Cop28: αποτίμηση για ορυκτά καύσιμα, πυρηνική ενέργεια, αποθήκευση άνθρακα

Για τον καθηγητή Φυσικής Περιβάλλοντος και Κλίματος του ΕΚΠΑ και μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Κλιματική Αλλαγή, Κώστα Καρτάλη η απόφαση της Cop28 για το θέμα των ορυκτών καυσίμων αν και κινείται στη σωστή κατεύθυνση αναφέρεται «γενικόλογα» στη μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα και στην επιτάχυνση των προσπαθειών για τη σταδιακή μείωση του άνθρακα, έχοντας περισσότερο «το χαρακτήρα ευχών παρά καθοριστικών αποφάσεων».

«Η Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή ξεκίνησε με την προσδοκία για μια απόφαση που θα ικανοποιούσε την ανάγκη για τη σταδιακή κατάργηση (phaseout) των ορυκτών καυσίμων για το μετριασμό της κλιματικής αλλαγής, όπως άλλωστε επισημαίνει, σε όλους τους τόνους και εδώ και πλέον 30 χρόνια, η διεθνής επιστημονική κοινότητα.

Κανείς δεν υποτιμά τις δυσκολίες της διαπραγμάτευσης μεταξύ αντίρροπων συμφερόντων σε ό,τι αφορά στα ορυκτά καύσιμα, ούτε ζει σε άλλο πλανήτη για να πιστεύει ότι τον κεντρικό ρόλο σε αυτές τις διαπραγματεύσεις έχουν οι επιστήμονες. Όμως, στο επίμαχο θέμα των ορυκτών καυσίμων η απόφαση της Διάσκεψης – ένα κομψοτέχνημα συμβιβαστικών αναφορών – γενικόλογα αναφέρεται στη μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα και στην επιτάχυνση των προσπαθειών για τη σταδιακή μείωση του άνθρακα, που αν και στη σωστή κατεύθυνση έχουν περισσότερο το χαρακτήρα ευχών παρά καθοριστικών αποφάσεων. Είναι δηλαδή σαν να έχεις ανέβει στην Πάρνηθα αντί στα Ιμαλάια», υπογραμμίζει στο Αθηναϊκό Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο κ. Καρτάλης.

Όπως εξηγεί, δυστυχώς χάνεται (και άλλος) πολύτιμος χρόνος, την ίδια στιγμή που οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής επιδεινώνονται και τα κλιματικά φαινόμενα είναι συχνότερα και εντονότερα ενώ προσθέτει ότι «η καθυστέρηση στη λήψη ουσιαστικών μέτρων θα οδηγήσει στην ανάγκη για περισσότερους οικονομικούς πόρους, γεγονός που εκτιμάται ότι θα περιορίσει την ένταση των αναγκαίων μέτρων».

Σύμφωνα με τον κ. Καρτάλη, θα ήταν άδικο να υποστηριχθεί ότι δεν υπάρχουν θετικά σημεία στην απόφαση. Για εκείνον αυτό που ξεχωρίζει είναι η σταδιακή κατάργηση των επιδοτήσεων για τα ορυκτά καύσιμα πλην αυτών που κατευθύνονται για την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας και της δίκαιης μετάβασης, την έμφαση στο δίπτυχο ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και εξοικονόμηση ενέργειας και την ενίσχυση από τα Κράτη των δράσεων προσαρμογής στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

«Θα ανησυχούσα όμως για την ασύμμετρη εμπιστοσύνη που προσφέρει η απόφαση στην πυρηνική ενέργεια όπως και στις τεχνολογίες δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα. Ως προς τις τεχνολογίες δέσμευσης, ούτε τεχνολογικά ώριμες είναι αλλά και υπάρχει κίνδυνος να χρησιμοποιηθούν – κυρίως από τις πετρελαιοπαραγωγές χώρες – ως άλλοθι για τη συνέχιση της χρήσης των ορυκτών καυσίμων, με τη λογική ότι υπάρχει τρόπος για τη μείωση των εκπομπών τους» υπογραμμίζει και προσθέτει ότι «είναι πολύ θετικό ότι η Διάσκεψη επισημοποίησε τη λειτουργία του Ταμείου για τις απώλειες και τις ζημίες και δεσμεύθηκε για την οικονομική ενίσχυση των αναπτυσσόμενων χωρών για μία ανάπτυξη που δεν θα βασίζεται στα ορυκτά καύσιμα».

«Όμως και το Ταμείο και η οικονομική ενίσχυση χρειάζονται πόρους, που δυστυχώς δεν προκύπτουν στο ύψος ή στο χρόνο που απαιτούνται. Αξίζει να σημειωθεί ότι η συνολική συνεισφορά – στο πλαίσιο της Διάσκεψης – των ΗΠΑ, της Ε.Ε., της Μεγάλης Βρετανίας, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και της Ιαπωνίας στο ταμείο που δημιουργήθηκε, είναι ίση με τις απολαβές του Κριστιάν Ρονάλντο για δύο έτη στην ποδοσφαιρική ομάδα της Σαουδικής Αραβίας στην οποία αγωνίζεται», επισημαίνει ο κ. Καρτάλης καταλήγοντας ωστόσο στο συμπέρασμα ότι «δυστυχώς πολύς δρόμος χρειάζεται ακόμα να διανυθεί για να συναντηθούν οι αποφάσεις των Διεθνών Διασκέψεων με αυτά που περιγράφουν και όσο αυτό συμβαίνει το χάσμα μεταξύ των αναπτυγμένων και των αναπτυσσόμενων κρατών θα βαθαίνει».

«Ανεξάρτητα από τα αποτελέσματα της Διάσκεψης όπως ο καθένας μας τα διαβάσει, αν μία χώρα επιθυμεί να συμβάλλει ουσιαστικά στο μετριασμό της κλιματικής αλλαγής δεν έχει παρά να στραφεί ταχύτερα στη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων, λ.χ. όπως το επιχειρεί η Ευρωπαϊκή Ενωση και οι 27 χώρες που τη συνθέτουν. Ή και να λάβει αποφάσεις όπως αυτή της Ευρωπαικής Τράπεζας Επενδύσεων για τη μη χρηματοδότηση επενδύσεων που βασίζονται σε ορυκτά καύσιμα», τονίζει  ο κ. Καρτάλης.

-«Με άλλα λόγια, οι μεγάλοι “παίκτες” στη χρήση ορυκτών καυσίμων, συμπεριλαμβανόμενων των ΗΠΑ, της Κίνας, της Ρωσίας, της Ινδίας, κ.α. αλλά και οι χώρες που ανησυχούν για την ισχύ της συμβιβαστική απόφασης αλλά συνεχίζουν να πρωταγωνιστούν στην εξόρυξη ορυκτών καυσίμων (Μεγάλη Βρετανία, Νορβηγία), δεν χρειάζεται να περιμένουν τις αποφάσεις της επόμενης ή των επόμενων COP για να κάνουν αυτό που υποστήριζαν τόσο πριν πάνε στο Nτουμπάι όσο και για τις εργασίες της Διάσκεψης, δηλαδή τη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων έστω και σε διαφορετικά χρονικά ορόσημα. Η απόφαση της Διάσκεψης δεν τους περιορίζει να ακούσουν την επιστήμη και να λάβουν αυστηρά ή και πολύ αυστηρότερα μέτρα, αντί δηλαδή να χρησιμοποιήσουν την απόφαση της COP28 ως ένα βολικό άλλοθι», καταλήγει.