Αυθαίρετα: έκπτωση προστίμων και αλλαγές στα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Με νομοθετική ρύθμιση, που περιλαμβάνεται στο πολυνομοσχέδιο του ΥΠΕΝ, το οποίο κατατέθηκε στη Βουλή, επαναφέρεται η έκπτωση των προστίμων υπαγωγής σε τακτοποίηση αυθαιρέτων, που βρίσκονται σε παραδοσιακούς οικισμούς και διατηρητέα κτίρια.

Αλλάζει ο τρόπος έκδοσης των οικοδομικών αδειών την περίοδο της πανδημίας. Δείτε εδώ

Μπαράζ πολεοδομικών ρυθμίσεων στο νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ. Δείτε εδώ

Η έκπτωση των προστίμων κατά 20% για τις συγκεκριμένες περιπτώσεις αυθαιρέτων  είχε προβλεφθεί στον πολεοδομικό νόμο 4495/17  και είχε λήξει στις 8.11.2019. Τώρα επαναφέρεται, χωρίς προθεσμία λήξης, ως έμπρακτη αναγνώριση από την πλευρά του υπουργείου ΠΕΝ των εμπλοκών και καθυστερήσεων που υπάρχουν στην διεκπεραίωση πολεοδομικών θεμάτων, εξαιτίας της προβληματικής λειτουργίας η και σε πολλές περιπτώσεις ανυπαρξίας αρχιτεκτονικών επιτροπών και αρχαιολογικών συμβουλίων, που έχουν ρόλο στην έγκριση των υποθέσεων.

Αρχιτεκτονικά Συμβούλια

Στο ίδιο νομοσχέδιο, το ΥΠΕΝ περιλαμβάνει νομοθετική ρύθμιση με την οποία αλλάζει ο τρόπος συγκρότησης και αντιπροσωπευτικής σύνθεσης και θα γίνεται κεντρικά και απευθείας με απόφαση του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας ο καθορισμός των οργάνων που θα ασκούν μεταβατικά τις αποδιδόμενες αρμοδιότητες στα Περιφερειακά Συμβούλια Αρχιτεκτονικής (ΠΕ. Σ.Α)  στις Περιφερειακές Επιτροπές Προσβασιμότητας, στα ΠΕ.ΣΥ.ΠΟ.Θ.Α, στις Επιτροπές Εξέτασης Προσφυγών Αυθαιρέτων  και στις Επιτροπές των παρ. 3 και 9 του άρθρου 116 και της παρ. 10 του άρθρου 117 του ν. 4495/2017 , όπως σημειώνεται «έως τη συγκρότηση αυτών με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, προκειμένου να επιλυθούν τα προβλήματα που δημιουργούνται λόγω της αδυναμίας συγκρότησης των οργάνων αυτών στην υφιστάμενη συγκυρία».

Έκπτωση προστίμου αυθαιρέτων

Η νομοθετική ρύθμιση του ΥΠΕΝ για την έκπτωση προστίμου σε παραδοσιακούς οικισμούς και διατηρητέα κτίρια προβλέπει ότι: «14. Η περ. δ της παρ. 2 του άρθρου 102 του ν. 4495/2017 (Α΄ 167), όπως ισχύει, τροποποιείται ως εξής: «δ. Κατά είκοσι τοις εκατό (20%), σε περιπτώσεις υπαγωγών των άρθρων 116 και 117.», ενώ στην αιτιολογική έκθεση σημειώνεται σχετικά ότι:  «Με την παρ. 14 προβλέπεται ότι, λόγω δυσκολιών ολοκλήρωσης των υπαγωγών των άρθρων 116 και 117 του ν. 4495/2017 για λόγους που δεν ανάγονταν στη σφαίρα ευθύνης των ιδιοκτητών απαλείφεται, με την προτεινόμενη παρ. 14, ο χρονικός περιορισμός που είχε τεθεί στην παροχή της έκπτωσης του 20%».

Σύμφωνα με τα σχετικά άρθρα του ν.4495/17 (άρθρα 116 και 117) η έκπτωση 20% του προστίμου υπαγωγής αυθαιρέτου αφορά συγκεκριμένα και αναλυτικά στις ακόλουθες περιπτώσεις:

1. Στις διατάξεις του παρόντος άρθρου, υπάγονται αυθαίρετες κατασκευές σε παραδοσιακό οικισμό ή τμήμα πόλης, εφόσον αυτές έχουν ολοκληρωθεί πριν από τη δημοσίευση της διοικητικής πράξης χαρακτηρισμού του οικισμού ή τμήματος πόλης ως παραδοσιακού, καθώς και αυθαίρετες κατασκευές σε παραδοσιακό τμήμα πόλης και σε παραδοσιακούς οικισμούς άνω των πέντε χιλιάδων (5.000) κατοίκων, είτε έχουν ολοκληρωθεί πριν από τη δημοσίευση της πράξης χαρακτηρισμού είτε μεταγενέστερα, εφόσον προσκομίζεται τεχνική έκθεση αρμόδιου μηχανικού, στην οποία τεκμηριώνεται ότι η αυθαίρετη κατασκευή προσαρμόζεται και δεν αντίκειται στους γενικούς μορφολογικούς κανόνες που τίθενται από τις ειδικές διατάξεις.
   Κατ’ εξαίρεση, για αυθαίρετες κατασκευές εντός παραδοσιακού οικισμού ή παραδοσιακού τμήματος πόλεως άνω των 5.000 κατοίκων, που διέπονται και από ειδικότερες διατάξεις προστασίας (όπως ιστορικό κέντρο) ακολουθείται η διαδικασία των παραγράφων 2 και 3.
2. Στις διατάξεις του παρόντος υπάγονται αυθαίρετες κατασκευές ή χρήσεις των κατηγοριών 2 έως 5 του άρθρου 96 που βρίσκονται σε παραδοσιακό οικισμό κάτω των πέντε χιλιάδων (5.000) σύμφωνα με τα εξής:
   α) μετά την υποβολή των δικαιολογητικών των περιπτώσεων α’, ι’ και ια’ του άρθρου 99, απαιτείται και υποβολή αίτησης στην επιτροπή αυθαίρετων κατασκευών της παραγράφου 3,
   β) μετά την εξέταση των ανωτέρω δικαιολογητικών και τη διαπίστωση του δικαιώματος υπαγωγής στον παρόντα, η επιτροπή δέχεται ή απορρίπτει την αίτηση, με βάση την αισθητική ένταξη της αυθαίρετης κατασκευής ως προς το σύνολο του νομίμως υφιστάμενου κτιρίου, το ευρύτερο δομημένο περιβάλλον, καθώς και την αρχιτεκτονική και μορφολογική τυπολογία του παραδοσιακού οικισμού ή τμήματος πόλης,
   γ) η επιτροπή μπορεί να επιβάλει την εκτέλεση εργασιών προσαρμογής του αυθαίρετου κτίσματος στους ισχύοντες μορφολογικούς όρους και περιορισμούς του παραδοσιακού οικισμού ή του παραδοσιακού τμήματος πόλης, σύμφωνα με την παράγραφο 7 του άρθρου 107. Επίσης η επιτροπή μπορεί να προβεί σε αυτοψία προκειμένου να εκτιμήσει το μέγεθος και την έκταση των απαιτούμενων εργασιών προσαρμογής,
   δ) όπου απαιτούνται εργασίες προσαρμογής, αυτές εκτελούνται μετά την κοινοποίηση της απόφασης της επιτροπής στον ιδιοκτήτη και μετά την έκδοση σχετικής οικοδομικής άδειας, εφόσον απαιτείται. Στην περίπτωση αυτή, η άδεια εκδίδεται χωρίς να προηγηθεί η καταβολή του ενιαίου ειδικού προστίμου. Οι εργασίες προσαρμογής πρέπει να ολοκληρωθούν σε διάστημα έξι (6) μηνών και να πιστοποιείται η ορθή εκτέλεση των εργασιών από τον ελεγκτή δόμησης.
   Μετά το πέρας των εργασιών προσαρμογής, η επιτροπή, αφού διαπιστώσει την εκτέλεση αυτών, επιτρέπει την ολοκλήρωση της υπαγωγής των αυθαίρετων κατασκευών στις διατάξεις του παρόντος (άρθρο 116)

-Στις διατάξεις του παρόντος υπάγονται αυθαίρετες κατασκευές ή/και χρήσεις που βρίσκονται μέσα στον όγκο του διατηρητέου κτιρίου ή προσθήκες καθ’ ύψος ή κατ’ επέκταση σε ποσοστό που αθροιστικά δεν υπερβαίνει το δέκα τοις εκατό (10%) της συνολικής δόμησης αυτού, καθώς και αυθαιρέτων μεμονωμένων κτισμάτων εντός του ακινήτου στο οποίο υφίσταται διατηρητέο κτίριο. Για την υπαγωγή, εκτός από τα δικαιολογητικά του άρθρου 99, απαιτείται και υποβολή αίτησης στο Περιφερειακό Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής (ΠΕΣΑ) (άρθρο 117)

Αρχιτεκτονικά συμβούλια

Για τις αλλαγές στα αρχιτεκτονικά συμβούλια και επιτροπές στη νομοθετική ρύθμιση σημειώνεται ότι:  «13. Μέχρι την συγκρότηση των ΠΕ.Σ.Α. του άρθρου 12, των Επιτροπών Εξέτασης Προσφυγών Αυθαιρέτων του άρθρου 17, των Περιφερειακών Επιτροπών Προσβασιμότητας του άρθρου 18, των ΠΕ.ΣΥ.ΠΟ.Θ.Α. του άρθρου 22 και των Επιτροπών των παρ. 3 και 9 του άρθρου 116 και της παρ. 10 του άρθρου 117 του ν. 4495/2017 (Α’ 167), με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, δύναται να καθορίζονται τα όργανα που ασκούν μεταβατικά τις αρμοδιότητες αυτών».

Σχετικά στην αιτιολογική έκθεση σημειώνεται ότι: «Με την προτεινόμενη παρ. 13 παρέχεται η δυνατότητα καθορισμού των οργάνων που θα ασκούν μεταβατικά τις αποδιδόμενες αρμοδιότητες στα ΠΕ.Σ.Α. του άρθρου 12, στις Περιφερειακές Επιτροπές Προσβασιμότητας του άρθρου 18, στα ΠΕ.ΣΥ.ΠΟ.Θ.Α. του άρθρου 22, στις Επιτροπές Εξέτασης Προσφυγών Αυθαιρέτων του άρθρου 17 και στις Επιτροπές των παρ. 3 και 9 του άρθρου 116 και της παρ. 10 του άρθρου 117 του ν. 4495/2017 έως τη συγκρότηση αυτών με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, προκειμένου να επιλυθούν τα προβλήματα που δημιουργούνται λόγω της αδυναμίας συγκρότησης των οργάνων αυτών στην υφιστάμενη συγκυρία».