Δασικά αυθαίρετα: άμεση επιβράβευση για όσους δήλωσαν, στον αέρα οι αδήλωτοι

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Το  υπουργείο Περιβάλλοντος δίνει οδηγία στις Δασικές Υπηρεσίες και με τη σειρά τους να ενημερώσουν τις Εφορίες για άμεση «επιβράβευση» των ιδιοκτητών δασικών αυθαιρέτων, που υπέβαλαν και μόνον αίτημα τακτοποίησης στην πλατφόρμα του Κτηματολογίου, με παράβολο των 250 ευρώ. Η πλατφόρμα έκλεισε στις 31 Μαρτίου 2023 και κατατέθηκαν περί τις 3.000 αιτήσεις, όταν οι αρχικές εκτιμήσεις υπολόγιζαν να δηλωθούν πάνω από 1 εκατομμύριο δασικά αυθαίρετα. Τι λέει το ΥΠΕΝ για όσους έμειναν εκτός.

Το  υπουργείο Περιβάλλοντος δίνει οδηγία στις Δασικές Υπηρεσίες για τους περίπου 3000 ιδιοκτήτες δασικών αυθαιρέτων, που εμπρόθεσμα υπέβαλαν και μόνον αίτημα τακτοποίησης στην πλατφόρμα του Κτηματολογίου με παράβολο των 250 ευρώ, αμέσως να ανασταλούν διοικητικές κυρώσεις και πρόστιμα  αυθαιρέτων, που τους έχουν επιβληθεί και να μην καταλογιστούν νέα, όπως επίσης να εξαιρεθούν από κατεδαφίση, ακόμη και στις περιπτώσεις που υπάρχουν τελεσίδικες δικαστικές αποφάσεις.

Πάγωμα προστίμων από την Εφορία

-«Το οικείο Δασαρχείο ή η Διεύθυνση Δασών (άνευ Δασαρχείου) οφείλει, κατόπιν γραπτού αιτήματος του ενδιαφερόμενου που θα συνοδεύεται από το αποδεικτικό υποβολής του αιτήματος του για υπαγωγή στη διάταξη του άρθρου 55 με αναγραφή του αριθμού πρωτοκόλλου, να ενημερώνει εγγράφως την αρμόδια Διεύθυνση Οικονομικής Υπηρεσίας (Δ.Ο.Υ.) περί αναστολής όλων των σχετικών με την εν λόγω κατοικία και τις συνοδεύεουσες αυτήν κατασκευές διοικητικών κυρώσεων» λέει επίσης η νέα εγκύκλιος της Γενικής Γραμματείας Δασών του ΥΠΕΝ.

«Κόπηκε» η νομοθετική ρύθμιση παράτασης

Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες του ecopress «κόπηκε» με κυβερνητική απόφαση, όπως παρομοίως έγινε και για την εκτός σχεδίου δόμηση και τα αυθαίρετα κατηγορίας 5, νομοθετική ρύθμιση, που είχε ετοιμάσει η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ, η οποία προέβλεπε εξάμηνη παράταση της προθεσμίας, που έληξε στις 31 Μαρτίου 2023, για να συνεχιστεί η λειτουργίας της πλατφόρμας του Κτηματολογίου για την υποβολή αιτήσεων τακτοποίησης δασικών αυθαιρέτων με παράβολο των 250 ευρώ.

Η συγκεκριμένη ρύθμιση για την παράταση στα δασικά αυθαίρετα που «κόπηκε», επρόκειτο να συμπεριληφθεί στο νομοσχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών για τους Δήμους, το τελευταίο νομοσχέδιο που ψηφίστηκε από τη Βουλή την Μεγάλη Τετάρτη 12 Απριλίου 2023, καθώς ολοκληρώθηκε η κοινοβουλευτική περίοδος και η Βουλή έκλεισε για τις διακοπές του Πάσχα και ενόψει των εθνικών εκλογών.

