Πολεοδομική και κοινωνική αυθαιρεσία, δύο όψεις του ίδιου νομίσματος…

Πότε επιτέλους θα έχει η Πολιτεία το σθένος να επιβάλλει τους δικούς της τους νόμους; Πότε θα πάψουν να υπάρχουν οι κάθε λογής αυθαιρεσίες στον δημόσιο χώρο; Εκτός και αν εμείς οι ίδιοι, οι πολίτες της Αθήνας, δεν επιθυμούμε πραγματικά την λειτουργική και αισθητική εξυγίανση του αστικού τοπίου. Εκτός και αν το αλαλούμ ταιριάζει στην ιδιοσυγκρασία μας, πάντα σε συνδυασμό με το αναφαίρετο δικαίωμα στην γκρίνια και την διαμαρτυρία.

Αφαιρετά κολωνάκια και επικίνδυνη αλυσίδα στην Αναπήρων Πολέμου. Ιδιωτική χρήση δημόσιου χώρου. Και οι πεζοί στον δρόμο

Η αυθαιρεσία στην πράξη

Αυθαίρετες κατασκευές που τις αφήνουμε να υπάρχουν και τελικά τις αποδεχόμαστε σαν να μην μπορούσε να γίνει αλλιώς. Λίγα παραδείγματα από έναν κατάλογο που δεν έχει τέλος.

♦Κάθε λογής κατασκευές μεταξύ οικοδομικής γραμμής και οδοστρώματος. Όπως τα παιχνίδια με τις πρασιές, που μόνο παιχνίδια δεν είναι. Γιατί το τελικό αποτέλεσμα, με μόνιμα και ημιμόνιμα κατακόρυφα και οριζόντια στοιχεία, σε αναρίθμητες περιπτώσεις σαφώς αντίκειται στο πνεύμα και το γράμμα της νομοθεσίας

♦Εξώθυρες καταστημάτων που ανοίγουν εξ’ ολοκλήρου πάνω σε πεζοδρόμια, πολλές φορές στενά

Και στα ίδια τα κτίρια, η παράκαμψη της νομοθεσίας έχει γίνει καθεστώς.

♦Σε χώρους εστίασης πόρτες εξόδου που ανοίγουν προς τα μέσα, ή ακόμα και πάνω σε κλίμακες χωρίς πλατύσκαλα

♦Νυχτερινά κέντρα όπου τα πρόσθετα τραπέζια αχρηστεύουν τις εξόδους κινδύνου, με την πυροσβεστική και άλλους φορείς ανήμπορους να αντιδράσουν

Όλα χωρίς άμεση και τελεσίδικη επέμβαση των αρμόδιων Αρχών, με διακοπή, όπου συντρέχει λόγος, της λειτουργίας του συγκεκριμένου χώρου δημόσιου ενδιαφέροντος. Και έτσι θα περιμένουμε, όπως πάντα κάναμε, την επόμενη κακιά ώρα. Και μετά, τα ίδια παχιά λόγια, και πάλι από την αρχή. Μια ιστορία μόνιμης πολεοδομικής τρέλας.

Και τα πεζοδρόμια στα περίπτερα ανήκουν!

Θα είχε ενδιαφέρον ένα αφήγημα για την αισθητική της πόλης μέσα από τα αυθαίρετα που τακτοποιήθηκαν, και που έχουμε συνηθίσει και, στην ουσία, αποδεχτεί. Αν προσθέσει κανείς και τις τέντες και τους περίκλειστους με πλαστικά πετάσματα χώρους, τότε η εικόνα είναι πλήρης. Και με τον καιρό, παρ’ όλο που αλλοιώνουν την αισθητική των υπερκείμενων κτιρίων, θα τα θεωρούμε αναπόσπαστα στοιχεία τους. Και αυτό είναι το χειρότερο.

Η άλλη όψη του νομίσματος είναι ότι όλα αυτά είναι συμβατά με την δική μας θεώρηση για τη ζωή και με τον ατίθασο, και συχνά εγωιστικό, χαρακτήρα μας. Και ότι οι πολεοδομικές αυθαιρεσίες στο επίπεδο των δρόμων και των ισογείων συντελούν στη ζωντάνια των πόλεων μας. Εξ’ άλλου, μια πόλη δεν είναι μόνο τα κτίρια, είναι και τρόπος ζωής, είναι «η χτισμένη έκφραση του τρόπου που ζούμε και συμπεριφερόμαστε» [Η ευθύνη μας για την πόλη  /Τάσης Παπαϊωάννου /Εφημερίδα των Συντακτών 01.04.2020].

*Βασίλης Σγούτας: Αρχιτέκτων. Μετά την Νότιο Αφρική και το Ιράκ, σταδιοδρομεί από το 1961 ως εταίρος του Κώστα Σγούτα και από το 1999 με τον Δημήτρη Σγούτα. Αντιπρόεδρος ΣΑΔΑΣ 1983-1984, μέλος Αντιπροσωπείας ΤΕΕ 1984-2006, Πρόεδρος Διεθνούς Ένωσης Αρχιτεκτόνων (UIA) 1999-2002, και από το 2019 Επίτιμος Πρόεδρός της. Το 2007 θεσπίστηκε το Vassilis Sgoutas Prize το οποίο απονέμεται ανά τριετία σε αρχιτέκτονες με έργο σε περιοχές κάτω από το όριο της φτώχειας. Το βιβλίο του A Journey with the Architects of the World (Jovis Verlag, 2017) έχει μεταφραστεί στην κινεζική.

-Πηγή του κειμένου είναι το βιβλίο του Βασίλη Σγούτα με τίτλο: «Ένας Αθηναίος για την πόλη του» από  τις εκδόσεις ΠΛΕΘΡΟΝ

-Φωτογραφίες: Χαράλαμπος Λουιζίδης, Κατερίνα Γληνού.

-Eξώφυλλο: Βάσω Αβραμοπούλου / Α4 Design