Αυθαίρετα: «παγίδα» για χιλιάδες υπαγωγές, στη νέα ρύθμιση που πήγε στη Βουλή  

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Με ικανοποίηση για τη χρονική παράταση υποβολής των δικαιολογητικών σε εκκρεμείς υπαγωγές αυθαιρέτων και ταυτοχρόνως μεγάλη ανησυχία για τις πολύπλοκες και γραφειοκρατικές διαδικασίες, που προβλέπονται για διορθώσεις ακόμη και των πιο απλών λαθών σε ολοκληρωμένες υπαγωγές αυθαιρέτων, υποδέχονται ο τεχνικός και νομικός κόσμος, οι ιδιοκτήτες ακινήτων και η κτηματαγορά τη νομοθετική ρύθμιση για τις πολεοδομικές παρατάσεις, που κατατέθηκε στη Βουλή.

Νεότερη ενημέρωση: Διευκρινίσεις αρμοδίως, παρά την οριζόντια διατύπωση της νέας νομοθετικής ρύθμισης που ψηφίζεται στη Βουλή, τι θα ισχύσει για τις διορθώσεις λαθών σε ολοκληρωμένες υπαγωγές και πως θα λειτουργεί  το ψηφιακό σύστημα αυθαιρέτων του ΤΕΕ Δείτε εδώ στο ecopress

Κατατέθηκε στη Βουλή νομοθετική ρύθμιση, που προβλέπει μπαράζ πολεοδομικών παράτασεων, μεταξύ των οποίων για την υποβολή δικαιολογητικών και την ολοκλήρωση υπαγωγών αυθαιρέτων, τις δηλώσεις τακτοποίησης δασικών αυθαιρέτων σε οικιστικές πυκνώσεις και τη δυνατότητα δόμησης σε εκτός σχεδίου οικόπεδα μικρότερα των 4 στρεμμάτων, εφόσον έως τις 9 Δεκεμβρίου είχε υποβληθεί αίτηση για έκδοση προέγκρισης οικοδομικής άδειας, είτε αίτηση για έκδοση βεβαίωσης όρων δόμησης, συνοδευόμενη από τα αναγκαία δικαιολογητικά Δείτε εδώ στο ecopress

Εάν δεν γίνει διόρθωση της νομοθετικής ρύθμισης που ψηφίζεται στη Βουλή, ώστε η ψηφιακή πλατφόρμα να είναι ανοιχτή και τα λάθη ολκληρωμένων υπαγωγών αυθαιρέτων να διορθώνονται απλά και γρήγορα, όπως τονίζουν έμπειροι τεχνικοί παράγοντες, στο άμεσο και το απώτερο μέλλον κινδυνεύουν να τιναχτούν στον άερα πολλές από τα εκατομμύρια των υπαγωγών  αυθαιρέτων στους νόμους περί τακτοποίησης της τελευταίας δεκαετίας. Πράγμα που θα έχει  μεγάλες συνέπειες για τους ιδιοκτήτες, που δεν θα μεταβιβάζονται τα ακίνητα τους αλλά και για τους εμπλεκόμενους μηχανικούς, νομικούς και συμβολαιογράφους.

Ένα βήμα εμπρος και δύο πίσω…

Με τη νέα νομοθετική ρύθμιση του ΥΠΕΝ που ψηφίζεται στη Βουλή για τις υπαγωγές αυθαιρέτων στον ν. 4178/2013, οι οποίες δεν μεταφέρονται στον ν. 4495/2017, και τις περιπτώσεις υπαγωγής στον ν. 4014/2011 (Α’ 209) που έχουν μεταφερθεί στον ν. 4178/2013, για τις οποίες η προθεσμία ολοκλήρφωσης της υποβολής των δικαιολογητικών λήγει στις 31 Δεκεμβρίου 2022, δίνεται διετής παράταση μέχρι το τέλος του 2024.

Ωστόσο η νέα ρύθμιση του ΥΠΕΝ, όπως τονίζουν τεχνικοί παράγοντες αφενός μεν δεν  έχει λάβει υπόψη,  τον καταιγισμό προτάσεων του τεχνικού κόσμου, που έχει ζητήσει να κλείσει ο κύκλος των παρατάσεων για τις υπαγωγές αυθαιρέτων και να ισχύει ανοιχτή προθεσμία,  μέχρι να αποκτήσουν όλα τα ακίνητα Ταυτότητα Κτιρίου αφετέρου δε, παραπέμπει σε ρύθμιση του  πολεοδομικού νόμου  4495/2017, που κάνει εξαιρετικά δύσκολη έως αδύνατη τη διόρθωση λαθών σε ολοκληρωμένες υπαγωγές αυθαιρέτων των προηγούμενων ετών.

Συγκεκριμένα η νέα ρύθμιση επαναλαμβάνει –  μάλλον από κεκτημένη νομοθετική ταχύτητα– και προβλέπει ότι: «επεξεργασία δηλώσεων υπαγωγής, οι οποίες έχουν καταστεί οριστικές, για διόρθωση υποβαλλόμενων στοιχείων επιτρέπεται μόνο ύστερα από αίτημα που υποβάλλεται στο ηλεκτρονικό σύστημα υπαγωγής διαβιβάζεται στην οικεία Επιτροπή Εξέτασης Προσφυγών Αυθαιρέτων του άρθρου 17, η οποία αποφασίζει για την αποδοχή του αιτήματος.»

