Δασικοί Χάρτες: οι τελικές λύσεις για δικαιώματα ιδιοκτητών και κυριότητα δημοσίου

Ειδήσεις Κτηματαγορά Οικιστικά Πολεοδομία Χωροταξία 3 Μαΐου 2021 Αργύρης

Απαντήσεις στα ερωτήματα τι σχεδιάζεται για τη διαδικασία των πρόδηλων σφαλμάτων, τους δασωμένους αγρούς και τις εκχερσωμένες εκτάσεις, το τεκμήριο κυριότητας του δημοσίου και πως θα αντιμετωπιστούν οι αντιρρήσεις των ιδιοκτητών δίνει το υπουργείο Περιβάλλοντος.

Το υπουργείο έχει λάβει πίστωση χρόνου διάρκειας 6 μηνών, ώστε να αντιμετωπίσει ριζικά τα θέματα που κρύβονταν επί δεκαετίες κάτω από το χαλί… Δύσκολο στοίχημα για την ομάδα εργασίας που έχει συσταθεί αποτελούν τα πρόδηλα σφάλματα και η κυριότητα Δημοσίου. Συγκεκριμένα, τα πρόδηλα σφάλματα, για τα οποία το βάρος θα μετατοπιστεί από τον πολίτη στη δημόσια διοίκηση και το ζήτημα του τεκμηρίου κυριότητας του Δημοσίου σε Δωδεκάνησα, Κρήτη, Ιόνια Νησιά, Μάνη, Κύθηρα – Αντικύθηρα, Λέσβο, Σάμο και Χίο.

Τι πρέπει να γνωρίζουν οι πολίτες για τους Δασικούς Χάρτες παρουσιάζεται με τη μορφή 15 ερωτήσεων – απαντήσεων σε δημοσίευμα του “Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής” και της δημοσιογράφου Μαρίνας Ξυπνητού, όπου σημειώνεται ότι:

Τη χρυσή τομή για τη δίκαιη και απρόσκοπτη ολοκλήρωση των δασικών χαρτών προκειμένου οι ρυθμίσεις που θα έρθουν το επόμενο διάστημα να είναι σύμφωνες με την περιβαλλοντική νομοθεσία και κατ’ επέκταση με το Συμβούλιο της Επικρατείας φαίνεται πως έχει βρει η κυβέρνηση.

Αλλωστε, όπως τονίζουν πηγές από το υπουργείο Περιβάλλοντος, σκοπός είναι να λυθούν τα όποια ζητήματα προκύπτουν, διασφαλίζοντας όμως παράλληλα στους πολίτες ότι δεν θα κινδυνεύσουν οι περιουσίες τους.

Ήδη, με απόφαση του υφυπ. Περιβάλλοντος, Γιώργου Αμυρά, δεν χαρακτηρίζονται ως «δασικές» δεκάδες χιλιάδες εκτάσεις που καλύπτονται από φρύγανα και ασπάλαθους, έπειτα από ομόφωνη απόφαση του Τεχνικού Συμβουλίου Δασών. Πρόκειται για την πρώτη από τη σειρά παρεμβάσεων που τρέχει το ΥΠΕΝ, όπως άλλωστε έχει επικοινωνήσει ο υπουργός Περιβάλλοντος, Κώστας Σκρέκας, ώστε να λυθούν τα σφάλματα που δημιουργήθηκαν από την ανάρτηση των αναμορφωμένων δασικών χαρτών. Επιπλέον, οι εκτάσεις που χρησιμοποιήθηκαν για βοσκή και καλύπτονται διαχρονικά μόνο από φρυγανική βλάστηση και ασπάλαθο δεν χαρακτηρίζονται πλέον δασικές αλλά χορτολιβαδικές.

Με τη συγκεκριμένη απόφαση, επιλύονται αστοχίες που αφορούν στον χαρακτηρισμό εκτάσεων, κυρίως, στην Κρήτη, στα Δωδεκάνησα, στις Κυκλάδες, στη Μάνη και το Βόρειο Αιγαίο, περιοχές στις οποίες οι πολίτες το προηγούμενο διάστημα βρίσκονταν σε… αναβρασμό.

Τι πρέπει να ξέρουν όμως οι ιδιοκτήτες; Τα 15 SOS

1 Τι σχεδιάζεται για τη διαδικασία των πρόδηλων σφαλμάτων;

Εχει διαπιστωθεί ότι αγροτικές εκτάσεις, δρόμοι ακόμα και παραλίες χαρακτηρίζονται ως δασικές. Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας σχεδιάζει ρύθμιση σύμφωνα με την οποία το Δημόσιο θα διορθώνει τα σφάλματα αυτά χωρίς να απαιτείται πλέον καμία ενέργεια από τον πολίτη, καθώς έχουν προκληθεί από λάθη της διοίκησης.

