Αδήλωτα τετραγωνικά: τα μπόνους και οι «παγίδες» για παλαιές και νέες δηλώσεις

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Καταληκτική προθεσμία εκκαθάρισης για όλες τις δηλώσεις από τους Δήμους μέχρι το τέλος Μαρτίου 2022, που σημαίνει τέταρτη κατά σειρά παράταση εκκαθάρισης των 2,7 εκατομμύριων δηλώσεων, που υπέβαλαν οι ιδιοκτήτες το 2019-20 και νέα χρονική αφετηρία, για να εκδοθεί ο λογαριασμός φόρων και τελών για παλαιές και νέες δηλώσεις, προβλέπει η τελική ρύθμιση του υπουργείου Εσωτερικών, που δίνει νέα ευκαιρία και ανοίγει την πλατφόρμα για νέες και διορθωτικές δηλώσεις.

Η νέα ρύθμιση του υπουργείου Εσωτερικών επιχειρεί αναλογικά ισότιμη  αντιμετώπιση, μεταξύ των συνεπών ιδιοκτητών ακινήτων, που υπέβαλαν δηλώσεις για τα  ορθά τετραγωνικά μέτρα των ακινήτων τους,  από την 16.12.2019 έως την 31.10.2020, που ήταν ανοιχτή η πλατφόρμα της ΚΕΔΕ και των ιδιοκτητών που αδιαφόρησαν τότε,  και τους δίνεται τώρα δεύτερη ευκαιρία να υποβάλλουν δηλώσεις από τις επόμενες ημέρες έως στις 31 Δεκεμβρίου 2021.

Για αυτό το λόγο, η νέα ρύθμιση προβλέπει την υποχρέωση των δηλούντων, να καταβάλουν και αυτοί, όπως και με την προηγούμενη ρύθμιση, τα διάφορα τέλη από 1.1.2020, (δηλαδή 12 μήνες του 2020 πλέον, τουλάχιστον 9 μηνών του 2021, ήτοι 21 μήνες κατ’ ελάχιστο), με τη διαφορά ότι επιβάλλεται στην περίπτωση αυτή πρόστιμο 20%, υπολογιζόμενο επί της διαφοράς της παλαιάς και νέας διορθωμένης οφειλής των ιδιοκτητών, ενώ όσοι αξιοποίησαν την πρώτη ευκαιρία, όφειλαν να καταβάλουν τέλη από έναν έως δέκα το πολύ μήνες, χωρίς κανένα πρόστιμο.

Τι κάνουν οι Δήμοι

Ωστόσο οι συνεπείς ιδιοκτήτες, των οποίων από τη μεγάλη πλειοψηφία των Δήμων δεν έχουν ακόμη εκκαθαριστεί οι δηλώσεις τους, είναι ήδη αντιμέτωποι, όπως επίσης οι ιδιοκτήτες, που θα υποβάλλουν νέες δηλώσεις θεωρείται βέβαιο ότι θα έλθουν και αυτοί αντιμέτωποι, με την αδυναμία των Δήμων να κάνουν σωστά και εγκαίρως την εκκαθάριση των δηλώσεων και να ενεργοποιήσουν με κανονική ροή, την είσπραξη των προβλεπομένων δημοτικών τελών και φόρων, που προκύπτουν από τη διαφορά των πραγματικών τετραγωνικών των ακινήτων.

Πολλοί από τους  Δήμους, πληροφορούμαστε ότι αναγνωρίζοντας ως δική τους την ευθύνη καθυστέρησης για την εκκαθάριση του πρώτου κύματος δηλώσεων βγάζουν το λογαριασμό των τελών και φόρων, μέχρι την ημερομηνία υποβολής της δήλωσης των ορθών τετραγωνικών, αποφεύγοντας να προκαλέσουν στους δημότες τους, το «σοκ» του «φουσκωμένου» λογαριασμού.

Στο μεταξύ όμως, όσο «τρέχει» ο χρόνος και δεν ολοκληρώνεται η ορθή καταγραφή των επιφανειών των ακινήτων στα δημοτικά μητρώα, «τρέχουν» και τα αυξημένα ποσά φόρων και τελών, που προκύπτουν από τις διαφορές υπολογισμού, μεταξύ των παλαιών καταχωρημένων και των νέων αυξημένων επιφανειών, που δηλώνονται. Το πρόβλημα λοιπόν απλώς μετατίθεται στον μέλλον. Όταν ολοκληρωθεί η εκκαθάριση και αρχίσουν οι νέες χρεώσεις, οι ιδιοκτήτες θα έλθουν αντιμέτωποι με «φουσκωμένους» λογαριασμούς, έχοντας να πληρώσουν τόσο το ποσό της εκκαθάρισης, όσο και τις οφειλές νέων αυξημένων φόρων και τελών, λόγω διογκωμένης αναδρομικότητας.

