Δασικές πυρκαγιές: το νέο επιχειρησιακό δόγμα της Πυροσβεστικής

Η ταχύτερη απόκριση στο πεδίο με περισσότερες δυνάμεις ανταπόκρισης, οι λιγότερες ενάρξεις πυρκαγιών, η πρόληψη, η καλύτερη επιχειρησιακή οργάνωση και η άμεση κινητοποίηση των εναέριων μέσων αποτελούν ορισμένα από τα σημεία κλειδιά του νέου επιχειρησιακού δόγματος του Πυροσβεστικού Σώματος για την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών που παρουσιάστηκε στο υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας.

Ο υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Βασίλης Κικίλιας έκανε λόγο για μία πολύ σημαντική τομή «με την αλλαγή του δόγματος για την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών αλλά και την πρόληψη», ενώ προσέθεσε ότι θα δώσουν μία πολύ μεγάλη μάχη το καλοκαίρι. «Είμαστε μία μεγάλη οικογένεια, είμαστε μία ομάδα, έχουμε ένα πάρα πολύ δύσκολο έργο, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι θα έχουμε μια πολύ δύσκολη αντιπυρική περίοδο, με πολλές προκλήσεις. Αυτό αισθάνομαι ότι είναι και περιγράφει την κατάσταση που θα βιώσουμε το καλοκαίρι. Εμείς θα δώσουμε μία πολύ μεγάλη μάχη. Αυτό ζητάω να κάνουν όλοι», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Κικίλιας.

Όπως είπε ο κ. Κικίλιας, «οι συνθήκες ωθούν τους ανθρώπους και τα σώματα να εξελίσσονται, να εκσυγχρονίζονται και να ενισχύονται προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις κρίσεις και τις ανάγκες», και προσέθεσε ότι η αλλαγή του επιχειρησιακού δόγματος του ΠΣ στοχεύει στην αντιμετώπιση των πυρκαγιών και των προκλήσεων «ταχύτερα, πιο επαγγελματικά, επιστημονικότερα, με τη βοήθεια όλων, με διαλειτουργικότητα». «Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία, αυτό ήταν είναι και θα είναι το πατριωτικό μας καθήκον», σημείωσε.

Επιγραμματικά ο κ. Κικίλιας αναφέρθηκε σε κάποια από τα σημεία του νέου επιχειρησιακού δόγματος ενώ μίλησε και για τη διεξαγωγή ασκήσεων στο πεδίο οι οποίες, όπως είπε, θα είναι πραγματικές ασκήσεις με άγνωστο και δύσκολο σενάριο τονίζοντας ότι μελετάται νομικά, αν θα μπουν σε προεδρικό διάταγμα ή θα γίνει νόμος του κράτους.

«Τίποτε λιγότερο δεν μπορεί να εφαρμόζεται στο πεδίο. Να ενώσουμε όλοι μαζί τις δυνάμεις μας σε μία πολύ δύσκολη σεζόν σε μία πολύ δύσκολη αντιπυρική περίοδο, σε μία πολύ δύσκολη εποχή που έρχεται και να είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε όλες τις προκλήσεις. Να είμαστε εκεί νωρίτερα», υπογράμμισε ο κ. Κικίλιας, ενώ απευθυνόμενος στις γυναίκες και στους άνδρες του Πυροσβεστικού Σώματος τόνισε ότι επιτελούν ένα λειτούργημα, «μία ιερή αποστολή» με σκοπό την προστασία ανθρωπίνων ζωών, περιουσιών αλλά και του φυσικού κάλλους.

Τι περιλαμβάνει το νέο επιχειρησιακό δόγμα του Πυροσβεστικού Σώματος

Η ενδυνάμωση του μηχανισμού σε όλα τα επίπεδα ώστε «να έχουμε λιγότερες ενάρξεις πυρκαγιών, γρήγορη οριοθέτηση στις εκδηλωθείσες πυρκαγιές και προσέγγιση ολιστική στις μεγάλες πυρκαγιές», αποτελεί τη βασική επιδίωξη του νέου επιχειρησιακού δόγματος του Πυροσβεστικού Σώματος, όπως ανέφερε ο αρχηγός του ΠΣ, αντιστράτηγος Θεόδωρος Βάγιας.

Αναφορικά με το νέο επιχειρησιακό δόγμα του Πυροσβεστικού Σώματος, σύμφωνα με τον κ. Βάγια, καθιερώνεται ένα κοινό πλαίσιο αναφοράς, υιοθετείται δηλαδή ένα ενιαίο πλαίσιο συνθηκών στο οποίο οι Διοικητές των Πυροσβεστικών Υπηρεσιών και οι επικεφαλής βασίζουν τις αποφάσεις και τις ενέργειές τους, ενώ βασικό ρόλο έχουν η πρόληψη και η ετοιμότητα των δυνάμεων καθώς έχει δοθεί έμφαση στην εκπαίδευση των δυνάμεων της Πυροσβεστικής.

Όσον αφορά την καταστολή, πλέον η αρχική κινητοποίηση από την έναρξη της πυρκαγιάς θα γίνεται με κατά τόπους δυο οχήματα, τα πλησιέστερα δασικά οχήματα και πάντα με αξιωματικό επιχειρησιακό με τρίτο όχημα που κατά κανόνα ως τώρα δεν γινόταν αυτό. Όπως εξήγησε ο κ. Βάγιας σε πολλές πυρκαγιές ξεκινούσε ένα όχημα να φτάσει στην πυρκαγιά και να δώσει την εικόνα. Πλέον, αυτό, όπως είπε, θα είναι κανόνας τα δύο οχήματα κατ’ ελάχιστο και ο επιχειρησιακός αξιωματικός σε κάθε έναρξη πυρκαγιάς. Σχετικά με τα εναέρια μέσα και τη διαχείρισή τους, όπως είπε ο κ. Βάγιας, έχουν προχωρήσει στην ανακατανομή των εναέριων μέσων στις κύριες βάσεις της επικράτειας με σκοπό την καλύτερη κάλυψη και την μείωση του χρόνου απόκρισης αλλά και την άμεση κινητοποίηση τους από το ΕΣΚΕΔΙΚ με την έναρξη των δασικών πυρκαγιών. Ειδικότερα, όπως σημείωσε, η εντολή από το ΕΣΚΕΔΙΚ για την κινητοποίησή τους θα είναι άμεση καθώς όπως επισήμανε ο κ. Βάγιας δεν θα περιμένουν πότε θα δώσει την εικόνα ο επικεφαλής ο αξιωματικός που φτάνει στο σημείο της φωτιάς.

Αναφορικά με την πρόληψη και την ετοιμότητα των δυνάμεων πριν την έναρξη της αντιπυρική περιόδου όπως είπε ο κ. Βάγιας, προχώρησαν σε συνεργασία με τη δασική υπηρεσία για την επιμόρφωση αξιωματικών αλλά και όλων των στελεχών στις πυροσβεστικές υπηρεσίες σε ότι αφορά τις δασικές πυρκαγιές. Παράλληλα στελέχη του ΠΣ εκπαιδεύτηκαν για την αξιοποίηση των χωματουργικών μηχανημάτων στο πεδίο, ενώ εκπαιδεύσεις στελεχών του Πυροσβεστικού Σώματος έγιναν με την Πολεμική Αεροπορία για την ασφάλεια και τον συντονισμό κώδικα επικοινωνίας κατά την διάρκεια των επιχειρήσεων. Παράλληλα, για προσωπικό του ΕΣΚΕΔΙΚ, του Κέντρου Επιχειρήσεων και των περιφερειακών κέντρων των 13 σε όλη την επικράτεια έχει προγραμματιστεί εκπαίδευση ώστε να γίνεται καλύτερος συντονισμός κινητοποίησης και διαχείρισης της επιχειρησιακής πληροφορίας.

Ιδιαίτερο βάρος δίνεται στη διεξαγωγή ασκήσεων στο πεδίο οι οποίες θα είναι ρεαλιστικές ασκήσεις, πραγματικές ασκήσεις στο πεδίο, ώστε, όπως τόνισε ο κ. Βάγιας να μπορούν να εξάγουν ασφαλή συμπεράσματα καθώς και να προχωρήσουν στην αξιολόγησή τους με «σκοπό να γινόμαστε πάντα καλύτεροι όταν χρειαστεί να αντιμετωπίσουμε ένα πραγματικό περιστατικό» και προσέθεσε ότι τα προηγούμενα έτη οι ασκήσεις γίνονταν με τον κάθε φορέα να γνωρίζει την ημέρα της άσκησης, την ώρα της άσκησης και το τι πρέπει να κάνει.

Παράλληλα, όπως υπογράμμισε ο κ. Βάγιας, έμφαση δίνεται και στην εναέρια επιτήρηση τόσο με τη χρήση των εθνικών όσο και με των μισθωμένων εναερίων μέσων. Αυτό θα γίνεται σε συνεργασία του ΕΣΚΕΔΙΚ με τα Περιφερειακά Κέντρα από την προηγούμενη μέρα και πάντα ανάλογα του δείκτη επικινδυνότητας ώστε να υπάρχει προγραμματισμός και να μην υπάρχει αλληλοκάλυψη των επιτηρήσεων από αέρος.

Επιπλέον ο κ. Βάγιας αναφέρθηκε στις 10 νέες μονάδες ΕΜΟΔΕ που δημιουργούνται, ανεβάζοντας τον αριθμό τους στις 16 συνολικά σε όλη την επικράτεια, ενώ υπογράμμισε ότι στις 10 απ’ αυτές θα υπάρχει εναέριο μέσο, ελικόπτερο για τη μεταφορά αυτών στο σημείο της πυρκαγιάς.

Ακόμη, σημείωσε ότι στο σχεδιασμό τους δημιουργούν βάσεις για τη διασπορά ομάδων ΕΜΟΔΕ / ΜΕΤΠΕ / Πυρ. Οχημάτων ανάλογα τον δείκτη επικινδυνότητας σε επικίνδυνες και ευαίσθητες περιοχές έτσι ώστε να μειωθεί ο χρόνος απόκρισης.

Παράλληλα στο κομμάτι της πρόληψης, ιδιαίτερη βαρύτητα έχει η επιβολή διοικητικών προστίμων αλλά και η αυστηροποίηση των προστίμων (από 500 έως 50.000 ευρώ) καθώς και η αυστηροποίηση των ποινών για τα εγκλήματα εμπρησμού. «Όλα αυτά για να μειώσουμε τις ενάρξεις», σημείωσε ο κ. Βάγιας. Αναφορικά με τους καθαρισμούς ο αρχηγός του ΠΣ, έκανε λόγο για τη δημιουργία Ηλεκτρονικού Μητρώου Καθαρισμών Οικοπεδικών χώρων όπου προβλέπει παράλληλα ελέγχους και από την Πυροσβεστική Υπηρεσία.

Επιπλέον, στο νέο επιχειρησιακό δόγμα προβλέπεται η αναβάθμιση των Ανακριτικών Τμημάτων και υπαγωγή τους στις ΔΙΠΥΝ Όπως υπογράμμισε ο κ. Βάγιας, έως τώρα τα ανακριτικά γραφεία λειτουργούσαν στις κατά τόπους πυροσβεστικές υπηρεσίες με υπαλλήλους οι οποίοι εκτελούσαν παράλληλα καθήκοντα. Πλέον τα ανακριτικά γραφεία θα λειτουργούν σε επίπεδο νομού στη διοίκηση με αμιγώς καθήκοντα ανακριτικού έργου των υπαλλήλων τα οποία κατά τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου με δείκτη επικινδυνότητας 3 και άνω θα περιπολούν εντός του νομού τους.

Ξεχωριστή αναφορά έγινε στη διαλειτουργικότητα, στη συνεργασία και στη συνδρομή του ΓΕΕΘΑ καθώς με την καινούρια Διοίκηση Κατασκευών και Αντιμετώπισης Φυσικών Καταστροφών εξασφαλίζεται η άμεση καλύτερη συνεργασία και επικοινωνία.

Σχετικά με τους καθαρισμούς, ο κ. Βάγιας τόνισε ότι υπάρχει πιο στενή συνεργασία με ΔΕΔΔΗΕ και ΑΔΜΗΕ για καθαρισμό των χώρων δικτύου υψηλής τάσης (ζώνες πυροπροστασίας) που διέρχονται μέσα από δασικές εκτάσεις. «Δίνουμε προτεραιότητα σε επικίνδυνες και ευαίσθητες περιοχές προκειμένου να προηγηθούν στον καθαρισμό», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Βάγιας ενώ συμπλήρωσε ότι με το υπουργείο Πολιτισμού έχουν προχωρήσει στην ανανέωση μνημονίου συνεργασίας όσον αφορά τους αρχαιολογικούς χώρους που αφορά καθαρισμούς, εκπαίδευση, ασκήσεις και όλα τα κατασταλτικά μέτρα για την αποφυγή και την αντιμετώπιση πυρκαγιών.

Σημαντική αλλαγή στο επιχειρησιακό δόγμα του ΠΣ είναι οι εθελοντικές ομάδες, οι οποίες πλέον θα κινητοποιούνται από την έναρξη κάθε πυρκαγιάς ενώ όπως υπογράμμισε ο κ. Βάγιας, έως τώρα κινητοποιούνταν σε δεύτερο χρόνο. «Η πρόταση μας και ο στόχος μας και το δόγμα μας, το δόγμα μας, είναι η κινητοποίηση των εθελοντικών ομάδων από την έναρξη της κάθε πυρκαγιάς», επισήμανε και προσέθεσε ότι τα Περιφερειακά Κέντρα, τα ΠΕΚΕ, θα γνωρίζουν από προγενέστερο χρόνο, από την προηγούμενη μέρα, τις διαθεσιμότητες των εθελοντών. «Μαζί με τα πυροσβεστικά οχήματα θα κινητοποιούνται άμεσα και οι εθελοντές, τα εθελοντικά οχήματα», τόνισε.

Παράλληλα, περισσότεροι πυροσβέστες θα στελεχώνουν τα δασικά οχήματα καθώς όπως τόνισε ο αρχηγός του ΠΣ, πλέον εντός του οχήματος υπάρχουν το λιγότερο τρεις πυροσβέστες που θα περιπολούν και θα επιχειρούν ενώ έως τώρα κατά κύριο λόγο η στελέχωση γινόταν με δυο πυροσβέστες προσωπικό εντός του οχήματος.

Επιπλέον ομάδα ΕΜΟΔΕ θα κινητοποιείται σε κάθε δασική πυρκαγιά από την έναρξή της. Όπως είπε ο κ. Βάγιας, σε κάποιες βάσεις που υπάρχουν και εναέρια μέσα, θα μπορεί η ομάδα να μετακινείται και με το ελικόπτερο για άμεση κινητοποίηση, οπότε να μειωθεί ο χρόνος απόκρισης και να βρίσκονται άμεσα στο περιστατικό της εκδήλωσης της πυρκαγιάς.

Ακόμη, υποχρεωτικά θα κινητοποιούνται από τα ΠΕΚΕ στις σημαντικές πυρκαγιές τα Συστήματα Μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών (ΣΜΗΕΑ) προκειμένου να δίνουν εικόνα στο Κέντρο Επιχειρήσεων, το ΕΣΚΕΔΙΚ.

Επιπλέον σχετικά με τις ομάδες prepositioning, αυτές θα κινητοποιούνται άμεσα, κατά την έναρξη των δασικών πυρκαγιών και δεν θα βρίσκονται, όπως τα προηγούμενα έτη, σε χώρο αναμονής στις βάσεις τους όπου κινητοποιούνταν σε δεύτερο χρόνο.

Ακόμη, στο πλαίσιο της συνεργασίας μεταξύ του Πυροσβεστικού Σώματος και της Δασικής Υπηρεσίας, υποστηρικτική ομάδα της Δασικής Υπηρεσίας θα βρίσκεται υποχρεωτικά στο πεδίο για σημαντικές πυρκαγιές.

Επιπλέον, όπως εξήγησε ο κ. Βάγιας, στο αρχηγείο του Πυροσβεστικού Σώματος θα υπάρχουν έως και τρεις ομάδες με επικεφαλής ανώτατους αξιωματικούς, οι οποίες θα είναι σε ετοιμότητα καθ’ όλο το 24ωρο και θα συμβάλλουν επικουρικά ή όπου χρειαστεί σε πυρκαγιές μεγάλης έκτασης.

Ο κ. Βάγιας αναφέρθηκε επίσης, στο Κινητό Επιχειρησιακό Κέντρο Όλυμπος, στο οποίο όπως είπε, σύμφωνα με το νέο δόγμα τους δίνουν μεγάλη βαρύτητα. «Ως τώρα είχαμε κάποιες αδυναμίες ως προς την στελέχωση και ως προς την διαχείριση εξαιτίας της ελλιπούς στελέχωσης, διαχείριση των πυρκαγιών. Στο δόγμα μας δίνουμε μεγάλη βαρύτητα στο Κινητό Επιχειρησιακό Κέντρο. Θα στελεχώνεται με το απαραίτητο προσωπικό του Πυροσβεστικού Σώματος. Με εκπροσώπους όλων των εμπλεκόμενων φορέων, ώστε να δημιουργείται ένα στοιχείο διοίκησης, ένα μικρό, δηλαδή, στρατηγείο στο πεδίο. Στο Όλυμπος θα διοχετεύονται όλες οι πληροφορίες από όλα τα σημεία του πεδίου. Και θα είναι ο σύνδεσμος και με το ΕΣΚΕΔΙΚ, για την πληροφόρηση και ανταλλαγή πληροφοριών και αιτημάτων. Και κυρίως και με όλους τους τρίτους, ενδεχομένως, που θέλουν να βοηθήσουν με κάθε τρόπο στην πυρκαγιά. Που μέχρι τώρα υπήρχε μια αδυναμία εδώ. Για το που θα επικοινωνήσουν και πως θα βοηθήσουν.

Αυτό θα λυθεί στις μεγάλες πυρκαγιές με το Κινητό Επιχειρησιακό Κέντρο. Θα απευθύνονται εκεί όποιος τρίτος θέλει να βοηθήσει για το έργο της διαχείρισης πυρκαγιάς», σημείωσε ο κ. Βάγιας.

Επιπλέον ο κ. Βάγιας αναφέρθηκε στην εφαρμογή Civil Engage μέσω της οποίας πλέον τα Περιφερειακά Κέντρα θα ενημερώνουν για τα συμβάντα δασικών πυρκαγιών τους δήμους, τις Περιφέρειες.

«Θα δίνεται μια τηλεματική δυνατότητα τηλεματικής παρακολούθησης των οχημάτων και θα υπάρχει και ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των υπηρεσιών. Τοπικού Κέντρου Επιχείρησης, το ΠΕΚΕ δηλαδή, και του δήμου», υπογράμμισε.

«Πρέπει να στραφούμε και να εφαρμόσουμε στην πράξη σε στρατηγικές και δράσεις που θα ελαχιστοποιήσουν τις ζημιές στην περιουσία των πολιτών στις κρίσιμες υποδομές και στο φυσικό περιβάλλον κατά τη διάρκεια καταστάσεων έκτακτης ανάγκης και κρίσεων. Σκοπός μας είναι η οργάνωση της στρατηγικής και των τακτικών μεθόδων που θα χρησιμοποιήσουμε για την πληρέστερη θωράκιση περιοχών της χώρας μας από τον κίνδυνο πρόκλησης και εξέλιξης των δασικών πυρκαγιών. Το επιχειρησιακό δόγμα περιλαμβάνει τακτικές, τεχνικές και διαδικασίες και εστιάζει στην σωστή επιχειρησιακή οργάνωση και εκμετάλλευση των εμπλεκόμενων δυνάμεων παρέχοντας ένα πλαίσιο αποσαφήνισης διακριτικών επιχειρησιακών στόχων προσαρμοσμένο στο σύγχρονο επιχειρησιακό περιβάλλον εξάπλωσης και αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών», σημείωσε ο κ. Βάγιας.

«Επιδίωξή μας είναι η ενδυνάμωση του μηχανισμού σε όλα τα επίπεδα. Να έχουμε λιγότερες ενάρξεις πυρκαγιών, γρήγορη οριοθέτηση στις εκδηλωθείσες πυρκαγιές και προσέγγιση ολιστική στις μεγάλες πυρκαγιές.

Όλοι μαζί με διαλειτουργικότητα όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς. Αυτή η καλή συνεργασία, η ενίσχυση αυτής της συνεργασίας που μέχρι τώρα τουλάχιστον από την αρχή του έτους δεν υπήρχε, τουλάχιστον από την εμπειρία μου ποτέ, αυτή η ενίσχυση και η καλή συνεργασία που υπάρχει με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, θέλουμε να συνεχιστεί και στο πεδίο», κατέληξε ο κ. Βάγιας.

Στη ανάγκη να συνεργάζονται όλοι κατά τη διάρκεια μιας κρίσης αναφέρθηκε από την πλευρά της η καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Χρυσή Λασπίδου. Η κ. Λασπίδου, τόνισε ότι «πρέπει να αλλάξει ο τρόπος που δουλεύουμε» κατά τη διάρκεια των κρίσεων ενώ υπογράμμισε ότι το νέο δόγμα είναι απολύτως απαραίτητο.