Arxellence2 της Alumil: το ραντεβού της Θεσσαλονίκης με το διεθνές μέλλον της

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Ο Διεθνής Αρχιτεκτονικός Διαγωνισμός-Πρόταση Arxellence 2  της Alumil, για την ανάπλαση και ανάπτυξη του Δυτικού Παραλιακού Μετώπου της Θεσσαλονίκης οδηγεί σε μία αποδοτική για τους επενδυτές και ανταποδοτική για την πόλη και τους πολίτες ευρωπαϊκών προδιαγραφών και παγκόσμιας εμβέλειας αρχιτεκτονική και πολεοδομική παρέμβαση και πρωτοποριακή για τα ελληνικά δεδομένα επένδυση, δίνοντας ώθηση στον αναπτυξιακό σχεδιασμό της Θεσσαλονίκης, ώστε να συναντήσει το διεθνές μέλλον της.

Ταυτοχρόνως  δρομολογεί καταλυτικές εξελίξεις στον αστικό αρχιτεκτονικό και πολεοδομικό σχεδιασμό και τις αναπλάσεις των πόλεων, ως ένα υπόδειγμα (casestudy) για τη συνεργασία ιδιωτικής πρωτοβουλίας και δημόσιων φορέων, με τη συμμετοχή της επιστημονικής και επιχειρηματικής κοινότητας, θεσμικών φορέων και  των πολιτών, με στόχο την υλοποίηση του οράματος της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και του Νέου Ευρωπαϊκού Μπάουχαους.

Η πρόταση-όραμα της Alumil

Το μεγάλο «μυστικό» είναι ότι η πρόταση-όραμα της Alumil,  αποτελεί μία ενιαία, ολοκληρωμένη και αδιάσπαστη παρέμβαση  στην περιοχή μελέτης και προτάσεων του Διεθνούς Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού Arxellence 2, κατά τρόπο ώστε οι πολιτικές κινήτρων να είναι πολυδιάστατης οικολογικής προσέγγισης και να υπηρετούν το δημόσιο συμφέρον, αποκρούοντας την τιμαριοποίηση της γης, την κατασπατάληση των πόρων και την υποβάθμιση του αστικού περιβάλλοντος αλλά και επιμέρους σχεδιασμούς έργων σε κατά περίπτωση συγκυριακές προσεγγίσεις.

Η  Alumil, μια από τις πιο προηγμένες εταιρίες σχεδιασμού και παραγωγής αρχιτεκτονικών συστημάτων αλουμινίου παγκοσμίως, χωρίς να έχει ιδιοκτησιακή σχέση ούτε επιχειρηματικές βλέψεις στην περιοχή ανάπλασης, υιοθετώντας στο πλαίσιο της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης της, τον επιτυχημένο θεσμό των Διεθνών Αρχιτεκτονικών Διαγωνισμών με την ονομασία Arxellence, δημιούργησε μία καινοτόμα πρόταση για την ανάπτυξη του υποβαθμισμένου και εγκαταλελειμμένου σήμερα Δυτικού Παραλιακού Μετώπου της Θεσσαλονίκης.

Η πρόταση-όραμα της Alumil αφορά σε ένα ολοκληρωμένο περιβαλλοντικό, οικονομικό και πολιτιστικό έργο, που αποσκοπεί να συνδυάσει τον σχεδιασμό, τη βιωσιμότητα, την προσβασιμότητα και τις οικονομικά εφικτές επενδύσεις.

Παρουσίαση της πρότασης του Arxellence 2  στο συνέδριο του ΤΕΕ

Ολοκληρωμένη παρουσίαση της Πρότασης του Arxellence 2  της Alumil έγινε από τον Γεώργιο Μυλωνά, Πρόεδρο & Δ/ντα Σύμβουλό του Ομίλου της Alumil, στο συνέδριο του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΤΕΕ) «Green Deal Greece 22». Με αφετηρία την παρουσίαση του Arxellence 2 στο συνέδριο του ΤΕΕ από τον Γεώργιο Μυλωνά, σημειώθηκε έντονο  ενδιαφέρον από την Κυβέρνηση, στην κατεύθυνση  θετικής προοπτικής για την υλοποίηση της πρότασης  του Arxellence 2, σύμφωνα με τη θεσμική τάξη, που δίνει τη σκυτάλη από την πρωτοβουλία κοινωνικής ευθύνης της Alumil  στο κράτος, που θέτει τους κανόνες και υλοποιεί θεσμικά τέτοια έργα.

