Ο «Κλεισθένης» βάζει τους Δήμους και τις Περιφέρειες στο παιχνίδι της Ενέργειας- Οι «ρυθμίσεις- κλειδιά» για νέα εταιρικά σχήματα και χρηματοδότηση

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Με δύο «ρυθμίσεις κλειδιά»,οι οποίες περιλαμβάνονται στο ογκώδες σχέδιο νόμο με το όνομα «Κλεισθένης 1» για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, που έχει θέσει σε διαβούλευση το υπουργείο Εσωτερικών  και προγραμματίζεται εντός του μήνα να προωθηθεί για ψήφιση στη Βουλή και έρχονται σε συνέχεια του θεσμικού πλαισίου του  ΥΠΕΝ  για τις Ενεργειακές Κοινότητες ανοίγει οριστικά ο δρόμος για να μπουν οι Δήμοι και οι Περιφέρειες της χώρας δυναμικά στον τομέα της Ενέργειας.

Συγκεκριμένα οι δύο ρυθμίσεις κλειδιά, με τις οποίες ο «Κλεισθένης 1» βάζει τους Δήμους και τις Περιφέρειες της χώρας στην Ενέργεια προβλέπουν:

• Τη δυνατότητα οι ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού δύνανται να συνιστούν αυτοτελώς ή να συμμετέχουν από κοινού με άλλους ΟΤΑ, του ίδιου ή άλλου βαθμού, ή με νομικά πρόσωπα του ευρύτερου δημοσίου τομέα  εταιρικά οχήματα και αναπτυξιακές εταιρίες οι οποίες θα δραστηριοποιούνται στον ενεργειακό τομέα, όπως ήδη καθορίζει το  θεσμικό πλαίσιο για τις Ενεργειακές Κοινότητες (άρθρο 179 του «Κλεισθένης 1»). Και
• Τη δυνατότητα Δανεισμού των Δήμων και Περιφερειών  για δράσεις βελτίωσης της ενεργειακής αποδοτικότητας εγκαταστάσεων, μηχανημάτων ή οχημάτων τους και εν γένει επενδυτικών σχεδίων, ώστε να μπορούν να αντιμετωπίζουν θέματα χρηματοδότησης της συμμετοχής τους στα νέα ενεργειακά αναπτυξιακά σχήματα (άρθρο 200 του «Κλεισθένης 1»)

«Βασίλεια» ενεργειακής Δημοκρατίας

Με τις δυνατότητες που δίνει το νέο θεσμικό πλαίσιο των υπουργείων Περιβάλλοντος και Ενέργειας, όπως έχει παρουσιάσει το ecopress οι Δήμοι και οι Κοινότητες της χώρας μετατρέπονται σε  «βασίλεια» ενεργειακής Δημοκρατίας, καθώς θα μπορούν με αυτονομία να παράγουν,  να αποθηκεύουν, να διαθέτουν στα μέλη τους ή και να πωλούν ηλεκτρική, θερμική, ψυκτική ενέργεια, να αναπτύσσουν δίκτυο και να εκμεταλλεύονται υποδομές εναλλακτικών καυσίμων, ακόμη και να προμηθεύουν τα μέλη τους με ηλεκτροκίνητα οχήματα.

Οι πολίτες, οι τοπικοί φορείς, όπως οι Δήμοι και οι Περιφέρειες αλλά και μικρές και μεσαίες τοπικές επιχειρήσεις αποκτούν τη δυνατότητα να συμμετάσχουν στην ενεργειακή μετάβαση, μέσω της άμεσης ενεργής εμπλοκής τους σε ενεργειακά εγχειρήματα, με προτεραιότητα στα εγχειρήματα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και εξοικονόμησης, που συνεπάγονται ήπιες περιβαλλοντικές παρεμβάσεις.

Οι ρυθμίσεις

Ειδικότερα οι ρυθμίσεις κλειδιά   στο σχέδιο νόμου «Κλεισθένης 1» για την ανάπτυξη δραστηριοτήτων από τους Δήμους και τις Περιφέρειες στον τομέα της Ενέργειας είναι:

1. Εταιρικά οχήματα και αναπτυξιακές εταιρίες

Με τίτλο «Επέκταση της δυνατότητας συμμετοχής ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού σε νομικά πρόσωπα αναπτυξιακού χαρακτήρα» άρθρο 179 του νομοσχεδίου , στο οποίο αναφέρεται ότι:

Κατ’ εξαίρεση των αριθμητικών περιορισμών του άρθρου 107 του ν. 3852/2010 και του άρθρου 194 του ν. 3852/2010, οι ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού δύνανται να συνιστούν αυτοτελώς ή να συμμετέχουν από κοινού με άλλους ΟΤΑ, του ίδιου ή άλλου βαθμού, ή με νομικά πρόσωπα του ευρύτερου δημοσίου τομέα, κατά την έννοια του άρθρου 51 του ν. 1892/1990, όπως ισχύει, σε αναπτυξιακές ανώνυμες εταιρείες των άρθρων 252 παρ. 3 περ. β’ και 265 του ν. 3463/2006 ή του άρθρου 194 του ν. 3852/2010 με αντικείμενο τουλάχιστον μία από τις κατωτέρω δραστηριότητες:

• Παραγωγή, αποθήκευση, ιδιοκατανάλωση ή πώληση ηλεκτρικής ή θερμικής ή ψυκτικής ενέργειας από σταθμούς Α.Π.Ε. ή Σ.Η.Θ.Υ.Α. ή Υβριδικούς Σταθμούς.
• Διαχείριση, όπως συλλογή, μεταφορά, επεξεργασία, αποθήκευση ή διάθεση, πρώτης ύλης για την παραγωγή ηλεκτρικής ή θερμικής ή ψυκτικής ενέργειας από βιομάζα ή βιορευστά ή βιοαέριο ή μέσω ενεργειακής αξιοποίησης του βιοαποικοδομήσιμου κλάσματος αστικών αποβλήτων.
•  Προμήθεια ενεργειακών προϊόντων, συσκευών και εγκαταστάσεων, με στόχο τη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης και της χρήσης συμβατικών καυσίμων, καθώς και τη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας.
• Προμήθεια ηλεκτροκίνητων οχημάτων, υβριδικών ή μη, και εν γένει οχημάτων που χρησιμοποιούν εναλλακτικά καύσιμα.
• Διανομή ηλεκτρικής ενέργειας.
• Προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας ή φυσικού αερίου προς τελικούς πελάτες, σύμφωνα με το άρθρο 2 του ν. 4001/2011 (Α 179).
• Παραγωγή, διανομή και προμήθεια θερμικής ή ψυκτικής ενέργειας .
• Διαχείριση της ζήτησης για τη μείωση της τελικής χρήσης της ηλεκτρικής ενέργειας και εκπροσώπηση παραγωγών και καταναλωτών στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.
• Ανάπτυξη δικτύου, διαχείριση και εκμετάλλευση υποδομών εναλλακτικών καυσίμων, σύμφωνα με το ν. 4439/2016 (Α 222) ή διαχείριση μέσων βιώσιμων μεταφορών.
• Εγκατάσταση και λειτουργία μονάδων αφαλάτωσης νερού με χρήση Α.Π.Ε.
•  Παροχή ενεργειακών υπηρεσιών, σύμφωνα με το άρθρο 10 της Δ6/13280/7.6.2011 (Β 1228) απόφασης της Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής.

Δραστηριότητες 
Οι εταιρείες της προηγούμενης παραγράφου μπορούν να ασκούν και οποιαδήποτε από τις κατωτέρω δραστηριότητες:

• Προσέλκυση κεφαλαίων για την πραγματοποίηση επενδύσεων αξιοποίησης των Α.Π.Ε. ή Σ.Η.Θ.Υ.Α. ή παρεμβάσεων βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης εντός της οικείας Περιφέρειας.
• Σύνταξη μελετών αξιοποίησης των Α.Π.Ε. ή της Σ.Η.Θ.Υ.Α. ή υλοποίησης παρεμβάσεων βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης.
• Διαχείριση ή συμμετοχή σε προγράμματα χρηματοδοτούμενα από εθνικούς πόρους ή πόρους της Ευρωπαϊκής Ενωσης σχετικά με τους σκοπούς της.
• Παροχή συμβουλών για τη διαχείριση ή συμμετοχή του οικείου ΟΤΑ σε προγράμματα χρηματοδοτούμενα από εθνικούς πόρους ή πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με τους σκοπούς της.
• Ενημέρωση, εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο για θέματα ενεργειακής αειφορίας.
• Δράσεις για την υποστήριξη ευάλωτων καταναλωτών και την αντιμετώπιση της ενεργειακής ένδειας πολιτών του οικείου Δήμου ή της οικείας Περιφέρειας που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, όπως παροχή ή συμψηφισμός ενέργειας, ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών ή άλλες δράσεις που μειώνουν την κατανάλωση της ενέργειας στις κατοικίες των ανωτέρω.

Εταιρικό πλαίσιο

Για τη σύσταση, τη λειτουργία, το προσωπικό, τη λύση, την εκκαθάριση, την εποπτεία και κάθε άλλο ζήτημα που αφορά τις εταιρίες του άρθρου αυτού, εφαρμόζονται οι διατάξεις των άρθρων 253, 265 του ν. 3463/2006, ως προς τις εταιρείες που συστήνονται από ΟΤΑ α’ βαθμού και του άρθρου 197 του ν. 3852/2010, ως προς τις εταιρείες που συστήνονται από ΟΤΑ β’ βαθμού, καθώς και το σύνολο των διατάξεων και των κανονιστικών πράξεων που αφορούν τις ανώνυμες αναπτυξιακές εταιρείες Δήμων και Περιφερειών.”

