EE:12 ερωτήσεις-απαντήσεις για την ενεργειακή ανακαίνιση κτιρίων

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε την αναθεώρηση της Οδηγίας για την Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων, που  αποτελεί μέρος των προτάσεων «Fit for 55» της Επιτροπής για την υλοποίηση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και του Ευρωπαϊκού Νόμου για το Κλίμα.

Η  Επιτροπή προτείνει ότι από το 2030, όλα τα νέα κτίρια πρέπει να έχουν μηδενικές εκπομπές. Για να αξιοποιηθεί η δυνατότητα ταχύτερης δράσης στον δημόσιο τομέα, όλα τα νέα δημόσια κτίρια πρέπει να έχουν μηδενικές εκπομπές ήδη από το 2027. Αυτό σημαίνει ότι τα κτίρια πρέπει να καταναλώνουν λίγη ενέργεια, να τροφοδοτούνται από ανανεώσιμες πηγές όσο το δυνατόν περισσότερο, να μην εκπέμπουν από ορυκτά καύσιμα και να αναφέρουν το δυναμικό υπερθέρμανσης του πλανήτη με βάση τις εκπομπές ολόκληρου του κύκλου ζωής τους στο Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης τους.

Όσον αφορά τις ανακαινίσεις, προτείνονται νέα πρότυπα ελάχιστης ενεργειακής απόδοσης σε επίπεδο ΕΕ, τα οποία απαιτούν την αναβάθμιση του 15% του κτιριακού αποθέματος κάθε κράτους μέλους με τη χειρότερη απόδοση από τον βαθμό G του Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης σε τουλάχιστον τον Βαθμό F έως το 2027 για μη οικιστικά κτίρια και 2030 για κτίρια κατοικιών.

Με τις νέες προτάσεις, τα Πιστοποιητικά Ενεργειακής Απόδοσης θα περιέχουν βελτιωμένες πληροφορίες. Η υποχρέωση κατοχής πιστοποιητικού ενεργειακής απόδοσης επεκτείνεται σε κτίρια που υπόκεινται σε ριζική ανακαίνιση, κτίρια για τα οποία ανανεώνεται η σύμβαση μίσθωσης και σε όλα τα δημόσια κτίρια. Τα κτίρια ή οι κτιριακές μονάδες που προσφέρονται προς πώληση ή ενοικίαση πρέπει επίσης να διαθέτουν πιστοποιητικό και η κλάση ενεργειακής απόδοσης θα πρέπει να αναφέρεται σε όλες τις διαφημίσεις. Έως το 2025, όλα τα πιστοποιητικά πρέπει να βασίζονται σε μια εναρμονισμένη κλίμακα από το Α έως το Ζ.

Τα Εθνικά Σχέδια Ανακαίνισης Κτιρίων θα ενσωματωθούν πλήρως στα Εθνικά Σχέδια για την Ενέργεια και το Κλίμα. Αυτά τα σχέδια θα πρέπει να περιλαμβάνουν οδικούς χάρτες για τη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων στη θέρμανση και την ψύξη, το αργότερο έως το 2040, μαζί με μια πορεία για τη μετατροπή του εθνικού κτιριακού αποθέματος σε κτίρια μηδενικών εκπομπών έως το 2050.

12-ερωτήσεις-απαντήσεις

Η ΕΕ παρουσιάζει την νέα Οδηγία για την ενεργειακή ανακαίνιση των κτιρίων σε 12-ερωτήσεις-απαντήσεις ως εξής:

1. Ποια είναι τα βασικά στοιχεία της αναθεώρησης και πώς υλοποιεί τη στρατηγική Renovation Wave;

Τα κτίρια είναι μια από τις μεγαλύτερες πηγές κατανάλωσης ενέργειας στην Ευρώπη. Η ενίσχυση της ενεργειακής τους απόδοσης θα μειώσει τις εκπομπές, θα αντιμετωπίσει την ενεργειακή φτώχεια, θα μειώσει την ευπάθεια των ανθρώπων στις τιμές της ενέργειας και θα υποστηρίξει την οικονομική ανάκαμψη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Η Στρατηγική Κύματος Ανακαίνισης ( MEMO ) που παρουσιάστηκε τον Οκτώβριο του 2020 καθόρισε μέτρα με στόχο τουλάχιστον τον διπλασιασμό του ετήσιου ποσοστού ενεργειακής ανακαίνισης έως το 2030.

