Μάτι- Ραφήνα: το σχέδιο για την οικιστική ανασυγκρότηση
ΚτηματαγοράΟικιστικάΠεριβάλλονΠολεοδομίαΧωροταξία 26 Ιουνίου 2019 Αργύρης
Προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, σύνδεση οικιστικών περιοχών και ελεύθερων χώρων, αποκατάσταση της φυσικής ροής των ρεμάτων
Σύμφωνα με ρεπορτάζ της Λούλης Σταυρογιάννη στην “Αυγή” παραθεριστική κατοικία και η παραθαλάσσια αναψυχή προκρίνεται ως κύρια χρήση στην πυρόπληκτη περιοχή Νέας Μάκρης και Ραφήνας, όπως προκύπτει από την προέγκριση του Ειδικού Χωρικού Σχεδίου, που έγινε στις αρχές της εβδομάδας. Αυτό θέτει τους βασικούς κανόνες για την εκπόνηση της μελέτης που θα ακολουθήσει όσον αφορά την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, τις χρήσεις γης και τη σύνδεση των οικιστικών περιοχών και ελεύθερων χώρων, την ιεράρχηση του οδικού δικτύου, τη διασφάλιση του δημόσιου χαρακτήρα της παραλιακής ζώνης, αλλά και την αποκατάσταση της φυσικής λειτουργίας των ρεμάτων.
Καθορίζεται ως περιοχή επέμβασης έκταση 7.900 στρεμμάτων που περιλαμβάνει τμήμα της πυρόπληκτης περιοχής που ανήκει στις δημοτικές ενότητες Νέας Μάκρης και Ραφήνας των Δήμων Μαραθώνος και Ραφήνας – Πικερμίου. Ταυτόχρονα το Ειδικό Χωρικό έρχεται να θεραπεύσει και να επιλύσει μετά την περσινή συμφορά στρεβλώσεις πολλών δεκαετιών σε περιοχή που αναπτύχθηκε άναρχα χωρίς κανέναν σχεδιασμό.
Όπως καταδεικνύει η έκθεση που πάνω της στηρίχτηκε η προέγκριση του Ειδικού Χωρικού, το δίκτυο ρεμάτων που διασχίζει την περιοχή έχει αλλοιωθεί σε σημαντικό βαθμό από αυθαίρετες παρεμβάσεις, ενώ το γενικό πολεοδομικό σχέδιο τους τέως Δήμου Νέας Μάκρης θεσμοθετήθηκε μόνο για την κεντρική περιοχή της Νέας Μάκρης το 1987.
Ο πρώην Δήμος Ραφήνας δεν διαθέτει ΓΠΣ παρά κατά διαστήματα έγιναν αποσπασματικές εντάξεις στο σχέδιο πόλης. Οι όποιες απόπειρες σχεδιασμού δεν ευοδώθηκαν. Ένας από τους λόγους είναι ότι οι πολεοδομικές μελέτες περιελάμβαναν και δασικές εκτάσεις και τα Σχέδια Προεδρικών Διαταγμάτων ακυρώνονταν από το ΣτΕ.
Όπως περιγράφεται στην έκθεση, βασικά χαρακτηριστικά της περιοχής επέμβασης “αποτελούν ο σαφής παραθεριστικός της χαρακτήρας και μια χωρική οργάνωση που αναφέρεται σε έναν ασυνεχή οικιστικό ιστό, με πυκνώσεις και αραιώσεις, ο οποίος αναμιγνύεται με αδόμητες περιοχές διαφορετικού χαρακτήρα: γεωργική γη, δασικές εκτάσεις, ρέματα, παραρεμάτιες περιοχές, παράκτιες περιοχές κ.ο.κ.
