Άμεση οικοδομησιμότητα εκτός σχεδίου ακινήτων, μέσω αναγνώρισης οδών

Με το νέο πολεοδομικό σχεδιασμό του ΥΠΕΝ, παράλληλα με τα  Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΤΠΣ), που δρομολογούνται για το 70% της ελληνικής επικράτειας, προωθείται άμεση διαδικασία αναγνώρισης οδών, που οδηγεί σε οικοδομησιμότητα εκτός σχεδίου ακινήτων, μέσω κύρωσης του οδικού δικτύου με απόφαση του Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης αλλά και με ειδική διαδικασία μεμονωμένης αναγνώρισης οδού.

-«Στο πρόγραμμα των παράλληλων με τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΤΠΣ) μελετών, διαφαίνεται η πρόθεση να προκαταβάλουν τα ΤΠΣ, “επιλύοντας” (χωρίς ολοκληρωμένη θεώρηση) τις θεωρούμενες επείγουσες εκκρεμότητες, επειδή θέτουν εμπόδια στην δόμηση. Η ΥΑ Τεχνικών Προδιαγραφών και οι «μελέτες καταγραφής», ενέχουν τον σοβαρό κίνδυνο να οδηγήσουν σε πρωθύστερη διαδικασία αναγνώρισης οδών (με τα κριτήρια της ΥΑ) χωρίς καν να έχει δημοσιοποιηθεί το ΠΔ των κριτηρίων  αναγνώρισης», επισημαίνει σε ανακοίνωση της η Ελληνική Εταιρία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ), υπογραμμίζοντας παράλληλα ότι: «Επί πλέον παρακάμπτεται η νομολογία του ΣτΕ εις διπλούν, διότι προβλέπεται (α) να γίνεται κύρωση του οδικού δικτύου με απόφαση του Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης (και όχι ΠΔ) και (β) ειδική διαδικασία μεμονωμένης αναγνώρισης οδού».

• Mε ποια κριτήρια θα αναγνωριστούν δρόμοι για την οικοδόμηση εκτός σχεδίου ακινήτων και οι  69  πρώτες περιοχές, στις οποίες θα ξεκινήσει άμεσα η εκπόνηση μελετών Αναγνώρισης Οδών. Δείτε εδώ στο ecopress
• Οριζόντια λύση για τις ιδιοκτησίες στην εκτός σχεδίου δόμηση προωθεί το ΥΠΕΝ Δείτε εδώ στο ecopress

Οι θέσεις της ΕΛΛΕΤ

Αναλυτικά σε ανακοίνωση με θέμα «Θέσεις ΕΛΛΕΤ για τις μελέτες καταγραφής του οδικού δικτύου και τις άλλες παράλληλες μελέτες  εκτός των Τοπικών και Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων», σημειώνονται τα ακόλουθα:

-«Η μακρόχρονη πρακτική αποσπασματικής «αναγνώρισης» δημοτικών οδών έχει οδηγήσει σε κατάτμηση γαιών, «οικοπεδοποίηση» και υπερδόμηση της υπαίθρου, μέσω της εκτός σχεδίου δόμησης, που αναγνωρίζεται ως χρόνια αδυναμία του χωρικού σχεδιασμού στην Ελλάδα.

Η νομολογία του ΣτΕ έχει επισημάνει ότι ο σχεδιασμός και διαχείριση του οδικού δικτύου (ακόμα και η διαπλάτυνση) υπόκεινται στην συνταγματική υποχρέωση περί χωροταξικού σχεδιασμού και πρέπει να γίνονται ολοκληρωμένα και όχι αποσπασματικά καθώς και ότι το ζήτημα της δομησιμότητας των γηπέδων που έχουν πρόσωπο σ΄ αυτές, διέπεται αποκλειστικώς από τις διατάξεις της πολεοδομικής νομοθεσίας, άρα ρυθμίζεται με Π.Δ.  (ΣτΕ 962/2018, 1652/2019),.

