Περιβαλλοντική αδειοδότηση – Οι δασικές και αρχαιολογικές εγκρίσεις

Tου Ζήση Παπασταμάτη

Πολιτικού Μηχανικού , MSc

Εισηγητού ΙΝ.ΕΠ./Εθν. Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης & Αυτοδιοίκησης

 Tα έργα ανάλογα με τις επιπτώσεις που αυτά προκαλούν στο περιβάλλον κατατάσσονται σε δύο κατηγορίες (Α και Β), και κάθε κατηγορία μπορεί να κατατάσσεται σε υποκατηγορίες.

Δείτε εδώ σχετικό άρθρο με θέμα: Η περιβαλλοντική αδειόδότηση, ως προϋπόθεση γιαν την κατασκευή του έργου

Τα Δημόσια Έργα , όσον αφορά την περιβαλλοντική αδειοδότησή τους κατατάσσονται είτε στην υποκατηγορία Α2 (έργα και οι δραστηριότητες που ενδέχεται να προκαλέσουν σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον),  είτε στην κατηγορία Β (θεωρούμενα ως έργα και δραστηριότητες που χαρακτηρίζονται από τοπικές και μη σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και υπόκεινται σε γενικές προδιαγραφές, όρους και περιορισμούς που προβλέπονται από κανονιστικές διατάξεις για την προστασία του περιβάλλοντος) και δεν απαιτείται εκπόνηση ΜΠΕ.

Η διαδικασία που τηρείται για την περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων κατηγορίας Α (Έργα  υποκατηγοριών Α1 και Α2) είναι κοινή, κατά τα οριζόμενα στο Άρθρο 2 του Ν. 4014/2011.

Η βασική καινοτομία του άρθρου αυτού είναι η κατάργηση της προμελέτης (που συνήθως αυτές ανέρχονταν στον αριθμό των 2.800 φακέλων περίπου, ετησίως), η οποία πλέον καθίσταται προαιρετική για όλα τα είδη έργων και δραστηριοτήτων, κατά το πρότυπο του Ν. 3851/2010 για τις ΑΠΕ, προκειμένου ο ενδιαφερόμενος, εφόσον το επιθυμεί, να αποφύγει το ενδεχομένως υψηλό κόστος σύνταξης της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) με αβέβαια αποτελέσματα σχετικά με την περιβαλλοντική έγκριση ή μη του έργου ή δραστηριότητας και η αδειοδοτούσα αρχή να έχει τη δυνατότητα ολικής απόρριψης του αιτήματος κατά το στάδιο της προμελέτης (π.χ. για λόγους ασυμβατότητας με το καθεστώς χρήσεων γης κ.λπ.). Η προαιρετική προμελέτη ονομάζεται πλέον Προκαταρκτικός Προσδιορισμός Περιβαλλοντικών Απαιτήσεων (ΠΠΠΑ).

Παράλληλα εισάγονται και άλλες σημαντικές καινοτομίες όπως η ακριβέστερη οριοθέτηση των γνωμοδοτήσεων των αρχαιολογικών υπηρεσιών, η αύξηση της διάρκειας ισχύος των Αποφάσεων Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων, κλπ.Ειδικότερα:

Για την πραγματοποίηση νέων έργων ή δραστηριοτήτων κατηγορίας Α ή τη μετεγκατάσταση ήδη υφισταμένων, απαιτείται διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότη-

σης με τη διεξαγωγή ΜΠΕ και έκδοση Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ). Ο φορέας του έργου ή της δραστηριότητας της κατηγορίας Α δύναται να ζητήσει γνωμοδότηση της αρμόδιας περιβαλλοντικής αρχής με την υποβολή φακέλου Προκαταρκτικού Προσδιορισμού Περιβαλλοντικών Απαιτήσεων (ΠΠΠΑ), πριν την υποβολή ΜΠΕ. Η γνωμοδότηση κατά τα στάδιο της ΠΠΠΑ προσδιορίζει αιτιολογημένα τα ακόλουθα σχετικά με το περιεχόμενο της ΜΠΕ:

