«Μπόνους» δόμησης έως 30% χωρίς εισφορά περιβαλλοντικού ισοζυγίου, μέχρι να λειτουργήσει η νέα Τράπεζα Κοινόχρηστων Χώρων – «Ξεπαγώνουν» επενδύσεις

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Χωρίς την Εισφορά Περιβαλλοντικού Ισοζυγίου, μέχρι να ενεργοποιηθεί από το ΥΠΕΝ ο θεσμός της Μεταφοράς Συντελεστή Δόμησης και η ηλεκτρονική Τράπεζα Δικαιωμάτων Κοινόχρηστων Χώρων  επανέρχονται σε κανονική ισχύ τα μεγάλα «μπόνους» δόμησης, που δίνει ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός, σε όσους ιδιοκτήτες ανεγειρόμενων κτιρίων σε πυκνοκατοικημένες περιοχές παραχωρούν μέρος της επιφάνειας του οικοπέδου και των κοινόχρηστων χώρων του κτιρίου τους στους δήμους, για να διαμορφωθούν χώροι δημόσιας χρήσης πρασίνου, αναψυχής και διέλευσης πεζών.

Το ecopress αποκαλύπτει ότι με νέα τροπολογία που προωθείται άμεσα στη Βουλή από το ΥΠΕΝ αναστέλλεται η διάταξη του πολεοδομικού νόμου 4495/17, που υποχρεώνει τους ιδιοκτήτες που εντάσσονται στις συγκεκριμένες διατάξεις του ΝΟΚ, να καλύπτουν το 50% του «μπόνους» δόμησης, με Εισφορά Περιβαλλοντικού Ισοζυγίου.

Η συγκεκριμένη ρύθμιση εντάχθηκε ως άμεσης εφαρμογής στον 4495/17 από την ψήφιση του τον Νοέμβριο του 2017. Τώρα, χωρίς για αντικειμενικούς λόγους να έχει εφαρμοστεί στην πράξη,  μετά την παρέλευση έξι μηνών αναστέλλεται η εφαρμογή της, όπως σημειώνεται στη σχετική τροπολογία του ΥΠΕΝ, μέχρι την έκδοση της υπουργικής απόφασης για την Μεταφορά Συντελεστή Δόμηση και τη λειτουργία της ηλεκτρονικής Τράπεζα Δικαιωμάτων Κοινόχρηστων Χώρων.

Οι περιοχές

Στην πράξη απελευθερώνονται σε όλες τις εντός σχεδίου περιοχές της Αττικής, σε δήμους της Θεσσαλονίκης άνω των 25.000 κατοίκων και για τα οικόπεδα (που βρίσκονται εκτός παραδοσιακών οικισμών) των δήμων Πάτρας, Λάρισας, Ηρακλείου, Βόλου, Νέας Ιωνίας Μαγνησίας, Ιωαννίνων, για τις οποίες ισχύουν τα μεγάλα «μπόνους» δόμησης με παραχώρηση κοινόχρηστων χώρων του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (άρθρο 10 του ν. 4067/2012) πολλές και σημαντικές επενδύσεις στον κτιριακό τομέα.

Τα «μπόνους» δόμησης με μείωση του ποσοστού κάλυψης αντιστοιχούν σε ανάλογη αύξηση του επιτρεπόμενου συντελεστή δόμησης και ταυτοχρόνως του ύψους τους κτιρίου σε ποσοστά από 10 έως 25% και για μεγάλα οικόπεδα έως 4.000 τετραγωνικών μέτρων, δηλαδή σε κτιριακά συγκροτήματα που βρίσκει εκτεταμένη εφαρμογή το μέτρο, σε αύξηση του συντελεστή δόμησης και του ύψους του κτιρίου κατά 30%, καθ΄ υπέρβαση του ανώτατου επιτρεπόμενου ορίου.

Οι  εμπορικές αξίες, που κερδίζει από τα «μπόνους» δόμησης, ο ιδιώτης επενδυτής  στο πλαίσιο της επένδυσης του αντιστοιχούν σε κάθε περίπτωση σε μεγάλα ποσά, πολλών εκατομμυρίων ευρώ.

Νέα ώθηση

Η ρύθμιση που θεσμοθέτησε το ΥΠΕΝ,  χωρίς όμως τις προϋποθέσεις άμεσης εφαρμογής της υποχρεωτικής Εισφορά Περιβαλλοντικού Ισοζυγίου, στις συγκεκριμένες περιπτώσεις  το τελευταίο διάστημα των έξι και πλέον μηνών λειτούργησε μάλλον ως ανασχετικός παράγοντας στην έτσι και αλλιώς καθηλωμένη οικοδομική δραστηριότητα. Τώρα όλα δείχνουν ότι για τουλάχιστον το μεταβατικό διάστημα, η αναστολή της ρύθμισης, θα λειτουργήσει ως κίνητρο επιτάχυνσης των ιδιωτικών επενδύσεων στον κατασκευαστικό τομέα.