Ο Γεώργιος Μυλωνάς, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Alumil στο Green Deal Greece 22» του ΤΕΕ

Ο επικεφαλής της Alumil στο «Green Deal Greece 22» του ΤΕΕ έκανε μια σύντομη αναδρομή στην πορεία του ArXellence 2, από το όραμα και τον σχεδιασμό, μέχρι την τελική του υλοποίηση. Παράλληλα, σημείωσε τη σημασία της αειφόρου δόμησης, δίνοντας παραδείγματα από εμβληματικά έργα της Alumil σε όλο τον κόσμο, ενώ έκανε ειδική μνεία στο γεγονός της έλλειψης σύγχρονου κτιριακού αποθέματος στην πόλη της Θεσσαλονίκης.

Όσον αφορά στην ανάληψη της πρωτοβουλίας του ArXellence 2, ο κ. Μυλωνάς ανέφερε χαρακτηριστικά: «Αγαπώντας τη Θεσσαλονίκη πάρα πολύ, σκεφτήκαμε ότι θα έπρεπε να δώσουμε μια αφορμή, μέσα από μια πραγματική πρόταση, για να δούμε πώς θα μπορούσε να σχεδιαστεί και ν’ αναπτυχθεί ένα κομμάτι το οποίο είναι υποβαθμισμένο στην πόλη, το κομμάτι της δυτικής Θεσσαλονίκης, ακριβώς πίσω από το εμπορικό λιμάνι.»

Μπορείτε να δείτε ολόκληρη την ομιλία του Προέδρου & Δ/ντος Συμβούλου της ALUMIL στο «Green Deal Greece 22» του ΤΕΕ. εδώ

Παγκόσμιο αρχιτεκτονικό γεγονός

Ο Διαγωνισμός πραγματοποιήθηκε  στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων της Παγκόσμιας Ένωσης Αρχιτεκτόνων (U.I.A.), ενώ το πρόγραμμα του Arxellence 2 καταρτίστηκε και διαμορφώθηκε σε συνεργασία με το ICC Council της UIA –UNESCO, καθώς και σε συναντήσεις εργασίας στο SHARE Athens 2019 στο Μουσείο Μπενάκη, με τη συμμετοχή αρχιτεκτόνων με διεθνή εμπειρία σε αντίστοιχα projects, ενώ αποτέλεσε σημείο αναφοράς για την παγκόσμια αρχιτεκτονική κοινότητα, καθώς την επιτυχία του Arxellence 2 επισφράγισαν 1.464 εγγραφές από 90 χώρες και 173 αρχιτεκτονικές προτάσεις.

Δημιουργία  σύγχρονου Οικιστικού και Επιχειρηματικού Κέντρου

Η πρόταση του Arxellence 2 περιλαμβάνει την ανάπτυξη κτιριακών συγκροτημάτων της τάξεως των 400.000 τετραγωνικών μέτρων , με χρήσεις γραφείων, κατοικίας, τουρισμού, αναψυχής κ.ά., σε μια έκταση περίπου 120 στρεμμάτων, στην οποία βρίσκονται μερικά από τα σημαντικότερα μνημεία βιομηχανικής αρχαιολογίας της πόλης, γεφυρώνοντας με τον τρόπο αυτό τον κόσμο της επιστήμης και της τεχνολογίας με τον κόσμο της τέχνης και του πολιτισμού αλλά και το λαμπρό παρελθόν της πόλης με το φωτεινό μέλλον της.