Η αναθεώρηση της Οδηγίας για την Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων (EPBD) αποτελεί ουσιαστικό στοιχείο αυτής της Στρατηγικής. Αναβαθμίζει το υφιστάμενο ρυθμιστικό πλαίσιο ώστε να αντικατοπτρίζει υψηλότερες φιλοδοξίες και πιο πιεστικές ανάγκες σε κλιματική και κοινωνική δράση, παρέχοντας παράλληλα στα κράτη μέλη την απαιτούμενη ευελιξία για να ληφθούν υπόψη οι διαφορές στο κτιριακό απόθεμα σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Η αναθεωρημένη οδηγία καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο η Ευρώπη μπορεί να επιτύχει ένα κτιριακό απόθεμα μηδενικών εκπομπών και πλήρως απανθρακοποιημένο έως το 2050. Τα προτεινόμενα μέτρα θα αυξήσουν το ποσοστό ανακαίνισης, ιδιαίτερα για τα κτίρια με τη χειρότερη απόδοση σε κάθε κράτος μέλος. Θα εκσυγχρονίσει το κτιριακό απόθεμα, καθιστώντας το πιο ανθεκτικό και προσβάσιμο. Υποστηρίζει καλύτερη ποιότητα αέρα, την ψηφιοποίηση ενεργειακών συστημάτων για κτίρια και την ανάπτυξη υποδομών για βιώσιμη κινητικότητα. Κυρίως, η αναθεωρημένη οδηγία διευκολύνει πιο στοχευμένη χρηματοδότηση επενδύσεων στον κτιριακό τομέα, συμπληρώνοντας άλλα μέσα της ΕΕ για τη στήριξη των ευάλωτων καταναλωτών και την καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας.

Σύμφωνα με το Κύμα Ανακαίνισης, αυτή η πρόταση εισάγει ελάχιστα πρότυπα ενεργειακής απόδοσης σε επίπεδο ΕΕ για κτίρια με τη χειρότερη απόδοση και αφήνει στα κράτη μέλη το περιθώριο να ορίσουν επιπλέον τα δικά τους πρότυπα. Η πρόταση περιλαμβάνει έναν ορισμό των προτύπων κτιρίων μηδενικών εκπομπών, ριζικών ανακαινίσεων και προτύπων χαρτοφυλακίου στεγαστικών δανείων. Εισάγει τα «διαβατήρια ανακαίνισης» και διευκολύνει τη χρήση νέων μετρήσεων απόδοσης, συμπεριλαμβανομένης της τελικής ενέργειας που καταναλώνεται και των εκπομπών άνθρακα του κύκλου ζωής. Αντιμετωπίζει επίσης άλλα μη οικονομικά εμπόδια στις ενεργειακές ανακαινίσεις και παρέχει αξιόπιστα εργαλεία πληροφόρησης κτιρίων στους πολίτες και δεδομένα στο κοινό.

2. Πώς υποστηρίζει η αναθεώρηση άλλες νομοθετικές προτάσεις στο πακέτο Fit for 55;

Η ανάλυση στο σχέδιο στόχου της ΕΕ για το κλίμα έδειξε ότι η απότομη μείωση των εκπομπών από νέα και υπάρχοντα κτίρια είναι καθοριστικής σημασίας για την επίτευξη των στόχων της ΕΕ για την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές για το 2030 και το 2050. Για την επίτευξη αυτής της μείωσης απαιτείται ρύθμιση ώστε τα κτίρια να χρησιμοποιούν τη μικρότερη ποσότητα ενέργειας, αντανακλώντας το κόστος του άνθρακα στο ενεργειακό μείγμα και παρέχοντας οικονομική υποστήριξη για επενδύσεις στην ανακαίνιση. Αυτό αποσκοπεί να κάνει αυτή η αναθεώρηση, μαζί με το νέο σύστημα εμπορίας εκπομπών (ETS) για κτίρια και οδικές μεταφορές και το Ταμείο Κοινωνικού Κλίματος που προτείνεται στη  δέσμη «Fit for 55» που παρουσιάστηκε τον Ιούλιο του 2021.

