Ε.Ε: αυτή είναι η απόφαση για το «κύμα ανακαινίσεων»

Ο υπερδιπλασιασμός των ανακαινίσεων με στόχο  μέσα στην επόμενη δεκαετία να ανακαινιστούν 35 εκατομμύρια κτίρια και να δημιουργηθούν έως και 160 χιλιάδες πράσινες θέσεις εργασίας στο κατασκευαστικό τομέα, μειώνοντας  την ενεργειακή φτώχεια και τις εκπομπές άνθρακα, είναι ο κεντρικός άξονας προτεραιότητας της στρατηγικής «Κύμα Ανακαινίσεων» που ανακοινώθηκε από την Κομισιόν.

Προ των πυλών μία ευρείας κλίμακας μετασχηματισμού των πόλεων και του δομημένου περιβάλλοντος βρίσκεται η Ευρώπη. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε σήμερα τη στρατηγική της «Κύμα Ανακαινίσεων» που έχει ως στόχο τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων. Η Επιτροπή έχει ως στόχο να υπερδιπλασιάσει τα ποσοστά ανακαινίσεων την επόμενη δεκαετία και να διασφαλίσει ότι οι ανακαινίσεις θα οδηγήσουν σε υψηλότερη ενεργειακή απόδοση και αποδοτικότερη χρήση των πόρων.  Κύρια στόχευση σύμφωνα με την Ε.Ε  είναι να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής των ενοίκων και όσων χρησιμοποιούν τα κτίρια, να μειωθούν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου στην Ευρώπη, να τονωθεί η ψηφιοποίηση και να ενισχυθεί η επαναχρησιμοποίηση και η ανακύκλωση των υλικών.  Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της Ε.Ε έως το 2030, θα μπορούσαν να ανακαινιστούν 35 εκατομμύρια κτίρια και να δημιουργηθούν έως και 160 000 επιπλέον πράσινες θέσεις εργασίας στον κατασκευαστικό τομέα.

Έξι δράσεις σε τρεις τομείς

‘Εξι δράσεις περιλαμβάνει η στρατηγική της Ε.Ε «Κύμα ανακαινίσεων», δίνοντας προτεραιότητα σε δράσεις σε τρεις τομείς: την απανθρακοποίηση της θέρμανσης και της ψύξης· την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας και των κτιρίων με τις χειρότερες επιδόσεις· και την ανακαίνιση δημόσιων κτιρίων, όπως σχολεία, νοσοκομεία και διοικητικά κτίρια. Η Επιτροπή προτείνει να αρθούν οι υφιστάμενοι φραγμοί σε ολόκληρη την αλυσίδα ανακαίνισης –από τη σύλληψη ενός έργου έως τη χρηματοδότηση και την ολοκλήρωσή του– με μια σειρά δράσεων πολιτικής, χρηματοδοτικών εργαλείων και μέσων τεχνικής βοήθειας, τα οποία συνίστανται στα εξής:

• Αυστηρότερους κανονισμούς, πρότυπα και πληροφορίες σχετικά με την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων για τον καθορισμό καλύτερων κινήτρων για ανακαινίσεις στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, συμπεριλαμβανομένης της σταδιακής καθιέρωσης υποχρεωτικών ελάχιστων προτύπων ενεργειακής απόδοσης για τα υφιστάμενα κτίρια, επικαιροποιημένων κανόνων για τα πιστοποιητικά ενεργειακής απόδοσης και ενδεχόμενης επέκτασης των απαιτήσεων ανακαίνισης κτιρίων του δημοσίου τομέα·
• Εξασφάλιση προσιτής και στοχευμένης χρηματοδότησης, μεταξύ άλλων μέσω των εμβληματικών πρωτοβουλιών «Renovate» και «Power Up» υπό τον μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας στο πλαίσιο του NextGenerationEU, απλουστευμένων κανόνων για τον συνδυασμό διαφορετικών χρηματοδοτικών ροών και πολλαπλών κινήτρων για ιδιωτική χρηματοδότηση·
• Αύξηση της ικανότητας σχεδιασμού και υλοποίησης έργων ανακαίνισης, από την τεχνική βοήθεια προς τις εθνικές και τις τοπικές αρχές έως την κατάρτιση και την ανάπτυξη δεξιοτήτων για τους εργαζομένους σε νέες πράσινες θέσεις εργασίας·
• Επέκταση της αγοράς βιώσιμων δομικών προϊόντων και υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένης της ενσωμάτωσης νέων υλικών, καθώς και φυσικών λύσεων και αναθεωρημένης νομοθεσίας για την εμπορία δομικών προϊόντων και στόχων επαναχρησιμοποίησης και ανάκτησης υλικών·
• Δημιουργία ενός Νέου Ευρωπαϊκού Μπάουχαους, ενός διεπιστημονικού εγχειρήματος που συντονίζεται από μια συμβουλευτική επιτροπή εξωτερικών εμπειρογνωμόνων, στην οποία θα συμμετέχουν επιστήμονες, αρχιτέκτονες, σχεδιαστές, καλλιτέχνες, πολεοδόμοι, και από την κοινωνία των πολιτών. Από τώρα έως το καλοκαίρι του 2021, η Επιτροπή θα διευθύνει μια ευρεία συμμετοχική διαδικασία συνδιαμόρφωσης και στη συνέχεια, το 2022, θα συστήσει ένα δίκτυο πέντε ιδρυτικών Μπάουχαους σε διάφορες χώρες της ΕΕ.
• Ανάπτυξη προσεγγίσεων σε επίπεδο γειτονιάς, ώστε οι τοπικές κοινότητες να ενσωματώσουν ανανεώσιμες και ψηφιακές λύσεις και να δημιουργήσουν περιοχές μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας, στις οποίες οι καταναλωτές καθίστανται παραγωγοί-καταναλωτές που πωλούν ενέργεια στο δίκτυο. Η στρατηγική περιλαμβάνει επίσης μια πρωτοβουλία προσιτής στέγασης για 100 περιοχές