Είναι θετική η πρόθεση του ΥΠΕΝ να επιλύσει το χρόνιο αυτό πρόβλημα, με «Συνολικό σχεδιασμό, χαρακτηρισμό και κύρωση οδικού δικτύου» (Άρ 166 ν. 4819 2022) αρκεί να έχει σαν στόχο να εμβαθύνει στην κατεύθυνση «περιορισμού» της εκτός σχεδίου δόμησης, με μια συνεπή στρατηγική βάσει των κατευθύνσεων του Εθνικού Χωροταξικού Πλαισίου ΓΠΧΣΑΑ/2008», πρόταση που είχε διατυπώσει  η ΕΛΛΕΤ, προς το ΥΠΕΝ ήδη από τον Απρίλιο του 2021.

Στο πρόγραμμα των παράλληλων με τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΤΠΣ) μελετών, διαφαίνεται η πρόθεση να προκαταβάλουν τα ΤΠΣ, “επιλύοντας” (χωρίς ολοκληρωμένη θεώρηση) τις θεωρούμενες επείγουσες εκκρεμότητες, επειδή θέτουν εμπόδια στην δόμηση. Η ΥΑ Τεχνικών Προδιαγραφών και οι «μελέτες καταγραφής», ενέχουν τον σοβαρό κίνδυνο να οδηγήσουν σε πρωθύστερη διαδικασία αναγνώρισης οδών (με τα κριτήρια της ΥΑ) χωρίς καν να έχει δημοσιοποιηθεί το ΠΔ των κριτηρίων  αναγνώρισης.

Επί πλέον παρακάμπτεται η νομολογία του ΣτΕ εις διπλούν, διότι προβλέπεται (α) να γίνεται κύρωση του οδικού δικτύου με απόφαση του Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης (και όχι ΠΔ) και (β) ειδική διαδικασία μεμονωμένης αναγνώρισης οδού.

Για την ορθή διαχείριση του προβλήματος προτείνεται να διακριθούν τα εξής:

Η καταγραφή που πρέπει να συμπεριλάβει συνολικά το δημοτικό, το αγροτικό δίκτυο και τα μονοπάτια, καλντερίμια κλπ, και τον λειτουργικό και δομικό χαρακτήρα τους, είναι απλά διαπιστωτική πράξη, χρήσιμη στα ΤΠΣ ως αναλυτικό υλικό, (μπορεί να οδηγήσει σε μητρώο οδών) και είναι δυνατόν να γίνει με Απόφαση του Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης,.

Η αναγνώριση (κύρωση) του δημοτικού οδικού δικτύου είναι μια θεσμική πράξη που συνδέεται με την οικοδομησιμότητα άρα με τον σχεδιασμό χρήσεων γης και μετακινήσεων, που είναι αντικείμενο χωρικής μελέτης (ΤΠΣ ή έστω ΕΠΣ), και πρέπει να μελετάται και θεσμοθετείται στο πλαίσιο των ολοκληρωμένων πολεοδομικών σχεδίων (ΤΠΣ/ΕΠΣ)

Ο ολοκληρωμένος σχεδιασμός του οδικού δικτύου, που περιλαμβάνει προτάσεις συνολικής βελτίωσης του, συμπλήρωσης, λειτουργική κατάταξη ή (ανα)κατάταξη κλπ και πρέπει να βασίζεται σε συγκοινωνιακή μελέτη είτε αυτόνομα είτε σε συνδυασμό με χωρική.

Παρά τις ενδεχόμενες επικαλύψεις του μελετητικού αντικειμένου των τριών αυτών πράξεων, πρέπει να είναι σαφής και διακριτός ο στόχος καθεμιάς.  Το συγκεκριμένο πρόγραμμα «καταγραφής», όπως και οι δηλώσεις ότι θα λυθούν με οριζόντιο τρόπο τα χρόνια προβλήματα, δικαιολογούν την σοβαρή ανησυχία της ΕΛΛΕΤ για το αποτέλεσμα του προγράμματος και, θεώρησε καθήκον της να την θέσει υπόψη του Υφυπουργού, με το συνημμένο αναλυτικό υπόμνημα.

Ανάλογη είναι η ανησυχία μας για τα προγράμματα οριοθέτησης οικισμών, και καθορισμού Ζωνών Υποδοχής Συντελεστή Δόμησης, (ΖΥΣ) εκτός των Τ.Π.Σ., στα οποία θα επανέλθουμε».