τη λογική, στις οποίες σημαντικό ρόλο θα παίξουν αναντίρρητα η αυξανόμενη διείσδυση των μπαταριών, ώστε να μπορούν οι καταναλωτές να διαχειρίζονται την παραγόμενη ενέργεια, αλλά και οι έξυπνοι μετρητές ώστε να μπορούν να διαχειρίζονται με το βέλτιστο τρόπο τις καταναλώσεις τους.

 Τέλος, μιλώντας για νοικοκυριά και δη ευάλωτα, το νέο Πρόγραμμα «Απόλλων», που σχεδιάζουμε και θα φέρουμε προς ψήφιση στη Βουλή τον επόμενο μήνα, έχει στόχο μέσα από την εγκατάσταση σταθμών ΑΠΕ να καλύψει το μεγαλύτερο μέρος των ενεργειακών αναγκών των ευάλωτων συμπολιτών όλης της χώρας και να μειώσει σημαντικά τους λογαριασμούς ρεύματος».

Τι ισχύει σήμερα στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα, σήμερα συνυπάρχουν δύο παράλληλα σχήματα, net-metering για συστήματα μικρής ισχύος και net-billing (ή zero feed-in) που αποτελεί πλέον την επιλογή για αυτοκαταναλωτές με μεγαλύτερες ενεργειακές ανάγκες.

Παράλληλα, δόθηκαν κίνητρα για εγκατάσταση μπαταριών πίσω από το μετρητή σε συστήματα αυτοκατανάλωσης για να αμβλυνθούν τα όποια προβλήματα εξισορρόπησης επιφέρει το net-metering.

Όσον αφορά σε προγράμματα επιδότησης, για τον οικιακό τομέα τρέχει το “Φωτοβολταϊκά στη Στέγη”, το οποίο επιδοτεί σημαντικό ποσοστό του κόστους της μπαταρίας (η εγκατάστασή της είναι υποχρεωτική) και μέρος του φωτοβολταϊκού (με όριο ισχύος τα 10,8 kWp).

Οι αγρότες μπορούν επίσης να ωφεληθούν από το “Φωτοβολταϊκά στη Στέγη”, αλλά το επόμενο διάστημα θα περάσουν σε ένα νέο σχήμα ενίσχυσης, το “Φωτοβολταϊκά στο Χωράφι” (με όριο ισχύος των συστημάτων στα 50 kWp).

Σχετικά με τις επιχειρήσεις δεν υπάρχει προς το παρόν αντίστοιχο σχήμα επιδότησης, αλλά αναμένεται η έναρξη του προγράμματος «Φωτοβολταϊκά στις Επιχειρήσεις», που θα επιδοτεί συστήματα μηδενικής έγχυσης (zero feed-in) με ή χωρίς μπαταρία, με όριο ισχύος τη συμφωνημένη ισχύ κάθε παροχής.

Σύμφωνα με τα απολογιστικά στοιχεία του ΣΕΦ, το 2023 εκτινάχθηκε ο αριθμός των νοικοκυριών και επιχειρήσεων που εγκατέστησε φ/β σύστημα στα πρότυπα του ενεργειακού συμψηφισμού (net-metering). Ενδεικτικά, πέρσι συνδέθηκαν στο δίκτυο 241,1 MW φωτοβολταϊκών αυτοκατανάλωσης, νούμερο που αποτελεί ρεκόρ, καθώς ξεπερνά τη συνολική ισχύ συστημάτων που «ενεργοποιήθηκαν» από το 2015.

ΣΕΦ: «ξαφνικός θάνατος»

Ο Σύνδεσμος Εταιρειών Φωτοβολταϊκών (ΣΕΦ)  υπογραμμίζει τη σημασία να υπάρξουν σχεδιασμένες και μελετημένες ενέργειες από την πλευρά της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΝ στο ζήτημα της μετάβασης από το ένα μοντέλο στο άλλο, καθώς, σε διαφορετική περίπτωση, θα ανατραπεί ριζικά το θετικό κλίμα που υπάρχει.

«Ο Σύνδεσμος Εταιρειών Φωτοβολταϊκών δεν είναι αντίθετος στη σταδιακή μετάβαση σε ένα σχήμα net-billing. Εκείνο που ενοχλεί είναι ο «ξαφνικός θάνατος», την ώρα μάλιστα που ακόμη δεν έχει προετοιμαστεί διάδοχη κατάσταση» αναφέρεται σε επιστολή του ΣΕΦ προς  το ΥΠΕΝ.

O Σύνδεσμος σημειώνει ότι εκκρεμεί εδώ και έναν χρόνο η εφαρμοστική υπουργική απόφαση για την εκκίνηση του net-billing, απαιτείται νέα πρότυπη σύμβαση συμψηφισμού (που επίσης δεν υπάρχει), αλλαγή στα μηχανογραφικά συστήματα των προμηθευτών, όπως και εμπλοκή του ΔΑΠΕΕΠ. Επιπρόσθετα, σχετικά με τις τιμές αποζημίωσης που σήμερα προβλέπει ο ν. 5037/2023 για την πώληση της περίσσιας ενέργειας, αυτές φωτογραφίζουν μεγαλύτερα εμπορικά συστήματα και όχι τα οικιακά (τα οποία σήμερα επιβαρύνονται και με 24% ΦΠΑ).

Υπό το πρίσμα αυτό, η πρόωρη κατάργηση του προγράμματος «Φωτοβολταϊκά στη στέγη», το οποίο προβλέπεται άλλωστε να κλείσει ως προς την αποδοχή αιτήσεων στα τέλη Ιουνίου 2024, εκτιμάται ότι θα επιφέρει πρόσθετες επιβαρύνσεις στην αγορά, γιγαντώνοντας περαιτέρω τόσο τις στρεβλώσεις όσο και νέα προβλήματα.

– «Δεν υπάρχει χειρότερο πράγμα για μια αγορά, οποιαδήποτε αγορά, από το ξεκίνα-σταμάτα και την αλλαγή των όρων ενός προγράμματος εν εξελίξει. Με αφορμή το συγκεκριμένο πρόγραμμα, πολλές εταιρείες του κλάδου προσέλαβαν κόσμο, ανέπτυξαν νέα προϊόντα και συνεργασίες, ξόδεψαν χρήματα στην προμήθεια του σχετικού εξοπλισμού», αναφέρει ο ΣΕΦ.