Απόφαση για διόρθωση στοιχείων ολοκληρωμένης υπαγωγής αυθαιρέτου ίσχύει μέχρι τώρα στις περιπτώσεις που είναι  τέτοια η μεταβολή ή το «λάθος», ώστε να επηρεάζεται ο υπολογισμός του προστίμου αυθαιρέτου συν- πλην 20% . Τώρα όμως η γενική πρόβλεψη της νέας νομοθετικής ρύθμισης ισοπεδώνει τις περιπτώσεις και παράγει νέο κύκλο γραφειοκρατίας, εμπλοκών και προβλημάτων.

Δηλαδή ακόμη και η πιο απλή διόρθωση για τυπικό λάθος των δικαιολογητικών υπαγωγής στα στοιχεία της ιδοκτησίας ή του ιδιοκτήτη ή η πολύ συνηθισμένη απόκλιση επιφανειών, μεταξύ των τετραγωνικών μέτρων και των υποδιαιρέσων τους, μεταξύ αυτών που αναγράφονται σε συμβόλαια και διαπιστώνει η μέτρηση των μηχανικών, για να διορθωθούν και να είναι έγκυρη η υπαγωγή του αυθαιρέτου θα πρέπει να  παραπέμπεται η υπόθεση σε Επιτροπές Εξέτασης Προσφυγών Αυθαιρέτων των Περιφερειών.

Παραπομπή σε Επιτροπές Αυθαιρέτων που δεν υπάρχουν

Το σπουδαιότερο όλων είναι ότι η νομοθετική ρύθμιση παραπέμπει για την επίλυση των θεμάτων σε Επιτροπές Εξέτασης Προσφυγών Αυθαιρέτων που έχουν προβλεφθεί να συσταθούν από το 2017 και μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν! Αυτές οι Επιτροπές σε πολλές περιπτώσεις δεν έχουν συσταθεί ή υπολειτουργούν και για αυτό το λόγο έχουν εκδοθεί αποφάσεις του ΥΠΕΝ, με τις οποίες αντικαθίσταται το έργο τους από ανώτερα συμβούλια πολεοδομικών θεμάτων, στα οποία θα πρέπει να παραπέμπονται οι υποθέσεις διόρθωσης λαθών σε ολοκληρωμένες υπαγωγές. Ωστόσο τα όργανα αυτά (ΠΟΣΥΠΟΘΑ, ΚΕΣΥΠΟΘΑ) ήδη διαχειρίζονται τεράστιο όγκο μεγάλων και σοβαρών θεμάτων και είναι πάγιο αίτημα του τεχνικού κόσμου, όχι να επιβαρυνθούν με νέες υποθέσεις αλλά να ληφθούν μέτρα για την αποσυμφόρηση του έργου τους.

Γιατί οι υπαγωγές αυθαιρέτων έχουν λάθη

Το πρόβλημα ότι οι ολοκληρωμένες υπαγωγές αυθαιρέτων των προηγούμενων ετών βρίθουν κυρίως τυπικών και άλλων λαθών, τα οποία έχουν καταγραφεί ψηφιακά, τόσο από τις βεβαιώσεις μηχανικών, όσο και από τα συμβόλαια μεταβιβάσεων έχουν επισημάνει κατ΄επανάληψη προς τους αρμοδίους του ΥΠΕΝ φορείς  των τεχνικών και νομικών επιστημονικών κλάδων, που εμπλέκονται στις υπαγωγές αυθαιρέτων και στις μεταβιβάσεις των ακινήτων.

Χαρακτηριστική είναι η παράμβαση του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων ΣΑΔΑΣ- ΠΕΑ ο οποίος έχει υπογραμμίσει ότι: «Ακόμα και υπαγωγές που έχουν συμπεριληφθεί σε συμβόλαια στην πλειοψηφία τους, αν ελεγχθούν, μπορεί να βρεθούν με μικρά ή μεγάλα λάθη, πού έγιναν λόγω πίεσης χρόνου, λόγω αβλεψίας ή λόγω ελλιπούς κατανόησης και ερμηνείας των διατάξεων (βλέπε σχετικά τις εκατοντάδες των ερωταπαντήσεων), λόγω της ετεροχρονισμένης έκδοσης εγκυκλίων και γενικότερα λόγω της κρατούσας ανασφάλειας πολεοδομικού δικαίου».