Μπαράζ παρατάσεων

Σημειώνεται ότι η  αρχική ημερομηνία κατά την οποία οι δήμοι θα έπρεπε να είχαν ολοκληρώσει τη σχετική διαδικασία, ήταν η 31η  Ιανουαρίου 2021. Ακολούθησε και δεύτερη επιμήκυνση, που έληγε στις 31 Μαρτίου 2021. Νομοθετήθηκε ως τελική ημερομηνία η 30η Ιουνίου 2021 και τώρα με τη νέα νομοθετική ρύθμιση δίνεται τέταρτη κατά σειρά παράταση, καθώς προβλέπεται ότι: «Οι Ο.Τ.Α. α’ βαθμού επεξεργάζονται τις δηλώσεις και εκκαθαρίζουν όλες τις σχετικές υποθέσεις, εγγράφοντας στα μητρώα τους τα ορθά τετραγωνικά μέτρα, το αργότερο μέχρι την 31η Μαρτίου 2022».

Αποκαλύφθηκε «…μισή ακόμη Ελλάδα»

Η εκκαθάριση των παλαιών δηλώσεων εξακολουθεί να είναι σε εκκρεμότητα στη μεγάλη πλειοψηφία των Δήμων αναφέρουν πηγές της αυτοδιοίκησης ενώ οι εκτιμήσεις της ΚΕΔΕ κάνουν λόγο για ετήσια αύξηση εσόδων των Δήμων, που ανέρχεται στα 1,2 εκ. ευρώ. . Σύμφωνα με τα απολογιστικά στοιχεία της ΚΕΔΕ, τα επιπλέον τετραγωνικά που δηλώθηκαν στην ηλεκτρονική πλατφόρμα της ΚΕΔΕ ανέρχονται στα 60.630.700 εκ.  αποκαλύπτοντας…  μισή ακόμη Ελλάδα, με το ποσοστό των δηλωμένων επιφανειών στην επικράτεια να αυξάνεται κατά 35,15%. Υποβλήθηκαν 2.710.217 δηλώσεις που αντιστοιχούν σε 1.869.050 ηλεκτροδοτούμενα ακίνητα και σε 841.052 μη ηλεκτροδοτούμενα. Βάσει των συγκεκριμένων στοιχείων, αντιστοιχούν κατά μέσο όρο 22,4 κρυμμένα τετραγωνικά.

Τι προβλέπει η νέα ρύθμιση

Το υπουργείο Εσωτερικών ανακοινώνει ότι: νέα ευνοϊκή ρύθμιση για την υποβολή δήλωσης της ορθής επιφάνειας ακινήτων προς τους δήμους, προβλέπει η σχετική διάταξη που περιλαμβάνεται στην τροπολογία 1066/111, η οποία κατατέθηκε από τον Αναπληρωτή Υπουργό Εσωτερικών Στέλιο Πέτσα, στο σχέδιο νόμου «Νέο πλαίσιο για την ευζωία των ζώων συντροφιάς – Πρόγραμμα “ΆΡΓΟΣ” και λοιπές διατάξεις του Υπουργείου Εσωτερικών», που συζητείται και τίθεται προς ψήφιση από την Ολομέλεια της Βουλής των Ελλήνων.

Σύμφωνα με τη διάταξη, προβλέπεται η δυνατότητα δεύτερης ευκαιρίας για τους ιδιοκτήτες ακινήτων που καθυστέρησαν ή δεν μπόρεσαν να αξιοποιήσουν την προηγούμενη ευνοϊκή ρύθμιση του Υπουργείου Εσωτερικών και της Κ.Ε.Δ.Ε. για τη δήλωση των ορθών στοιχείων για τον καθορισμό επιφάνειας ή και χρήσης των ακινήτων τους στους δήμους.

Καταληκτική ημερομηνία για την υποβολή των δηλώσεων ορίζεται η 31η Δεκεμβρίου 2021.

Τα οφέλη της ρύθμισης 

Σύμφωνα με το υπουργείο Εσωτερικών τα οφέλη της ρύθμισης έχουν ως εξής:

-Για τους ιδιοκτήτες που θα υποβάλουν δήλωση ορθών στοιχείων, διαγράφεται το σύνολο των προστίμων, τα οποία προκύπτουν από τις διαφορές των τετραγωνικών μέτρων, για τη χρονική περίοδο προ του 2020. Για τη χρονική, δε, περίοδο από την 1ηΙανουαρίου 2020 και μετά –και μέχρι την ημερομηνία υποβολής της δήλωσης– προβλέπεται προσαύξηση 20% επί του ποσού, που προκύπτει από τη διαφορά των τετραγωνικών μέτρων αυτού του διαστήματος.

