ΥΠΕΝ: οι τελικές ρυθμίσεις του περιβαλλοντικού νομοσχεδίου

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Τακτοποίηση δασικών αυθαιρέτων με πρόστιμο, άμεση αναστολή κυρώσεων για τους ιδιοκτήτες και εξαίρεση του ακινήτου από την κατεδάφιση για 30 χρόνια, εξαίρεση αγροτικών εκτάσεων από τους δασικούς χάρτες, περιβαλλοντική αδειοδότηση σε τέσσερις μήνες, άδειες για έργα ΑΠΕ σε έξι μήνες, νέες χρήσεις γης στις περιοχές Natura, ανταποδοτικό τέλος για όλες τις πλαστικές σακούλες και επιδότηση στους ιδιοκτήτες για να συνδέσουν τα σπίτια τους με τα δίκτυα αστικών λυμάτων, είναι οι βασικές ρυθμίσεις του νέου νομοσχεδίου του ΥΠΕΝ.

Το νέο νομοσχέδιο, με τίτλο «εκσυγχρονισμός περιβαλλοντικής νομοθεσίας» παρουσιάστηκε από τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστή Χατζηδάκη το μεσημέρι της Πέμπτης 27 Φεβρουαρίου 20202 στο υπουργικό συμβούλιο και εν συνεχεία σε συνέντευξη Τύπου, προς τους διαπιστευμένους δημοσιογράφους στο υπουργείο, ενώ τίθεται άμεσα σε διαβούλευση, προκειμένου να ακολουθήσει η κατάθεση του για ψήφιση στη Βουλή.

-«Με αυτό το νομοσχέδιο στοχεύουμε στην επίλυση χρόνιων προβλημάτων της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, αλλά και στην απλοποίηση των διαδικασιών, βάζοντας τέλος στην ταλαιπωρία των πολιτών. Επιπλέον, διευκολύνουμε τις επενδύσεις στο πλαίσιο της πράσινης ανάπτυξης και εφαρμόζουμε βέλτιστες ευρωπαϊκές πρακτικές για το περιβάλλον», τονίζει το ΥΠΕΝ.

Οι 9 παρεμβάσεις του περιβαλλοντικού νομοσχεδίου

Οι 9 μεγάλες παρεμβάσεις του περιβαλλοντικού νομοσχεδίου, που ανακοίνωσε το ΥΠΕΝ είναι:

1.Απλοποίηση περιβαλλοντικών αδειοδοτήσεων: Γίνεται σύντμηση των προθεσμιών, ώστε οι άδειες για τις επενδύσεις και επιχειρήσεις να εκδίδονται σε 120 ημέρες. Καθιερώνονται αυστηρές προϋποθέσεις τήρησης των διαδικασιών, ώστε οι άδειες να εκδίδονται αναπότρεπτα εντός του τετραμήνου από την υποβολή του φακέλου, έναντι των 6 έως 8 ετών, που διαρκούν οι σχετικές αδειοδοτήσεις σήμερα. Προβλέπονται αυτοδίκαιη έγκριση του φακέλου μετά από άπρακτες προθεσμίες για γνωμοδοτήσεις, ενώ γίνεται ενοποίηση σε ένα των τριών σταδίων: της αξιολόγησης γνωμοδοτήσεων και της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ), σύνταξης ΑΕΠΟ και έκδοσης ΑΕΠΟ, με κατάληξη  ο Γενικός Γραμματέας του ΥΠΕΝ (ή ο Συντονιστής της Αποκεντρωμένης Διοίκησης για έργα Α2) να υποχρεούται εντός 30 ημερών να προβεί στην έκδοση της ΑΕΠΟ. Επιπλέον, υπάρχει πρόβλεψη για τη μελλοντική δυνατότητα έκδοσης ενιαίας άδειας, με ενσωμάτωση των περιβαλλοντικών όρων (one-stop-shop). Σημαντική εξέλιξη για την επίσπευση των περιβαλλοντικών αδειοδοτήσεων είναι ότι δημιουργείται σώμα για Πιστοποιημένους Ιδιώτες Αξιολογητές. Πρόκειται για εξειδικευμένους επιστήμονες, με αποδεδειγμένη εμπειρία, που εγγράφονται σε Μητρώο, με την πιστοποίηση των υπηρεσιών του ΥΠΕΝ. Αντίστοιχη πρόβλεψη υπάρχει και για την ενεργοποίηση του θεσμού των Πιστοποιημένων Περιβαλλοντικών Επιθεωρητών. Προβλέπεται επίσης εκσυγχρονισμός και η ενίσχυση του Ηλεκτρονικού Περιβαλλοντικού Μητρώου, ώστε να διεξάγονται όλα τα στάδια της περιβαλλοντικής αδειοδότησης ηλεκτρονικά

2.Απλοποίηση αδειοδότησης ΑΠΕ: Αντικαθίσταται  η Άδεια Παραγωγής με τη Βεβαίωση Παραγωγού Ηλεκτρικής Ενέργειας, ενώ δεν θα απαιτείται έκδοση απόφασης της Ολομέλειας της ΡΑΕ. Η Βεβαίωση θα προκύπτει μετά από μια σύντομη και αυτοματοποιημένη διαδικασία ελέγχου της αίτησης, με μείωση στο ελάχιστο των δικαιολογητικών που απαιτούνται. Το νέο αδειοδοτικό πλαίσιο θα καταλαμβάνει τόσο τις νέες αιτήσεις όσο και τις εκκρεμείς, ώστε η εκκαθάριση των συσσωρευμένων εκκρεμών αιτήσεων να γίνεται σε χρονικό διάστημα λίγων μηνών. Άμεσα ορατά αποτελέσματα στους χρόνους έκδοσης των Βεβαιώσεων (λιγότερο από 6 μήνες).