α) τις κατευθύνσεις για τις εναλλακτικές λύσεις που πρέπει να εξεταστούν,

β) τις ειδικές μελέτες ανά κατηγορία επίπτωσης που κρίνεται αναγκαίο να εκπονηθούν και τις κατευθύνσεις σχετικά με τη μεθοδολογία και τα χαρακτηριστικά των μελετών,

γ) τα θέματα στα οποία θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα κατά την εξέταση των επιπτώσεων

δ) τον κατάλογο των φορέων των οποίων ζητείται η γνώμη και τις προτάσεις για τη διαβούλευση,

ε) τις ενδεχόμενες ειδικότερες κατευθύνσεις σχετικά με το περιεχόμενο της ΜΠΕ και τα απαιτούμενα στοιχεία,

στ) παράρτημα με όλες τις διατυπωθείσες ουσιαστικές γνώμες

Γνωμοδότηση αρχαιολογικής Υπηρεσίας

Για κάθε νέο έργο ή δραστηριότητα απαιτείται γνώμη της αρχαιολογικής υπηρεσίας σχετικά με το αν είναι αρχαιολογικού ενδιαφέροντος η περιοχή όπου χωροθετείται το έργο ή η δραστηριότητα, με την εξαίρεση έργων ή δραστηριοτήτων εντός οργανωμένων Επιχειρηματικών Πάρκων, κατά την έννοια του ν. 3982/2011, και την περίπτωση έργων/δραστηριοτήτων υποκατηγορίας Α2 που βρίσκονται σε εντός σχεδίου περιοχές ή εντός ορίων οικισμών. Για το σκοπό αυτό αποστέλλεται αντίγραφο του φακέλου της ΜΠΕ σε ηλεκτρονική μορφή (ή σε έντυπη μορφή εφόσον δεν είναι διαθέσιμος σε ηλεκτρονική μορφή) εντός των προβλεπόμενων προθεσμιών του παρόντος νόμου. Σύμφωνη γνώμη απαιτείται μόνο εφόσον το έργο ή η δραστηριότητα χωροθετείται εντός κηρυγμένης αρχαιολογικής περιοχής (υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχει σχετική νομοθετική/κανονιστική διάταξη).

Γνωμοδότηση δασικής υπηρεσίας

Γνωμοδότηση της δασικής υπηρεσίας απαιτείται μόνο για τα έργα τα οποία χωροθετούνται σε περιοχές εκτός σχεδίου πόλεως, εκτός ορίων οικισμών, και εκτός οργανωμένων Επιχειρηματικών Πάρκων, κατά την έννοια του ν. 3982/2011.

Σε περίπτωση που, κατά την υποβολή του φακέλου, ο ενδιαφερόμενος προσκομίζει μία ή περισσότερες από τις απαιτούμενες γνωμοδοτήσεις, η αρμόδια υπηρεσία δε διαβιβάζει το φάκελο της ΜΠΕ στους φορείς που έχουν ήδη γνωμοδοτήσει. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση που κάποιες γνωμοδοτήσεις έχουν ήδη δοθεί στη αρμόδια υπηρεσία στο πλαίσιο της προαιρετικής διαδικασία του Προκαταρκτικού Προσδιορισμού Περιβαλλοντικών Απαιτήσεων.

Με την ΑΕΠΟ επιβάλλονται προϋποθέσεις, όροι, περιορισμοί και διαφοροποιήσεις για την πραγματοποίηση του έργου ή της δραστηριότητας, ιδίως ως προς τη θέση, το μέγεθος, το είδος, την εφαρμοζόμενη τεχνολογία και τα γενικά τεχνικά χαρακτηριστικά. Επίσης, επιβάλλονται τυχόν αναγκαία επανορθωτικά ή προληπτικά μέτρα και δράσεις παρακολούθησης των περιβαλλοντικών μέσων και παραμέτρων ή/και αντισταθμιστικά μέτρα. Οι όροι αφορούν κατά σειρά προτεραιότητας στην αποφυγή ή ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων ή στην επανόρθωση ή αποκατάσταση του περιβάλλοντος. Σε περιπτώσεις όπου, παρά την εφαρμογή όλων των ανωτέρω όρων, διαπιστώνονται επιπτώσεις στο περιβάλλον και εφόσον αυτές αξιολογηθούν ως σημαντικές, δύναται να επιβάλλονται συμπληρωματικά αντισταθμιστικά μέτρα ή και τέλη.