Με βάση τις αυτοψίες που πραγματοποιήθηκαν, καταγράφηκε ως κύρια χρήση η κατοικία. Πέραν της κατοικίας, αναγνωρίζονται περιοχές συγκέντρωσης μικρού αριθμού και σχετικά χαμηλής έντασης χρήσεων τουρισμού, αναψυχής και εμπορίου. Οι χρήσεις αυτές εντοπίζονται κυρίως:
* Στο Μάτι, κατά μήκος της οδού Ποσειδώνος και ιδιαίτερα στη συμβολή της με την οδό Κυανής Ακτής κοντά στον Ναυτικό Όμιλο Ματιού (ξενοδοχεία, εστιατόρια – καφέ, mini market, παντοπωλεία, ζαχαροπλαστεία, θερινός κινηματογράφος, καταστήματα παροχής προσωπικών υπηρεσιών, μαρίνα, αλιευτικό καταφύγιο).
* Σε μικρότερη έκταση κοντά στην εκβολή του ρέματος Παππά και στην παραλιακή ζώνη στο Κόκκινο Λιμανάκι.
* Συγκέντρωση εμπορικών χρήσεων (οπωροπωλείο, μίνι μάρκετ, πρατήριο βενζίνης κ.ά.) στη συμβολή της λεωφόρου Αμ. Φλέμινγκ με την οδό Δημοκρατίας.
* Συγκέντρωση χρήσεων εμπορίου, χονδρεμπορίου και κάποιες δημόσιες υπηρεσίες / (ΙΚΑ) κατά μήκος της Λ. Μαραθώνος στη ΔΕ Ραφήνας.
* Συγκέντρωση χρήσεων εμπορίου, χονδρεμπορίου, αθλητισμού κ.ά. (π.χ. σούπερ μάρκετ, φυτώριο, πρατήριο βενζίνης, ΟΠΑΠ) κατά μήκος της Λ. Μαραθώνος γύρω από τον Ιερό Ναό Αγ. Μαρίνας στη ΔΕ Ν. Μάκρης”.
Οδικό δίκτυο… των γεωργικών διανομών
Ως αποτέλεσμα της απουσίας σχεδιασμού στο οδικό δίκτυο, πέραν της Λεωφόρου Μαραθώνος, η περιοχή επέμβασης χαρακτηρίζεται από μικρής διατομής και συχνά ασυνεχείς δρόμους, γενικά κακής ποιότητας, επισημαίνεται στην έκθεση. Όπως περιγράφεται αναλυτικά, “η διάρθρωση του οδικού δικτύου σχετίζεται με την τυπολογία των γεωργικών διανομών προηγούμενων δεκαετιών: παράλληλοι άξονες σε μικρή απόσταση μεταξύ τους και με λίγους εγκάρσιους δρόμους (παράλληλους στην ακτογραμμή στο Κόκκινο Λιμανάκι και κάθετους στην ακτογραμμή στο Μάτι).
Η λεωφόρος Μαραθώνος αποτελεί τον κύριο οδικό άξονα που οργανώνει σε υπερτοπικό επίπεδο την κυκλοφορία των οχημάτων. Οι συνδέσεις της περιοχής επέμβασης με τη Λεωφόρο Μαραθωνος γίνονται κυρίως:
* Στο Κόκκινο Λιμανάκι μέσω της οδού Μ. Αλεξάνδρου – Αργιθέας – Ίλιδος (η οποία και αποτελεί συνδετήρια οδό μεταξύ Ραφήνας και Νέας Μάκρης).
* Στο Μάτι μέσω των οδών Κυανής Ακτής και Μικράς Ασίας. Σημαντικός άξονας υπερτοπικής εμβέλειας και νότιο όριο της περιοχής επέμβασης αποτελεί η Λεωφόρος Αμ. Φλέμινγκ, η οποία αναλαμβάνει το βάρος της σύνδεσης του λιμανιού της Ραφήνας με την ευρύτερη περιοχή και την Αθήνα. Επιπλέον, άξονες δευτερεύουσας σημασίας είναι οι οδοί Ποσειδώνος, Μικράς Ασίας, Αγ. Ανδρέα (Μάτι) και Δημοκρατίας (Κόκκινο Λιμανάκι).