3.Νέο ευρωπαϊκό μοντέλο διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών: Δημιουργείται νέος ενιαίος Οργανισμό Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ) που θα εποπτεύεται από το ΥΠΕΝ και ο οποίος θα λειτουργεί επιτελικά, θα χαράσσει την πολιτική, θα συντονίζει την εφαρμογή της και θα διαχειρίζεται την αυξημένη χρηματοδότηση για τις περιοχές αυτές. Ο Οργανισμός θα συνάψει αμέσως μνημόνια συνεργασίας με τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις για τη φύλαξη των περιοχών. Επιπλέον, ο ΟΦΥΠΕΚΑ θα συνάπτει προγραμματικές συμβάσεις με τις Περιφέρειες και με Δήμους για την πραγματοποίηση έργων και για αναπτυξιακά προγράμματα. Οι Περιφέρειες και οι Δήμοι θα χρηματοδοτούνται σχετικά.Παράλληλα Καταργούνται τα 36 Διοικητικά Συμβούλια των Φορέων Διαχείρισης και δημιουργούνται 24 αποκεντρωμένες δομές (ΜΔΠΠ) στο πλαίσιο του φορέα για την εποπτεία, την επιστημονική παρακολούθηση και την ανάδειξη των Προστατευόμενων Περιοχών. Η στελέχωση του νέου σχήματος (Γενικοί Διευθυντές και Διευθυντές) θα γίνει μέσω αξιολόγησης βάσει των κριτηρίων ΑΣΕΠ. Η βάση στελέχωσης των 24 ΜΔΠΠ θα είναι οι σημερινοί υπηρετούντες υπάλληλοι μετά από αξιολόγηση μέσω ΑΣΕΠ.

4.Αντιμετώπιση του προβλήματος των δασικών χαρτών: Ενισχύονται οι Επιτροπές Εξέτασης Αντιρρήσεων για να αποσυμφορηθεί το έργο τους καθώς εκκρεμούν 160.000 αντιρρήσεις στο 50% της χώρας και με τα ισχύοντα οι αντιρρήσεις επί των δασικών χαρτών θα ολοκληρωθούν σε 27 χρόνια!  Προβλέπεται σύνδεση της αμοιβής των μελών των επιτροπών με το παραγόμενο έργο, αλλαγή σύνθεσής τους, συχνότερες υποχρεωτικές συνεδριάσεις ανά μήνα, πρόβλεψη αναπληρωτών. Ακόμη, Δίνεται η δυνατότητα στους πολίτες να αξιοποιούν την περιουσία τους όταν δικαιώνονται στην εξέταση των αντιρρήσεων, χωρίς να περιμένουν να «κλείσει» το θέμα σε ολόκληρο τον νομό, όπως συμβαίνει σήμερα. Παράλληλα δίνεται λύση για τις αγροτικές εκτάσεις που είχαν δηλωθεί ως δασικές. Συγκεκριμένα εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής των δασικών χαρτών οι περιοχές, για τις οποίες, πριν το 1975, είχαν εκδοθεί πράξεις της Διοίκησης, με τις οποίες άλλαξε νομίμως ο χαρακτήρας τους από δασικός σε αγροτικός. Πρόκειται για: Διανομές (εποικιστικά). Αναδασμοί. Απαλλοτριώσεις με σκοπό την αγροτική αποκατάσταση. Άδειες του υπουργού Γεωργίας ή του νομάρχη για μεταβίβαση κλήρου.

5.Ρυθμίσεις για τις οικιστικές πυκνώσεις: Παρέχεται η δυνατότητα τακτοποίησης για χρονικό διάστημα 30 ετών των κατοικιών που έχουν χτιστεί εντός δασών και δασικών εκτάσεων, εφόσον δεν είναι μεμονωμένες, αλλά βρίσκονται εντός οικιστικών πυκνώσεων, δεν έχουν οικοδομηθεί μετά τον Ιούνιο 2011 και δεν βρίσκονται σε άλλες «ευαίσθητες» περιοχές (όπως ρέματα, Naturaκ.λπ.). Για  τις περιοχές που είχαν εξαιρεθεί από τους δασικούς χάρτες ως οικιστικές πυκνώσεις σε συμμόρφωση με το γράμμα και το πνεύμα της απόφασης του ΣτΕ (ΟλΣτΕ 685/2019) γίνεται εκ νέου ανάρτηση των δασικών χαρτών. Οι ιδιοκτήτες θα έχουν τη δυνατότητα υποβολής ενστάσεων και να μπουν στη διαδικασία τακτοποίησης, με δήλωση υπαγωγής στις διατάξεις του νέου νόμου εντός 6 μηνών από την ισχύ του και καταβολή προστίμου ανάλογα με την κατηγορία, την έκταση και την παλαιότητα του ακινήτου, ενώ παράλληλα θα έχουν και προσωρινή αναστολή όλων των διοικητικών κυρώσεων. Παράλληλα θα γίνουν κάθε Περιφέρεια οικονομοτεχνικές μελέτες, ώστε να προσδιοριστούν οι αστικές πυκνώσεις και να τεκμηριωθεί η ανάγκη για την προσωρινή διατήρηση των κατοικιών εντός αυτών. Η τελική λύση θα είναι  η έκδοση προεδρικού διατάγματος, βάσει των μελετών, κατόπιν επεξεργασίας και από το ΣτΕ.

6.Ζωνοποίηση περιοχών Natura: Μέσα σε κάθε προστατευόμενη περιοχή θα προβλέπονται από 1 έως 4 ζώνες κλιμακούμενης προστασίας, όπως συμβαίνει και στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες.  Συγκεκριμένα προβλέπονται: 1) Ζώνη απόλυτης προστασίας της φύσης, 2) Ζώνη προστασίας της φύσης, 3) Ζώνη διαχείρισης οικοτόπων και ειδών, 4) Ζώνη βιώσιμης διαχείρισης φυσικών πόρων. Σε κάθε ζώνη προβλέπονται οι επιτρεπόμενες και απαγορευόμενες δραστηριότητες βάσει των χρήσεων γης που ισχύουν για την πολεοδομία (π.δ. 59/2018). Λαμβάνοντας υπόψη τις ρυθμίσεις αυτές, οι μελετητές που εκπονούν σε εθνικό επίπεδο τα σχετικά σχέδια για τις περιοχές Natura θα μπορέσουν με τρόπο συνεκτικό και μεθοδολογία ομοιόμορφη να καθορίσουν τους όρους και περιορισμούς δραστηριοτήτων κατά ζώνες εντός των προστατευομένων περιοχών.

7.Διαχείριση αποβλήτων: Απλουστεύεται και επισπεύδεται η  έγκριση του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων, Περιφερειακού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων και Τοπικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων. Σε έκτακτες περιπτώσεις και για λόγους εξυπηρέτησης δημοσίου συμφέροντος η διαχείριση των αστικών στερεών αποβλήτων (ΑΣΑ) θα γίνεται με απόφαση του αρμόδιου Γενικού Γραμματέα του ΥΠΕΝ κατά παρέκκλιση των υφισταμένων προβλέψεων του ΠΕΣΔΑ. Τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος θα διαθέτουν υποχρεωτικά καφέ κάδο. Για τα επικίνδυνα απόβλητα (αμίαντος), προβλέπεται ευθύνη του ιδιοκτήτη για ασφαλή συλλογή και μεταφορά τους. Ειδικά για τις πυρόπληκτες περιοχές (Μάτι) η δαπάνη μεταφοράς αμιάντου καταβάλλεται από την αρμόδια υπηρεσία. Όσον αφορά στα απόβλητα Εκσκαφών Κατασκευών και Κατεδαφίσεων (ΑEKK), για την έκδοση οικοδομικής άδειας προϋπόθεση είναι η σύναψη συνεργασίας με εγκεκριμένο σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης ΑΕΚΚ για την αποκομιδή των μπάζων. Για τις περιοχές που δεν υπάρχει εγκεκριμένο σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης ΑΕΚΚ, απαιτείται υπεύθυνη δήλωση του διαχειριστή των ΑΕΚΚ για τη διασφάλιση της διαχείρισης των παραγόμενων ΑΕΚΚ.

8.Επέκταση ανταποδοτικού τέλους για την πλαστική σακούλα: Προβλέπεται επιβολή τέλους σε όλες τις πλαστικές σακούλες ανεξαρτήτως πάχους τοιχώματος. Μοναδική εξαίρεση είναι οι βιοαποδομήσιμες/λιπασματοποιήσιμες, λόγω προώθησης υλικών που δύνανται να βιοαποδομηθούν ή/και λιπασματοποιηθούν. Σημειώνεται ότι η εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2015/720/ΕΕ με τον τρόπο που έγινε έχει δημιουργήσει την εξής παρενέργεια: ενώ επιβλήθηκε αντισταθμιστικό τέλος μόνο για τις λεπτές πλαστικές σακούλες με πάχος τοιχώματος 15-50 μικρών, ταυτόχρονα αυξήθηκε κατακόρυφα η χρήση της πιο χοντρής πλαστικής σακούλας, την οποία οι καταναλωτές πληρώνουν στα καταστήματα λιανικής πώλησης, χωρίς η χρέωση αυτή να αποτελεί περιβαλλοντικό τέλος. 

9.Ιδιωτικές Συνδέσεις (αστικά λύματα): Εγκρίνεται χρηματοδότηση από κοινοτικούς και εθνικούς πόρους για κατασκευή εξωτερικών αγωγών διακλαδώσεων χωρίς οικονομική επιβάρυνση των ιδιοκτητών. Έχει γίνει από το ΥΠΕΝ συνεννόηση με την ΕΕ για χρηματοδότηση και των δαπανών κατασκευής του εσωτερικού δικτύου αποχέτευσης (από την οικία έως το εξωτερικό δίκτυο). Σημειώνεται ότι υπάρχει σήμερα μεγάλος αριθμός ιδιωτικών ακινήτων σε όλη τη χώρα που δεν είναι συνδεδεμένος με τα κεντρικά δίκτυα αποχέτευσης, λόγω του υψηλού κόστος σύνδεσης. Εξαιτίας της κακής διαχείρισης των αστικών λυμάτων έχουν επιβληθεί υπέρογκα πρόστιμα από ΕΕ για μη εφαρμογή της σχετικής Οδηγίας.

 

ΥΠΕΝ: ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ ΤΟΥ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟΥ:Εκσυγχρονισμός Περιβαλλοντικής Νομοθεσίας

Σύμφωνα με αναλυτικό ενημερωτικό σημείωμα του ΥΠΕΝ οι παρεμβάσεις του νέου νομοσχεδίου έχουν ως εξής:

Οι 9 μεγάλες παρεμβάσεις του περιβαλλοντικού νομοσχεδίου είναι:

1. Απλοποίηση περιβαλλοντικών αδειοδοτήσεων
2. Απλοποίηση αδειοδότησης ΑΠΕ
3. Νέο ευρωπαϊκό μοντέλο διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών
4. Αντιμετώπιση του προβλήματος των δασικών χαρτών
5. Ρυθμίσεις για τις οικιστικές πυκνώσεις
6. Ζωνοποίηση περιοχών Natura
7. Διαχείριση αποβλήτων
8. Επέκταση ανταποδοτικού τέλους για την πλαστική σακούλα
9. Χρηματοδότηση ιδιωτικών συνδέσεων (για τα αστικά λύματα)

Απλοποίηση περιβαλλοντικών αδειοδοτήσεων

 Το πρόβλημα: Η έκδοση μιας περιβαλλοντικής άδειας είναι συχνά μια επώδυνη διαδικασία. Διότι ενώ ο νόμος προβλέπει την έκδοσή της σε μερικούς μήνες, μπορεί τελικά να χρειαστούν ακόμα και 6 έως 8 χρόνια. Έτσι οι επενδυτές καθίστανται έρμαια της γραφειοκρατίας και πολλές επενδύσεις τελικά δεν προχωρούν. Αντίστοιχο πρόβλημα υπάρχει και για τις διαδικασίες τροποποίησης και ανανέωσης των ΑΕΠΟ, που αντιστοιχούν στο 65% του όγκου αιτήσεων που εξετάζουν οι Περιβαλλοντικές Αρχές.

