Αυθαίρετα: τι ισχύει για τις διορθώσεις λαθών σε ολοκληρωμένες υπαγωγές

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Σε συνέχεια της ανησυχίας που εκδηλώθηκε από μηχανικούς, νομικούς και ιδιοκτήτες αναφορικά με τις διορθώσεις λαθών σε ολοκληρωμένες υπαγωγές διευκρινίζεται αρμοδίως, ότι παρά την οριζόντια διατύπωση της νέας νομοθετικής ρύθμισης, που ψηφίζεται το έτος 2022 στη Βουλή, το θέμα  επιλύεται με διευκρινιστική υπουργική απόφαση του 2017 και το ψηφιακό σύστημα του ΤΕΕ θα παραμείνει ανοιχτό  –υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις-  για διορθώσεις λαθών.

Η νέα νομοθετική ρύθμιση του ΥΠΕΝ, που ψηφίζεται στη Βουλή προβλέπει ότι για τις υπαγωγές αυθαιρέτων στον ν. 4178/2013, οι οποίες δεν μεταφέρονται στον ν. 4495/2017, και τις περιπτώσεις υπαγωγής στον ν. 4014/2011 (Α’ 209) που έχουν μεταφερθεί στον ν. 4178/2013, για τις οποίες η προθεσμία ολοκλήρωσης της υποβολής των δικαιολογητικών λήγει στις 31 Δεκεμβρίου 2022, ότι δίνεται διετής παράταση μέχρι το τέλος του 2024. Τι θα ισχύσει για τις παρατάσεις δικαιολογητικών αυθαιρέτων δείτε εδώ.

Η οριζόντια και επαναλαμβανόμενη διατύπωση

Η νέα ρύθμιση, επαναλαμβάνει πανομοιότυπα την αρχική διατύπωση του πολεοδομικού νόμου 4495/2017  – από κεκτημένη νομοθετική ταχύτητα– και προβλέπει ότι: «επεξεργασία δηλώσεων υπαγωγής, οι οποίες έχουν καταστεί οριστικές, για διόρθωση υποβαλλόμενων στοιχείων επιτρέπεται μόνο ύστερα από αίτημα που υποβάλλεται στο ηλεκτρονικό σύστημα υπαγωγής διαβιβάζεται στην οικεία Επιτροπή Εξέτασης Προσφυγών Αυθαιρέτων του άρθρου 17, η οποία αποφασίζει για την αποδοχή του αιτήματος.»

Οι ανησυχίες για νέα γραφειοκρατία και προβλήματα

Αυτή η διατύπωση, προκάλεσε την ανησυχία και τις αντιδράσεις πολλών και έμπειρων μηχανικών, τις οποίες κατέγραψε το ρεπορτάζ του ecopress, με τίτλο: «Αυθαίρετα: παγίδα για χιλιάδες υπαγωγές στη νέα ρύθμιση που πήγε στη Βουλή».

Επισημάνθηκε ιδιαίτερα ότι «μέχρι τώρα ισχύει απόφαση για διόρθωση στοιχείων ολοκληρωμένης υπαγωγής αυθαιρέτου στις περιπτώσεις που είναι  τέτοια η μεταβολή ή το «λάθος», ώστε να επηρεάζεται ο υπολογισμός του προστίμου αυθαιρέτου συν- πλην 20%» Και ότι:

-«Η γενική πρόβλεψη της νέας νομοθετικής ρύθμισης ισοπεδώνει τις περιπτώσεις και παράγει νέο κύκλο γραφειοκρατίας, εμπλοκών και προβλημάτων. Δηλαδή ακόμη και η πιο απλή διόρθωση για τυπικό λάθος των δικαιολογητικών υπαγωγής στα στοιχεία της ιδιοκτησίας ή του ιδιοκτήτη ή η πολύ συνηθισμένη απόκλιση επιφανειών, μεταξύ των τετραγωνικών μέτρων και των υποδιαιρέσεων τους, μεταξύ αυτών που αναγράφονται σε συμβόλαια και διαπιστώνει η μέτρηση των μηχανικών, για να διορθωθούν και να είναι έγκυρη η υπαγωγή του αυθαιρέτου θα πρέπει να  παραπέμπεται η υπόθεση σε Επιτροπές Εξέτασης Προσφυγών Αυθαιρέτων των Περιφερειών. Το σπουδαιότερο όλων είναι ότι η νομοθετική ρύθμιση παραπέμπει για την επίλυση των θεμάτων σε Επιτροπές Εξέτασης Προσφυγών Αυθαιρέτων που έχουν προβλεφθεί να συσταθούν από το 2017 και μέχρι σήμερα δεν έχουν συσταθεί και δεν υπάρχουν!»

Η ετεροχρονισμένη λύση από το 2017

Το «μυστικό» είναι ότι λίγες ημέρες μετά από την ψήφιση του πολεοδομικού νόμου 4495/2017, αφού διαπιστώθηκε η δυσκολία άμεσης συγκρότησης του πλήθους των προβλεπόμενων από το νόμο επιτροπών και  παρατηρητηρίων δόμησης – στη συγκεκριμένη περίπτωση ο νόμος 4495/2017 προβλέπει ότι «συνίσταται σε κάθε περιφερειακή ενότητα Επιτροπή Εξέτασης Προσφυγών Αυθαιρέτων και αποτελείται από: α) Τον Προϊστάμενο του Τμήματος του οικείου Παρατηρητηρίου Δομημένου Περιβάλλοντος, ως Πρόεδρο» – εκδόθηκε υπουργική απόφαση από τους τότε υπουργούς Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτο και Γιώργο Σταθάκη, στην οποία αναφέρθηκε  ότι:

-«Σε περιπτώσεις που η διόρθωση αφορά οριστικές δη­λώσεις υπαγωγής με εσφαλμένα στοιχεία τα οποία όμως δεν μεταβάλλουν το ύψος του υπολογισθέντος κατά τη δήλωση υπαγωγής προστίμου άνω του είκοσι 20 %, το αίτημα τροποποίησης γίνεται αυτόματα αποδεκτό από το πληροφοριακό σύστημα».

Διαβεβαίωση: ανοιχτό το σύστημα για διορθώσεις λαθών

Αρμοδίως πληροφορούμαστε λοιπόν, ότι δεν συντρέχει λόγος ανησυχίας για τις διορθώσεις του πλήθους των τυπικών και άλλων λαθών, που συγκεντρώνουν οι ολοκληρωμένες υπαγωγές εφόσον δεν εμπίπτουν στην κατηγορία που μεταβάλεται το πρόστιμο του αυθαιρέτου συν-πλην 20% . Κοντολογίς η υπουργική απόφαση που διόρθωσε την οριζόντια διατύπωση του νόμου το 2017 θα διορθώσει και την οριζόντια διατύπωση, που επαναλαμβάνεται στη νέα νομοθετική ρύθμιση που ψηφίζεται πέντε χρόνια μετά στη Βουλή.

Πέραν των νομοτεχνικών «δεξιοτεχνιών», από τους  εκάστοτε αρμόδιους και αναρμάδιους παραγόντες της υπηρεσιακής ιεραρχίας και συμβούλους του ΥΠΕΝ,  που τροφοδοτούν αδιαλείπτως το «τέρας της πολεοδομικής πολυνομίας», όπως διαβεβαιώνουν αρμόδιοι και υπεύθυνοι παράγοντες η ουσία, που ενδιαφέρει το έργο και την ευθύνη των μηχανικών, τους εμπλεκόμενους σε δικαιοπραξίες ακινήτων νομικούς και τους ιδιοκτήτες  είναι ότι:

-«Το ψηφιακό σύστημα δηλώσεων αυθαιρέτων είναι και μετά τη ψήφιση της νέας νομοθετικής ρύθμισης θα παραμείνει ανοιχτό για διορθώσεις λαθών σε ολοκληρωμένες υπαγωγές αυθαιρέτων, πλην των περιπτώσεων που προκύπτει μεταβολή του προστίμου αυθαιρέτου συν- πλην 20%, για τις οποίες το ίδιο το σύστημα οδηγεί αυτομάτως στην επιλογή υποβολής αιτήματος εξέτασης και έγκρισης του από Επιτροπή Εξέτασης Προσφυγών Αυθαιρέτων».