Πυρόπληκτα
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης, από το σύνολο των κτηρίων στην πυρόπληκτη περιοχή (4.720), το 68% βρίσκεται στην περιοχή επέμβασης, ενώ παραπάνω από τα μισά (ποσοστό 56%) βρίσκεται στις περιοχές Μάτι και Κόκκινο Λιμανάκι. Το 37% των κτηρίων βρίσκεται στο Μάτι και 19% στο Κόκκινο Λιμανάκι. Επίσης από τα κτήρια που έχουν κριθεί κατεδαφιστέα, το 80% βρίσκεται πάλι στην οριζόμενη ως περιοχή επέμβασης.
Οι νέοι κανόνες
Στις νέες κατευθύνσεις της προέγκρισης του Ειδικού Χωρικού αναγνωρίζονται και προτείνονται για τις οικιστικές περιοχές τα εξής:
Δημοτική Ενότητα Νέας Μάκρης:
- Περιοχές με κυρίαρχο χαρακτήρα παραθεριστικής κατοικίας: Πρόκειται για περιοχές με κυρίαρχο χαρακτήρα παραθεριστικής κατοικίας όπως το Μάτι. Προτείνεται κατά κύριο λόγο η γενική κατηγορία χρήσης της αμιγούς κατοικίας σε συνδυασμό με περιορισμένους θύλακες γενικής κατοικίας (με εξαιρέσεις). Οι θύλακες αυτοί στοχεύουν να εξυπηρετήσουν κυρίως τις καθημερινές ανάγκες της παραθεριστικής κατοικίας και να καλύψουν τις ανάγκες για χρήσεις ήπιου τουρισμού – αναψυχής. Δίδεται η κατεύθυνση οι θύλακες αυτοί να είναι συγκεντρωμένοι χωρικά, να αποφευχθεί η διασπορά τους ή η γραμμική τους ανάπτυξη.
- Περιοχές με κυρίαρχο χαρακτήρα κεντρικών εξυπηρετήσεων: Πρόκειται για υφιστάμενες, περιορισμένης έκτασης περιοχές, όπως πλησίον της Λεωφ. Μαραθώνος, γύρω από τον Ι.Ν. Αγ. Μαρίνας. Προτείνεται η χρήση γενικής κατοικίας (με εξαιρέσεις) στοχεύοντας στην εξυπηρέτηση των αναγκών κατοικίας και των όμορων και γειτονικών περιοχών παραθερισμού.
- Περιοχές κατασκηνώσεων: Πρόκειται για τις περιοχές των κατασκηνώσεων που συγκεντρώνονται κυρίως στον Άγιο Ανδρέα, όπου προτείνεται να διατηρήσουν την ειδική χρήση κατασκηνώσεις – παιδικές εξοχές.
- Περιοχές ελεύθερων χώρων και αστικού πρασίνου: Πρόκειται για δάση, δασικές εκτάσεις, ζώνη παραλίας, ρέματα και παραρεμάτιες περιοχές και λοιπούς ελεύθερους χώρους.
Στη Δημοτική Ενότητα Ραφήνας:
- Περιοχές με κυρίαρχο χαρακτήρα παραθεριστικής κατοικίας: Πρόκειται για περιοχές με κυρίαρχο χαρακτήρα παραθεριστικής κατοικίας, όπως το Κόκκινο Λιμανάκι. Προτείνεται κατά κύριο λόγο η γενική κατηγορία χρήσης της αμιγούς κατοικίας σε συνδυασμό με περιορισμένους θύλακες γενικής κατοικίας (με εξαιρέσεις). Οι θύλακες αυτοί στοχεύουν να εξυπηρετήσουν κυρίως τις καθημερινές ανάγκες της παραθεριστικής κατοικίας και να καλύψουν τις ανάγκες για χρήσεις ήπιου τουρισμού – αναψυχής. Δίδεται η κατεύθυνση οι θύλακες αυτοί να είναι συγκεντρωμένοι χωρικά, να αποφευχθεί η διασπορά τους ή η γραμμική τους ανάπτυξη.