Οι τρεις προτάσεις είναι προσεκτικά βαθμονομημένες ώστε να συνεργάζονται και να επιτυγχάνουν τις απαιτούμενες μειώσεις εκπομπών αποτελεσματικά, αντιμετωπίζοντας από κοινού τα εμπόδια της αγοράς και τα μη εμπορικά εμπόδια που βλάπτουν τις ανακαινίσεις. Το νέο ΣΕΔΕ δημιουργεί οικονομικά κίνητρα για την οικοδόμηση απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές και παράγει έσοδα για δημόσια στήριξη, που απευθύνεται ιδίως σε ευάλωτα νοικοκυριά. Το αναθεωρημένο EPBD αντιμετωπίζει μη οικονομικούς φραγμούς και διασφαλίζει τη μακροπρόθεσμη ζήτηση. Αυτό θα ωθήσει τη βιομηχανία να καινοτομεί και να μειώσει το κόστος ανακαίνισης, υποστηρίζοντας παράλληλα την κινητοποίηση στοχευμένης χρηματοδότησης.

Το EPBD θα υποστηρίξει επίσης τις προσπάθειες των κρατών μελών για την επίτευξη των ενισχυμένων εθνικών στόχων βάσει του αναθεωρημένου κανονισμού καταμερισμού προσπαθειών (ESR) και θα συμβάλει στην επίτευξη των συνολικών στόχων ενεργειακής απόδοσης που ορίζονται στην αναθεωρημένη οδηγία για την ενεργειακή απόδοση (EED). Η πρόταση EPBD θα ενισχύσει επίσης την ενσωμάτωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στα κτίρια, υποστηρίζοντας την επίτευξη του ενδεικτικού στόχου του 2030 για το μερίδιο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στα κτίρια που περιγράφεται στην αναθεώρηση της Οδηγίας για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (RED). Οι διατάξεις σχετικά με την ηλεκτροκίνηση θα συμπληρώσουν τον κανονισμό για την υποδομή εναλλακτικών καυσίμων (AFIR).

3. Πώς θα υποστηρίξει η πρόταση τη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων που χρησιμοποιούνται για θέρμανση κτιρίων;

Για να εξασφαλιστεί η απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές του κτιριακού τομέα, το Σχέδιο Στόχος της ΕΕ για το Κλίμα υπογραμμίζει την ανάγκη σταδιακής κατάργησης των ορυκτών καυσίμων στη θέρμανση έως το 2040, όταν οι άμεσες εκπομπές του κτιριακού τομέα θα πρέπει να μειωθούν κατά περίπου 80%-89%. Για να ενθαρρύνει την ταχεία ανάπτυξη συστημάτων θέρμανσης με μηδενικές άμεσες εκπομπές, η πρόταση EPBD περιλαμβάνει την απαίτηση τα κτίρια μηδενικών εκπομπών να μην παράγουν εκπομπές άνθρακα επιτόπου.

Καθώς η διάρκεια ζωής των συστημάτων θέρμανσης είναι περίπου 20 χρόνια, η EPBD προβλέπει ότι οι λέβητες με ορυκτά καύσιμα δεν θα είναι επιλέξιμοι για δημόσια στήριξη από το 2027. Ενώ η πρόταση EPBD δεν επιβάλλει ημερομηνία σταδιακής κατάργησης σε επίπεδο ΕΕ για λέβητες ορυκτών καυσίμων. εισάγει μια σαφή νομική βάση για τις εθνικές απαγορεύσεις, επιτρέποντας στα κράτη μέλη να ορίζουν απαιτήσεις για τους παραγωγούς θερμότητας με βάση τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου ή τον τύπο του χρησιμοποιούμενου καυσίμου. Αρκετά κράτη μέλη θεωρούν τέτοια μέτρα απαραίτητα για την επίτευξη ενός κτιριακού αποθέματος χωρίς άνθρακα και για τη βελτίωση της ποιότητας και της υγείας του αέρα.

