ΥΠΕΝ: βαριές καμπάνες για καθυστερήσεις των νέων πολεοδομικών σχεδίων

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Βαριές καμπάνες και περικοπή έως και της μισής αμοιβής τους, σύμφωνα με νέα νομοθετική ρύθμιση του ΥΠΕΝ, θα αντιμετωπίζουν οι πιστοποιημένοι αξιολογητές χωρικών μελετών, σε περίπτωση που με υπαιτιότητα τους παραβιαστούν τα χρονοδιαγράμματα υλοποίησης των 128 μελετών Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΤΠΣ) και 8 μελετών Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΕΠΣ), τα οποία  δρομολογούνται για να καλύψουν τον νέο πολεοδομικό σχεδιασμό της χώρας.

Παράλληλά άνοιξε θέμα και το ΥΠΕΝ δίνει διαβεβαιώσεις ότι δεν θα υπάρξουν καθυστερήσεις, στην προώθηση του Προγράμματος Πολεοδομικών Μεταρρυθμίσεων «Κωνσταντίνος Δοξιάδης», που χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, με συνολικό προϋπολογισμό, 401,05 εκατ. € και πρέπει να ολοκληρωθεί στο σύνολο του έως το 2025, ώστε να διασφαλιστεί η ευρωπαϊκή χρηματοδότηση του και για να μην πάει για ανολοκλήρωτα έργα, ο λογαριασμός στο δημόσιο ταμείο.

-«Γνωρίζουμε ότι πρόκειται για έναν πολύ υψηλό εθνικό στόχο που πρέπει να κατακτήσουμε όλοι μαζί και γι’ αυτό δεν επιτρέπονται καθυστερήσεις», τονίζεται σε ανακοίνωση του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με την οποία απαντά σε αιτιάσεις που διατυπώνονται  για καθυστερήσεις στην πορεία του Προγράμματος Πολεοδομικών Μεταρρυθμίσεων «Κωνσταντίνος Δοξιάδης».

Νομοθετικές ρυθμίσεις

Παράλληλα το ΥΠΕΝ, περιέλαβε στο νομοσχέδιο για τις ΑΠΕ, το οποίο έθεσε σε δημόσια διαβούλευση νομοθετικές ρυθμίσεις, με τις οποίες  συστήνεται, στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Μητρώο Πιστοποιημένων Αξιολογητών Χωρικών Μελετών (Μ.Α.Χ.Μ.), το οποίο θα τηρείται σε ηλεκτρονική βάση δεδομένων του υπουργείου και προβλέπονται οι διοικητικές κυρώσεις και τα πρόστιμα σε βάρος καταχωρούμενων φυσικών προσώπων και εταιριών στο Μητρώο, για σειρά περιπτώσεων κακής άσκησης των καθηκόντων τους. Συγκεκριμένα οι σχετικές νομοθετικές ρυθμίσεις προβλέπουν:

Οι καμπάνες

Για τις παραβάσεις  και διοικητικές κυρώσεις, σε βάρος των  Πιστοποιημένων Αξιολογητών Χωρικών Μελετών (Μ.Α.Χ.Μ.),  (στον ν. 4759/2020 (Α’ 245) προστίθεται άρθρο 95Α) και αναλυτικά προβλέπεται ότι:

Για άρνηση ανάθεσης διαθέσιμου Αξιολογητή, χωρίς να συντρέχει λόγος σύγκρουσης συμφερόντων ή λόγοι ανωτέρας βίας επιβάλλεται αναστολή της άδειάς του Πιστοποιημένου Αξιολογητή Χωρικών Μελετών επί δύο έτη. Σε περίπτωση δεύτερης παράβασης, αφαιρείται η άδεια του Αξιολογητή Μ.Α.Χ.Μ. και αποκλείεται η χορήγησή της στο ίδιο πρόσωπο.

Για παραβάσεις που σχετίζονται με την άσκηση των καθηκόντων των Αξιολογητών Μ.Α.Χ.Μ. και ειδικότερα:

Για μη τήρηση των επιμέρους προθεσμιών, λόγω υπαιτιότητας του Αξιολογητή Μ.Α.Χ.Μ. επιβάλλεται πρόστιμο που ορίζεται σε ποσοστό 10% – 50% της αμοιβής της συγκεκριμένης ανάθεσης, αναλόγως της σοβαρότητας της παράβασης. Σε περίπτωση που τελεσθεί παράβαση σε επόμενη ανάθεση, επιβάλλεται η αναστολή άδειας επί δύο έτη. Σε περίπτωση που τελεσθεί η παράβαση σε τρίτη ανάθεση, αφαιρείται η άδεια του Αξιολογητή Μ.Α.Χ.Μ. και αποκλείεται η εκ νέου χορήγησή της στο ίδιο πρόσωπο.

