ΥΠΕΝ για απολιγντιτοποίηση: το “στοίχημα” για επενδύσεις και θέσεις εργασίας (βίντεο)

Του Κώστα Βουτσαδάκη/

«Γκάζι»  για τις επενδύσεις στις λιγνιτικές περιοχές πατάει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας,  καθώς με κυβερνητική απόφαση επισπεύδεται περαιτέρω το χρονοδιάγραμμα για το «λουκέτο» στους λιγνιτικούς σταθμούς της ΔΕΗ.

Δείτε εδώ στο ecopress, τις 16 εμβληματικές επενδύσεις στις λιγνιτικές περιοχές

Δείτε εδώ την επίσημη παρουσίαση του σχεδίου απολιγνιτοποίησης

Το σχέδιο του ΥΠΕΝ προβλέπει ότι οι  λιγνιτικές μονάδες κλείνουν σχεδόν στο σύνολό τους έως το 2023 η επόμενη ημέρα της Δίκαιης Μετάβασης στις λιγνιτικές περιοχές χρηματοδοτείται  με 5 δισ. ευρώ, προωθούνται  16 εμβληματικές επενδύσεις και προσφέρονται  ειδικά φορολογικά κίνητρα, ενώ δημιουργούνται 8.000 νέες θέσεις εργασίας.

Κεντρικός στόχος είναι αφενός να διοχετευθεί σε νέους τομείς η απασχόληση που χάνεται εξαιτίας της διακοπής των λιγνιτικών δραστηριοτήτων της ΔΕΗ και αφετέρου αυτό να επιτευχθεί έγκαιρα, να μην υπάρξει δηλαδή κενό χρόνου μέχρι τη δημιουργία των νέων θέσεων εργασίας.

Μιλώντας την Τετάρτη 9 Σεπτεμβρίου 2020 σε συνέντευξη Τύπου μετά τη συνεδρίαση της Κυβερνητικής Επιτροπής, που ενέκρινε το master plan της απολιγνιτοποίησης, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστής Χατζηδάκης τόνισε πως ήδη έχουν υποβληθεί προτάσεις για 70 επενδυτικά σχέδια στη Δυτική Μακεδονία και τη Μεγαλόπολη, εκ των οποίων οι 16 αφορούν μεγάλες, εμβληματικού χαρακτήρα επενδύσεις και οι πέντε βρίσκονται σε ώριμο αδειοδοτικό στάδιο.

Έργα πρώτης γραμμής  

Πρώτη επένδυση χρονικά είναι το φωτοβολταϊκό πάρκο των ΕΛΠΕ στην Κοζάνη, για το οποίο αναμένεται η έναρξη των εργασιών τις επόμενες ημέρες. Στην πρώτη πεντάδα περιλαμβάνονται ακόμη τα φωτοβολταϊκά πάρκα της ΔΕΗ στη Δυτ. Μακεδονία και τη Μεγαλόπολη, η μονάδα  αποθήκευσης ενέργειας της Eunice στη Δυτ. Μακεδονία, που έχει ενταχθεί στο δεκαετές πλάνο του ευρωπαϊκού οργανισμού Διαχειριστών ηλεκτρικής ενέργειας και μια μονάδα παραγωγής πρασίνου υδρογόνου από την εταιρεία Solaris.

Έργο – κλειδί για την απορρόφηση ανειδίκευτων εργαζόμενων σε ΔΕΗ και εργολάβους είναι η αποκατάσταση των εδαφών των ορυχείων της ΔΕΗ, προϋπολογισμού 300 εκατ. Ευρώ που μπορεί να ξεκινήσει σχετικά σύντομα.

Επισπεύδεται το «λουκέτο»

Σημειώνεται ότι πριν λίγες μέρες έκλεισαν οι μονάδες 1 και 2 του Αμυνταίου ενώ έξι μήνες νωρίτερα  από τον αρχικό προγραμματισμό (το 2021) θα κλείσει και η Μεγαλόπολη 3 μαζί με την Καρδιά 3 και 4. Το 2022 θα κλείσουν οι 4 μονάδες του Αγ. Δημητρίου και το 2023 η 5η μαζί με τη Μεγαλόπολη 4 και τη μονάδα της Φλώρινας. Ως το 2028 θα μείνει σε λειτουργία με λιγνίτη η νέα μονάδα Πτολεμαϊδα 5, οπότε θα συνεχίσει με αλλαγή καυσίμου.

Ο κ. Χατζηδάκης τόνισε ότι με τις παρεμβάσεις που προωθούνται, θα δημιουργηθούν περί τις 8000 θέσεις εργασίας, περισσότερες θέσεις εργασίας από αυτές που χάνονται εξαιτίας της διακοπής της λιγνιτικής παραγωγής ρεύματος από τη ΔΕΗ. Σημειώνεται πως , όπως τόνισε ο Πρόεδρος της Συντονιστικής Επιτροπής Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης Κωστής Μουσουρούλης η απώλεια θέσεων εργασίας λόγω περιορισμού της λιγνιτικής δραστηριότητας έχει ξεκινήσει από το 2010 με αποτέλεσμα η Δυτική Μακεδονία να κατέχει το πανευρωπαϊκό ρεκόρ ανεργίας των νέων.