ΛΥΣΗ: Με το νομοσχέδιο αυτό απλοποιούμε τη διαδικασία έκδοσης περιβαλλοντικών όρων με τρεις τομές:

1η τομή: Σύντμηση των προθεσμιών σε 120 ημέρες, ενώ προβλέπουμε και την αυστηρή τήρησή τους.

2η τομή: Περιορίζονται σε 3 τα στάδια της περιβαλλοντικής αδειοδότησης. Επιπλέον, προβλέπονται συνέπειες για την υπέρβαση των σχετικών προθεσμιών, αλλά και μέριμνα ώστε οι προθεσμίες του νόμου να μην «παγώνουν» σε καμία περίπτωση.

Στάδιο 1ο – Έλεγχος πληρότητας του φακέλου: με την άπρακτη παρέλευση των προθεσμιών ο φάκελος θεωρείται πλήρης.

Στάδιο 2ο – Γνωμοδοτήσεις των αρμόδιων υπηρεσιών: με την άπρακτη παρέλευση των προθεσμιών οι γνωμοδοτήσεις θεωρούνται θετικές, συνεπώς δεν θα κωλύεται η συνέχιση της διαδικασίας.

Εξαίρεση θα αποτελούν οι ουσιώδεις γνωμοδοτήσεις (π.χ. αρχαιολογικών και δασικών) που όμως θα παραπέμπονται στο Κεντρικό Συμβούλιο Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης – ΚΕΣΠΑ (για έργα Α1) και στο Περιφερειακό Συμβούλιο Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης – ΠΕΣΠΑ (για έργα Α2).

Η σύγκλιση του ΚΕΣΠΑ και του ΠΕΣΠΑ θα γίνεται εντός 20 ημερών και στη συνεδρίαση θα παρίσταται υποχρεωτικά και θα γνωμοδοτεί ο προϊστάμενος της Γενικής Διεύθυνσης της υπηρεσίας που δεν γνωμοδότησε εμπρόθεσμα. Η αλλαγή αυτή έχει τεράστια σημασία, καθώς σε αυτές τις υπηρεσίες υπήρχαν καθυστερήσεις από μήνες έως και χρόνια!

Στάδιο 3ο – Ενοποίηση των 3 σταδίων: της αξιολόγησης γνωμοδοτήσεων και της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ), σύνταξης ΑΕΠΟ και έκδοσης ΑΕΠΟ.

• Με την άπρακτη παρέλευση της προθεσμίας των 30 ημερών, ο Γενικός Γραμματέας του ΥΠΕΝ (ή ο Συντονιστής της Αποκεντρωμένης Διοίκησης για έργα Α2) θα υποχρεούται να προβεί στην έκδοση της ΑΕΠΟ.

Επιπλέον, υπάρχει πρόβλεψη για τη μελλοντική δυνατότητα έκδοσης ενιαίας άδειας, με ενσωμάτωση των περιβαλλοντικών όρων (one-stop-shop)

 3η τομή: Εισάγουμε στη διαδικασία της περιβαλλοντικής αδειοδότησης τους Πιστοποιημένους Ιδιώτες Αξιολογητές.

Ο θεσμός αυτός είναι μία ευρέως διαδεδομένη διοικητική πρακτική, που προβλέπεται στην Ευρωπαϊκή Οδηγία και εφαρμόζεται ήδη από τις περισσότερες χώρες της ΕΕ.

Επιπλέον, δίνεται η δυνατότητα να διεκπεραιώνονται όλα τα στάδια της περιβαλλοντικής αδειοδότησης από Πιστοποιημένους Ιδιώτες Αξιολογητές. Πρόκειται για εξειδικευμένους επιστήμονες, με αποδεδειγμένη εμπειρία, που εγγράφονται σε Μητρώο, με την πιστοποίηση των υπηρεσιών του ΥΠΕΝ. Αντίστοιχη πρόβλεψη υπάρχει και για την ενεργοποίηση του θεσμού των Πιστοποιημένων Περιβαλλοντικών Επιθεωρητών.

Απλοποίηση διαδικασίας τροποποίησης και ανανέωσης  περιβαλλοντικών όρων

Επεκτείνουμε, με το νομοσχέδιο αυτή, τη χρονική ισχύ των Περιβαλλοντικών Αδειοδοτήσεων από 10 σε 15 έτη.

Μέσω διαδικασίας screening – με υποβολή ενός απλοποιημένου φακέλου- η Περιβαλλοντική Αρχή μπορεί να κρίνει ποιες τροποποιήσεις είναι επουσιώδεις και ποιες ουσιώδεις.

Επίσης, θέτουμε σαφή κριτήρια για τη διάκριση μεταξύ ουσιωδών και επουσιωδών τροποποιήσεων (με Υπουργική Απόφαση). Στην περίπτωση των επουσιωδών τροποποιήσεων, προβλέπουμε μία ταχεία και απλοποιημένη διαδικασία για την έκδοση Απόφασης τροποποίησης ή ανανέωσης περιβαλλοντικών όρων.Στην περίπτωση των ουσιωδών τροποποιήσεων, οι αναγκαίες γνωμοδοτήσεις θα περιορίζονται αυστηρώς στο αντικείμενο της τροποποίησης του έργου.

Προβλέπουμε ακόμη την εμπλοκή Πιστοποιημένων Ιδιωτών Αξιολογητών, με οφέλη όπως αυτά που προκύπτουν και στην αρχική διαδικασία έγκρισης περιβαλλοντικών όρων.

Απλοποιούμε και επιταχύνουμε τη διαδικασία τροποποίησης ή ανανέωσης περιβαλλοντικών όρων και παρέχουμε τη δυνατότητα παράτασης της διάρκειας ισχύος ΑΕΠΟ για έργα ή δραστηριότητες που διαθέτουν EMAS ή ISO.