Εκτιμάται ότι το μεταβατικό διάστημα, που θα ισχύσουν τα «μπόνους» δόμησης χωρίς Εισφορά Περιβαλλοντικού Ισοζυγίου θα είναι λίγων μηνών, καθώς αναφέρεται ότι στο ΥΠΕΝ είναι σε προχωρημένο στάδιο η προετοιμασία, ώστε να εκδοθεί η υπουργική απόφαση του ΥΠΕΝ ενεργοποίησης του θεσμού της Μεταφοράς Συντελεστή Δόμησης (άρθρο 71 του ν.4495/17).

Πάντως το  ΥΠΕΝ, ενώ για αντικειμενικούς λόγους θεσμοθετεί την αναστολή, επί της ουσίας  διατηρεί την προοπτική εφαρμογής της νέας ρύθμισης, που θα υποχρεώσει τον επενδύτη να μετριάσει το εμπορικό κέρδος του και σε ποσοστό 50% να επιστρέψει την αξία της υπερβάλλουσας δόμησης  με Εισφορά Περιβαλλοντικού Ισοζυγίου στην ηλεκτρονική Τράπεζα Δικαιωμάτων Κοινόχρηστων Χώρων, ώστε να συγκεντρώνεται αξία περιβαλλοντικού αποθέματος, για τη δημιουργία νέων κοινόχρηστων χώρων (πάρκα, πλατείες κλπ) αλλά και την προστασία διατηρητέων κτιρίων, μέσω της Μεταφοράς Συντελεστή Δόμησης στις ίδιες πυκνοκατοικημένες περιοχές.

Αυτά είναι τα «μπόνους» δόμησης

Τα  «μπόνους» δόμησης του ΝΟΚ, που με την νέα τροπολογία του ΥΠΕΝ, επανέρχονται σε κανονική ισχύ, χωρίς Εισφορά Περιβαλλοντικού Ισοζυγίου αναφέρονται στο άρθρο 10 του νόμου 4067/2012, το οποίο υπενθυμίζεται ότι έχει ως εξής:

NOMOΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 4067 Νέος Οικοδομικός Κανονισμός.

• Αρθρο 10. Κίνητρα για την περιβαλλοντική αναβάθμιση και βελτίωση της ποιότητας ζωής σε πυκνοδομημένες και αστικές περιοχές

1. Σε περίπτωση οικοπέδων (αυτοτελών ή εκ συνενώσεως), που βρίσκονται εντός σχεδίου πόλεως στις γεωγραφικές περιφέρειες:

α) των Δήμων του Νομού Αττικής και

β) των αναφερόμενων στο άρθρο 1 παρ. 2 του ν. 1561/1985 (Α’ 148), Δήμων του Νομού Θεσσαλονίκης, όπως και στις δύο περιπτώσεις, καθορίζονταν πριν την έναρξη ισχύος του ν. 2539/1997 (Α’ 244), και οι οποίοι είχαν κατά την απογραφή του 1991 πληθυσμό μεγαλύτερο των 25.000 κατοίκων, και

γ) των Δήμων Πάτρας, Λάρισας, Ηρακλείου, Βόλου, Νέας Ιωνίας Μαγνησίας, Ιωαννίνων, όπως καθορίζονταν πριν την έναρξη ισχύος του ν. 2539/1997, και (τα οικόπεδα σε καθεμία από τις υπό α’, β’ και γ’ περιπτώσεις) δεν εμπίπτουν σε παραδοσιακούς οικισμούς και παραδοσιακά τμήματα πόλης ή σε ιστορικούς τόπους ή σε περιοχές με αποκλειστική χρήση κατοικίας και όταν το εμβαδόν τους είναι μεγαλύτερο της κατά κανόνα αρτιότητας της περιοχής, κατόπιν σύμφωνης γνώμης του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής, παρέχονται τα ακόλουθα κατά περίπτωση πολεοδομικά κίνητρα, εφόσον τηρούνται οι ακόλουθες κατά περίπτωση προϋποθέσεις και σε κάθε περίπτωση με την προϋπόθεση ο αριθμός των κτιρίων που δημιουργούνται να είναι μικρότερος του Β/2 και ίσος με τη μικρότερη προκύπτουσα ακέραιη μονάδα με ελάχιστο το ένα:

α. Με την προϋπόθεση:

-ποσοστιαίας μείωσης του επιτρεπόμενου ποσοστού κάλυψης του οικοπέδου κατά ΑΧ10%, δίνεται το κίνητρο:

-ποσοστιαίας αύξησης του επιτρεπόμενου συντελεστή δόμησης του οικοπέδου κατά ΑΧ10%.

