Αυθαίρετα: δεν επιστρέφονται πρόστιμα ανέγερσης και διατήρησης μετά από υπαγωγή

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Μένουν στο δημόσιο ταμείο τα πρόστιμα ανέγερσης και διατήρησης αυθαιρέτου που έχουν καταβληθεί από τους ιδιοκτήτες και δεν επιστρέφονται μετά την υπαγωγή του ακινήτου  σε τακτοποίηση.

Αυτά προβλέπει δικαστική απόφαση του Πρωτοδικείου Αθηνών, που εκδίκασε σχετική υπόθεση υπαγωγής ακινήτου, για το οποίο εκκρεμούσε η διαδικασία επιβολής προστίμων ανέγερσης και διατήρησης (αλλαγή χρήσης και ξεμπάζωμα).

Η ίδια απόφαση επισημαίνει ότι ισχυρή είναι η βεβαίωση των προστίμων αυθαιρέτων από την Οικονομική Εφορία και όχι η  απόφαση της Επιτροπής Ενστάσεων Αυθαιρέτων.

Συγκεκριμένα στην δικαστική απόφαση (ΔΠΑ 4794/2020, 28ο Τμήμα) σημειώνεται ότι «πρόστιμα ανέγερσης και διατήρησης αυθαιρέτων που έχουν ήδη καταβληθεί δεν αναζητούνται μετά την υπαγωγή στη ρύθμιση για τακτοποίηση των αυθαίρετων κατασκευών. Ανακοπή κατά ταμειακής βεβαίωσης. Νόμιμος τίτλος που δύναται να ελεγχθεί παρεμπιπτόντως είναι η καταλογιστική πράξη της φορολογικής αρχής στην οποία ερείδεται η προσβαλλόμενη ταμειακή βεβαίωση και όχι η απόφαση της Επιτροπής Ενστάσεων Αυθαιρέτων». Και αναλυτικά σημειώνεται ότι:

-«Υπαγωγή ακινήτου, για το οποίο εκκρεμούσε η διαδικασία επιβολής προστίμων ανέγερσης και διατήρησης (αλλαγή χρήσης και ξεμπάζωμα), κατ’ άρθρο 17 του ν. 1337/1983 (Α΄ 33), ενώπιον της Επιτροπής Ενστάσεων Αυθαιρέτων, από τον ιδιοκτήτη του, στο ν. 3843/2010 (Α΄ 62) για τακτοποίηση της αλλαγής χρήσης. Εν συνεχεία, ο ιδιοκτήτης υπήγαγε το ακίνητο στο ν. 4014/2011 (Α΄ 209) για τακτοποίηση της αλλαγής χρήσης και του ξεμπαζώματος, με την καταβολή ειδικού ενιαίου προστίμου. Ακολούθως, ο ιδιοκτήτης μετέφερε τη ρύθμιση για τις αυθαίρετες κατασκευές του που είχαν υπαχθεί στο ν. 4014/2011 στις διατάξεις του ν. 4178/2013 (Α΄174), οι οποίες και εφαρμόζονται ως προς τις συνέπειες της τακτοποίησης αυθαιρέτων, καθώς οι διατάξεις του ν. 4014/2011 κρίθηκαν αντισυνταγματικές (βλ. ΣτΕ 2058/2018, 1858/2015). Επιστροφή από την φορολογική αρχή των επιβληθέντων προστίμων ανέγερσης και διατήρησης μετά την υπαγωγή στη ρύθμιση, παρά τα προβλεπόμενα στο άρθρο 24 παρ.11 του ν. 4014/2011 και αναζήτηση, με έκδοση καταλογιστικής πράξης από την ίδια φορολογική αρχή, του αχρεωστήτως καταβληθέντος ποσού, στο οποίο συμπεριλαμβανόταν και μέρος του ειδικού ενιαίου προστίμου, βάσει των διατάξεων του άρθρου 24 παρ.11 του ν. 4014/2011 και ήδη του ταυτόσημου άρθρου 24 παρ.8 του ν. 4178/2013.

Ανακοπή του ιδιοκτήτη κατά της πράξης ταμειακής βεβαίωσης που επακολούθησε.

Νόμιμος τίτλος που δύναται να ελεγχθεί παρεμπιπτόντως από τον δικαστή της ανακοπής, κατ’ άρθρο 224 παρ.4 του Κ.Δ.Δ., η καταλογιστική πράξη της φορολογικής αρχής στην οποία ερείδεται η προσβαλλόμενη ταμειακή βεβαίωση και όχι η απόφαση της Επιτροπής Ενστάσεων Αυθαιρέτων, με την οποία είχαν επιβληθεί σε βάρος του ιδιοκτήτη τα πρόστιμα ανέγερσης και διατήρησης αυθαίρετων κατασκευών, διότι η απόφαση αυτή ως ατομική διοικητική πράξη που έχει οριστικοποιηθεί, καλύπτεται από το τεκμήριο της νομιμότητας και δεν δύναται να ελεγχθεί παρεμπιπτόντως επ’ ευκαιρία εξέτασης άλλης διοικητικής πράξης που στηρίζεται σε αυτήν ή έχει λάβει υπόψη το περιεχόμενό της (βλ. ΣτΕ 2483/2019, 668/2018, 949/2016, 2663/2015, 755/2013, 2771/2011 Ολ., 3576/2011, 3962/2008, 4468/2005).

Δεδομένου ότι η Διοίκηση έχει ενεργήσει βάσει συγκεκριμένων διατάξεων κατά δέσμια αρμοδιότητα, δεν τίθεται ζήτημα παραβίασης της αρχής της χρηστής διοίκησης (βλ. ΣτΕ 2628/2016)»

Πρωτοδικείο Αθηνών