Αρμόδια πηγή αναφέρει στο ecopress ότι «πλέον με κλειστή τη Βουλή, ώστε να γίνει νομοθετική ρύθμιση, είναι αδύνατον να συνεχιστεί η λειτουργία της πλατφόρμας των δασικών αυθαιρέτων» και σημειώνει πως «η σκέψη που έχει επικρατήσει είναι να αντιμετωπιστεί το θέμα με αναδρομική παράταση αμέσως μετά τις εθνικές κάλπες, ανάλογα βέβαια με τις εκλογικές εξελίξεις».

-«Τα αυθαίρετα της Μυκόνου προκάλεσαν αρνητικές εντυπώσεις και το γενικότερο κλίμα που δημιουργήθηκε επηρέασε καθοριστικά τη διαμόρφωση των κυβερνητικών αποφάσεων σε θέματα δόμησης και αυθαιρέτων ενόψει εκλογών» λένε οι ίδιες πηγές, προσθέτοντας ότι για το «κόψιμο» της ρύθμισης για τα δασικά αυθαίρετα αξιολογήθηκε και το γεγονός ότι  κατατέθηκαν  λιγότερες από 3.000 αιτήσεις, όταν οι αρχικές εκτιμήσεις ξεπερνούσαν το 1 εκατ. δασικών αυθαιρέτων.

Μετά τις εκλογές

Το θέμα πλέον εξ αντικειμένου μετατίθεται για μετά τις εκλογές και όσοι ιδιοκτήτες δεν υπέβαλαν αίτηση τακτοποίησης είναι στον αέρα και σε ιδιότυπη ομηρεία.

Ο νόμος προβλέπει ότι τα αδήλωτα δασικά αυθαίρετα – ακόμη και αυτά που συγκεντρώνουν τις προϋποθέσεις τακτοποίησης – από την 1η Απριλίου 2023 θα υπαχθούν στις διατάξεις περί αυθαιρέτων, γεγονός που σημαίνει επιβολή προστίμων ανέγερσης, διατήρησης και κατεδαφίσεις. Πράγμα βέβαια δύσκολο να γίνει στην ελληνική πραγματικότητα αλλά το θέμα είναι ανοιχτό και υπαρκτό.

«Η υποβολή και μόνο του αιτήματος υπαγωγής»

Η νέα εγκύκλιος του ΠΕΝ, που επιβραβεύει όσους υπέβαλαν εμπρόθεσμη αίτηση τακτοποίησης τονίζει προς τις Δασικές Υπηρεσίες ότι:  «η υποβολή και μόνο του αιτήματος υπαγωγής στη διάταξη του άρθρου 55 του ν. 4685/2020, μέσω της πλατφόρμας του κτηματολογίου, συνεπάγεται την άμεση αναστολή τυχόν επιβληθεισών διοικητικών κυρώσεων και τη μη επιβολή νέων, σε σχέση με την κατοικία και τις συνοδεύουσες αυτήν κατασκευές, συμπεριλαμβανομένης της προσωρινής εξαίρεσης τους από την κατεδάφιση».

Η ίδια εγκύκλιος δίνει οδηγία στις Δασικές Υπηρεσίες «Επί του ζητήματος υποβολής συμπληρωματικών στοιχείων στον ήδη υποβληθέντα ηλεκτρονικό φάκελο» ότι «δύναται αυτά να προσκομιστούν στην οικεία δασική Αρχή, προηγηθείσης σχετικής έγγραφης ενημέρωσης του ενδιαφερόμενου από την τελευταία, μετά τη διαπίστωση τυχόν ελλείψεων, κατά τα οριζόμενα στην παράγραφο 5 του άρθρου 1 της ΚΥΑ».

Δηλώθηκαν 382.653 παράνομα τετραγωνικά

Σύμφωνα με στοιχεία του Ελληνικού Κτηματολογίου, που διαχειρίζεται τη ψηφιακή πύλη για την κατάθεση των αιτήσεων, μέχρι την τελευταία ημέρα της προθεσμίας είχαν υποβληθεί 2.772 δηλώσεις, οι οποίες αντιστοιχούν σε 382.653 παράνομα τετραγωνικά.