4. Τι είναι τα Πρότυπα Ελάχιστης Ενεργειακής Απόδοσης και σε ποια κτίρια θα ισχύουν;

Τα πρότυπα ελάχιστης ενεργειακής απόδοσης της ΕΕ (MEPS) είναι ένα σύστημα που απαιτεί την ανακαίνιση των κτιρίων με τις χειρότερες επιδόσεις. αυτά στις κατηγορίες Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (EPC) G ή F. Η βαθμολογία G αντιστοιχεί στο 15% των κτιρίων με τη χειρότερη απόδοση σε κάθε χώρα, με τα υπόλοιπα κτίρια στη χώρα να κατανέμονται αναλογικά μεταξύ των άλλων κατηγοριών μεταξύ G και A που αντιστοιχεί στο μηδέν κτίρια εκπομπής ρύπων. Ειδικότερα, τα δημόσια και μη οικιστικά κτίρια θα πρέπει να ανακαινιστούν και να βελτιωθούν τουλάχιστον στο επίπεδο ενεργειακής απόδοσης F το αργότερο έως το 2027 και τουλάχιστον στο επίπεδο Ε έως το 2030 το αργότερο. Τα κτίρια κατοικιών θα πρέπει να ανακαινιστούν από G σε τουλάχιστον F έως το 2030 και τουλάχιστον σε E έως το 2033. Τα κράτη μέλη πρέπει στη συνέχεια να καθορίσουν συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα για την επίτευξη υψηλότερων κατηγοριών ενεργειακής απόδοσης μέσω νέων Εθνικών Σχεδίων Ανακαίνισης Κτιρίων,

5. Τι είναι τα Πιστοποιητικά Ενεργειακής Απόδοσης και πώς θα χρησιμοποιηθούν; 

Η πρόταση EPBD περιλαμβάνει μέτρα για να γίνουν τα Πιστοποιητικά Ενεργειακής Απόδοσης (EPC) πολύ πιο σαφή, πιο αξιόπιστα και ορατά, με ευκολονόητες πληροφορίες για την ενεργειακή απόδοση και άλλα βασικά χαρακτηριστικά, προς όφελος των ιδιοκτητών κτιρίων, των χρηματοοικονομικών επενδυτών και των δημόσιων αρχών. Η ποιότητα και η αξιοπιστία των EPC βελτιώνεται σταθερά από τότε που πρωτοεμφανίστηκαν το 2002. Ωστόσο, υπάρχουν αναγνωρισμένα ζητήματα όσον αφορά την ποιότητα των διαδικασιών και, ιδιαίτερα, την αντιληπτή έλλειψη συνέπειας.

Τα προτεινόμενα μέτρα στο EPBD παρέχουν έναν σαφέστερο ορισμό του τι θεωρείται καλής ποιότητας EPC, του σκοπού του και του πώς πρέπει να εκδοθεί. Βελτιώνονται οι μηχανισμοί ελέγχου και η προβολή στη διαφήμιση ακινήτων. Το EPBD περιλαμβάνει ένα πρότυπο για EPC με ελάχιστο αριθμό κοινών δεικτών για την ενέργεια και τις εκπομπές GHG, συμπληρωμένους με έναν αριθμό εθελοντικών δεικτών, όπως τα σημεία φόρτισης, την ποιότητα του αέρα σε εσωτερικούς χώρους και το δυναμικό υπερθέρμανσης του πλανήτη με βάση τις εκπομπές άνθρακα κατά τον κύκλο ζωής του κτιρίου .

Η βαθμολογία Α πρέπει να αντιστοιχεί σε κτίρια μηδενικών εκπομπών, ενώ η βαθμολογία G αντιστοιχεί στα κτίρια με τη χειρότερη απόδοση κατά 15% σε κάθε χώρα, με τα υπόλοιπα κτίρια στη χώρα να κατανέμονται αναλογικά μεταξύ των ενδιάμεσων κατηγοριών. Αυτό θα επιτρέψει ένα σαφέστερο και απλούστερο σύστημα ταξινόμησης των κτιρίων, ενώ θα είναι ευέλικτο και προσαρμόσιμο στα εθνικά χαρακτηριστικά του κτιριακού αποθέματος. Θα διευκολύνει την κατανόηση των EPC και διασυνοριακά. Τέλος, η αναθεώρηση περιλαμβάνει επίσης κοινές απαιτήσεις για τις βάσεις δεδομένων και την παροχή δημόσιας πρόσβασης σε βάσεις δεδομένων για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων. Αυτό θα βελτιώσει την ποιότητα των διαθέσιμων πληροφοριών και θα διευκολύνει το έργο των δημόσιων αρχών και των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. 