Σκοπός είναι η δημιουργία ενός σύγχρονου Οικιστικού και Επιχειρηματικού Κέντρου (C.B.D) στην παλιά βιομηχανική περιοχή στα όρια του λιμένος Θεσσαλονίκης. Πρόκειται για την  ιστορική περιοχή του Μπέχτσιναρ, που δεν θυμίζει σε τίποτα την αίγλη που είχε πριν από 100 χρόνια, ενώ  διαθέτει δυναμική ανάπτυξης και όλα τα απαραίτητα χαρακτηριστικά για να φιλοξενήσει το νέο Επιχειρηματικό Κέντρο που έχει ανάγκη η Θεσσαλονίκη του αύριο.

Το επόμενο αναγκαίο, ωφέλιμο και αναπόδραστο βήμα

Σύμφωνα με το όραμα, τις κατευθύνσεις και το πρόγραμμα του Arxellence 2 το επόμενο αναγκαίο, ωφέλιμο και αναπόδραστο βήμα είναι η πρόσκληση και επιλογή για οριστική μελέτη, μέσα από τις προτάσεις του Διεθνούς Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού για την ανάπτυξη της περιοχής, με εμβάθυνση ή και συγκερασμό των προτάσεων του Arxellence 2, που παρουσίασαν τα αρχιτεκτονικά γραφεία από όλο τον κόσμο, μεταξύ των οποίων ορισμένα από τα καλύτερα αρχιτεκτονικά σχήματα της χώρας  και της παγκόσμιας αρχιτεκτονικής κοινότητας.

Στόχος είναι να ληφθούν οι  αποφάσεις για την ολιστική αντιμετώπιση της περιοχής, τόσο για τις περιβαλλοντικές συνθήκες και τις απαιτούμενες ΑΠΕ για μηδενικό ενεργειακό αποτύπωμα, όσο και για τις αναγκαίες υποδομές (δίκτυα κ.τ.λ.), που θα πρέπει να σχεδιαστούν σε επίπεδο οριστικής μελέτης «ολιστικά».

O Νίκος Σαλπιγγίδης, διευθυντής καινοτομίας και εμπνευστής της πρωτοβουλίας του Διεθνούς Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού της Alumil

Είναι αξιοσημείωτο ότι ο Νίκος Σαλπιγγίδης, διευθυντής καινοτομίας και εμπνευστής της πρωτοβουλίας του Διεθνούς Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού της Alumil, καταθέτοντας  ως προϊόν διεπιστημονικού διαλόγου και εργασιών, που διοργάνωσε η Alumil, το όραμα και τις προτάσεις υλοποίησης του έργου του Arxellence 2, στη δημόσια διαβούλευση επί της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) του νέου ΕΠΣ της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας σημείωσε ότι: «Η Εταιρεία μας, στα πλαίσια της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης προτίθεται να στηρίξει κάθε προσπάθεια για την αναγέννηση της πόλης της Θεσσαλονίκης».

Παράλληλα στο κείμενο της διεπιστημονικής επιτροπής, αφού έγινε αναλυτική παρουσίαση θέσεων και προτάσεων, τονίστηκε ότι «από εδώ και στο εξής, οι «αρχές» της πόλης είναι υπεύθυνες για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που συνδέονται με τον αστικό χώρο, οι οποίες παρουσιάζονται και αποκαλύπτονται τόσο έντονα από τον διεθνή ανταγωνισμό».

Θεσμική προώθηση του έργου

Στο μεταξύ, στο πλαίσιο της ευθύνης που έχει αναλάβει για την αναγέννηση της πόλης της Θεσσαλονίκης, η Alumil υποστηρίζει  τη θεσμική προώθηση του έργου, αναθέτοντας ολοκληρωμένη μελέτη νομικής τεκμηρίωσης, η οποία δίνει λύσεις και κατευθύνσεις αφενός μεν αξιοποίησης του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου αφετέρου δε, της θεσμοθέτησης νέων κανόνων για την «πράσινη» ανοικοδόμηση, η οποία τίθεται στη διάθεση της πολιτείας και  προστίθεται στα «εφόδια», για την υλοποίηση στο Δυτικό Παραλιακό Μέτωπο της Θεσσαλονίκης του οράματος αειφόρου δόμησης της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και του Νέου Ευρωπαϊκού Μπάουχαους.