«Πρωταθλήτρια» στις δηλώσεις είναι η Αττική με 2.094 δηλώσεις και 301.353 τ.μ. αυθαιρέτων σε δάση και δασικές εκτάσεις. Ακολουθεί με πολύ μεγάλη διαφορά η Κορινθία, με 253 δηλώσεις και 29.226 παράνομα τετραγωνικά και η Εύβοια, με 106 δηλώσεις και 15.964 τ.μ. αυθαιρέτων.

Στις υπόλοιπες περιφερειακές ενότητες, οι δηλώσει δεν ξεπέρασαν τις 100, ενώ σε κάποιες δεν υποβλήθηκε καμία (Άρτα, Ζάκυνθος, Λέσβος, Πρέβεζα, Ροδόπη), ή μόλις μία (Αρκαδία, Ημαθία, Ηράκλειο, Θεσπρωτία, Κεφαλληνία, Κοζάνη, Λευκάδα, Σέρρες, Φθιώτιδα).

Σε επίπεδο δήμου, οι πρώτοι οκτώ σε αριθμό δηλώσεων βρίσκονται στην Αττική. Πρόκειται για τους Δήμους  Σαλαμίνας (336 δηλώσει), Μεγαρέων (287), Κρωπίας (246), Παιανίας Πικερμίου (244), Σπάτων-Αρτέμιδας (236), Μαρκοπούλου Μεσόγαιας (194), Ωρωπού (162) και Κερατέας (152)

Η ηλεκτρονική πλατφόρμα υποβολής δηλώσεων άρχισε τη λειτουργία της τον Οκτώβριο του 2022, με πρώτη προθεσμία μέχρι 31 Δεκεμβρίου (παρατάθηκε μια φορά έως σήμερα).

Γιατί οι ιδιοκτήτες δεν δήλωσαν τα αυθαίρετα

Για την εξαιρετικά χαμηλή συμμετοχή στην τακτοποίηση δασικών αυθαιρέτων εκτιμάται ότι ο βασικός λόγος που δεν ανταποκρίθηκαν οι διιοκτήτες είναι ότι υπάρχει ατιμωρησία και δεν γίνονται κατεδαφίσεις αυθαιρέτων. Η μεγάλη πλειοψηφία των περιπτώσεων προσκρούει στις  δύο βασικές κόκκινες γραμμές που μπαίνουν στον δρόμο προς την τακτοποίησή οι οποίες είναι: οι κατασκευές να μην είναι μεμονωμένες, αλλά να βρίσκονται εντός οικιστικών πυκνώσεων και να μην έχουν οικοδομηθεί μετά τον Ιούλιο του 2011.

Εξαίρεση από την κατεδάφιση με 250 ευρώ

Σημειώνεται πως σε αυτή τη φάση, οι ιδιοκτήτες αυτών των δασικών αυθαιρέτων, με την πληρωμή ηλεκτρονικού παραβόλου ύψους 250 ευρώ, πετυχαίνουν:

1) προσωρινή εξαίρεση από την κατεδάφιση,

2) άμεση καταστολή καταλογισμένων προστίμων,

3) «πάγωμα» νέων προστίμων και

4) συμψηφισμό αυτών, σε περιπτώσεις τακτοποιημένων αυθαιρέτων.

Στη συνέχεια, θα ακολουθήσει ο έλεγχος προκειμένου να διαπιστωθεί αν τηρούνται οι προϋποθέσεις που θέτει ο νόμος.  Ο σχεδιασμός προβλέπει την τακτοποίησή τους για 30 χρόνια.

Η  ρύθμιση δεν αφορά τα μεμονωμένα αυθαίρετα, αλλά συγκεντρώσεις αυθαιρέτων χτισμάτων που παρουσιάζουν «εν τοις πράγμασι» λειτουργική ενότητα σε δάση και δασικές εκτάσεις.