Η «μαγιά» για την υλοποίηση επενδύσεων στις λιγνιτικές περιοχές (είναι εθνικοί και Κοινοτικοί πόροι, η συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και του ταμείου Γιούνκερ) φθάνει στα 5,05 δισεκ. ευρώ, χωρίς να υπολογίζονται σε αυτά τα κονδύλια που θα κατανεμηθούν στις εν λόγω περιφέρειες από το νέο ΕΣΠΑ. Πέρα από τα χρηματοδοτικά, η «βεντάλια» των μέτρων περιλαμβάνει και αυξημένα επενδυτικά κίνητρα  η πρόταση της κυβέρνησης προς την Κομισιόν ως προς την υποστήριξη των επενδύσεων που θα υλοποιηθούν στις λιγνιτικές περιοχές προβλέπει την αύξηση του ποσοστού ενίσχυσης μέχρι και στο 80 % 100 για τις μικρές επιχειρήσεις.

Το master plan της απολιγνιτοποίησης θα τεθεί άμεσα σε δημόσια διαβούλευση που θα διαρκέσει έως τις 31 Οκτωβρίου προκειμένου να κατατεθεί ως το τέλος του χρόνου στην Ευρωπαΐκή Επιτροπή για έγκριση.

Δείτε στο βίντεο τις ανακοινώσεις του ΥΠΕΝ (αρχίζουν μετά το 1.30.00)

Στα 5,055 δισ. ευρώ ο «προϋπολογισμός» της απολιγνιτοποίησης

Αναφερόμενος στο πλάνο χρηματοδότησης του masterplan, ο κ. Χατζηδάκης αποκάλυψε ότι το συνολικό ποσό που θα διατεθεί με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο, δηλαδή από κοινοτικούς πόρους, από εθνικούς πόρους, από το Ταμείο Γιούνκερ και από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων είναι πάνω από 5 δις. ευρώ και για την ακρίβεια 5,055 δις. ευρώ.  «Η κυβέρνηση, παρά τον περιορισμό των πόρων του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης σε επίπεδο ευρωπαϊκό, έκανε ό,τι μπορούσε έτσι ώστε να δοθούν οι περισσότεροι δυνατοί πόροι που μπορούσαν να δοθούν για την απολιγνιτοποίηση και τη Δίκαιη Μετάβαση, αξιοποιώντας όχι μόνο το ΕΣΠΑ αλλά και το Ταμείο Ανάκαμψης. Το οποίο θα χρησιμοποιηθεί και  για τις αποκαταστάσεις γαιών, μια πολύ σημαντική παράμετρο. Γιατί μας ενδιαφέρει οι εργολαβικοί εργαζόμενοι- που είναι στην περίμετρο των δραστηριοτήτων  της ΔΕΗ- αυτοί που σήμερα σκάβουν, αύριο να «σκεπάζουν» για την αποκατάσταση των εδαφών. Εδώ λοιπόν θα υπάρξει μια χρηματοδότηση 300 εκατομμύρια για αυτή και μόνο τη δραστηριότητα από το Ταμείο Ανάκαμψης».

Αλεξάνδρα Σδούκου: Στόχος να αποτελέσουν οι απολιγνιτοποιήσεις να αποτελέσουν πρότυπο αναπτυξιακής πολιτικής

Απαντώντας σε ερωτήσεις σχετικά με την ανάπτυξη επενδύσεων στην εφοδιαστική αλυσίδα της ηλεκτροκίνησης στη Δυτική Μακεδονία, η Γενική Γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών κ. Αλεξάνδρα Σδούκου υπογράμμισε ότι  «έχουμε ήδη θεσπίσει μέσω του νόμου 4710/2020 ένα πλέγμα ελκυστικών αναπτυξιακών και φορολογικών κινήτρων, κάποια εκ των μάλιστα για πρώτη φορά στη χώρα. Μέσω αυτών οι επενδυτικές πρωτοβουλίες επιβραβεύονται με επιδότηση μισθολογικού κόστους κατά τη φάση κατασκευής, με υπεραπόσβεση δαπάνης του επενδεδυμένου κεφαλαίου κατά 15%, με απόσβεση της επένδυσης σε τρία χρόνια και με μείωση φορολογικού συντελεστή κατά 5% για πέντε κερδοφόρες φορολογικές χρήσεις. Από εκεί και πέρα θα υπάρχουν ειδικά φορολογικά κίνητρα -που ήδη τυγχάνουν επεξεργασίας από το Υπ. Οικονομικών και θα λάβουν την τελική έγκριση από τη γενική διεύθυνση Ανταγωνισμού και στην πορεία του χρόνου θα εξειδικευτούν περαιτέρω. Στόχος μας οι περιοχές της απολιγνιτοποιησης να αποτελέσουν πρότυπο αναπτυξιακής πολιτικής, να απορροφήσουν το τοπικό επιστημονικό και εργατικό δυναμικό και να δημιουργήσουν υπεραξία στην τοπική οικονομία».