Αναβάθμιση Ηλεκτρονικού Περιβαλλοντικού Μητρώου (ΗΠΜ)

Μία ακόμη σημαντική μεταρρύθμιση είναι ο εκσυγχρονισμός και η ενίσχυση του Ηλεκτρονικού Περιβαλλοντικού Μητρώου, ώστε να διεξάγονται όλα τα στάδια της περιβαλλοντικής αδειοδότησης ηλεκτρονικά.

Απλοποίηση αδειοδότησης ΑΠΕ

 Το πρόβλημα: Η αδειοδότηση για έργα ΑΠΕ διαρκεί 3-4 έτη για φωτοβολταϊκά και 6-8 έτη για αιολικά. Μόνο για την Άδεια Παραγωγής, το πρώτο στάδιο της διαδικασίας, χρειάζονται 18-24 μήνες μέχρι να εκδοθεί από τη ΡΑΕ (με απόφαση Ολομέλειας).

ΛΥΣΗ: Αυτή τη στιγμή εκκρεμούν στη Ρυθμιστική Αρχή άνω των 1.800 αιτήσεων (περίπου 29 GW) για έκδοση Άδειας Παραγωγής και αξιολογούνται ακόμα αιτήσεις του 2018. Σήμερα απαιτούνται 29 βήματα από την Άδεια Παραγωγής μέχρι τη Σύμβαση Πώλησης ηλεκτρικού ρεύματος με το ΔΑΠΕΕΠ. Τα περιθώρια απλοποίησης και επιτάχυνσης είναι μεγάλα!

Με τις παρεμβάσεις μας μειώνονται άμεσα οι χρόνοι αδειοδοτήσεων. Αντικαθιστούμε την Άδεια Παραγωγής με τη Βεβαίωση Παραγωγού Ηλεκτρικής Ενέργειας, ενώ δεν θα απαιτείται έκδοση απόφασης της Ολομέλειας της ΡΑΕ.Η Βεβαίωση θα προκύπτει μετά από μια σύντομη και αυτοματοποιημένη διαδικασία ελέγχου της αίτησης, με μείωση στο ελάχιστο των δικαιολογητικών που απαιτούνται. Το νέο αδειοδοτικό πλαίσιο θα καταλαμβάνει τόσο τις νέες αιτήσεις όσο και τις εκκρεμείς, ώστε η εκκαθάριση των συσσωρευμένων εκκρεμών αιτήσεων να γίνεται σε χρονικό διάστημα λίγων μηνών. Άμεσα ορατά αποτελέσματα στους χρόνους έκδοσης των Βεβαιώσεων (λιγότερο από 6 μήνες).

Θεσπίζουμε νέα διαδικασία με ειδικό πληροφοριακό σύστημα. Δημιουργείται το Ηλεκτρονικό Μητρώο ΑΠΕ που θα υποστηρίξει τη νέα διαδικασία αδειοδότησης. Θα επικοινωνεί με τα πληροφοριακά συστήματα των άλλων εμπλεκόμενων φορέων (πχ υπηρεσίες περιβάλλοντος) και τους Διαχειριστές Δικτύων (ΔΕΔΔΗΕ, ΑΔΜΗΕ). Στο μεσοδιάστημα χρησιμοποιείται και αναβαθμίζεται το υφιστάμενο πληροφοριακό σύστημα της ΡΑΕ, ώστε να εκκαθαριστούν ταχύτερα οι εκκρεμείς αιτήσεις.

Επιπλέον, καταργούμε της υποχρέωσης καταβολής Τέλους Διατήρησης από 1.1.2020. Στο εξής εφάπαξ καταβολή Ειδικού Τέλους υπέρ ΕΛΑΠΕ (ευρώ/ΜW) για την έκδοση της Βεβαίωσης.

Υπάρχουν συγκεκριμένα χρονικά ορόσημα για τους κατόχους της Βεβαίωσης, ώστε όσο «γρήγορα» αποκτούν το δικαίωμα για παραγωγή ενέργειας από σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ τόσο «γρήγορα» να το χάνουν αν δεν προχωρούν την ωρίμανση του έργου τους. Η παρέμβαση συνοδεύει και λειτουργεί παράλληλα με την απλοποίηση στην περιβαλλοντική αδειοδότηση. Σε δεύτερη φάση θα ακολουθήσουν παρεμβάσεις στα επόμενα στάδια της διαδικασίας μέχρι τη Σύμβαση Πώλησης ηλεκτρικού ρεύματος. Στόχος είναι στο τέλος του 2021 οι επενδύσεις σε ΑΠΕ να αδειοδοτούνται σε 2 χρόνια (+1 για εξαιρετικές περιστάσεις – Οδηγία 2018/2001).

Νέο ευρωπαϊκό μοντέλο διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών

Το πρόβλημα: Το υφιστάμενο οργανωτικό μοντέλο των Φορέων Διαχείρισης με τα δεκάδες διοικητικά συμβούλια και τις ατελείς διοικητικές δομές παρά τις όποιες φιλότιμες προσπάθειες έχουν γίνει δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες μιας ολοκληρωμένης και βιώσιμης διαχείρισης των Προστατευόμενων Περιοχών. Οι περισσότεροι από τους 36 Φορείς παρουσιάζουν μεγάλες διοικητικές και διαχειριστικές ανεπάρκειες. Πολλοί Φορείς υπολειτουργούν και οι 8 Φορείς που ιδρύθηκαν το 2018 υπάρχουν μόνο στα χαρτιά!

ΛΥΣΗ: Παραμένει η προστασία και η κάλυψη για όλες τις προστατευόμενες περιοχές, τα εθνικά πάρκα και τους εθνικούς δρυμούς.