2. Χρηματοδότηση των Δήμων και Περιφερειών  

Με τίτλο «Δανεισμός των ΟΤΑ για δράσεις βελτίωσης της ενεργειακής αποδοτικότητας» στο άρθρο 200 του σχεδίου νόμου, όπου αναλυτικά αναφέρεται ότι:

Είναι δυνατή η συνομολόγηση δανείων από δήμους και περιφέρειες, κατά παρέκκλιση των προϋποθέσεων που ορίζονται στην παρ. 1 του άρθρου 264 του ν. 3852/2010 (Α΄ 87), για την υλοποίηση δράσεων βελτίωσης της ενεργειακής αποδοτικότητας εγκαταστάσεων, μηχανημάτων ή οχημάτων τους και εν γένει επενδυτικών σχεδίων, με την προϋπόθεση ότι, από τις ανωτέρω δράσεις και σχέδια, επέρχεται μείωση του κόστους λειτουργίας τους και ότι, από την εξοικονόμηση αυτή, καλύπτεται και το κόστος εξυπηρέτησης των σχετικών τοκοχρεολυσίων.

Τα ανωτέρω προκύπτουν από σχετική μελέτη, η οποία αξιολογείται και εγκρίνεται από το ενδιαφερόμενο για τη χορήγηση του δανείου πιστωτικό ίδρυμα ή χρηματοπιστωτικό οργανισμό. Με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών δύναται να ρυθμίζεται κάθε αναγκαίο ζήτημα για την εφαρμογή της παρούσας.

Οικονομικά κίνητρα για τις Ενεργειακές Κοινότητες

Σημειώνεται ότι σύμφωνα με το νόμο του ΥΠΕΝ η  Ενεργειακή Κοινότητα (Ε.Κοιν.) είναι αστικός συνεταιρισμός αποκλειστικού σκοπού την προώθηση της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας και καινοτομίας στον ενεργειακό τομέα, την αντιμετώπιση της ενεργειακής ένδειας και την προαγωγή της ενεργειακής αειφορίας, την παραγωγή, αποθήκευση, ιδιοκατανάλωση, διανομή και προμήθεια ενέργειας, την ενίσχυση της ενεργειακής αυτάρκειας/ασφάλειας σε νησιωτικούς δήμους, καθώς και τη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας στην τελική χρήση σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο.

Μπορούν να συμμετέχουν:

• φυσικά πρόσωπα με πλήρη δικαιοπρακτική ικανότητα
• νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου ή νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου
• Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού της ίδιας περιφερειακής ενότητας εντός της οποίας βρίσκεται η έδρα της Ε.Κοιν. ή επιχειρήσεις αυτών
• Ο.Τ.Α. β΄ βαθμού εντός των διοικητικών ορίων των οποίων βρίσκεται η έδρα της Ε.Κοιν.

Τουλάχιστον το 51% των μελών πρέπει να σχετίζονται με τον τόπο στον οποίο βρίσκεται η έδρα της Ε.Κοιν., και συγκεκριμένα τα φυσικά πρόσωπα – μέλη να έχουν πλήρη ή ψιλή κυριότητα ή επικαρπία σε ακίνητο το οποίο βρίσκεται εντός της περιφερειακής ενότητας της έδρας της Ε.Κοιν. ή να είναι δημότες δήμου της περιφερειακής ενότητας αυτής και τα νομικά πρόσωπα μέλη να έχουν την έδρα τους εντός της περιφερειακής ενότητας της έδρας της Ε.Κοιν.

Οικονομικά Κίνητρα & Μέτρα Στήριξης

-Σταθεροποίηση συντελεστή φορολογίας για πέντε (5) έτη, και για δέκα (10) έτη για Ε.Κοιν. σε μικρά νησιά

-Δυνατότητα Συμμετοχής σε προγράμματα του Αναπτυξιακού Νόμου

-Κίνητρα για σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ

-Ειδικές προϋποθέσεις και όροι προνομιακής συμμετοχής ή εξαίρεσης από τις ανταγωνιστικές διαδικασίες υποβολής προσφορών Μειωμένες Χρεώσεις για σταθμούς ΑΠΕ που συμμετέχουν στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας

-Απαλλαγή από την υποχρέωση καταβολής του Ετήσιου τέλους διατήρησης δικαιώματος κατοχής άδειας παραγωγής

-Μειωμένο ύψος εγγυητικών επιστολών που απαιτούνται κατά την αδειοδότηση

-Προτεραιότητα κατά την αδειοδότηση

-Απαλλαγή από το ειδικό τέλος του 1,7%, όταν συμμετέχει ΟΤΑ στην Ε.Κοιν.

-Κίνητρα για συμμετοχή στην αγορά – προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας

-Ελάχιστο κεφάλαιο για χορήγηση άδειας προμήθειας: 60.000€

-Μειωμένα ποσά εγγυητικών επιστολών για εγγραφή στο μητρώο Συμμετεχόντων

-Επιτρέπεται η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σταθμών και σταθμών μικρών ανεμογεννητριών από Ε.Κοιν. για την κάλυψη ενεργειακών αναγκών των μελών τους με εφαρμογή εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού (Virtual Net Metering)  με μέλη της Ε.Κοιν).

-Eιδικοί όρους για τις Ε.Κοιν. που λειτουργούν ως Φορείς Εκμετάλλευσης υποδομών Φόρτισης Η/Ο.

-Ειδικές προβλέψεις για Ε.Κοιν. που θα αδειοδοτούν σταθμούς θερμικής ενέργειας για τηλεθέρμανση