β. Με τις προϋποθέσεις:

-ποσοστιαίας μείωσης του επιτρεπόμενου ποσοστού κάλυψης του οικοπέδου κατά ΑΧ15%,

-απόσυρσης κτιρίου κύριας χρήσης εμβαδού τουλάχιστον ενός τετάρτου του υπάρχοντος επιτρεπόμενου συντελεστή δόμησης της περιοχής, δίνεται το κίνητρο:

-ποσοστιαίας αύξησης του επιτρεπόμενου συντελεστή δόμησης του οικοπέδου κατά ΑΧ15%.

γ. Με τις προϋποθέσεις:

-ποσοστιαίας μείωσης του επιτρεπόμενου ποσοστού κάλυψης του οικοπέδου κατά ΑΧ20%,

-απόδοσης σε κοινή δημόσια χρήση επιφάνειας ίσης με την αύξηση της επιφάνειας δόμησης δια του συντελεστή δόμησης, δίνεται το κίνητρο:

-ποσοστιαίας αύξησης του επιτρεπόμενου συντελεστή δόμησης του οικοπέδου κατά ΑΧ20%.

δ. Με τις προϋποθέσεις: -ποσοστιαίας μείωσης του επιτρεπόμενου ποσοστού κάλυψης του οικοπέδου κατά ΑΧ25%,

-απόδοσης σε κοινή δημόσια χρήση επιφάνειας ίσης με την αύξηση της επιφάνειας δόμησης δια του συντελεστή δόμησης,

-απόσυρσης κτιρίου κύριας χρήσης εμβαδού τουλάχιστον ενός τετάρτου του υπάρχοντος επιτρεπόμενου συντελεστή δόμησης της περιοχής, δίνεται το κίνητρο:

-ποσοστιαίας αύξησης του επιτρεπόμενου συντελεστή δόμησης του οικοπέδου κατά ΑΧ25%. Σε κάθε περίπτωση δίνεται κίνητρο προσαύξησης του επιτρεπόμενου ύψους, έως το ανώτατο επιτρεπόμενο κατά το άρθρο 15 ύψος, για τον προσαυξημένο συντελεστή δόμησης. Η επιφάνεια που αποδίδεται σε κοινή δημόσια χρήση, συνέχεται με κοινόχρηστο χώρο του ρυμοτομικού σχεδίου και η μία πλευρά της ταυτίζεται με όλο το μήκος του προσώπου του οικοπέδου με την προϋπόθεση ότι έχει βάθος τουλάχιστον 1,5 μ.. Σε περίπτωση που η παραχωρούμενη επιφάνεια δεν επαρκεί για να αποδοθεί σε όλο το μήκος του προσώπου του οικοπέδου με ελάχιστο βάθος 1,5 μ., η μια πλευρά της ταυτίζεται κατ’ ελάχιστο με το 1/3 του μήκους του προσώπου του οικοπέδου με τρόπο ώστε το βάθος της να είναι μικρότερο του πλάτους. Σε κάθε περίπτωση το Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής για τη διατύπωση της γνώμης του λαμβάνει υπόψη του ιδίως τα κριτήρια του περιβαλλοντικού οφέλους και της βέλτιστης απόδοσης σε κοινή χρήση.

ε. Για τις ανωτέρω περιπτώσεις α’, β’, γ’, δ’ με Β>2, η διαμόρφωση τυφλών όψεων επιτρέπεται μόνον κατόπιν γνωμοδότησης του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής το οποίο πιστοποιεί την αδυναμία ανέγερσης της οικοδομής χωρίς τυφλές όψεις, εξαντλουμένων των όρων και περιορισμών δόμησης. Επίσης, σε περίπτωση οικοπέδου με Β>5 οι διατάξεις των ανωτέρω περιπτώσεων α’, β’, γ’, δ’ εφαρμόζονται μόνο μετά από σύμφωνη γνώμη του Κεντρικού Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής.