Οι προϋποθέσεις

Οι προϋποθέσεις για να τακτοποιηθεί ένα χτίσμα εντός δασικής έκτασης καθορίζονται από τις διατάξεις του νόμου 4685/2020 (που έχει κριθεί και από το Συμβούλιο της Επικρατείας) και είναι:

-η χρήση του κτιρίου να είναι κατοικία, μόνιμης ή εποχικής διαμονής

-η κατοικία να έχει ανεγερθεί μέχρι τις 27 Ιουλίου 2011

-να μη βρίσκεται σε περιοχές όπου ισχύουν προστατευτικές διατάξεις της φύσης ή του τοπίου, όπως του δικτύου natura 2000, υγροτόπων της συνθήκης Ramsar – εκτός κι αν κατασκευάστηκε πριν από τον χαρακτηρισμό των περιοχών αυτών

-να μη βρίσκεται σε αρχαιολογικό χώρο ζώνης Α, σε ιστορικό τόπο, ιστορικό διατηρητέο οικισμό κ.α.

Δικαίωμα για να υποβάλουν αίτηση στην πλατφόρμα είχαν και όσοι ενδιαφερόμενοι έχουν υποβάλει αίτηση διόρθωσης προδήλου σφάλματος του δασικού χάρτη, αντιρρήσεις, αίτηση ακυρώσεως ή οποιοδήποτε άλλο διοικητικό ή ένδικο βοήθημα, με την οποία αμφισβητούν ότι η ιδιοκτησία τους έχει δασικό χαρακτήρα.

Η νέα εγκύκλιος του ΥΠΕΝ

Η νέα εγκύκλιος του ΥΠΕΝ που υπογράφει ο Γενικός Γραμματέας Δασών Κωνσταντίνος Αραβώσης και απευθύνεται προς τις «Επιθεωρήσεις Δασικής Πολιτικής της Χώρας», με θέμα:  «Παροχή συμπληρωματικών οδηγιών αναστολής επιβληθεισών διοικητικών κυρώσεων, μη επιβολής νέων, και αποφάσεων κατεδάφισης στο πλαίσιο υποβολής αιτήματος του άρθρου 52 ν. 4685/2020 ως ισχύει» έχει ως εξής:

-«Προκειμένου αντιμετωπίσεως ζητημάτων που ανέκυψαν επί της διαδικασίας υποβολής αιτημάτων σύμφωνα με τα οριζόμενα στη διάταξη του άρθρου 52 «Υποβολή αιτήσεων» του ν. 4685/2020 (Α’92) ως ισχύει, παρέχονται συμπληρωματικά διευκρινίσεις επί της σχετικής διαδικασίας και των απαιτούμενων δικαιολογητικών, κατά τα ειδικώς οριζόμενα στην υπ’ αριθ. οικ.ΥΠΕΝ/ΔΠΔ/68161/3775/16-7-2021 ΚΥΑ (Β’3253).

Εν προκειμένω, ο αρμόδιος μηχανικός δηλώνει είτε επί του τοπογραφικού διαγράμματος, καθώς υπέχει θέση υπεύθυνης δήλωσης, είτε και επί του εντύπου της υπεύθυνης δήλωσης, τα ειδικώς οριζόμενα στη διάταξη της παραγράφου 1 περίπτωση (γ) του άρθρου 5 «Δικαιολογητικά και λοιπά στοιχεία» της ως άνω αποφάσεως. Η προσκομισθείσα υπεύθυνη δήλωση της παραγράφου 1 του άρθρου 5 της ως άνω ΚΥΑ, φέρει την υπογραφή του μηχανικού, το γνήσιο της οποίας βεβαιώνεται από αρμόδια προς τούτο δημόσια αρχή ενώ δύναται να εκδοθεί και ηλεκτρονικά μέσω της ιστοσελίδας gov.gr.

Οι περιπτώσεις αυθαιρέτων κατασκευών που έχουν κριθεί τελεσίδικα κατεδαφιστέες από τα αρμόδια δικαστήρια, εφόσον υπεβλήθη σχετικό αίτημα στην ηλεκτρονική πλατφόρμα, δεν αποκλείονται της αναστολής των διοικητικών κυρώσεων, που αναφέρονται στην παρ. 4 του άρθρου 52, υπό την προϋπόθεση ότι δεν έχουν παραδοθεί από τους φερόμενους ιδιοκτήτες τους προς κατεδάφιση, κατ’ εφαρμογή της οικείας διάταξης του άρθρου 67Α ν. 998/1979 ως ισχύει.