2 Τι ισχύει για τους δασωμένους αγρούς;

Για τους δασωμένους αγρούς (ΑΔ) έχει ήδη υπάρξει λύση με την απόφαση περί φρυγανικής βλάστησης και ασπαλάθων ύστερα από την ομόφωνη γνωμοδότηση του Τεχνικού Συμβουλίου Δασών, όπως αναφέρθηκε παραπάνω.

Στους δασωμένους αγρούς ακόμα και σήμερα εφαρμόζεται η διαδικασία του άρθρου 67 του Ν. 998/1979, όπως ισχύει, και η δασικού χαρακτήρα έκταση μπορεί να αποδοθεί σε οποιαδήποτε χρήση. Σκοπός του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας είναι να επιταχύνει την παραπάνω διαδικασία προτείνοντας νομοθετική ρύθμιση με την οποία θα έχουν μόνο αγροτική χρήση.

3 Τι ισχύει για τις εκχερσωμένες εκτάσεις;

Για τις εκχερσώσεις (ΔΑ) υπάρχουν συγκεκριμένες διαδικασίες που προβλέπονται στον Ν. 4685/2020 για τη στοιχειοθέτηση του δημόσιου συμφέροντος μέσω συγκέντρωσης ποσοτικών στοιχείων και της σύνταξης οικονομοτεχνικών μελετών.

Προσπάθεια επιτάχυνσης γίνεται και για το θέμα των αυθαίρετα εκχερσωμένων δασικών εκτάσεων, που χρησιμοποιούνται για αγροτική χρήση, χωρίς να έχουν εκδοθεί νόμιμες διοικητικές πράξεις. Για αυτές ακριβώς τις εκτάσεις εκδόθηκε η απόφαση 710/2020 του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Ο δασικός χάρτης θα συμβάλει στην επίλυση του θέματος των εκχερσωμένων εκτάσεων, βοηθώντας στην καταμέτρησή τους, στον προσδιορισμό των παραγόμενων αγαθών από αυτές, έτσι ώστε το Δημόσιο βασιζόμενο σε επιστημονικά ποσοτικά δεδομένα να προσδιορίσει τις απαιτούμενες ενέργειες για την επίλυση του θέματος, ώστε να υπάρχει μόνο αγροτική χρήση.

Σε κάθε περίπτωση η προωθούμενη ρύθμιση θα επιλύει οριστικά όλα τα ζητήματα που έχουν ανακύψει προστατεύοντας το Δημόσιο από τους καταπατητές, αλλά και τους νόμιμους ιδιοκτήτες αυτών των εκτάσεων.

4 Τι θα προβλέπεται για την κυριότητα του Δημοσίου;

Έχει διαπιστωθεί ότι εκτάσεις που χαρακτηρίζονται εν μέρει δασικές να εμφανίζονται αυτομάτως στο Κτηματολόγιο ως διεκδικούμενες από το Δημόσιο. Η προωθούμενη ρύθμιση θα προβλέπει την αντίστροφη διαδικασία. Πλέον, δεν θα ταλαιπωρείται ο πολίτης και το Δημόσιο θα είναι υποχρεωμένο να αποδεικνύει την ιδιοκτησία του επί αμφισβητούμενων εκτάσεων.

5 Ποια προβλήματα επιλύει η τελευταία απόφαση του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας;

Ακούγοντας τις δικαιολογημένες αντιδράσεις Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, φορέων και ιδιωτών η ηγεσία αποφάσισε να αποδεσμεύσει τους πολίτες από το βάρος της διόρθωσης των δασικών χαρτών. Δόθηκε προθεσμία 6 μηνών στην περίοδο υποβολής αντιρρήσεων, έτσι ώστε η διοίκηση αυτοδίκαια να διορθώσει τα πρόδηλα σφάλματα και να συμπεριλάβει διοικητικές πράξεις στους χάρτες. Επιπλέον αποφάσισε να μειωθεί κατά 50% το κόστος των αντιρρήσεων.

6 Για ποιο λόγο δόθηκε εξάμηνη παράταση για την υποβολή αντιρρήσεων;

Η παράταση δόθηκε καθώς έχει ήδη συσταθεί άτυπη νομοπαρασκευαστική επιτροπή στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, η οποία σε συνεργασία με τους κατά τόπους φορείς προετοιμάζει τις απαιτούμενες νομοθετικές ρυθμίσεις που θα οριστικοποιηθούν μετά την αναμενόμενη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας.