Η κατάσταση του κτιριακού αποθέματος

Όπως αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση, στα κτίρια αναλογεί περίπου το 40 % της ενεργειακής κατανάλωσης της ΕΕ και το 36 % των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Ωστόσο, καθώς μόλις το 1 % των κτιρίων υποβάλλονται σε ενεργειακά αποδοτική ανακαίνιση κάθε έτος, η ανάληψη αποτελεσματικής δράσης είναι ζωτικής σημασίας για να καταστεί η Ευρώπη κλιματικά ουδέτερη έως το 2050. Με δεδομένο ότι σχεδόν 34 εκατομμύρια Ευρωπαίοι αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στα έξοδα θέρμανσης των σπιτιών τους, οι δημόσιες πολιτικές για την υποστήριξη της ενεργειακά αποδοτικής ανακαίνισης αποτελούν ταυτόχρονα τρόπο αντιμετώπισης της ενεργειακής φτώχειας, στηρίζουν την υγεία και την ευεξία των πολιτών ενώ συμβάλλουν και στη μείωση των λογαριασμών ενέργειας.

Οι δηλώσεις των ευρωπαίων αξιωματούχων για το «κύμα ανακαινίσεων»

Ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, κ. Φρανς Τίμερμανς δήλωσε: «Θέλουμε οι πάντες στην Ευρώπη να μπορούν να ηλεκτροδοτήσουν την κατοικία τους, να τη θερμάνουν ή να την κρατούν δροσερή χωρίς υπερβολικές δαπάνες και με σεβασμό στον πλανήτη. Το «Κύμα ανακαινίσεων» θα βελτιώσει τους χώρους όπου εργαζόμαστε, ζούμε και σπουδάζουμε, μειώνοντας παράλληλα τον αντίκτυπό μας στο περιβάλλον και δημιουργώντας θέσεις εργασίας για χιλιάδες Ευρωπαίους. Για την καλύτερη ανασυγκρότηση, χρειαζόμαστε καλύτερα κτίρια.»

Η επίτροπος Ενέργειας, κ. Κάντρι Σίμσον, δήλωσε σχετικά: «Η πράσινη ανάκαμψη ξεκινά από το σπίτι. Με το «Κύμα ανακαινίσεων» θα άρουμε τους πολυάριθμους φραγμούς που σήμερα καθιστούν τις ανακαινίσεις πολύπλοκες, δαπανηρές και χρονοβόρες, παρεμποδίζοντας την απολύτως αναγκαία δράση. Θα προτείνουμε καλύτερους τρόπους για τη μέτρηση των οφελών από τις ανακαινίσεις, ελάχιστα πρότυπα ενεργειακής απόδοσης, περισσότερη χρηματοδότηση από την ΕΕ και τεχνική συνδρομή για την ενθάρρυνση των πράσινων ενυπόθηκων δανείων και τη στήριξη περισσότερων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στον τομέα της θέρμανσης και της ψύξης. Αυτό θα αλλάξει τα δεδομένα για τους ιδιοκτήτες κατοικιών, τους ενοίκους και τις δημόσιες αρχές.»