Για σοβαρές ελλείψεις στην τεκμηρίωση και πληρότητα των παραδοτέων έργων επιβάλλεται αναστολή της άδειας επί δύο έτη. Σε περίπτωση δεύτερης παράβασης, αφαιρείται η άδεια του Αξιολογητή Μ.Α.Χ.Μ. και αποκλείεται η εκ νέου χορήγησή της στο ίδιο πρόσωπο.

Για παράβαση του καθήκοντος εχεμύθειας και εμπιστευτικότητας εκ μέρους του Αξιολογητή Μ.Α.Χ.Μ., ως προς τη χρήση των στοιχείων και πληροφοριών που έχει συγκεντρώσει κατά την εκτέλεση του έργου του επιβάλλεται αναστολή της άδειας επί τρία έτη. Σε περίπτωση δεύτερης παράβασης, αφαιρείται η άδεια..

Για παράλειψη του Αξιολογητή Μ.Α.Χ.Μ. να δηλώσει σύγκρουση συμφερόντων ή άλλα στοιχεία που αποτελούν κωλύματα για την άσκηση των καθηκόντων του επιβάλλεται πρόστιμο από 2.000 έως 10.000 ευρώ, αναλόγως της σοβαρότητας της παράβασης, και αναστολή της άδειας επί τρία έτη. Σε περίπτωση δεύτερης παράβασης, το πρόστιμο διπλασιάζεται και αφαιρείται οριστικά η άδεια..

Για παράβαση του καθήκοντος αμεροληψίας, ιδίως όταν αυτή οφείλεται σε δωροδοκία επιβάλλεται πρόστιμο ίσο με το διπλάσιο της αμοιβής που προβλέπεται από την ανάθεση και αφαιρείται οριστικά η άδεια.

Εάν οι παραβάσεις έγιναν από Αξιολογητή Μ.Α.Χ.Μ. που εκτελεί εντολή μέσω νομικού προσώπου, το διοικητικό πρόστιμο οφείλεται εις ολόκληρον από το φυσικό και το νομικό πρόσωπο και οι κυρώσεις που αφορούν στην αναστολή ή αφαίρεση άδειας ή στα πρόστιμα επιβάλλονται και στους δύο.

Στη σχετική ρύθμιση αναφέρεται ότι κατά της πράξης επιβολής της κύρωσης προβλέπεται ενδικοφανής προσφυγή ενώπιον του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας εντός προθεσμίας 30 ημερών

Σύσταση του Μητρώου

Για τη σύσταση του Μητρώου Πιστοποιημένων Αξιολογητών Χωρικών Μελετών (Μ.Α.Χ.Μ.), στο άρθρο 124 του νομοσχεδίου προβλέπεται ότι: «στην παρ. 1 του άρθρου 95 του ν. 4759/2020 (Α’ 245) εξειδικεύεται ο τρόπος τήρησης του Μητρώου Πιστοποιημένων Αξιολογητών Χωρικών Μελετών, προστίθεται δεύτερο εδάφιο και η παρ. 1 διαμορφώνεται ως εξής: «1. Συστήνεται, στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Μητρώο Πιστοποιημένων Αξιολογητών Χωρικών Μελετών (Μ.Α.Χ.Μ.), το οποίο τηρείται σε ηλεκτρονική βάση δεδομένων του ως άνω Υπουργείου. Στο Μητρώο καταχωρούνται όλα τα φυσικά πρόσωπα που διαθέτουν άδεια Πιστοποιημένου Αξιολογητή Μ.Α.Χ.Μ., καθώς και τα νομικά πρόσωπα, μέσω των οποίων οι Αξιολογητές Μ.Α.Χ.Μ. μπορούν να παρέχουν τις υπηρεσίες τους.»

ΠΔ για ρυμοτομικά σχέδια

Στο ίδιο νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ περιλαμβάνεται νομοθετική ρύθμιση, με την οποία αποσαφηνίζονται τα αρμόδια όργανα για την πρόταση προεδρικών διαταγμάτων, επί ρυμοτομικών σχεδίων σε αρχαιολογικούς και ιστορικούς χώρους.

Η σχετική ρύθμιση (άρθρο 126) αναφέρει ότι: «Αρμοδιότητα πρότασης προεδρικού διατάγματος του άρθρου 25 του ν. 2508/1997

Στο τέλος της περ. β της παρ. 9 του άρθρου 25 του ν. 2508/1997 (Α’ 124), περί παραδοσιακών οικισμών, προστίθεται εδάφιο και η παρ. 9 διαμορφώνεται ως εξής:

«9.α. Οι ρυθμίσεις που προβλέπονται από την παρ. 1 του άρθρου 3 του ν. 2242/1994 γίνονται με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας, μετά από γνώμη του Περιφερειακού Σ.Χ.Ο.Π..