Την  περιοχή «Νέου Επιχειρηματικού Κέντρου» ARXELLENCE2 στη Δυτική Θεσσαλονίκη υπέδειξε η Τεχνική Επιτροπή του διαγωνισμού, (Κ. Μπελιμπασάκης, Μ. Ζουρνα, Γ. Δρεττας,  Ε. Λυρούδιας), που υποστήριξαν την διεξαγωγή του διεθνούς αρχιτεκτονικού διαγωνισμού σε όλα τα στάδια.

Το «δώρο» της Alumil  και οι νέες προκλήσεις  

Η ενιαία, ολοκληρωμένη και αδιάσπαστη πρόταση παρέμβασης στην περιοχή μελέτης, όσο και το όραμα, το τεχνολογικό και αναπτυξιακό εκτόπισμα, καθώς και το θεσμικό εύρος του Arxellence 2 της Alumil, αποτελεί  «δώρο» και ταυτοχρόνως μεγάλη πρόκληση, όχι μόνον για την πόλη της Θεσσαλονίκης αλλά και για τον αναπτυξιακό σχεδιασμό της χώρας.

Η περιοχή μελέτης του ARXELLENCE 2 αφορά σε συνολική έκταση 120.000 τ.μ. ξεκινάει από το εμπορικό κέντρο «Λιμάνι» και συνεχίζει παράκτια προς τη δυτική είσοδο ακολουθώντας την οδό 26ης Οκτωβρίου.

Πρόκληση δέκα σημείων ολοκληρωμένου σχεδιασμού, δημιουργικών συνεργασιών και τολμηρών αποφάσεων, συγκεκριμένα ως προς:

1.Τις χρήσεις γης, τους όρους δόμησης, τα ύψη των κτιρίων και τους όρους προστασίας και επανάχρησης των παλαιών βιομηχανικών συγκροτημάτων.

2.Τις διοικητικές και θεσμικές αρμοδιότητες όλων των εμπλεκόμενων φορέων της πολιτείας: της Κεντρικής Κυβέρνησης, της Περιφερειακής Διοίκησης και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ώστε πέραν συγκυριακών  σχεδιασμών και προσώπων, να υπηρετείται  δημιουργικά και σε βάθος χρόνου το τελικό αποτέλεσμα υλοποίησης του μεγάλης κλίμακας αυτού έργου, προς όφελος  της πόλης και των πολιτών  της Θεσσαλονίκης.

3.Την εφαρμογή αλλά ταυτόχρονα και τις αναγκαίες αλλαγές και συμπληρώσεις του  υφιστάμενου θεσμικού πολεοδομικού, χωροταξικού, αναπτυξιακό και διοικητικού πλαισίου, για τη βέλτιστη επίλυση του κτιριολογικού προγράμματος, με αστικό και αρχιτεκτονικό σχεδιασμό υψηλής ποιότητας, εφαρμογή των αρχών βιώσιμης και πράσινης ανάπτυξης,  ενσωμάτωση και ανάδειξη του ιστορικού κτιριακού αποθέματος, που προσδίδει και τον ιδιαίτερο χαρακτήρα στην περιοχή, και  διαμόρφωση ενός νέου skyline για τη Θεσσαλονίκη, με ψηλά κτίρια – τοπόσημα, ώστε να καταστεί εφικτό το εγχείρημα του Νέου Ευρωπαϊκού Μπάουχαους.

4.Τις συμπράξεις, συνεργασίες και συνθέσεις, τόσο του ιδιωτικού με τον δημόσιο τομέα, όσο και μεταξύ των θεσμικών φορέων της Πολιτείας.