στ. Όταν τα οικόπεδα των παραπάνω περιπτώσεων α’, β’, γ’, δ’ δημιουργούνται από συνένωση οικοπέδων εκ των οποίων τουλάχιστον το ένα είναι άρτιο κατά παρέκκλιση ή ρυμοτομούμενο ή τυφλό ή μη οικοδομήσιμο, παρέχονται τα παραπάνω κίνητρα με εφαρμογή των αντίστοιχων τύπων όπου Α=1 για κάθε λόγο Β.

ζ. Σε περίπτωση οικοπέδων τουλάχιστον 4.000 τ.μ. με απόδοση σε κοινή δημόσια χρήση του 100% του ακαλύπτου παρέχεται το εξής κίνητρο: αύξηση της επιτρεπόμενης δόμησης του προκύπτοντος οικοπέδου κατά 35% με προσθήκη καθ’ ύψος μέχρι 30% επιπλέον του επιτρεπόμενου της περιοχής με τις προϋποθέσεις ποσοστιαίας μείωσης του επιτρεπόμενου ποσοστού κάλυψης του οικοπέδου κατά ΑΧ35% και αριθμού των κτιρίων που δημιουργούνται μικρότερου του Β/2 και ίσο με τη μικρότερη προκύπτουσα ακέραιη μονάδα με ελάχιστο το ένα. Στην περίπτωση αυτή απαγορεύεται η διαμόρφωση τυφλών όψεων των κτιρίων με κατάλληλη χωροθέτησή τους στο οικόπεδο.

η. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής μετά από γνώμη του Κεντρικού Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής, είναι δυνατή η έγκριση της γενικής διάταξης και ογκοπλαστικής διαμόρφωσης κτιρίων σε οικόπεδα ελάχιστου εμβαδού 3.000 τ.μ., κατά παρέκκλιση των διατάξεων του παρόντος νόμου, με προϋπόθεση την τήρηση του ισχύοντος σ.δ. της περιοχής, ο οποίος πρέπει να είναι τουλάχιστον 1.6 και του ανώτατου επιτρεπόμενου ύψους κτιρίων που ορίζεται με τον παρόντα νόμο. Η παρούσα διάταξη ισχύει και για την υλοποίηση μελέτης που έχει βραβευθεί σε αρχιτεκτονικό διαγωνισμό ανεξαρτήτως εμβαδού του οικοπέδου. Στις ανωτέρω περιπτώσεις απαγορεύεται η διαμόρφωση τυφλών όψεων των κτιρίων με κατάλληλη χωροθέτησή τους στο οικόπεδο.

2. Η απόδοση σε κοινή δημόσια χρήση γίνεται με συμβολαιογραφική πράξη, η οποία υποβάλλεται στην αρμόδια υπηρεσία δόμησης πριν την έκδοση της άδειας δόμησης. Με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται μετά από πρόταση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, μπορεί να καθορίζεται η διαδικασία απόδοσης σε κοινή χρήση, καθώς και κάθε λεπτομέρεια για την εφαρμογή των παραγράφων 1 και 2 του παρόντος.
3. Στους παραχωρημένους σε δημόσια χρήση χώρους του οικοπέδου επιτρέπεται η διαμόρφωση από τον οικείο δήμο χώρου πρασίνου και η τοποθέτηση κατασκευών στοιχείων αστικού εξοπλισμού και η συντήρησή τους βαρύνει το Δήμο. Δεν επιτρέπεται εγκατάσταση συλλογής σκουπιδιών, περιπτέρων ή παιδικής χαράς.
4. Για την έκδοση άδειας δόμησης, σύμφωνα με την παράγραφο 1, επί οικοπέδου που αποτελεί οικοδομικό τετράγωνο απαιτείται έγκριση του Κεντρικού Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής.
5. Επιτρέπεται η ενοποίηση των υποχρεωτικών ακάλυπτων χώρων των οικοπέδων ενός οικοδομικού τετραγώνου ή μέρους του, προς κοινή χρήση των ενοίκων του οικοδομικού τετραγώνου ή μέρους του, χωρίς να θίγονται τα δικαιώματα κυριότητας.
6. Για την εφαρμογή της προηγούμενης παραγράφου απαιτείται απόφαση πλειοψηφίας της συνέλευσης των ιδιοκτητών των ακινήτων που βρίσκονται στο οικοδομικό τετράγωνο, η οποία λαμβάνεται με πλειοψηφία του 66% των ψήφων του κάθε οικοπέδου, και με την οποία καθορίζονται οι ειδικότεροι όροι και ο τρόπος ενοποίησης, διαμόρφωσης και χρήσης των ακάλυπτων χώρων, καθώς και τα αναγκαία μέτρα, ώστε να εξασφαλίζεται η ασφαλής προσπέλαση στους χώρους αυτούς.
7. Κατά την έγκριση, επέκταση, αναθεώρηση ή τροποποίηση ρυμοτομικού σχεδίου μπορεί να προβλέπεται:

α) Η ενοποίηση των ακάλυπτων χώρων των οικοπέδων κάθε οικοδομικού τετραγώνου και η θέση των χώρων αυτών στη χρήση όλων των ενοίκων των κτιρίων του τετραγώνου αυτού. Στην περίπτωση αυτή η ενοποίηση γίνεται σύμφωνα με τους όρους που θεσπίζονται με το ρυμοτομικό σχέδιο.

