Αυθαίρετα: ο νέος «τιμοκατάλογος» των προστίμων- παραδείγματα

Της Γραμματης Μπακλατσή, τοπογράφου – πολεοδόμου μηχανικού

baklatsi@yahoo.gr

Νέα δεδομένα έχουν φέρει οι πρόσφατες ρυθμίσεις, που ψηφίστηκαν και είναι σε ισχύ για τα αυθαίρετα.

Έτσι όσοι επιθυμούν έχουν μια τελευταία ευκαιρία να τακτοποιήσουν τα αυθαίρετά τους με την ισχύουσα νομοθεσία μέχρι τις 30 Ιουνίου 2020.

Μάλιστα, όσον αφορά στα εξ ολοκλήρου αυθαίρετα, καθώς και για τα κτίρια με πολύ σοβαρές αυθαιρεσίες, η 30ή Ιουνίου είναι η καταληκτική ημερομηνία τακτοποίησής τους.

Για τα κτίσματα με τις μικρότερες σχετικά παραβάσεις, οι οποίες προκαλούν μικρότερη περιβαλλοντική και πολεοδομική επιβάρυνση, δίνεται η δυνατότητα στους ιδιοκτήτες τους να τα τακτοποιήσουν μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου του 2025, καταβάλλοντας όμως προσαυξημένα πρόστιμα, τα οποία θα αυξάνονται κλιμακωτά για κάθε έναν χρόνο καθυστέρησης.

Για αυτό τον λόγο οι ιδιοκτήτες αυθαιρέτων θα πρέπει άμεσα να απευθυνθούν σε μηχανικό, προκειμένου να ενταχθούν στις ευνοϊκές ρυθμίσεις του ισχύοντος νόμου, που δίνει τη δυνατότητα να νομιμοποιήσουν τις αυθαιρεσίες και να αποπληρωθούν τα πρόστιμα με πολλές δόσεις.

Μέχρι πότε μπορούμε να δηλώνουμε τα αυθαίρετα με χαμηλότερα πρόστιμα;

Μέχρι τις 30 Ιουνίου του 2020 μπορούν να τακτοποιηθούν όλα τα αυθαίρετα που κτίστηκαν πριν τις 28 Ιουλίου του 2011, αρκεί να μην βρίσκονται μέσα σε δάσος, ρέμα, αρχαιολογικό χώρο, αιγιαλό και παραλία.

Προσοχή: Εμπρόθεσμες θεωρούνται οι δηλώσεις, που οι αιτήσεις υπαγωγής μαζί με τα συνοδευτικά τους στοιχεία και δικαιολογητικά θα έχουν υποβληθεί στο πληροφοριακό σύστημα μέχρι τις 30 Ιουνίου 2020 και θα έχει πληρωθεί το αναλογούν παράβολο.

Εντός της προθεσμίας αυτής ισχύουν οι παρακάτω εκπτώσεις:

α) Σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής έως την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επόμενου μήνα της ημερομηνίας υπαγωγής, παρέχεται έκπτωση 20% επί του συνολικού ποσού του προστίμου.

β) Σε περίπτωση καταβολής ποσοστού τριάντα τοις εκατό (30%) του συνολικού ποσού του προστίμου, έως την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επόμενου μήνα της ημερομηνίας υπαγωγής, παρέχεται έκπτωση 10% επί του συνολικού ποσού του προστίμου.

Τι αλλάζει μετά την 1^η Ιουλίου 2020;

1^ον Δεν μπορούν να νομιμοποιηθούν τα εξ ολοκλήρου αυθαίρετα κτίσματα μετά την 1^η Ιανουαρίου του 1983.

2^ον Δεν μπορούν να νομιμοποιηθούν όσα κτίσματα έχουν μεν οικοδομική άδεια, αλλά οι αυθαιρεσίες τους είναι πολύ μεγάλες και ξεπερνούν το 40% της δόμησης ή της κάλυψης και σε ποσοστό μεγαλύτερο του 20% το ύψος.

Αυτά τα κτίσματα θα θεωρούνται κατεδαφιστέα και θα τους επιβληθούν από την Πολεοδομία μεγάλα πρόστιμα ανέγερσης και διατήρησης.