Σε κάθε περίπτωση, οι όροι θα πρέπει να είναι:

α) Συμβατοί με την ισχύουσα περιβαλλοντική ή άλλη νομοθεσία και τον χωροταξικό σχεδιασμό.

β) Επαρκείς για την περιβαλλοντική προστασία.

γ) Άμεσα συσχετιζόμενοι με το συγκεκριμένο έργο ή δραστηριότητα και τις επιπτώσεις του.

δ) Δίκαιοι και αναλογικοί με το μέγεθος και το είδος του έργου ή της δραστηριότητας.

ε) Ακριβείς, εφικτοί, δεσμευτικοί και ελέγξιμοι.

Με Απόφαση του Υπουργού ΠΕΚΑ, καθορίζονται προδιαγραφές για το περιεχόμενο της ΑΕΠΟ ανάλογα με το είδος του έργου ή της δραστηριότητας.

Η ΑΕΠΟ έχει διάρκεια ισχύος δέκα έτη και, υπό προϋποθέσεις, μπορεί να φθάσει τα 14 (αν υπάρχει Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης την Οικολογική Διαχείριση και Οικολογικό Έλεγχο, EMAS). Η ΑΕΠΟ δύναται να έχει μικρότερη διάρκεια ισχύος με τεκμηριωμένη αιτιολόγηση της απόκλισης από τον γενικό κανόνα.

Σε περίπτωση που διαπιστωθούν, μέσω των περιβαλλοντικών επιθεωρήσεων, σοβαρά προβλήματα υποβάθμισης του περιβάλλοντος ή αν παρατηρηθούν επιπτώσεις στο περιβάλλον, που δεν είχαν προβλεφθεί από τη ΜΠΕ

και την ΑΕΠΟ, η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή μπορεί να επιβάλλει πρόσθετους περιβαλλοντικούς όρους ή να μεταβάλλει τους αρχικούς. Η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή δύναται επίσης να ζητήσει την εκπόνηση ειδικής μελέτης ή νέας ΜΠΕ για την αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών.

Η ΑΕΠΟ αποτελεί προϋπόθεση για την έκδοση της τελικής διοικητικής πράξης που απαιτείται κατά περίπτωση, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις για την πραγματοποίηση ή/και λειτουργία του έργου ή της δραστηριότητας.

Η αρμόδια για την περιβαλλοντική αδειοδότηση υπηρεσία ορίζει έναν υπάλληλο υπεύθυνο για το συντονισμό και τη διαχείριση όλης της διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης του εκάστοτε συγκεκριμένου έργου ή δραστηριότητας εντός των προβλεπόμενων από το νόμο προθεσμιών.

Προβλέπεται, επίσης, η δυνατότητα περαιτέρω εξειδίκευσης των διαδικασιών και των ειδικότερων κριτηρίων περιβαλλοντικής αδειοδότησης των έργων και δραστη-

ριοτήτων του παρόντος άρθρου (η διαδικασία για ΠΠΠΑ, η διαδικασία ΕΠΟ, η διαδικασία αξιολόγησης Οριστικής Μελέτης και οι διαδικασίες τροποποίησης ή ανανέωσης ΑΕΠΟ), τα ειδικά έντυπα των ανωτέρω αναφερομένων διαδικασιών, καθώς και κάθε άλλο σχετικό με τις διαδικασίες αυτές θέμα με απόφαση Υπουργού ΠΕΚΑ εντός έξι (6) μηνών. Επίσης με ΚΥΑ των Υπουργών Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, Οικονομικών και Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων καθορίζονται οι προεκτιμώμενες αμοιβές μελετών του Δημοσίου για τους φακέλους ΠΠΠΑ, ΜΠΕ, ανανέωσης ΑΕΠΟ και τροποποίησης ΑΕΠΟ.