Τι λέει η ΚΥΑ για οριστικοποίηση και περαίωση της διαδικασίας υπαγωγής

Ειδικότερα και συγκεκριμένα, η ΚΥΑ  (Αριθ. ΥΠΕΝ/ΔΑΟΚΑ/27454/2631 – ΦΕΚ Τεύχος Β΄ Αρ. Φύλλου 3976 της 14 Νοεμβρίου 2017) των υπουργών Οικονομικών και Περιβάλλοντος Ενέργειας με τίτλο: «Διαδικασίες ηλεκτρονικής υποβολής δικαιολογητικών, κατάθεσης ειδικού προστίμου, προϋπο­θέσεις και έλεγχος μειώσεων ειδικού προστίμου λόγω εργασιών προσαρμογής, στατικής ενίσχυ­σης και ενεργειακής αναβάθμισης, για την υπα­γωγή αυθαιρέτων κατασκευών στον ν. 4495/2017 «Έλεγχος και προστασία του Δομημένου Περι­βάλλοντος και άλλες διατάξεις», ανάθεση δια­χείρισης και λειτουργίας του πληροφοριακού συ­στήματος υπαγωγής αυθαιρέτων και καθορισμός ποσού ανταπόδοσης και λοιπών υποχρεώσεων του αρμόδιου φορέα διαχείρισης του πληροφο­ριακού συστήματος» προβλέπει:

Διαδικασία ηλεκτρονικής υποβολής των απαραίτητων δικαιολογητικών για την οριστικοποίηση και περαίωση της διαδικασίας υπαγωγής (Άρθρο 2)

1.Ο εξουσιοδοτημένος μηχανικός της παρ. 2 του άρ­θρου 1 της παρούσας απόφασης, υποχρεούται μέσα σε διάστημα έξι (6) μηνών από την πληρωμή του παραβό­λου να ολοκληρώσει την ηλεκτρονική υποβολή των απα­ραίτητων δικαιολογητικών στο πληροφοριακό σύστημα.

2.α Μέχρι την ολοκλήρωση της υποβολής των δικαιο­λογητικών είναι δυνατή η οριστικοποίηση της δήλωσης, εφόσον εξοφληθεί το ενιαίο ειδικό πρόστιμο ή ποσο­στό τουλάχιστον 30% αυτού και υποβληθεί ηλεκτρονικά δήλωση του εξουσιοδοτημένου μηχανικού ότι έχει στη διάθεση του όλα τα δικαιολογητικά και τις μελέτες και θα τα υποβάλει ηλεκτρονικά εντός της ανωτέρω προθε­σμίας. Εφόσον πληρούνται οι ανωτέρω προϋποθέσεις εκδίδεται η βεβαίωση της παρ. 2 (περ. γ) του άρθρου 83 του ν. 4495/2017. Σε περίπτωση οριστικής υπαγωγής της δήλωσης πριν τη συνολική εξόφληση του προστίμου, γίνεται σαφής αναφορά στην τεχνική έκθεση της δή­λωσης υπαγωγής που συνοδεύει τη βεβαίωση για την εξόφληση ποσοστού 30% του ενιαίου ειδικού προστίμου κατ’ εφαρμογή της παρ. 3 του ιδίου άρθρου.