3^ον Για τα μικρότερα αυθαίρετα και τα κτίσματα που έχουν αυθαίρετη αλλαγή χρήσης και δεν δηλώθηκαν από τους ιδιοκτήτες τους εντός του πρώτου εξαμήνου του 2020, υπάρχει η δυνατότητα να τα νομιμοποιήσουν για 6 χρόνια περίπου, με καταλυτική ημερομηνία τις 31 Δεκεμβρίου 2025, με προσαυξημένο όμως το πρόστιμο και την υποχρέωση καταχώρισης της ταυτότητας του κτιρίου ή της διηρημένης ιδιοκτησίας στο ηλεκτρονικό μητρώο. Δηλαδή, η τακτοποίηση θα θεωρείται ολοκληρωμένη μόνον όταν ο ιδιοκτήτης του ακινήτου έχει ολοκληρώσει την ηλεκτρονική ταυτότητα της ιδιοκτησίας του και η μη έκδοση αυτής θα ισοδυναμεί με μη τακτοποίηση της αυθαιρεσίας.

Ποια θα είναι τα επιπλέον πρόστιμα, για όσους δηλώσουν τα αυθαίρετά τους μετά την 1η Ιουλίου 2020;

Για τα αυθαίρετα που θα τακτοποιηθούν μετά την 1η Ιουλίου 2020 και έως την καταληκτική ημερομηνία της 31ης Δεκεμβρίου 2025, η κλιμακωτή προσαύξηση των προστίμων θα είναι η εξής:

Κατά 20% αν η υπαγωγή γίνει από 1/7/2020 έως 30/6/2021

Κατά 25% αν η υπαγωγή γίνει από 1/7/2021 έως 30/6/2022

Κατά 30% αν η υπαγωγή γίνει από 1/7/2022 έως 30/6/2023

Κατά 35% αν η υπαγωγή γίνει από 1/7/2023 έως 30/6/2024

Κατά 40% αν η υπαγωγή γίνει από 1/7/2024 έως 31/12/2025.

Πώς υπολογίζεται το πρόστιμο;

Το ενιαίο ειδικό πρόστιμο υπολογίζεται με βάση το εμβαδόν του αυθαιρέτου επί την τιμή ζώνης στην περιοχή του ακινήτου, ανεξαρτήτως της χρήσης αυτού, σύμφωνα με το σύστημα αντικειμενικών αξιών του Υπουργείου Οικονομικών, επί τον συντελεστή 15% και επί τους συντελεστές τετραγωνιδίων.

Σε κάθε περίπτωση το πρόστιμο δεν μπορεί να είναι μικρότερο από 250 ευρώ.

Εν συντομία, ο τύπος υπολογισμού είναι:

τετραγωνικά μέτρα Χ 15% Χ τιμή ζώνης Χ συντελεστές τετραγωνιδίων

Για αυθαίρετες κατασκευές και αυθαίρετη αλλαγή χρήσης, που αποδεδειγμένα προϋφίστανται προ της 01.1.1983, καταβάλλεται ποσοστό 15 % του ενιαίου ειδικού προστίμου.

• Για αυθαίρετες κατασκευές και αυθαίρετη αλλαγή χρήσης από 01.1.1983 έως 01.1.1993, καταβάλλεται ποσοστό 60% του ενιαίου ειδικού προστίμου.
• Για αυθαίρετες κατασκευές και αυθαίρετη αλλαγή χρήσης από 01.1.1993 έως 31.12.2003, καταβάλλεται ποσοστό 80 % του ενιαίου ειδικού προστίμου.
• Επίσης για τον υπολογισμό του προστίμου λαμβάνονται υπόψη και τα εξής: αν υπάρχει Οικοδομική Άδεια, αν βρίσκεται το κτίσμα εντός ή εκτός οικισμού, αν η περιοχή είναι προστατευόμενη, το είδος της χρήσης, κοινωνικοί συντελεστές κ.ά.

Παραδείγματα υπολογισμού προστίμου ανάλογα με την ημερομηνία δήλωσης

1ο Παράδειγμα υπολογισμού

Στοιχεία ακινήτου: Εντός σχεδίου, με οικοδομική άδεια, άλλη κατοικία, υπέρβαση δόμησης 80 τ.μ., χρόνος κατασκευής 1992 και Τιμή Ζώνης 1200.

Εως 31/06/2020, πρόστιμο 5.184€

Από 1/7/2020 έως 30/6/2021, πρόστιμο 6.221€

Από 1/7/2021 έως 30/6/2022, πρόστιμο 6.480 €

Από 1/7/2022 έως 30/6/2023, πρόστιμο 6.740 €

Από 1/7/2023 έως 30/6/2024, πρόστιμο 6.998 €

Από 1/7/2024 έως 31/12/2025, πρόστιμο 7.257 €

2ο Παράδειγμα υπολογισμού

Στοιχεία ακινήτου: Εκτός σχεδίου, με οικοδομική άδεια, κύρια και μοναδική κατοικία, υπέρβαση δόμησης 100 τ.μ., χρόνος κατασκευής 1992 και Τιμή Ζώνης 1000.