Δημιουργούμε τον Οργανισμό Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ) που θα εποπτεύεται από το ΥΠΕΝ και ο οποίος θα λειτουργεί επιτελικά, θα χαράσσει την πολιτική, θα συντονίζει την εφαρμογή της και θα διαχειρίζεται την αυξημένη χρηματοδότηση για τις περιοχές αυτές. Ο Οργανισμός θα συνάψει αμέσως μνημόνια συνεργασίας με τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις για τη φύλαξη των περιοχών. Επιπλέον, ο ΟΦΥΠΕΚΑ θα συνάπτει προγραμματικές συμβάσεις με τις Περιφέρειες και με Δήμους για την πραγματοποίηση έργων και για αναπτυξιακά προγράμματα. Οι Περιφέρειες και οι Δήμοι θα χρηματοδοτούνται σχετικά.

Καταργούνται τα 36 Διοικητικά Συμβούλια των Φορέων Διαχείρισης και δημιουργούνται 24 αποκεντρωμένες δομές (ΜΔΠΠ) στο πλαίσιο του φορέα για την εποπτεία, την επιστημονική παρακολούθηση και την ανάδειξη των Προστατευόμενων Περιοχών. Ο αριθμός των δομών είναι αντίστοιχος με τον αριθμό των σχεδίων διαχείρισης, που εκπονούνται για τις περιοχές αυτές. Στο πλαίσιο κάθε μίας από τις 24 δομές θα λειτουργεί μια ειδική επιτροπή που θα βασίζεται στη συμμετοχικότητα και θα αποτελείται από εκπροσώπους της επιστημονικής κοινότητας, των περιβαλλοντικών οργανώσεων και της αυτοδιοίκησης και θα έχει ουσιαστική συμβολή στην πολιτική προστασίας των περιοχών.

Η στελέχωση του νέου σχήματος (Γενικοί Διευθυντές και Διευθυντές) θα γίνει μέσω αξιολόγησης βάσει των κριτηρίων ΑΣΕΠ. Η βάση στελέχωσης των 24 ΜΔΠΠ θα είναι οι σημερινοί υπηρετούντες υπάλληλοι μετά από αξιολόγηση μέσω ΑΣΕΠ.

• Η δημιουργία ενιαίου φορέα για τη διαχείριση των Προστατευόμενων Περιοχών ήταν πάγιο αίτημα φορέων, οικολογικών οργανώσεων και διοικητικών συμβουλίων των Φορέων Διαχείρισης.
• Το μοντέλο που προωθούμε προσιδιάζει σε πολλά ευρωπαϊκά σχήματα, όπως στη Φινλανδία και την Ιρλανδία
• Το νέο μοντέλο για τις προστατευόμενες περιοχές θα είναι περισσότερο λειτουργικό διοικητικά και πιο ουσιαστικά υποστηριζόμενο οικονομικά.

 Αντιμετώπιση του προβλήματος των δασικών χαρτών

Το πρόβλημα: Σημαντικός αριθμός ακινήτων εμφανίζεται στους δασικούς χάρτες ως δασική έκταση, ενώ στην πραγματικότητα οι ιδιοκτήτες τους κατέχουν πράξεις διοίκησης, με τις οποίες έχει αλλάξει ο χαρακτήρας τους από δασικό σε αγροτικό. Όμως η διοίκηση δεν έλαβε υπόψη της αυτές τις πράξεις στους αναρτημένους Δασικούς Χάρτες.

Το αποτέλεσμα είναι ότι στις Επιτροπές Εξέτασης Αντιρρήσεων (ΕΠΕΑ) εκκρεμούν 160.000 αντιρρήσεις στο 50% της χώρας. Τα 2 τελευταία χρόνια έχουν εξεταστεί μόλις 10.000 αιτήσεις και με τα σημερινά δεδομένα οι αντιρρήσεις επί των δασικών χαρτών θα ολοκληρωθούν σε 27 χρόνια! Ακόμη και όταν γίνονται δεκτές οι αντιρρήσεις των ιδιοκτητών, πρέπει να περιμένουν να ολοκληρωθεί η εξέταση των αντιρρήσεων σε όλη την περιφέρεια όπου ανήκουν τα ακίνητά τους.

ΛΥΣΗ: Εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής των δασικών χαρτών οι περιοχές, για τις οποίες, πριν το 1975, είχαν εκδοθεί πράξεις της Διοίκησης, με τις οποίες άλλαξε νομίμως ο χαρακτήρας τους από δασικός σε αγροτικός. Πρόκειται για:

• Διανομές (εποικιστικά)
• Αναδασμοί
• Απαλλοτριώσεις με σκοπό την αγροτική αποκατάσταση
• Άδειες του υπουργού Γεωργίας ή του νομάρχη για μεταβίβαση κλήρου

Όλες οι παραπάνω αφορούν αγροτικές εκτάσεις που είχαν δηλωθεί από τον ΟΠΕΚΕΠΕ ως αγροτικές στην ΕΕ και λάμβαναν επιδοτήσεις. Αποτυπώθηκαν ως δασικές εκτάσεις, γιατί παρέλειψαν να λάβουν υπόψη τους τις παραπάνω πράξεις της Διοίκησης και θα έπρεπε να αποτυπωθούν ως Αγροτικές Εκτάσεις.

Με το νομοσχέδιο αυτό αναμορφώνονται όλοι οι δασικοί χάρτες (κυρωμένοι, όσοι έχουν αναρτηθεί κ.λπ.) ώστε να λάβουν υπόψη τους αυτές τις διοικητικές πράξεις. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα τη μεγάλη μείωση των αντιρρήσεων.

Ακόμη, δίνεται η δυνατότητα στους πολίτες να αξιοποιούν την περιουσία τους όταν δικαιώνονται στην εξέταση των αντιρρήσεων, χωρίς να περιμένουν να «κλείσει» το θέμα σε ολόκληρο τον νομό, όπως συμβαίνει σήμερα.