7 Τι ισχύει για μεταβιβάσεις – αγοραπωλησίες σε χαρακτηρισμένες εκτάσεις ως δασικές;

Ο δασικός χάρτης δεν αλλάζει τη διαδικασία μεταβιβάσεων. Ισχύει η προγενέστερη απόδειξη της ιδιοκτησίας. Όπως και πριν έπρεπε να αποδειχθεί η ιδιοκτησία έτσι γίνεται και τώρα μέσω της ένταξης διοικητικών πράξεων. Οι δασικοί χάρτες ρυθμίζουν μαζικά το θέμα, έτσι ώστε να αυτοματοποιηθούν και να απλοποιηθούν χρονοβόρες διαδικασίες.

Κατά τη μεταβατική περίοδο της ανάρτησης των δασικών χαρτών είναι δυνατές οι μεταβιβάσεις των ιδιοκτησιών, αν αυτές δεν επιβαρύνονται με δασικό χαρακτήρα. Εφόσον η έκταση χαρακτηρίζεται λανθασμένα ως δασική, για να γίνει η μεταβίβαση πρέπει πρώτα να περατωθεί η διαδικασία των αντιρρήσεων.

8 Αληθεύει ότι κάποιοι θα χάσουν τις ιδιοκτησίες τους;

Όχι. Το ιδιοκτησιακό καθεστώς δεν αφορά άμεσα τους δασικούς χάρτες, αλλά είναι παρεμπίπτον ζήτημα. Η άτυπη νομοπαρασκευαστική επιτροπή του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας επεξεργάζεται ήδη συγκεκριμένες νομοθετικές ρυθμίσεις, έτσι ώστε να μην πληγεί κανένα νόμιμο ιδιοκτησιακό δικαίωμα. Με αυτόν τον τρόπο θα επιλυθούν ιδιοκτησιακά ζητήματα που αφορούν, κυρίως, στα Δωδεκάνησα, στο Ιόνιο, στη Μάνη και άλλες περιοχές και τα οποία ανάγονται ακόμα στον 19ο αιώνα.

9 Τι συμβαίνει στις περιπτώσεις που νόμιμες πράξεις της διοίκησης δεν έχουν ληφθεί υπόψη στην κατάρτιση των δασικών χαρτών;

Η ενσωμάτωση στους δασικούς χάρτες των εκτάσεων για τις οποίες έχουν εκδοθεί νόμιμες διοικητικές πράξεις -σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 48 του Ν. 4685/2020- είναι υποχρέωση των αποκεντρωμένων Διευθύνσεων Δασών.

Σε περίπτωση παράλειψης αυτής της συμπερίληψης, υποχρεωτικά ακόμα και τώρα, οι διοικητικές πράξεις είτε αυτεπάγγελτα είτε κατόπιν αίτησης (πρόδηλο σφάλμα, αντίρρησης ατελώς) των πολιτών μπορούν και πρέπει να εντάσσονται στους δασικούς χάρτες.

10 Μπορεί να εκδοθεί οικοδομική άδεια σε έκταση που είναι εν μέρει δασική και εν μέρει άλλης μορφής (ΑΑ);

Εφόσον το τμήμα του γεωτεμαχίου, με χαρακτηρισμό ΑΑ, πληροί τους όρους αρτιότητας, τότε εκδίδεται άδεια δόμησης. Το ίδιο ισχύει και για οποιαδήποτε επένδυση.

11 Τι συμβαίνει με τις επιδοτούμενες από τον ΟΠΕΚΕΠΕ εκτάσεις;

Με την ανάρτηση των δασικών χαρτών δεν αλλάζει το καθεστώς των αγροτικών επιδοτήσεων από τον ΟΠΕΚΕΠΕ. Εκεί όπου δίνονταν δίκαια επιδοτήσεις θα συνεχίσουν να δίνονται και μετά την κύρωση των δασικών χαρτών.

12 Για ποιον λόγο δεν δίνεται δικαίωμα επανυποβολής αντιρρήσεων σε περιπτώσεις όπου είχε υποβληθεί αντίρρηση η οποία απορρίφθηκε κατά την εξέταση από τις Επιτροπές Εξέτασης Αντιρρήσεων (ΕΠΕΑ);

Με πρόσφατες αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας έχει κριθεί ότι κατά την προηγούμενη περίοδο οι χρόνοι αναρτήσεων αλλά και ο τρόπος δημοσιοποίησης της διαδικασίας των αναρτήσεων και κύρωσης των δασικών χαρτών ήταν επαρκείς, έτσι ώστε οι ιδιώτες να προβούν σε όλες τις νόμιμες ενέργειες. Κατά μέσο όρο το χρονικό διάστημα υποβολής αντιρρήσεων κυμάνθηκε περίπου στους 8 μήνες.