Επί του ζητήματος υποβολής συμπληρωματικών στοιχείων στον ήδη υποβληθέντα ηλεκτρονικό φάκελο, δοθείσης εφαρμογής της παραγράφου 2 του άρθρου 5 της σχετικής ΚΥΑ, δύναται αυτά να προσκομιστούν στην οικεία δασική Αρχή, προηγηθείσης σχετικής έγγραφης ενημέρωσης του ενδιαφερόμενου από την τελευταία, μετά τη διαπίστωση τυχόν ελλείψεων, κατά τα οριζόμενα στην παράγραφο 5 του άρθρου 1 της ΚΥΑ.

Τέλος, με την αφορμή πολλών ερωτημάτων που έχουν τεθεί στην υπηρεσία μας, διευκρινίζουμε ότι, η υποβολή και μόνο του αιτήματος υπαγωγής στη διάταξη του άρθρου 55 του ν. 4685/2020, μέσω της πλατφόρμας του κτηματολογίου, συνεπάγεται την άμεση αναστολή τυχόν επιβληθεισών διοικητικών κυρώσεων και τη μη επιβολή νέων, σε σχέση με την κατοικία και τις συνοδεύουσες αυτήν κατασκευές, συμπεριλαμβανομένης της προσωρινής εξαίρεσης τους από την κατεδάφιση, όπως ορίζει ρητά η διάταξη της παρ. 4 του άρθρου 52 του ιδίου νόμου.

Το οικείο Δασαρχείο ή η Διεύθυνση Δασών (άνευ Δασαρχείου) οφείλει, κατόπιν γραπτού αιτήματος του ενδιαφερόμενου που θα συνοδεύεται από το αποδεικτικό υποβολής του αιτήματος του για υπαγωγή στη διάταξη του άρθρου 55 με αναγραφή του αριθμού πρωτοκόλλου, να ενημερώνει εγγράφως την αρμόδια Διεύθυνση Οικονομικής Υπηρεσίας (Δ.Ο.Υ.) περί αναστολής όλων των σχετικών με την εν λόγω κατοικία και τις συνοδεύεουσες αυτήν κατασκευές διοικητικών κυρώσεων.

Εν συνεχεία, μετά την έκδοση του προβλεπόμενου από το άρθρο 54 του νόμου προεδρικού διατάγματος και αφού οι ενδιαφερόμενοι συμπληρώσουν, εντός 6 μηνών από την έκδοση του τελευταίου, την αίτηση τους με τα δικαιολογητικά που θα ορίζονται σε αυτό (το π.δ.), όπως προβλέπει η παρ. 1 του άρθρου 55, εξετάζεται εάν η υποβαλλόμενη περίπτωση εμπίπτει στις εξαιρέσεις της παρ. 3 του άρθρου 51 ή θα διατυπώνεται αιτιολογημένη κρίση της αρμόδιας αρχής περί του εάν είναι επιβεβλημένη η άμεση κατεδάφιση της κατοικίας για λόγους αποτροπής άμεσου κινδύνου στη ζωή ή την περιουσία ή το περιβάλλον.

Σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 55, εντός δύο μηνών από τη συμπλήρωση των παραπάνω δικαιολογητικών, γνωστοποιείται στον ενδιαφερόμενο η αποδοχή ή απόρριψη του αιτήματος του και σε περίπτωση απορριπτικής απόφασης λήγει αυτοδικαίως η αναστολή που προβλέπει η παράγραφος 4 του άρθρου 52.

Παρακαλούμε όπως η παρούσα κοινοποιηθεί στις δασικές υπηρεσίες της χωρικής σας αρμοδιότητας, προς ενημέρωση και εφαρμογή της, στα πλαίσια άσκησης των αρμοδιοτήτων τους.

Ο ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΔΑΣΩΝ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΑΡΑΒΩΣΗΣ»