Εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε γη υψηλής παραγωγικότητας

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Πράσινο φως για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών  συστημάτων σε γη υψηλής παραγωγικότητας δίνει το σχέδιο νόμου του ΥΠΕΝ για τη ΔΕΗ και ΔΕΠΑ, που τέθηκε από το ΥΠΕΝ σε διαβούλευση.

Mε τις νέες διατάξεις του νομοσχεδίου καθίσταται πλέον εφαρμόσιμη η προηγούμενη κατ’ ουσίαν ανενεργή διάταξη της παρ. 6 του άρθρου 56 του ν. 2637/1998, επιτρέποντας την εγκατάσταση σταθμών ΑΠΕ εγκατεστημένης ισχύος 21 έως 1 MW σε αγροτεμάχια που χαρακτηρίζονται ως αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας, συμπεριλαμβανομένων των περιοχών της Αττικής.

Δείτε εδώ στο ecopress την ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ και το ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ του ΥΠΕΝ

Επίσης περιλαμβάνονται  στις νέες ευνοϊκές ρυθμίσεις για την εγκατάσταση φωτοβολταικών συστημάτων και οι περιοχές της Επικράτειας, που έχουν ήδη καθοριστεί ως αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας με βάση την κείμενη νομοθεσία.

Επιπλέον, προβλέπονται οι προϋποθέσεις αξιοποίησης της ευχέρειας αυτής όσον αφορά τους φωτοβολταϊκούς σταθμούς και παρέχονται τα εργαλεία, μέσω της έκδοσης ΚΥΑ για τον έλεγχο και την και τη διαφύλαξη των καλλιεργούμενων εκτάσεων της κάθε περιφερειακής ενότητας και ως εκ τούτου της άμεσης και ορθολογικής εφαρμογής των εν λόγω διατάξεων.

Εκτός οι ανεμογεννήτριες

Είναι εντυπωσιακό ωστόσο, ότι ενώ το  ΥΠΕΝ σημειώνει στην αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου ότι προτάσσει την διαφύλαξη της αγροτικής γης των καλλιεργούμενων εκτάσεων, ταυτοχρόνως  για άγνωστους και ανεξήγητους λόγους έχει εκτοπιστεί από τις νέες ρυθμίσεις η  δυνατότητα χωροθέτησης σε αυτές ανεμογεννητριών. Οι ανεμογεννήτριες χρειάζονται εξαιρετικά μικρότερες επιφάνειες για να τοποθετηθούν και να λειτουργήσουν  στα χωράφια και βέβαια, όπως συμβαίνει στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες διασφαλίζουν συνύπαρξη με τις καλλιεργούμενες εκτάσεις, χωρίς να τις επικαλύπτουν πλήρως, όπως συμβαίνει με τα φωτοβολταϊκά.

Αξιοσημείωτο είναι σχετικό σχόλιο πολίτη που καταχωρίστηκε στην ηλεκτρονική διαβούλευση στο οποίο σημειώνεται ότι «θα πρέπει να επιτρέπεται και η εγκατάσταση ανεμογεννητριών, προφανώς χωρίς περιορισμό ισχύος, διότι κάτω από 1MW δεν υπάρχουν πλέον και πολλές, οι οποίες εξάλλου καταλαμβάνουν ελάχιστη επιφάνεια για την ίδια ισχύ με ένα φωτοβολταϊκό. Άρα και εδώ υπάρχει συνταγματικό θέμα, γιατί να απαγορεύεται κάτι που με λιγότερη επιφάνεια αγροτικής γης παράγει περισσότερη πράσινη ενέργεια. Για τους ίδιους λόγους με τις ανεμογεννήτριες θα πρέπει να επιτρέπεται και η εγκατάσταση μικρών υδροηλεκτρικών, μερικά εκ των οποίων χωροθετούνται κατ’ εξοχήν σε εδάφη υψηλής παραγωγικότητας (παράπλευρα ποταμών). Θα πρέπει να επιτρέπεται ρητώς η χωροθέτηση και των απαραίτητων συνοδευτικών έργων : υπόγεια και ενάερια δίκτυα κάθε επιπέδου τάσης, οδοί πρόσβασης…».

Νέες ρυθμίσεις για τις ΑΠΕ

Στο σχέδιο νόμου περιλαμβάνονται επίσης νέες ρυθμίσεις για τις ΑΠΕ, οι βασικότερες από τις οποίες είναι οι εξής.

Κάλυψη της εκκρεμότητας με τις πληρωμές των πάρκων που έχουν υπογράψει Σύμβαση Λειτουργικής Ενίσχυσης Διαφορικής Προσαύξησης (ΣΕΔΠ). Τα πάρκα αυτό έχουν σταματήσει να πληρώνονται από το τέλος του περασμένου  Ιουνίου.. Με τη νέα ρύθμιση του νομοσχεδίου, θα καλυφθεί το κενό και θα πληρωθούν αναδρομικά για Ιούλιο, Αύγουστο, Σεπτέμβριο.

Δυνατότητα στις επενδύσεις ΑΠΕ που δεν τυγχάνουν ενίσχυσης, εάν το επιθυμούν να βγαίνουν στην αγορά χωρίς να είναι ενταγμένες σε κανένα πλαίσιο στήριξης και να πουλάνε τα ρεύμα τους μέσω διμερών ή άλλων συμβολαίων. Αυτό σήμερα δεν επιτρέπεται.

Νομοθέτηση της δυνατότητος για τα μεγάλα πάρκα άνω των 250 μεγαβάτ να μην μετέχουν στους διαγωνισμούς αλλά να αποζημιώνονται με ειδικό πλαίσιο στήριξης, με τη διαδικασία ατομικής κοινοποίησης στην Κομισιόν. Στον τομέα αυτό υπάρχει ισχυρό ενδιαφέρον για μεγάλο αιολικά και φωτοβολιαϊκά έργα, μεταξύ των οποίων και εκείνα που συνοδεύονται οπό έργα διασυνδέσεων.

Απεμπλοκή της διαδικασίας χορήγησης άδειας παραγωγής για τα υβριδικά έργα, από την απόφαση για την αποζημίωση με την οποία θα πληρώνονται τα έργα αυτά.

Φωτοβολταϊκά σε ποσοστό μέχρι 1% 

Σύμφωνα με το νέο νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ στο πλαίσιο εγκατάστασης Φ/Β σταθμών σε αγροτική γη , προβλέπεται ότι μπορεί να καλύπτει σε ποσοστό μέχρι 1% ανά νομό.

Στην αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου σημειώνεται ότι το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) καθίσταται πλέον ιδιαίτερα φιλόδοξο και αποσκοπεί στη μείωση της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης σε συμμόρφωση με τις πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ως εκ τούτου, κύριο πυλώνα του νέου ΕΣΕΚ αποτελεί η αύξηση της διείσδυσης της παραγωγής ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα στο 35% της τελικής ακαθάριστης κατανάλωσης ενέργειας. Αυτό σημαίνει ότι αποτελεί βραχυπρόθεσμο στόχο η εγχώρια ηλεκτροπαραγωγή να προέρχεται τουλάχιστον κατά 60% από σταθμούς ΑΠΕ.

Η παρούσα ρύθμιση αποτελεί μέρος των διατάξεων που στόχο έχουν να συμβάλουν στη δημιουργία περιβάλλοντος στο πλαίσιο του οποίου θα εγκατασταθούν νέοι σταθμοί ΑΠΕ, ενώ παράλληλα επιτρέπουν την ελεγχόμενη και αποτρέπουν την αλόγιστη εγκατάσταση νέων φωτοβολταϊκών σταθμών σε γαίες υψηλής παραγωγικότητας.

Αγρότες παραγωγοί ΑΠΕ

Σχετικά με την ετήσια δήλωση κατ’ επάγγελμα αγροτών παραγωγών ΑΠΕ, στο νέο νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ σημειώνεται ότι με την περίπτωση 1.α της υποπαραγράφου ΙΓ.1 του άρθρου πρώτου του ν. 4254/2014 (Α΄ 85) θεσπίστηκε η υποχρέωση υποβολής δηλώσεων των κατ΄επάγγελμα αγροτών – παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκούς σταθμούς μέσω του πληροφοριακού συστήματος της Δ.Α.Π.Ε.Ε.Π. Α.Ε., εντός του πρώτου τριμήνου κάθε έτους, περί της διατήρησης ή μη της ιδιότητας τους ως κατ΄επάγγελμα αγροτών.

Με την προτεινόμενη στο νομοσχέδιο ρύθμιση δίδεται η δυνατότητα υποβολής της δήλωσης έτους 2018 εντός χρονικού διαστήματος δύο μηνών από την ημερομηνία δημοσίευσης του παρόντος νόμου, προκειμένου να διασφαλισθεί η υποβολή της εν λόγω δήλωσης από σημαντικό αριθμό κατ’ επάγγελμα αγροτών, που μολονότι εμπίπτουν στις προϋποθέσεις ένταξης του ν. 4254/2014, δεν έχουν ακόμη προβεί στην υποβολή της.

Επειδή δε το συγκεκριμένο πρόβλημα επανεμφανίζεται κάθε έτος ύστερα από τη θέση σε ισχύ της εν λόγω υποχρέωσης με τον ν. 4254/2014 και επιλέγεται ως λύση η εισαγωγή ειδικής νομοθετικής διάταξης, με την προτεινόμενη ρύθμιση δίνεται λύση και για τα επόμενα χρόνια, με αναδρομικό επανακαθορισμό της τιμής αποζημίωσης από το προηγούμενο έτος, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα ανά περίπτωση στον πίνακα Α΄ της υποπαραγράφου ΙΓ.1 της παρ. ΙΓ του άρθρου πρώτου του ν. 4254/2014 για όλες τις περιπτώσεις υποβολής δήλωσης μετά την παρέλευση του επιπρόσθετου διαστήματος των δύο (2) μηνών και εντός του έτους υποβολής της δήλωσης.

Επιπλέον, προτείνεται η επιβολή στον κάτοχο του σταθμού εφάπαξ παρακράτησης ίσης με το 50% της αξίας της ηλεκτρικής ενέργειας στο πρώτο χρονικά ενημερωτικό σημείωμα που εκδίδεται μετά τον επανυπολογισμό της τιμής αποζημίωσης, ως αντικίνητρο για την υποβολή εκπρόθεσμης δήλωσης, προκειμένου να αντιμετωπισθεί ριζικά το φαινόμενο υποβολής εκπρόθεσμων δηλώσεων.

Οι νομοθετικές διατάξεις

Οι διατάξεις του νέου νομοσχεδίου του ΥΠΕΝ  σχετικά με το πλαίσιο εγκατάστασης Φ/Β σταθμών σε αγροτική γη (<1% αγροτικής γης) έχουν ως εξής:

1. Η περίπτ. α’ της παρ. 6 του άρθρου 56 του ν. 2637/1998 (Α’ 200), αντικαθίσταται ως εξής:

«6. α) Σε αγροτεμάχια που χαρακτηρίζονται από τη Διεύθυνση Αγροτικής Ανάπτυξης του οικείου νομού ως αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας, απαγορεύεται η άσκηση οποιασδήποτε άλλης δραστηριότητας, εκτός από τη γεωργική εκμετάλλευση και την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από σταθμούς Α.Π.Ε.. Κάθε επέμβαση στις εκτάσεις αυτές, είτε για τη μεταβολή του προορισμού τους και τη διάθεση τους για άλλες χρήσεις, είτε για την εκτέλεση έργων ή τη δημιουργία εγκαταστάσεων ή παροχή άλλων εξυπηρετήσεων μέσα σε αυτές, έστω και χωρίς μεταβολή της κατά προορισμό χρήσης τους, αποτελεί εξαιρετικό μέτρο και ενεργείται πάντοτε με βάση τους όρους και τις προϋποθέσεις που ορίζονται με κοινή απόφαση των Υπουργών Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και Περιβάλλοντος και Ενέργειας, που εκδίδεται μέσα σε δύο (2) μήνες από την έναρξη ισχύος του παρόντος και μόνο για λόγους που εξυπηρετούν το γεωργικό χαρακτήρα της αγροτικής εκμετάλλευσης ή την εγκατάσταση σταθμών Α.Π.Ε..