Επιπλέον, σε εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 48 του Ν. 4685/2020, υπήρχε κατόπιν συνεχών παρατάσεων ικανό χρονικό διάστημα για την υποβολή ατελούς αίτησης αναμόρφωσης του δασικού χάρτη.

Κατά συνέπεια των παραπάνω δεν ήταν δυνατόν να δοθεί η δυνατότητα υποβολής αντίρρησης στο σύνολο των κυρωμένων χαρτών, δηλαδή ακόμα και στις περιοχές που ποτέ μέχρι σήμερα δεν υπήρξε κανένα ενδιαφέρον.

13 Ποια εναλλακτική δυνατότητα έχουν οι ιδιοκτήτες αν δεν είχαν υποβάλει ή αν είχε απορριφθεί η αντίρρησή τους;

Ο δασικός χάρτης είναι μια διαρκώς εξελισσόμενη και δυναμική διαδικασία, ακόμα και σήμερα σε αυτές τις περιοχές υφίσταται η δυνατότητα κατάθεσης αίτησης πρόδηλου σφάλματος ή επίκλησης νόμιμης διοικητικής πράξης. Τέλος, ο πολίτης μπορεί να ασκήσει τα δικαιώματά του ενώπιον των διοικητικών δικαστηρίων, ως ύστατη λύση.

14 Πώς επιταχύνεται η διαδικασία εξέτασης αντιρρήσεων;

Με τον νόμο 4685/20 μεταβλήθηκε η σύνθεση των ΕΠΕΑ, που πλέον είναι αμειβόμενες με βάση τον μηνιαίο αριθμό υποθέσεων που εξετάζουν (100 ανά μήνα), με στόχο τα πορίσματά τους να χαρακτηρίζονται από μεγαλύτερη κατά το δυνατόν έξωθεν αντικειμενικότητα.

Οι επιτροπές αποτελούνται από δικηγόρο (ως πρόεδρο), μηχανικό από τον ιδιωτικό τομέα και δασολόγο από τον δημόσιο τομέα. Είναι γνωστό ότι το πλήθος των αντιρρήσεων που εκκρεμούν είναι μεγάλο.

Γι’ αυτόν τον λόγο έχει προβλεφθεί η σύσταση κατ’ ελάχιστο 300 επιτροπών, για τη λειτουργία των οποίων έχει εξασφαλιστεί η αναγκαία χρηματοδοτική πηγή από το Πράσινο Ταμείο.

Επιπλέον, έχει προβλεφθεί να γίνονται προπαρασκευαστικές – υποστηρικτικές διεργασίες από τις Διευθύνσεις Δασών, έτσι ώστε η ροή των αντιρρήσεων να είναι πλήρως ομαδοποιημένη και τελικά να επιτευχθεί ο επιθυμητός ρυθμός εξέτασης των αντιρρήσεων. Σε κάθε περίπτωση η διαδικασία θα παρακολουθείται στενά και αν κριθεί απαραίτητο με βάση τα χρονοδιαγράμματα, θα συσταθούν και επιπλέον επιτροπές. Η Γενική Διεύθυνση Δασών & Δασικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΝ βρίσκεται σε στενή συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και υπηρεσίες, έτσι ώστε να ξεκινήσουν άμεσα οι εργασίες των επιτροπών και να μη χαθεί και άλλος χρόνος.

15 Ποιο είναι το κόστος υποβολής αντίρρησης;

Για τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης η διαδικασία υλοποιείται ατελώς. Για τους πολίτες το κόστος είναι κλιμακούμενο με βάση το μέγεθος της έκτασης για την οποία υποβάλλεται.

Η πολιτική ηγεσία αποφάσισε να μειωθεί το κόστος που είχε οριστεί από την προηγούμενη κυβέρνηση κατά 50%. Σε ό,τι αφορά την απαλοιφή του παράβολου για άσκηση αντιρρήσεων, αυτό δεν μπορεί να υλοποιηθεί, γιατί το τέλος λειτουργεί ανταποδοτικά, δηλαδή είναι ένας τρόπος χρηματοδότησης της διαδικασίας επειδή ακριβώς είναι περιορισμένοι οι πόροι που υπάρχουν. Αποτελεί δηλαδή ένα μέσο αυτοχρηματοδότησης του συστήματος.

Πρέπει να σημειωθεί ότι δεν είναι απαραίτητη σε όλες τις περιπτώσεις η άσκηση του δικαιώματος της αντίρρησης. Ακριβώς επειδή ο αποδιδόμενος χαρακτήρας της έκτασης δεν αλλάζει απαραίτητα τη χρήση της.

ΠΑΡΑΒΟΛΑ