Προβλέπεται η κύρωση των Δασικών Χαρτών σε πιο τακτά χρονικά διαστήματα, μετά την ολοκλήρωση της εξέτασης αντιρρήσεων που έχουν ομαδοποιηθεί ανά Δήμο (και όχι ανά Περιφερειακή Ενότητα, όπως γίνεται σήμερα).

Ενισχύονται οι Επιτροπές Εξέτασης Αντιρρήσεων για να αποσυμφορηθεί του έργου τους (σύνδεση της αμοιβής τους με το παραγόμενο έργο, αλλαγή σύνθεσής τους, συχνότερες υποχρεωτικές συνεδριάσεις ανά μήνα, πρόβλεψη αναπληρωτών κ.λπ.).

Ρυθμίσεις για τις οικιστικές πυκνώσεις

 Το πρόβλημα: Η δόμηση εντός δασών και δασικών εκτάσεων έχει δημιουργήσει προβλήματα κοινωνικά και οικολογικά, π.χ. με τη μείωση του δασικού πλούτου της χώρας. Η προηγούμενη απόπειρα επίλυσης του ζητήματος έγινε με την εξαίρεση των οικιστικών πυκνώσεων από την ανάρτηση στους δασικούς χάρτες που όμως κρίθηκε αντισυνταγματική από το Συμβούλιο της Επικρατείας.

ΛΥΣΗ: Γίνεται εκ νέου ανάρτηση των δασικών χαρτών με τις περιοχές που είχαν εξαιρεθεί ως οικιστικές πυκνώσεις σε συμμόρφωση με το γράμμα και το πνεύμα της απόφασης του ΣτΕ (ΟλΣτΕ 685/2019).

Εκδίδεται προεδρικό διάταγμα, το οποίο καθορίζει τα κριτήρια βάσει των οποίων κατοικίες εντός δασικών εκτάσεων, με τήρηση των συνταγματικών επιταγών και τη διαφύλαξη του δασικού ισοζυγίου, μπορούν υπό όρους να «τακτοποιούνται».

Συγκεκριμένα, παρέχεται η δυνατότητα τακτοποίησης για χρονικό διάστημα 30 ετών των κατοικιών που έχουν χτιστεί εντός δασών και δασικών εκτάσεων, εφόσον δεν είναι μεμονωμένες, αλλά βρίσκονται εντός οικιστικών πυκνώσεων, δεν έχουν οικοδομηθεί μετά τον Ιούνιο 2011 και δεν βρίσκονται σε άλλες «ευαίσθητες» περιοχές (όπως ρέματα, Naturaκ.λπ.).

Η διαδικασία τακτοποίησης

• Υποβολή αιτημάτων υπαγωγής στις διατάξεις του νόμου (εντός 6 μηνών από την ισχύ του) με προσωρινή αναστολή όλων των διοικητικών κυρώσεων.
• Κατάρτιση σε κάθε Περιφέρεια οικονομοτεχνικών μελετών, που προσδιορίζουν τις αστικές πυκνώσεις και τεκμηριώνουν την ανάγκη για την προσωρινή διατήρηση των κατοικιών εντός αυτών.
• Έκδοση προεδρικού διατάγματος, βάσει των μελετών, κατόπιν επεξεργασίας και από το ΣτΕ.
• Καταβολή προστίμου και αναστολή της κατεδάφισης επί 30ετία.Θα επιβάλλονται κυρώσεις σε όσους δεν έχουν υπαχθεί.

Σε αντίθεση με την προηγούμενη αντισυνταγματική ρύθμιση, με τη δική μας πρόταση καθίσταται σαφές ότι πρόκειται για δασικές εκτάσεις και ότι μόνο κατ’ ανοχήν δεχόμαστε την αναστολή της κατεδάφισης κάποιων από τις κατοικίες για μία τριακονταετία. Έτσι, δίνεται οριστική λύση στο ζήτημα, η οποία είναι σύμφωνη με τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας και θα ενισχυθεί από τις σχετικές οικονομοτεχνικές μελέτες που θα περιληφθούν σε σχέδιο προεδρικού διατάγματος, το οποίο θα τύχει της προληπτικής επεξεργασίας του ΣτΕ.

Ζωνοποίηση περιοχών Natura

Το πρόβλημα: Υπάρχει ένα καθεστώς αβεβαιότητας σε σχέση με το τι επιτρέπεται και τι όχι στις περιοχές Natura, χωρίς ενιαίο πλαίσιο που να προβλέπει ζώνες, όπως στην ΕΕ. Ούτε τα είδη των επιτρεπόμενων ή απαγορευόμενων χρήσεων σε κάθε ζώνη. Δίνονται λύσεις adhoc. Η χώρα μας καθυστερεί αδικαιολόγητα στην κατάρτιση των σχεδίων διαχείρισης των περιοχών Natura 2000, οι οποίες αντιπροσωπεύουν το 30% της ελληνικής επικράτειας και η Ελλάδα έχει παραπεμφθεί στο Δικαστήριο της ΕΕ. Είμαστε στο στάδιο κατάρτισης 23 περιβαλλοντικών μελετών, οι οποίες θα αποτελέσουν τη βάση για τη σύνταξη σχεδίων διαχείρισης και την έκδοση προεδρικού διατάγματος για την προστασία των περιοχών αυτών, οι οποίες όμως προχωρούν με σχετικό νομοθετικό κενό.

ΛΥΣΗ:Μέσα σε κάθε προστατευόμενη περιοχή θα προβλέπονται από 1 έως 4 ζώνες κλιμακούμενης προστασίας, όπως συμβαίνει και στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Συγκεκριμένα προβλέπονται:

• Ζώνη απόλυτης προστασίας της φύσης
• Ζώνη προστασίας της φύσης
• Ζώνη διαχείρισης οικοτόπων και ειδών
• Ζώνη βιώσιμης διαχείρισης φυσικών πόρων

Σε κάθε ζώνη προβλέπονται οι επιτρεπόμενες και απαγορευόμενες δραστηριότητες βάσει των χρήσεων γης που ισχύουν για την πολεοδομία (π.δ. 59/2018).