Η απαγόρευση αυτή δεν ισχύει εφόσον πρόκειται για εκτέλεση στρατιωτικών έργων, που αφορούν την εθνική άμυνα της χώρας, καθώς, για την εκτέλεση μεγάλων αναπτυξιακών έργων του Δημοσίου και των Ο.Τ.Α. πρώτου και δεύτερου βαθμού, για την κατασκευή δικτύων μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, υποσταθμών και εν γένει για την εκτέλεση κάθε έργου που αφορά την υποδομή του ηλεκτρικού συστήματος και του συστήματος και του δικτύου φυσικού αερίου ή για περιπτώσεις Στρατηγικών Επενδύσεων του ν. 3894/2010 ιδίως για επενδύσεις που αφορούν και συνδέονται με τη μεταποίηση αγροτικών προϊόντων και τη βιομηχανία τροφίμων.

Με την επιφύλαξη του άρθρου 26 του ν. 4496/2017, η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από σταθμούς Α.Π.Ε. εγκατεστημένης ισχύος ή μέγιστης ισχύος παραγωγής μεγαλύτερης του 1 MW απαγορεύεται σε αγροτεμάχια που  χαρακτηρίζονται ως αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας, συμπεριλαμβανο-μένων των περιοχών της Αττικής, καθώς και των περιοχών της Επικράτειας που έχουν ήδη καθοριστεί ως αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας από εγκεκριμένα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια (Γ.Π.Σ.) ή Σχέδια Χωρικής Οικιστικής Οργάνωσης Ανοιχτής Πόλης (Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π.) του ν. 2508/1997 (Α’ 124), καθώς και Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου (Ζ.Ο.Ε.) του άρθρου 29 του ν. 1337/1983 (Α’ 33), εκτός αν διαφορετικά προβλέπεται στα εγκεκριμένα αυτά σχέδια.

Ειδικά για τους φωτοβολταϊκούς εγκατεστημένης ισχύος ή μέγιστης ισχύος παραγωγής μικρότερης ή ίσης του 1 MW επιτρέπεται η παραγωγή ηλεκτρι-κής ενέργειας κατά τις διατάξεις του προηγούμενου εδαφίου, υπό την προϋπόθεση ότι οι φωτοβολταϊκοί σταθμοί, για τους οποίους χορηγούνται δεσμευτικές προσφορές σύνδεσης από τον αρμόδιο Διαχειριστή, καλύπτουν εδα-φικές εκτάσεις που αθροιζόμενες με τις εκτάσεις που καλύπτουν φωτοβολταϊκοί σταθμοί που έχουν ήδη τεθεί σε λειτουργία ή έχουν χορηγηθεί δεσμευτικές προσφορές σύνδεσης και τις εκτάσεις που καλύπτουν φωτοβολταϊκοί σταθμοί που εγκαθίστανται σύμφωνα με την παρ. 11 του άρθρου 51 του ν. 4178/2013 (Α΄174), δεν υπερβαίνουν το 1% του συνόλου των καλλιεργούμενων εκτάσεων της κάθε Περιφερειακής Ενότητας.