β) Η δημιουργία δικτύου ελεύθερων δημόσιων προσβάσιμων κοινόχρηστων χώρων αποκλειστικά για πεζούς, με χρήση των ακάλυπτων χώρων των οικοπέδων και με κίνητρο την αύξηση μέχρι και 20% της επιτρεπόμενης δόμησης, με ταυτόχρονη διατήρηση των προβλεπόμενων υποχρεωτικών ακάλυπτων χώρων.

γ) Για περιπτώσεις περιοχών εντός πόλεων όπως ορίζεται στην παράγραφο 1, η οριοθέτηση περιοχής εντός της οποίας είναι δυνατή η οικοδόμηση στο πλαίσιο του ισχύοντος συντελεστή δόμησης και κατά παρέκκλιση των υπολοίπων διατάξεων του παρόντος νόμου, προκειμένου να διασφαλίζεται διάταξη κτιρίων και συνέχεια των ακαλύπτων, κατά τρόπο ώστε να μεγιστοποιείται το δημόσιο περιβαλλοντικό όφελος για την περιοχή, ή και να δημιουργείται μητροπολιτικός πόλος πολλαπλών λειτουργιών ή και να εφαρμόζονται πρότυπα προγράμματα αστικής ανάπτυξης ή ανασυγκρότησης. Η κατά τα ως άνω γενική διάταξη των κτιρίων και η ογκοπλαστική διαμόρφωσή τους εγκρίνεται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής μετά από γνώμη του Κεντρικού Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής. Κατά την εφαρμογή της παρούσας διάταξης είναι δυνατή η κατά παρέκκλιση θέσπιση σ.δ. με προσαύξηση 50% από τον ισχύοντα για ιδιοκτησίες του Δημοσίου ή του δήμου.

δ) Για περιπτώσεις περιοχών εντός πόλεων όπως ορίζεται στην παράγραφο 1, η οριοθέτηση περιοχής εντός της οποίας είναι δυνατή η οικοδόμηση κατά παρέκκλιση των διατάξεων που αφορούν στο συντελεστή δόμησης, ποσοστό κάλυψης, ύψος κτιρίου, θέση και χρήση κτιρίου, προκειμένου να δημιουργείται μητροπολιτικός πόλος πολλαπλών λειτουργιών ή και να εφαρμόζονται πρότυπα προγράμματα αστικής ανάπτυξης ή ανασυγκρότησης. Η κατά τα ως άνω γενική διάταξη των κτιρίων και η ογκοπλαστική διαμόρφωσή τους εγκρίνεται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής μετά από γνώμη του Κεντρικού Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής.

8. Με απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, ρυθμίζονται όλα τα θέματα, που σχετίζονται με τη σύγκληση της συνέλευσης των ιδιοκτητών, την πρόσκληση των μελών, τη λήψη και γνωστοποίηση των αποφάσεων, τον τρόπο καθορισμού του συνολικού αριθμού των ψήφων και της κατανομής τους στους ιδιοκτήτες, η οποία γίνεται με βάση το εμβαδόν της ιδιοκτησίας και το ποσοστό συμμετοχής σε αυτή σε σχέση με το ολικό εμβαδόν του οικοδομικού τετραγώνου.
9. Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται με πρόταση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, μετά από σύμφωνη γνώμη του Κεντρικού Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής, η οποία διατυπώνεται κατόπιν εισήγησης του οικείου Δήμου, μπορούν να καθορίζονται περιοχές στις γεωγραφικές περιφέρειες των Δήμων, όπως καθορίζονταν πριν την έναρξη ισχύος του ν. 2539/1997 (Α’ 244), οι οποίοι δεν περιλαμβάνονται στην παράγραφο 1 του παρόντος και βρίσκονται στην ηπειρωτική Ελλάδα, την Κρήτη και την Εύβοια, όπου εφαρμόζονται οι διατάξεις των παραγράφων 1 έως 4 του παρόντος.