Εκκρεμείς διαδικασίες για ρυθμίσεις κατά τα ανωτέρω συνεχίζονται με τις προισχύουσες διατάξεις, εφόσον κατά τη δημοσίευση του παρόντος έχει γνωμοδοτήσει γι`αυτές το Κεντρικό Σ.Χ.Ο.Π..

β. Ειδικά ο καθορισμός των ορίων και των όρων και περιορισμών δόμησης, καθώς και η έγκριση ή τροποποίηση σχεδίων πόλεων και πολεοδομικών μελετών χαρακτηρισμένων ως παραδοσιακών, γίνεται με προεδρικό διάταγμα, κατόπιν προτάσεως του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας μετά από γνωμοδότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΚΕ.ΣΥ.ΠΟ.Θ.Α.). Προκειμένου για παραδοσιακούς οικισμούς περιοχών αρμοδιότητας Υπουργών Εσωτερικών (Τομέας Μακεδονίας – Θράκης) και Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, οι ανωτέρω ρυθμίσεις ασκούνται από τους Υπουργούς αυτούς, αντίστοιχα. Κατά τα λοιπά εφαρμόζονται οι κείμενες διατάξεις.

Η έγκριση, τροποποίηση, αναθεώρηση ρυμοτομικών σχεδίων, καθώς και η έγκριση ή τροποποίηση όρων και περιορισμών δόμησης και χρήσεων γης που εμπίπτουν σε κηρυγμένους αρχαιολογικούς χώρους/ιστορικούς τόπους του ν. 4858/2021 (Α’ 220) στις περιοχές χωρικής αρμοδιότητας των Υπουργείων Εσωτερικών (Τομέας Μακεδονίας – Θράκης) και Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, εγκρίνονται με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται ύστερα από πρόταση των ως άνω, κατά περίπτωση αρμόδιων, Υπουργών και του Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού, μετά από γνωμοδότηση του οικείου ΣΥ.ΠΟ.Θ.Α..».

ΥΠΕΝ: για την πορεία του Προγράμματος

Στην ανακοίνωση του ΥΠΕΝ για την πορεία του Προγράμματος Πολεοδομικών Μεταρρυθμίσεων «Κωνσταντίνος Δοξιάδης» αναφέρονται τα ακόλουθα:

-«Σχετικά με την πορεία του Προγράμματος Πολεοδομικών Μεταρρυθμίσεων «Κωνσταντίνος Δοξιάδης» που έχει εντάξει το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και αφορά στον σύγχρονο πολεοδομικό σχεδιασμό για πάνω από το 70% της Επικράτειας, με 229 μελέτες Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων και 16 μελέτες Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων, σε 4 κύκλους αναθέσεων που θα «καλύψουν» 768 Δημοτικές Ενότητες όλης της χώρας, επισημαίνονται τα εξής:

• Αναφορικά με τα χρονικά ορόσημα του Ταμείου Ανάκαμψης, διευκρινίζεται ότι  το 30% των μελετών (περί τις 70 μελέτες) προβλέπεται να έχει συμβασιοποιηθεί μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου του 2022 και το 100% των μελετών έως τις 31 Δεκεμβρίου του 2023. Οι αναθέσεις του Α΄ κύκλου θα γίνουν άμεσα.
• Σχετικά με Β’ κύκλο, έχουν ήδη προκηρυχθεί 15 Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΤΠΣ) από τα συνολικά 128 ΤΠΣ και σύμφωνα με τον σχεδιασμό, οι υπόλοιπες 113 μελέτες θα έχουν προκηρυχθεί μέχρι τα τέλη Ιουνίου του 2022.
• Τα 8 Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια του Β’ κύκλου καθώς και οι 76 μελέτες του Γ΄ κύκλου θα έχουν προκηρυχθεί μέχρι τις αρχές Σεπτεμβρίου του 2022.

Γνωρίζουμε ότι πρόκειται για έναν πολύ υψηλό εθνικό στόχο που πρέπει να κατακτήσουμε όλοι μαζί και γι’ αυτό δεν επιτρέπονται καθυστερήσεις».