Με κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και Εσωτερικών, που εκδίδεται μέσα σε δύο (2) μήνες από τη θέση σε ισχύ της παρούσας διάταξης καθορίζεται η ισχύς σε MW, των φωτοβολταϊκών σταθμών που επιτρέπεται να εγκατασταθούν σε αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας σε κάθε Περιφερειακή Ενότητα και προσδιορίζονται οι ενέργειες των αρμόδιων υπηρεσιών. Για τον ανωτέρω καθορισμό χρησιμοποιούνται τα στοιχεία της Ετήσιας Γεωργικής Στατιστικής Έρευνας του έτους 2017 της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής και τα πλέον πρόσφατα δημοσιευμένα στοιχεία των αρμόδιων Διαχειριστών για τους φωτοβολταϊκούς σταθμούς, ενώ λαμβάνεται υπόψη μία τυπική στρεμματική κάλυψη ανά μονάδα ισχύος των φωτοβολταϊκών σταθμών.

Με απόφαση των Υπουργών Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και Περιβάλλοντος και Ενέργειας δύναται να προσδιορίζονται περιορισμοί στον τρόπο θεμελίωσης των βάσεων στήριξης των φωτοβολταϊκών συστημάτων, καθώς και υποχρεώσεις για την αποκατάσταση του γηπέδου μετά την αποξήλωση φωτοβολταϊκών σταθμών.».

2. Στην παρ. 1 του άρθρου 21 του ν.4015/2011 (Ά 210) αντικαθίστανται οι λέξεις: «Οι διατάξεις της παραγράφου 6 του άρθρου 56 του Ν. 2637/1998» από τις λέξεις «Οι διατάξεις των περιπτώσεων β), γ), δ) και ε) της παραγράφου 6 του άρθρου 56 του Ν. 2637/1998».

Ετήσια δήλωση κατ’ επάγγελμα αγροτών παραγωγών ΑΠΕ

1. Οι δηλώσεις των κατ’ επάγγελμα αγροτών παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας για τη διατήρηση ή μη της ιδιότητας του κατ’ επάγγελμα αγρότη, οι οποίες προβλέπονται στην περίπτωση 1.α της υποπαραγράφου ΙΓ.1 της παραγράφου ΙΓ΄ του άρθρου πρώτου του ν. 4254/2014 (Α΄ 85), ειδικά για το έτος 2018 μπορούν να υποβληθούν έως τις 31.12.2019. Αν δεν υποβληθεί η δήλωση του προηγούμενου 29 εδαφίου ή διαπιστωθεί ότι η δήλωση είναι ανακριβής, επανακαθορίζεται αναδρομικά η τιμή αποζημίωσης για το έτος 2018, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στον πίνακα Α΄ που προβλέπεται στην περίπτωση αυτή. Η τιμή αποζημίωσης αγροτών παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας, που έχει καθοριστεί πριν από την έναρξη ισχύος του παρόντος χωρίς να έχει υποβληθεί δήλωση, επανυπολογίζεται αναδρομικά μετά την υποβολή της δήλωσης, σύμφωνα με την παράγραφο 1.

2. Μετά το δέκατο εδάφιο της περίπτωσης α της υποπαραγράφου ΙΓ.1 της παρ. ΙΓ του άρθρου πρώτου του ν. 4254/2014 προστίθεται εδάφιο ως εξής: «Εφόσον υποβληθεί δήλωση μετά την παρέλευση του πρώτου τριμήνου από την αρχή εκάστου έτους και το αργότερο μέχρι την 31η Μαΐου, η τιμή αποζημίωσης που είχε καθοριστεί πριν την υποβολή της δήλωσης επαναϋπολογίζεται αναδρομικά και επιβάλλεται στον κάτοχο του σταθμού εφάπαξ παρακράτηση ίση με το 50% της αξίας του πρώτου χρονικά μηνιαίου ενημερωτικού σημειώματος που εκδίδεται μετά τον επανυπολογισμό της τιμής αποζημίωσης. Για τις περιπτώ-σεις του προηγούμενου εδαφίου, ο επανυπολογισμός λαμβάνει χώρα τα αργότερο εντός δύο μηνών μετά την 31η Μαΐου και καταβάλλεται τυχόν διαφορά.».