Αναφερόμενη εξάλλου στην επιτάχυνση των αδειοδοτήσεων στα έργα στις λιγνιτικές, υπογράμμισε ότι «Θα υπάρξει σίγουρα ένα ειδικό θεσμικό πλαίσιο με τα αναπτυξιακά κίνητρα για την εφαρμογή του σχεδίου δίκαιης μετάβασης. Παράλληλα,η ρήτρα δίκαιης μετάβασης θα βοηθήσει στην ταχύτερη υλοποίηση των επενδυσεων. Σε  κάθε περίπτωση θα συμπτύξουμε όλους τους χρόνους που απαιτούνται για την υλοποίηση των επενδυτικών σχεδίων».

Κωστής Μουσουρούλης: Με την ολοκλήρωση του masterplan θα γίνουμε η πρώτη χώρα στην Ευρώπη με Ενιαίο Σχεδιασμό Δίκαιης Μετάβασης

Ο πρόεδρος της Συντονιστικής Επιτροπής Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης κ. Κωστής Μουσουρούλης σημείωσε ότι «Η δίκαιη μετάβαση προς ένα νέο βιώσιμο παραγωγικό μοντέλο δεν αποτελεί απλά ένα ιδιαίτερα σύνθετο εγχείρημα αλλά κυρίως μια συνειδητή πολιτική επιλογή, η οποία εδράζεται από τη μια στην ανάγκη του τόπου να συμβαδίσει με τα νέα αναπτυξιακά και περιβαλλοντικά πρότυπα και, από την άλλη, στο αίτημα των καιρών που θέλει τον απεγκλωβισμό των λιγνιτικών περιοχών από μια θνησιγενή οικονομική δραστηριότητα, αντιστρόφως ανάλογη με την ποιότητα ζωής.

Σήμερα, ολοκληρώθηκαν και οι τελευταίες ενέργειες προς αυτήν την κατεύθυνση και το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης δρομολογεί την έναρξη μιας νέας εποχής για τις περιοχές αυτές, καλύπτοντας το έλλειμμα του παραγωγικού τους μοντέλου μέσα από τη δημιουργία αξιών σε διαφορετικούς τομείς και κλάδους. Αυτή είναι η βάση κάθε στρατηγικής μετάβασης σε όλο τον κόσμο και ο μόνος τρόπος για να απορροφηθούν οι εργαζόμενοι σήμερα στη μονοκαλλιέργεια του λιγνίτη.

Οι άοκνες προσπάθειες και η σκληρή δουλειά που καταβάλαμε, κατά το τελευταίο εξάμηνο, σε συνεργασία με τα μέλη της Συντονιστικής Επιτροπής, οδήγησαν στη σημερινή έγκριση του Masterplan από την Κυβερνητική Επιτροπή, γεγονός που ανοίγει πλέον τον δρόμο, ώστε να τεθεί σύντομα σε δημόσια διαβούλευση.

Αξιοποιήσαμε την επιστημονική γνώση, τη διεθνή εμπειρία και τις προτάσεις των τοπικών κοινωνιών. Αφουγκραστήκαμε τους προβληματισμούς των πολιτών. Στόχος μας ήταν, είναι και θα είναι, να ανταποκριθούμε στις ανάγκες τους και να μη διαψεύσουμε τις προσδοκίες και τα όνειρά τους. Στόχος μας είναι να τους εκπλήξουμε ευχάριστα με τις νέες δυνατότητες και ευκαιρίες που θα τους προσφέρει το νέο παραγωγικό μοντέλο που προτείνουμε. Ένα μοντέλο με περιβαλλοντικές, αναπτυξιακές και πολιτικές διαστάσεις μεν, με ανθρωποκεντρικό πυρήνα δε.

Στο τέλος του έτους, με την ολοκλήρωση του Masterplan, η Ελλάδα θα πρωτοστατήσει σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, ούσα το πρώτο κράτος-μέλος που διαθέτει Ενιαίο Σχεδιασμό Δίκαιης Μετάβασης. Οι περιοχές δίκαιης μετάβασης θα μετατραπούν σε νησίδες ενός καλύτερου κράτους και θα αποτελέσουν πρωτοπόρα κέντρα ανάπτυξης, μαγνήτες επενδύσεων, παράδειγμα βέλτιστων πρακτικών, σημεία αναφοράς ως προς την ποιότητα ζωής».