-Επισημαίνεται ότι, σε αντίθετη περίπτωση, οι αναδρομικές χρεώσεις δημοτικών φόρων, τελών, προστίμων και προσαυξήσεων για τη χρονική περίοδο προ του 2020, θα ξεπερνούσαν –σε ορισμένες περιπτώσεις– το 200%, ενώ για τη χρονική περίοδο από την 1ηΙανουαρίου 2020 και μετά, τα πρόστιμα θα ήταν πολλαπλάσια.

-Οι οφειλές προς τους ΟΤΑ α’ βαθμού που προκύπτουν, θα μπορούν να εξοφληθούν σε είκοσι τέσσερις (24) ισόποσες μηνιαίες δόσεις, με ελάχιστο όριο μηνιαίας δόσης –πλην της τελευταίας– τα δέκα (10) ευρώ για φυσικά πρόσωπα και τα πενήντα (50) ευρώ για νομικά πρόσωπα.

-Μηνιαίες δόσεις, με ποσό μικρότερο των ανωτέρω ελαχίστων ορίων που έχουν ήδη καταβληθεί ή βεβαιωθεί μέχρι την έναρξη ισχύος της παρούσας ρύθμισης, διατηρούνται σε ισχύ.

Ο Αναπληρωτής Υπουργός Εσωτερικών, Στέλιος Πέτσας, δήλωσε: «Πρόκειται για μία ρύθμιση που έρχεται να ικανοποιήσει τόσο τους ιδιοκτήτες ακινήτων, όσο και την αυτοδιοίκηση. Ταυτόχρονα, επιβραβεύει τους συνεπείς δημότες, οι οποίοι είχαν ανταποκριθεί –στην πρώτη περίοδο ανοίγματος της πλατφόρμας, δηλώνοντας την ορθή επιφάνεια των ακινήτων τους– καθώς πάντα πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη τους ανθρώπους που εμπιστεύονται την πολιτεία, «τρέχουν» εντός των συγκεκριμένων χρονικών προθεσμιών και κάνουν χρήση των ευεργετημάτων. Όσοι πολίτες καθυστέρησαν για τον οποιοδήποτε λόγο και επιλέξουν να ενταχθούν, τώρα, στη ρύθμιση, δίνουμε τη δυνατότητα να πληρώσουν ένα μικρό πρόστιμο σε σχέση με τους προηγούμενους: 20% –και μόνο για την περίοδο από το 2020 και μετά– και όχι πολλαπλάσιο, που θα ήταν το κανονικό πρόστιμο εάν δεν εφαρμοζόταν αυτή η διάταξη. Με αυτόν τον τρόπο, διευρύνεται η βάση υπολογισμού των δημοτικών τελών, με αποτέλεσμα οι δήμοι να μπορούν να χρησιμοποιήσουν αυτούς τους επιπλέον πόρους προς όφελος των δημοτών τους, είτε μειώνοντας τα τέλη, είτε χρηματοδοτώντας νέα έργα προς όφελος της τοπικής κοινωνίας».

H νομοθετική ρύθμιση

Το πλήρες κείμενο της νομοθετικής ρύθμισης του υπουργείου Εσωτερικών που ψηφίζεται στη Βουλή έχει ως εξής:

«Άρθρο 5 Υποβολή δηλώσεων στοιχείων για τον καθορισμό επιφάνειας ή και της χρήσης ακινήτου