Μετά την οριστικοποίηση της δήλωσης υπαγωγής οποιοδήποτε αίτημα επεξεργασίας για διόρθωση στοι­χείων υποβάλλεται ηλεκτρονικά στο πληροφοριακό σύστημα, συνοδευόμενο απαραίτητα από σχετική αι­τιολόγηση.

Το αίτημα διαβιβάζεται στην οικεία Επιτροπή Εξέτασης Προσφυγών Αυθαιρέτων του άρθρου 17 ν. 4495/2017 η οποία με βάση την αιτιολόγηση αποδέχεται ή απορρί­πτει την διόρθωση των στοιχείων. Μέχρι την σύσταση της Επιτροπής Εξέτασης Προσφυγών Αυθαιρέτων του άρθρου 17 ν. 4495/2017, τα αιτήματα που υποβάλλονται στο πληροφοριακό σύστημα για διόρθωση στοιχείων δηλώσεων υπαγωγής του ν. 4178/2013 ή του παρόντα νόμου, διαβιβάζονται στο αρμόδιο ΣΥΠΟΘΑ για την απο­δοχή ή μη του αιτήματος.

Σε περιπτώσεις που η διόρθωση αφορά οριστικές δη­λώσεις υπαγωγής με εσφαλμένα στοιχεία τα οποία όμως δεν μεταβάλλουν το ύψος του υπολογισθέντος κατά τη δήλωση υπαγωγής προστίμου άνω του είκοσι 20 %, το αίτημα τροποποίησης γίνεται αυτόματα αποδεκτό από το πληροφοριακό σύστημα.

β. Η περαίωση της διαδικασίας υπαγωγής εκδίδεται κα­τόπιν ενέργειας του εξουσιοδοτημένου μηχανικού, μετά την πλήρη εξόφληση του ενιαίου ειδικού προστίμου και την ολοκλήρωση της υποβολής στο πληροφοριακό σύ­στημα των απαραίτητων δικαιολογητικών, όπως αυτά ορίζονται στο άρθρο 99 και λοιπές επιμέρους διατάξεις του ν. 4495/2017.

Αιτήματα που υποβάλλονται στο πληροφοριακό σύ­στημα για διόρθωση στοιχείων περαιωμένων δηλώσεων υπαγωγής, διαβιβάζονται στο οικείο τοπικό Παρατηρη­τήριο, το οποίο εισηγείται προς την αρμόδια Επιτρο­πή Εξέτασης Προσφυγών Αυθαιρέτων του άρθρου 17 ν. 4495/2017 για την αποδοχή ή μη του αιτήματος.

Σε περιπτώσεις που η διόρθωση περαιωμένων υπα­γωγών αφορά εσφαλμένα στοιχεία τα οποία όμως δεν μεταβάλλουν το ύψος του καταβληθέντος προστίμου άνω του είκοσι 20%, το αίτημα τροποποίησης γίνεται αυτόματα αποδεκτό από το πληροφοριακό σύστημα.

Μέχρι την λειτουργία των παρατηρητηρίων, τα αιτήμα­τα που υποβάλλονται στο πληροφοριακό σύστημα για διόρθωση στοιχείων περαιωμένων δηλώσεων υπαγωγής του παρόντα νόμου, διαβιβάζονται στην οικεία ΥΔΟΜ η οποία εισηγείται προς το αρμόδιο ΣΥΠΟΘΑ για την αποδοχή ή μη του αιτήματος.

Οι αποφάσεις της Επιτροπής Εξέτασης Προσφυγών Αυ­θαιρέτων του άρθρου 17 ν. 4495/2017 για τη διόρθωση ολοκληρωμένων ή περαιωμένων δηλώσεων υπαγωγής είναι οριστικές και διαβιβάζονται στον φορέα διαχείρι­σης του πληροφοριακού συστήματος για τις περαιτέρω ενέργειές του.