Λαμβάνοντας υπόψη τις ρυθμίσεις αυτές, οι μελετητές που εκπονούν σε εθνικό επίπεδο τα σχετικά σχέδια για τις περιοχές Natura θα μπορέσουν με τρόπο συνεκτικό και μεθοδολογία ομοιόμορφη να καθορίσουν τους όρους και περιορισμούς δραστηριοτήτων κατά ζώνες εντός των προστατευομένων περιοχών.

Διαχείριση αποβλήτων

Το πρόβλημα: Υπάρχουν χρονοβόρες διαδικασίες στηνέγκριση Εθνικού/Περιφερειακών και Τοπικών Σχεδίων Διαχείρισης Αποβλήτων. Ορισμένοι φορείς αδυνατούν να διαχειριστούν την κατάσταση, με αποτέλεσμα περιοχές ναπνίγονται στα σκουπίδια. Εξαιτίας παράνομων Χώρων Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων έχουν επιβληθεί στη χώρας μαςπρόστιμα από την ΕΕ. Υπάρχουν επικίνδυνα απόβλητα σε ιδιωτικές κατοικίες (πχ. αμίαντος σε πυρόπληκτες περιοχές), ενώ τα απόβλητα εκσκαφών κατασκευών &κατεδαφίσεων καταλήγουν σε πεζοδρόμια, ρέματα.

ΛΥΣΗ:  Όσον αφορά στα μη επικίνδυνα απόβλητα, απλουστεύουμε και επισπεύδουμετην υφιστάμενη διοικητική διαδικασία για την έγκριση του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων, Περιφερειακού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων και Τοπικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων. Κατ’ εξαίρεση σε έκτακτες περιπτώσεις και για λόγους εξυπηρέτησης δημοσίου συμφέροντος η διαχείριση των αστικών στερεών αποβλήτων (ΑΣΑ) γίνεται με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κατά παρέκκλιση των υφισταμένων προβλέψεων του ΠΕΣΔΑ.

Γίνεται υποχρεωτική για τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος να διαθέτουν καφέ κάδο, όπου υπάρχει σχετική υποδομή

 Για τα επικίνδυνα απόβλητα (αμίαντος), οι ιδιοκτήτες έχουν την υποχρέωση να μεριμνούν για ασφαλή συλλογή και μεταφορά επικίνδυνων αποβλήτων που βρίσκονται στο ακίνητό τους και να εξασφαλίζουν την πρόσβαση σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα με σχετική άδεια. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης του υπόχρεου με την απόφαση του Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης, η αρμόδια υπηρεσία, ύστερα από σχετική εντολή του αρμόδιου Εισαγγελέα Πρωτοδικών, προβαίνει σε συλλογή και απομάκρυνση των επικίνδυνων αποβλήτων και καταλογίζει τη σχετική δαπάνη στον ιδιοκτήτη και στον επικαρπωτή του ακινήτου.

Ειδικά για τις πυρόπληκτες περιοχές (Μάτι) η δαπάνη μεταφοράς αμιάντου καταβάλλεται από την αρμόδια υπηρεσία.

 Τέλος, όσον αφορά στα απόβλητα Εκσκαφών Κατασκευών και Κατεδαφίσεων (ΑEKK), για την έκδοση οικοδομικής άδειας προϋπόθεση είναι η σύναψη συνεργασίας με εγκεκριμένο σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης ΑΕΚΚ για την αποκομιδή των μπάζων.

Για τις περιοχές που δεν υπάρχει εγκεκριμένο σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης ΑΕΚΚ, απαιτείται υπεύθυνη δήλωση του διαχειριστή των ΑΕΚΚ για τη διασφάλιση της διαχείρισης των παραγόμενων ΑΕΚΚ.

Επέκταση ανταποδοτικού τέλους για την πλαστική σακούλα

Το πρόβλημα:Η εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2015/720/ΕΕ με τον τρόπο που έγινε έχει δημιουργήσει την εξής παρενέργεια: ενώ επιβλήθηκε αντισταθμιστικό τέλος μόνο για τις λεπτές πλαστικές σακούλες με πάχος τοιχώματος 15-50 μικρών, ταυτόχρονααυξήθηκε κατακόρυφα η χρήση της πιο χοντρής πλαστικής σακούλας, την οποία οι καταναλωτές πληρώνουν στα καταστήματα λιανικής πώλησης, χωρίς η χρέωση αυτή να αποτελεί περιβαλλοντικό τέλος.

 ΛΥΣΗ: Ολιστική προσέγγιση του προβλήματος, με επιβολή τέλους σε όλες τις πλαστικές σακούλες ανεξαρτήτως πάχους τοιχώματος. Μοναδική εξαίρεση είναι οι βιοαποδομήσιμες/λιπασματοποιήσιμες, λόγω προώθησης υλικών που δύνανται να βιοαποδομηθούν ή/και λιπασματοποιηθούν.

 Ιδιωτικές Συνδέσεις (αστικά λύματα)

Το πρόβλημα: Υπάρχει μεγάλος αριθμός ιδιωτικών ακινήτων σε όλη τη χώρα πουδεν είναι συνδεδεμένος με τα κεντρικά δίκτυα αποχέτευσης. Είναι υψηλό το κόστος σύνδεσης που βαρύνει τους ιδιοκτήτες, ενώ μας έχουν επιβληθεί υπέρογκα πρόστιμα από ΕΕ για μη εφαρμογή της σχετικής Οδηγίας.

ΛΥΣΗ: Χρηματοδότηση από κοινοτικούς και εθνικούς πόρους για κατασκευή εξωτερικών αγωγών διακλαδώσεων χωρίςοικονομική επιβάρυνση των ιδιοκτητών. Συνεννόηση με την ΕΕ για χρηματοδότηση και των δαπανών κατασκευής του εσωτερικού δικτύου αποχέτευσης (από την οικία έως το εξωτερικό δίκτυο).