- Περιοχές με κυρίαρχο χαρακτήρα κύριας κατοικίας: Πρόκειται για την περιοχή πλησίον της Λεωφ. Αμ. Φλέμινγκ (π.χ. περιοχή ή τμήμα της περιοχής Σκουφέικα). Η περιοχή αυτή εφάπτεται ή βρίσκεται κοντά σε κεντρικές περιοχές της Ραφήνας και μπορεί να αναλάβει τις ανάγκες επέκτασής της και εξυπηρέτησης σε κοινωνικές υποδομές. Προτείνεται ο συνδυασμός χρήσεων αμιγούς κατοικίας και γενικής κατοικίας (με εξαιρέσεις). Δίδεται η κατεύθυνση η γενική κατοικία να αναπτυχθεί πλησίον της Λεωφ. Αμ. Φλέμινγκ.
- Περιοχές γεωργικής γης: Πρόκειται για περιοχές ανατολικά της Λεωφ. Μαραθώνος και δυτικά των περιοχών παραθεριστικής και κύριας κατοικίας, όπου προτείνεται η αγροτική χρήση.
Διαγωνισμός
Ο αρχικός προγραμματισμός του υπουργείου Περιβάλλοντος και ενέργειας ήταν να προκηρυχθεί διεθνής διαγωνισμός για την ανάθεση εκπόνησης της μελέτης του ΕΧΣ. Προς τούτο στις αρχές Μαΐου το Πράσινο Ταμείο αποφάσισε να χρηματοδοτήσει με 20.000 εκατ. τη σύνταξη τευχών δημοπράτησης της μελέτης. Υπενθυμίζεται ότι η μελέτη του ΕΧΣ εγκρίνεται με Προεδρικό Διάταγμα όπως και οι κατευθύνσεις, όροι και μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος, σύμφωνα με τη σχετική Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, τα οποία πρέπει να τηρούνται κατά την υλοποίηση και εξειδίκευση των Ειδικών Χωρικών Σχεδίων. Επίσης καθορίζονται και οι οριογραμμές των υφιστάμενων εντός των ορίων του Ειδικού Χωρικού Σχεδίου υδατορεμάτων και εξετάζονται και τα θέματα γεωλογικής καταλληλότητας στα τμήματα της περιοχής επέμβασης που είναι εκτός σχεδίου.
Μαζί με το ΕΧΣ μπορεί να εγκρίνεται και το Πολεοδομικό Σχέδιο Εφαρμογής (ΠΣΕ), προκειμένου να επιταχυνθεί η επιτάχυνση της εφαρμογής του σχεδιασμού. Με το ΠΣΕ θα εξειδικευθούν οι ρυθμίσεις περί χρήσεων γης και όρων δόμησης και θα καθοριστούν επακριβώς οι κοινόχρηστοι, κοινωφελείς και οικοδομήσιμοι χώροι των περιοχών εντός των ορίων του ΕΧΣ που προορίζονται για πολεοδόμηση ή και τμήμα αυτών, καθώς και τα διαγράμματα των δικτύων υποδομής.
Σχετικά Άρθρα
- ΥΠΕΝ: ένταξη της περιοχή ΒΙΟ.ΠΑ Προμπονά στο σχέδιο πόλης
- Μάτι: εκδόθηκε το ΠΔ για το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο
- Παράταση ανάρτησης Ρυμοτομικού Σχεδίου πυρόπληκτων περιοχών
- ΥΠΕΝ: το ΣτΕ ανοίγει το δρόμο για την ολική αποκατάσταση στο Μάτι
- Μάτι: υποβολή δηλώσεων ιδιοκτησίας για ένταξη στο σχέδιο πόλης
- Οικιστικές χρήσεις και ΑΠΕ σε ζώνες προστατευόμενων περιοχών