3.Για την εφαρμογή της παρ. 9 του άρθρου 83 του ν. 4495/2017, ως αντίγραφα των σχεδίων από το πληρο­φοριακό σύστημα προσκομίζονται και επισυνάπτονται αντίγραφα των σχεδίων που φέρουν υπογραφή και σφρα­γίδα Μηχανικού, στα οποία αναγράφεται ο αύξων αριθ­μός της δήλωσης υπαγωγής στις διατάξεις του ν. 4495/ 2017 καθώς και ο μοναδικός ηλεκτρονικός κωδικός ελέγ­χου της δήλωσης, συνοδευόμενα από υπεύθυνη δήλωση του Μηχανικού ότι είναι ταυτόσημα με αυτά που έχουν εισαχθεί στο πληροφοριακό σύστημα.

4.Στα δικαιολογητικά στοιχεία και σχέδια που παραδί­δει ο εξουσιοδοτημένος μηχανικός στον ιδιοκτήτη, προσαρτώνται στα συμβόλαια ή υποβάλλονται για την έκδο­ση διοικητικών πράξεων, αναγράφεται ο αύξων αριθμός της δήλωσης υπαγωγής στις διατάξεις του ν. 4495/ 2017 καθώς και ο μοναδικός ηλεκτρονικός κωδικός ελέγ­χου της δήλωσης, συνοδευόμενα από υπεύθυνη δήλωση του Μηχανικού ότι είναι ταυτόσημα με αυτά που έχουν εισαχθεί στο πληροφοριακό σύστημα.

Τα δικαιολογητικά στοιχεία κατά το χρόνο ισχύος τους καθώς και τα σχέδια κατά το παρόν άρθρο, εφόσον προ- σαρτηθούν σε δικαιοπραξίες, δύναται να επικυρώνονται από συμβολαιογράφο κατά τις κείμενες διατάξεις προ- κειμένου να προσαρτηθούν σε μεταγενέστερες πράξεις.

5.Για την κατάρτιση συμβολαιογραφικών εγγράφων με αντικείμενο τη μεταβίβαση ή τη σύσταση εμπράγματου δικαιώματος σε κάθε ακίνητο, συμπεριλαμβανομένων των αδόμητων οικοπέδων, γηπέδων και αγροτεμαχίων καθώς και των συμβολαίων σύστασης οριζόντιας ή κά­θετης ιδιοκτησίας, προσαρτάται στα συμβολαιογραφικά έγγραφα βεβαίωση του άρθρου 83 του ν. 4495/2017 η οποία εκδίδεται, σε κάθε περίπτωση, μέσω του πληροφο­ριακού συστήματος της παρ. 1 του άρθρου 1 της παρού­σας και φέρει μοναδικό ηλεκτρονικό κωδικό ελέγχου.

6Για την εφαρμογή της διάταξης της παρ. ή του άρ­θρου 99 του ν. 4495/2017 σχετικά με την υποβολή ή μη της μελέτης στατικής επάρκειας, όπου απαιτείται, γίνεται ειδική μνεία σε κάθε βεβαίωση οριστικής υπαγωγής κα­θώς και σε κάθε βεβαίωση περαίωσης της διαδικασίας, καθώς και στη βεβαίωση της παρ. 2 (περ. γ) του άρθρου 83 του ν. 4495/2017 για μεταβίβαση.

Η αναφορά επί της βεβαιώσεως για την υποβολή ή μη μελέτης στατικής επάρκειας καταχωρείται από τον εξουσιοδοτούμενο Μηχανικό στην Τεχνική Έκθεση που συνοδεύει την έκδοση της βεβαίωσης της παρ. 2 (περ. γ) του άρθρου 83 του ν. 4495/2017. Σε κάθε περίπτωση εφόσον δεν υποβάλλεται μελέτη στατικής επάρκειας, αναφέρεται ρητά ότι η μελέτη στατικής επάρκειας πρέπει να υποβληθεί εντός της προβλεπόμενης προθεσμίας και πριν τη συμπλήρωση της ταυτότητας του κτιρίου κατά τις κείμενες διατάξεις”.