Υπαγωγές αυθαιρέτων και ταυτότητα κτιρίου

Για αυτό το λόγο από το ΤΕΕ, διοικήσεις περιφερειακών τμημάτων, σύλλογοι μηχανικών και άλλοι φορείς έχουν προτείνει στο ΥΠΕΝ, όπως χαραkτηριστικά ζήτησε το ΤΕΕ Τμήμα Κεντρικής Μακεδονίας με πρόσφατη επιστολή του προς το ΥΠΕΝ: «να γίνει ενσωμάτωσή της καταληκτικής προθεσμίας ολοκλήρωσης υπαγωγής αυθαιρέτου με την υποχρέωση συμπλήρωσης της ηλεκτρονικής ταυτότητας κτιρίου, με  σκοπό την κατάργηση τελικά της όποιας καταληκτικής ημερομηνίας για υπαγωγή αυθαιρέτου».

Σχετικά ο ΣΑΔΑΣ ΠΕΑ έχει επισημάνει ότι: «πρέπει να λήξει η διαιώνιση των παρατάσεων και το υπουργείο Περιβάλλοντος να προχωρήσει άμεσα στη θεσμική εκείνη ρύθμιση, που θα κρατήσει ανοιχτό το σύστημα, συνδυάζοντας τις εντάξεις και τις περαιώσεις για όλες τις κατηγορίες και τις εκκρεμείς ενέργειες ανάρτησης λοιπών στοιχείων στο ηλεκτρονικό σύστημα του ΤΕΕ των μέχρι το 2011 αυθαιρέτων, με την Ταυτότητα του κτιρίου και τον ορίζοντα ολοκλήρωσης αυτής της διαδικασίας». Προσθέτοντας ακόμη ότι:

-«Οι επαγγελματίες του κλάδου καλούνται να δίνουν βεβαιώσεις με ποινές αφαίρεσης αδείας άσκησης επαγγέλματος και εξοντωτικά πρόστιμα. Παρ’ όλ’ αυτά το γεγονός αυτό δεν το σέβεται το ίδιο το κράτος που το θεσμοθέτησε. Ζούμε διαρκώς την τραγελαφική κατάσταση των παρατάσεων για το αυτονόητο, από τη στιγμή που η εξάρτηση οποιασδήποτε δικαιοπραξίας και ρυθμισμένου ή νόμιμου ακινήτου, θα είναι διαρκής. Ο νόμος των ρυθμίσεων θα πρέπει να ισχύει μέχρι να αποκτήσουν όλα τα ακίνητα Ταυτότητα, διαφορετικά δεν θα μεταβιβάζεται τίποτα στο μέλλον».

Η νέα νομοθετική ρύθμιση

Συγκεκριμένα η  νέα νομοθετική ρύθμιση αναφέρει τα εξής:

-«Η προθεσμία της παρ. 11 του άρθρου 51 του ν. 4643/2019 (Α’ 193), περί ολοκλήρωσης της ηλεκτρονικής υποβολής των δικαιολογητικών για την υπαγωγή σε νόμους τακτοποίησης αυθαιρέτων, παρατείνεται, και η παρ. 11 διαμορφώνεται ως εξής:

«11. Για τις περιπτώσεις υπαγωγής στον ν. 4178/2013, οι οποίες δεν μεταφέρονται στον ν. 4495/2017 (Α’ 167) και τις περιπτώσεις υπαγωγής στον ν. 4014/2011 (Α’ 209) που έχουν μεταφερθεί στον ν. 4178/2013, ο μηχανικός υποχρεούται να ολοκληρώσει την ηλεκτρονική υποβολή των απαραίτητων δικαιολογητικών μέχρι και την 31η.12.2024.».

Οι προθεσμίες του τρίτου εδαφίου της περ. ια) του άρθρου 99 του ν. 4495/2017 (Α’ 167), περί ολοκλήρωσης της ηλεκτρονικής υποβολής υπαγωγής αυθαιρέτων, παρατείνονται, και η περ. ια) διαμορφώνεται ως εξής:

«ια) Έντυπο υπολογισμού του ενιαίου ειδικού προστίμου της δηλούμενης κατασκευής, όπως ορίζεται στο άρθρο 100. Το πρόστιμο υπολογίζεται σύμφωνα με τις προϋποθέσεις που ισχύουν κατά την ημερομηνία υπαγωγής, που είναι η ημερομηνία εξόφλησης του παραβόλου. Ο μηχανικός υποχρεούται να ολοκληρώσει την ηλεκτρονική υποβολή των απαραίτητων δικαιολογητικών,

α) έως τις 31 Δεκεμβρίου 2024 για δηλώσεις με ημερομηνία πληρωμής παραβόλου έως και την 31η Δεκεμβρίου 2022, και

β) εντός εικοσιτεσσάρων (24) μηνών από την πληρωμή του παράβολου για δηλώσεις με ημερομηνία πληρωμής παραβόλου από την 1η Ιανουαρίου 2023.

Επεξεργασία δηλώσεων υπαγωγής, οι οποίες έχουν καταστεί οριστικές, για διόρθωση υποβαλλόμενων στοιχείων επιτρέπεται μόνο ύστερα από αίτημα που υποβάλλεται στο ηλεκτρονικό σύστημα υπαγωγής διαβιβάζεται στην οικεία Επιτροπή Εξέτασης Προσφυγών Αυθαιρέτων του άρθρου 17, η οποία αποφασίζει για την αποδοχή του αιτήματος.».