Τι λέει ο ΣΕΜΠΧΠΑ

Μεταξύ των φορέων, που έθεσαν ερωτήματα και διατύπωσαν αιτιάσεις για την πορεία του Προγράμματος Πολεοδομικών Μεταρρυθμίσεων «Κωνσταντίνος Δοξιάδης» είναι ο Σύλλογος Ελλήνων Μηχανικών Πολεοδομίας, Χωροταξίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης (Σ.Ε.Μ.Π.Χ.Π.Α.), σε επιστολή του οποίου προς το ΥΠΕΝ επισημαίνεται ότι:

-«H πολεοδομική ανασυγκρότηση της χώρας απαιτεί ευρείες διαδικασίες συντονισμού και εμπλοκή των πλέον αρμόδιων επιστημονικών και επαγγελματικών φορέων και οργανώσεων στο σχεδίασμά της, προκειμένου να εκλείψουν αστοχίες των διαδικασιών ανάθεσης-εκπόνησης της πρώτης ομάδας μελετών». Παράλληλα στην επιστολή του Σ.Ε.Μ.Π.Χ.Π.Α τονίζεται ότι «είναι εξαιρετικά κρίσιμο να μην οδηγηθούμε το 2025, οπότε και εκπνέουν οι αυστηρές προθεσμίες του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανασυγκρότησης, σε ένα πρωτοφανές αδιέξοδο για την επιστήμη της πολεοδομίας και χωροταξίας στη χώρα, καθώς η μη έγκαιρη αντιμετώπιση των τεχνικών και επιστημονικών ζητημάτων που έχουν εντοπιστεί, έχει άμεση σύνδεση με την επιτυχημένη και έγκαιρη ολοκλήρωση του εγχειρήματος».

Αναλυτικά στην επιστολή του Σ.Ε.Μ.Π.Χ.Π.Α, την οποία υπογράφουν η πρόεδρος Αιμιλία Αλεξανδροπούλου και ο γενικός γραμματέας Νικόλαος Κουκούλας, η οποία απευθύνεται προς τον υπουργό ΠΕΝ Κώστα Σκρέκα, τον υφυπουργό Νίκο Ταγαρά και τον αρμόδιο γενικό γραμματέα Ευθύμιο Μπακογιάννη, αφού αναφέρεται ότι

-«Με τη με αρ. πρωτ. 15/03.11.2021 επιστολή μας εκθέσαμε τους προβληματισμούς μας για τη διαδικασία προκήρυξης των 12 πρώτων μελετών Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΤΠΣ) και των 5 μελετών Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΕΠΣ). Παραθέσαμε επίσης τα σημεία που κατά τη γνώμη μας χρήζουν βελτίωσης κατά τη διαδικασία ανάθεσης της επόμενης ομάδας αντίστοιχων μελετών, ώστε να επιτυγχάνεται ο υγιής ανταγωνισμός, να ενθαρρύνεται η συμμετοχή των μικρομεσαίων γραφείων, των αυτοαπασχολούμενων και των νέων μελετητών και να διασφαλίζεται η παραγωγή ποιοτικών μελετών» ακολούθως σημειώνεται ότι:

Μετά την πάροδο πέντε μηνών και λαμβάνοντας υπόψη τις αυστηρές προθεσμίες του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανασυγκρότησης, προκύπτουν σημαντικά ερωτήματα σχετικά με την πορεία υλοποίησης του Προγράμματος Πολεοδομικών Μεταρρυθμίσεων. Ειδικότερα:

1.Έχουν προχωρήσει οι διαδικασίες ανάθεσης των πρώτων μελετών; Λαμβάνοντας υπόψη τις μεγάλες εκπτώσεις που δόθηκαν, ακολουθήθηκε η διαδικασία που προβλέπουν οι διατάξεις του Ν.4412/2016 (που περιέχουν ορισμένες -περιορισμένης έκτασης και βαθμού- διασφαλίσεις);

2.Έχει αναθεωρηθεί το περιεχόμενο των διακηρύξεων των επόμενων αναθέσεων; Σε ποια σημεία έγιναν διορθώσεις και τι αφορούν αυτές;

3.Υπάρχει προγραμματισμός και ποιος είναι αυτός για τη δημοσίευση των επόμενων διακηρύξεων;

4.Τι θα ισχύσει με τις διαδικασίες επίβλεψης; Έχουν συγκροτηθεί από το ΤΕΕ οι Επιτροπές που προβλέπονται στο άρθρο 4 παρ. 4 & 5 της απόφασης υπ. αριθμ. ΥΠΕΝ/ΔΝΕΠ/69553/2588 (ΦΕΚ 3527/B/2021);

5.Έχουν προχωρήσει, και αν ναι, σε ποιο στάδιο βρίσκονται οι διαδικασίες για τη συγκρότηση του Μητρώου Πιστοποιημένων Αξιολογητών Χωρικών Μελετών (ΜΑΧΜ) στο ΥΠΕΝ;

Αναμένοντας πληροφόρηση σχετικά με τα παραπάνω ερωτήματα, ο ΣΕΜΠΧΠΑ αναφέρει στην επιστολή τους ότι παραμένει στη διάθεση του ΥΠΕΝ προκειμένου να εξασφαλιστεί η επιτυχής εφαρμογή του προγράμματος πολεοδομικών μεταρρυθμίσεων.