5.Την εφαρμογή μίας προωθημένης και πρωτοποριακής για τα ελληνικά δεδομένα πρακτικής αντιπαροχής, με δυνατότητα μετοχικής απόδοσης, και όχι μόνο, με απόκτηση ακινήτων. Ένα σύγχρονο  «Real Estate » από μετοχικό διαχειριστικό σχήμα, αντιπροσωπευτικό των νέων επενδύσεων και υφιστάμενων ιδιοκτησιών, που μπορεί να αποτελέσει το όχημα για την υλοποίηση του έργου,. με τρόπο ώστε να υπάρχει ταχύτητα και αποτελεσματικότητα στην υλοποίηση του έργου, να αυξάνονται οι αποδόσεις για τους συμμετέχοντες αλλά και να προκύπτουν ανταποδοτικά οφέλη για την πόλη, τους πολίτες, την οικονομία και την απασχόληση.

6.Τους όρους, τις προϋποθέσεις και τα χρονοδιαγράμματα υλοποίησης δεσμευτικών δράσεων, στην κατεύθυνση πρωτοποριακών λύσεων και θεσμικών παρεμβάσεων όπως:

-Κατάρτιση Real Estate Business Plan για την περιοχή ανάπλασης και παρέμβασης.

-Επιχειρηματική λογική και συνύπαρξη στη διατήρηση και συμβίωση στον ιστορικό χώρο.

-Ενοποίηση ιδιοκτησιών, fundraising, URBAN RENEWAL PROGRAM.

-Κίνητρα, Συντελεστής Δόμησης, διαχείριση υπεραξίας.

-Σενάρια συμμετοχής – εξαγοράς.

-Βιώσιμη, ενεργειακά αποδοτική επέμβαση, προσβασιμότητα και χρηστικότητα της πολιτιστικής κληρονομιάς.

-Αναβάθμιση του ρόλου της πολιτιστικής κληρονομιάς στην ανάπτυξη, προβολή και παραγωγή ολιστικών προσεγγίσεων σε ένα σύγχρονο, βιώσιμο  και δομημένο περιβάλλον.

7.Τον αναπτυξιακό σχεδιασμό της Θεσσαλονίκης, που προωθεί με κεντρικές αποφάσεις της η Πολιτεία. Έχει ανακοινωθεί από την Κυβέρνηση (Υπουργείο Μακεδονίας –Θράκης –Περιβάλλοντος Ενέργειας- Γραφείο Πρωθυπουργού Μακεδονίας) στα 30 έργα- στόχους για το 2030 στην Κεντρική Μακεδονία. Συνδυάζεται με το εν εξελίξει Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΕΠΣ) για το Παραλιακό Μέτωπο του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Θεσσαλονίκης που προωθεί η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας.

8.Την αξιοποίηση των διεπιστημονικών προτάσεων, όπως διαμορφώθηκαν από τις εργασίες διαλόγου, που διοργάνωσε η «Alumil» για να περάσει το έργο από το επίπεδο  των ιδεών στο πεδίο της πράξης.  Σε αυτό το πλαίσιο διοργανώθηκε από την «Alumil», συζήτηση εργασίας (round table) με τίτλο: «Αναζητώντας το εφικτό και το υποχρεωτικό στη σχέση πολιτιστικής κληρονομιάς και σύγχρονης Αρχιτεκτονικής». Οι θεματικές ενότητες που αναλύθηκαν, είναι οι εξής:

– Αρχιτεκτονική και Τεχνολογία (Νεοπαραδοσιακή αντίληψη και Αναστηλώσεις)

– Επιχειρηματικά Μοντέλα υλοποίησης (Πράσινη πόλη, Κυκλική Οικονομία, Real Estate)- Νομική τάξη (Υφιστάμενοι περιορισμοί  και νέες κανονιστικές πρωτοβουλίες)

Τη συζήτηση συντόνισε ο: Δρ. Ευάγγελος Λυρούδιας Σύμβουλος Alumil, Architect NTUA , Dr. Engineer NTUA και συμμετείχαν οι: Αραχωβίτης Γεώργιος, Δρέττας Γρηγόριος, Ερρέρα Λεών, Ζουρνά Μαρία, Θεοδοσίου Νικόλαος, Καρατσώλης Κωνσταντίνος, Μπελιμπασάκης Κωνσταντίνος, Μπίλλιας Πάρις, Νικηφορίδης Πρόδρομος, Παπαγεωργίου Ηλίας, Παπανικολάου Μόρφω, Σαμαράς Δημήτρης. Το όραμα και οι προτάσεις υλοποίησης του έργου, ως προϊόν διεπιστημονικού διαλόγου και εργασιών, που διοργάνωσε η ALUMIL, κατατέθηκαν στη δημόσια διαβούλευση επί της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) του νέου ΕΠΣ.