Εως 31/06/2020, πρόστιμο 1.755 €

Από 1/7/2020 έως 30/6/2021, πρόστιμο 2.106 €

Από 1/7/2021 έως 30/6/2022, πρόστιμο 2.194 €

Από 1/7/2022 έως 30/6/2023, πρόστιμο 2.281 €

Από 1/7/2023 έως 30/6/2024, πρόστιμο 2.369 €

Από 1/7/2024 έως 31/12/2025, πρόστιμο 2.457 €

3ο Παράδειγμα υπολογισμού

Στοιχεία ακινήτου: Εκτός σχεδίου, με οικοδομική άδεια, άλλη κατοικία, υπέρβαση δόμησης 60 τ.μ., χωρίς άλλες υπερβάσεις. χρόνος κατασκευής 2004, Τ.Ζ. 900

Εως 31/06/2020, πρόστιμο 6.075 €

Από 1/7/2020 έως 30/6/2021, πρόστιμο 7.290 €

Από 1/7/2021 έως 30/6/2022, πρόστιμο 7.593 €

Από 1/7/2022 έως 30/6/2023, πρόστιμο 7.898 €

Από 1/7/2023 έως 30/6/2024, πρόστιμο 8.201 €

Από 1/7/2024 έως 31/12/2025, πρόστιμο 8.505 €

4ο Παράδειγμα υπολογισμού

Στοιχεία ακινήτου: Εκτός σχεδίου, με οικοδομική άδεια, κύρια κατοικία, υπέρβαση δόμησης 30 τ.μ., χρόνος κατασκευής 2010, Τ.Ζ. 700

Εως 31/06/2020, πρόστιμο 1.890 €

Από 1/7/2020 έως 30/6/2021, πρόστιμο 2.268 €

Από 1/7/2021 έως 30/6/2022, πρόστιμο 2.362 €

Από 1/7/2022 έως 30/6/2023, πρόστιμο 2.457 €

Από 1/7/2023 έως 30/6/2024, πρόστιμο 2.551 €

Από 1/7/2024 έως 31/12/2025, πρόστιμο 2.646 €

Τι περιλαμβάνει η ηλεκτρονική ταυτότητα αυτοτελούς διηρημένης ιδιοκτησίας, που φέρνει η νέα τροπολογία;

Συγκεκριμένα περιλαμβάνει τα εξής:

το στέλεχος της οικοδομικής άδειας του κτιρίου εντός του οποίου ευρίσκεται η διηρημένη ιδιοκτησία, με τις αναθεωρήσεις της,

τα σχέδια που συνοδεύουν την οικοδομική άδεια,

το πιστοποιητικό ενεργειακής απόδοσης της διηρημένης ιδιοκτησίας,

το πιστοποιητικό ελέγχου κατασκευής, εφόσον έχει εκδοθεί,

δηλώσεις υπαγωγής σε νόμους αναστολής επιβολής κυρώσεων επί αυθαιρέτων,

τα σχέδια κατόψεων, τα οποία αποτυπώνουν τη διηρημένη ιδιοκτησία στην πραγματική της κατάσταση,

το δελτίο δομικής τρωτότητας,

τον πίνακα χιλιοστών και τη μελέτη κατανομής δαπανών του κτιρίου, εφόσον απαιτούνται,

το πιστοποιητικό πληρότητας της ηλεκτρονικής ταυτότητας της αυτοτελούς διηρημένης ιδιοκτησίας.

Η ηλεκτρονική ταυτότητα του κτιρίου αφορά μόνο στα αυθαίρετα;

Όχι. Η ύπαρξη ηλεκτρονικής ταυτότητας θα είναι απαραίτητη σε όλες τις μεταβιβάσεις ανεξαρτήτως εάν υπάρχουν αυθαιρεσίες ή όχι καθώς προσαρτάται υποχρεωτικά στο συμβόλαιο της μεταβίβασης της κυριότητας. Επίσης στην περίπτωση κτιρίων των οποίων οι οικοδομικές άδειες έχουν χαθεί και η διοίκηση δεν διαθέτει αντίγραφο ή οποιοδήποτε στοιχείο αυτής, θα δίνεται σχετική βεβαίωση της αρμόδιας Υπηρεσίας Δόμησης.

Τι γίνεται με τα αυθαίρετα, που κατασκευάστηκαν μετά το 2011;

Για την πολιτεία παραμένει ως «κόκκινη γραμμή» η 28η Ιουλίου 2011, σύμφωνα και με τις επιταγές του Συμβουλίου της Επικρατείας. Αυτό σημαίνει πως όσα αυθαίρετα ανεγέρθηκαν μετά την προαναφερόμενη ημερομηνία δεν θα τακτοποιούνται, αλλά θα κατεδαφίζονται ή θα καταβάλλουν πολύ υψηλά πρόστιμα διατήρησης.