1. Οι υπόχρεοι σε δήλωση για τον καθορισμό της επιφάνειας ή και της χρήσης ακινήτου, προκειμένου να υπολογισθούν επ’ αυτού φόροι – τέλη και εισφορές προς τους Ο.Τ.Α. α’ βαθμού, που μέχρι σήμερα δεν έχουν υποβάλει ή έχουν υποβάλει ανακριβή δήλωση, υποβάλλουν δήλωση με τα ορθά στοιχεία, το αργότερο μέχρι τις 31.12.2021.
2. Κατ’ εξαίρεση των ισχυόντων ιδίως, στο άρθρο 73 του β.δ. της 24.9/20.10.1958 (Α’ 171) στα άρθρα 2 και 5 του ν. 25/1975 (Α’ 74), στο άρθρο 2 του ν. 429/1976 (Α’ 235), στις παρ. 11 και 14 του άρθρου 10 του ν. 1080/1980 (Α’246) και στις παρ. 12 και 16 του άρθρου 24 του ν. 2130/3993 (Α’62), σε όσους υποβάλλουν δήλωση ορθών στοιχείων, σύμφωνα με την παρ. 1, διαγράφεται το σύνολο των προστίμων που προκύπτουν από τις διαφορές τετραγωνικών μέτρων. Οι υποβάλλοντες τη δήλωση της παρ. 1, υποχρεούνται να καταβάλουν τα τέλη που αντιστοιχούν στα ορθά τετραγωνικά μέτρα, υπολογιζόμενα από 1ης.1.2020, μέχρι την ημερομηνία της δήλωσης, με πρόστιμο 20% επί του ποσού που προκύπτει από τη διαφορά των τετραγωνικών μέτρων αυτού του διαστήματος.
3. Οι Ο.Τ.Α. α’ βαθμού επεξεργάζονται τις δηλώσεις και εκκαθαρίζουν όλες τις σχετικές υποθέσεις, εγγράφοντας στα μητρώα τους τα ορθά τετραγωνικά μέτρα, το αργότερο μέχρι την 31η Μαρτίου 2022.
4. Οφειλές προς τους Ο.Τ.Α. α’ βαθμού, που προκύπτουν από τα οριζόμενα στην παρ. 2 καταβάλλονται από τους υπόχρεους σε είκοσι τέσσερις (24) ισόποσες μηνιαίες δόσεις με ελάχιστο όριο μηνιαίας δόσης πλην της τελευταίας δόσης τα δέκα (10) ευρώ για φυσικά πρόσωπα και τα πενήντα (50) ευρώ για τα νομικά πρόσωπα. Μηνιαίες δόσεις με ποσό μικρότερο των ανωτέρω ελάχιστων ορίων που έχουν ήδη καταβληθεί ή βεβαιωθεί μέχρι την έναρξη ισχύος του παρόντος διατηρούνται σε ισχύ.
5. Οι οφειλές που προκύπτουν από διαφορές ως προς την επιφάνεια ενός ακινήτου ή τη χρήση αυτού, κατά το παρόν, εξαιρούνται από την παρ. 1 του άρθρου 165 του ν. 4764/2020 (Α’ 256)»

Αιτιολογική έκθεση

Στην αιτιολογική έκθεση της νομοθετικής ρύθμισης σημειώνεται ότι:

-«Άρθρο 5: Καθώς η ευνοϊκή ρύθμιση για την υποβολή από τους δημότες δηλώσεων για τα ορθά τετραγωνικά μέτρων των ακινήτων τους με διαγραφή όλων των οφειλόμενων προστίμων, που τέθηκε σε ισχύ την 16.12.2019, ολοκληρώθηκε την 31.10.2020, παρίσταται ανάγκη χορήγησης μιας «δεύτερης ευκαιρίας» δήλωσης εκ μέρους των ιδιοκτητών είτε των τετραγωνικών μέτρων των ακινήτων τους, για όσους δεν είχαν υποβάλει δήλωση, είτε των ορθών τετραγωνικών μέτρων των ακινήτων τους, για όσους είχαν υποβάλει ανακριβή στοιχεία. Στο πλαίσιο αυτό είναι αναγκαίο, η νέα ρύθμιση αφενός μεν πρέπει να είναι ελκυστική προς τους αδιαφορούντες ιδιοκτήτες, αφετέρου δε να εξασφαλίζει λιγότερο ευνοϊκή αντιμετώπιση σε αυτούς έναντι όσων αξιοποίησαν την πρώτη ευκαιρία. Για το λόγο αυτό, η νέα ρύθμιση προβλέπει τη διαγραφή όλων των οφειλόμενων προστίμων και την υποχρέωση των δηλούντων, να καταβάλουν και αυτοί, όπως και με την προηγούμενη ρύθμιση, τα διάφορα τέλη από 1.1.2020 (δηλαδή 12 μήνες του 2020 πλέον, τουλάχιστον 9 μηνών του 2021, ήτοι 21 μήνες κατ’ ελάχιστο), με τη διαφορά ότι επιβάλλεται στην περίπτωση αυτή πρόστιμο 20% υπολογιζόμενο επί της διαφοράς της παλαιός και νέας-διορθωμένης οφειλής των ιδιοκτητών, ενώ όσοι αξιοποίησαν την πρώτη ευκαιρία, όφειλαν να καταβάλουν τέλη από έναν (1) έως δέκα (10) το πολύ μήνες, χωρίς κανένα πρόστιμο.

Εξάλλου, για λόγους ισότιμης μεταχείρισης, παρίσταται ανάγκη καθορισμού παρόμοιου με τον προηγούμενο τρόπο καταβολής των οφειλόμενων ποσών σε είκοσι τέσσερις (24) δόσεις. Επιπλέον, ως ισχύει και για την προηγούμενη ρύθμιση, οι οφειλές που προκύπτουν από διαφορές ως προς την επιφάνεια του ακινήτου ή τη χρήση του θα πρέπει να εξαιρεθούν από τη ρύθμιση της παρ. 1 του άρθρου 165 του ν. 4764/2020 (Α’256)».