Τη συζήτηση εργασίας (round table) δείτε στο βίντεο: 

9.Την ενεργοποίηση πόρων χρηματοδότησης από τις προσκλήσεις του Νέου Ευρωπαϊκού Μπάουχαους. Το Νέο Ευρωπαϊκό Μπάουχαους είναι η αναβίωση για ένα δημιουργικό και διεπιστημονικό κίνημα εν τω γίγνεσθαι και το Arxellence2 αποτελεί μια έμπρακτη συμμετοχή σε αυτό, ως διεπιστημονική προσέγγιση μιας περιαστικής περιοχής, όπου πολλές προοπτικές συναντώνται και συγκλίνουν, για να αναζητήσουν και να διαμορφώσουν μια νέα ολιστική αρχιτεκτονική, πολεοδομική και επενδυτική παρέμβαση, στο πλαίσιο υλοποίησης της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.

10.Την αξιοποίηση του οράματος που πραγματώνει η ALUMIL στο πλαίσιο της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης της, με δραστηριότητες και πρωτοβουλίες που έχουν ως στόχο:

-Να φέρουν σε επαφή πολίτες, ειδικούς, επιχειρήσεις και θεσμικά όργανα, ώστε να διευκολυνθούν οι συζητήσεις  και να καταστούν οι χώροι διαβίωσης του αύριο πιο προσιτοί και προσβάσιμοι. (ARXELLENCEExhibition)

-Να κινητοποιήσουν σχεδιαστές, αρχιτέκτονες, μηχανικούς, επιστήμονες, φοιτητές και δημιουργικά πνεύματα από διάφορους επιστημονικούς κλάδους, να σκεφτούν από το μηδέν τι μπορεί να είναι η βιώσιμη διαβίωση στην Ευρώπη αλλά και πέραν αυτής. (ARXELLENCECompetition)

-Να βελτιώσουν την ποιότητα της ζωής μας, αναδεικνύοντας την αξία της απλότητας, της λειτουργικότητας και της κυκλικότητας των υλικών, χωρίς συμβιβασμούς  στην άνεση και την ελκυστικότητα στην καθημερινή μας ζωή. Άλλωστε, το σύνθημα “BridgingTechnologytoArchitecture” που υιοθετεί η ALUMIL, γεφυρώνει στην πράξη την τεχνολογία των συστημάτων ALUMILμε τους αρχιτέκτονες και τον πράσινο σχεδιασμό των κτιρίων.

– Να  προσφέρουν χρηματοδοτική στήριξη σε καινοτόμες ιδέες, διαδικασίες και προϊόντα, μέσω ad-hocπροσκλήσεων υποβολής προτάσεων και συντονισμένων προγραμμάτων που περιλαμβάνονται στο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη).

-Να  υποστηρίξουν την εκπόνηση τεχνολογικών και θεσμικών μελετών, ώστε να εισηγηθεί κανονιστικές προτάσεις και λύσεις προς τη Διοίκηση για να προωθηθούν όλα τα παραπάνω. (ARXELLENCERoundTable)

Οι προτάσεις αυτές εκτείνονται από τον τρόπο ασφαλούς επανεκκίνησης της οικονομίας έως τη συμμόρφωση με την ανάγκη περιορισμών που γέννησε η πανδημία. Ο γενικός στόχος είναι να επαναπροσδιοριστεί ο πολεοδομικός σχεδιασμός,  με τρόπο που να καθιστά το περιβάλλον διαβίωσης πιο βιώσιμο, ανθεκτικό και χωρίς κοινωνικούς αποκλεισμούς.