6. Θα οδηγήσει αυτή η πρόταση σε υψηλότερο κόστος για τους ιδιοκτήτες κατοικιών ή τη βιομηχανία; 

Η ενεργειακή ανακαίνιση αποδίδει από μόνη της με την πάροδο του χρόνου, δημιουργώντας εξοικονόμηση λογαριασμών ενέργειας, η οποία είναι γενικά πολλαπλάσιο της επένδυσης που απαιτείται για την αναβάθμιση της απόδοσης ενός κτιρίου. Παρόλα αυτά, επί του παρόντος η ενεργειακή ανακαίνιση συχνά δεν πραγματοποιείται λόγω μιας ποικιλίας αρχικών εμποδίων. Αυτό μπορεί να αφήσει τους ιδιοκτήτες κατοικιών και τους ενοικιαστές εκτεθειμένους σε υψηλότερο ενεργειακό κόστος και πιο ευάλωτους στις αυξήσεις των τιμών της ενέργειας. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για εκείνους που ζουν σε κτίρια με τη χειρότερη απόδοση και συχνά έχουν λιγότερα κεφάλαια για τη χρηματοδότηση βελτιώσεων ενεργειακής απόδοσης.

Στοχεύοντας τα εμπόδια στην ανακαίνιση, αυτή η πρόταση στοχεύει στη μείωση του κόστους για αυτούς τους ιδιοκτήτες και ενοικιαστές κατοικιών. Το κάνει εστιάζοντας σε κτίρια όπου η ανακαίνιση είναι η πιο οικονομική και αποφέρει τη μεγαλύτερη εξοικονόμηση ενέργειας στην κατανάλωση ενέργειας, την τιμή του CO2, τους φόρους και τα τιμολόγια. Ένα σπίτι ενεργειακής κλάσης G καταναλώνει κατά μέσο όρο περίπου 10 φορές περισσότερη ενέργεια από ένα κτίριο σχεδόν μηδενικής ενέργειας ή ένα κτίριο με μηδενικές εκπομπές ρύπων. Η αναβάθμιση αυτών των κτιρίων μέσω ανακαίνισης σε ενεργειακή κλάση F θα προκαλέσει εξοικονόμηση ενέργειας μεταξύ 4,6-6,2 Mtoe ετησίως σε ολόκληρη την ΕΕ. Μια αναβάθμιση σε ενεργειακή κλάση Ε θα προκαλέσει περίπου 2/3 περισσότερη εξοικονόμηση ενέργειας.

Σύμφωνα με την πρόταση της Επιτροπής, η ανακαίνιση από το επίπεδο G έως το F στην κλίμακα Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης θα ισχύει για περίπου 30 εκατομμύρια κτιριακές μονάδες. Η Επιτροπή συμβάλλει στην κινητοποίηση της χρηματοδότησης για το αρχικό επενδυτικό κόστος για αυτές τις μονάδες, με έως και 150 δισεκατομμύρια ευρώ από τον προϋπολογισμό της ΕΕ διαθέσιμα για την εφαρμογή των ελάχιστων προτύπων ενεργειακής απόδοσης, από τώρα έως το 2030.

Η χρηματοδότηση προέρχεται από διάφορες πηγές, συμπεριλαμβανομένου του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής και Ανάπτυξης, του Ταμείου Συνοχής και της Διευκόλυνσης Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, χάρη ιδίως στις ισχυρές εμβληματικές «Renovate» στα εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. Το προτεινόμενο νέο Ταμείο Κοινωνικού Κλίματος θα κινητοποιήσει επίσης 72,2 δισεκατομμύρια ευρώ από τον προϋπολογισμό της ΕΕ για την περίοδο 2025-2032 για τη στήριξη των νοικοκυριών, ιδίως εκείνων που ζουν σε κτίρια με τη χειρότερη απόδοση. Για να καταστεί δυνατός ένας αποτελεσματικός συνδυασμός δημόσιας και ιδιωτικής χρηματοδότησης, η Επιτροπή εργάζεται επίσης για να καταστήσει το πλαίσιο κρατικών ενισχύσεων πιο ευνοϊκό για τις ανάγκες των ελάχιστων προτύπων ενεργειακής απόδοσης σε επίπεδο ΕΕ.

Τα εθνικά σχέδια ανακαίνισης κτιρίων πρέπει επίσης να διασφαλίζουν τη διάθεση επαρκών κονδυλίων και υποστήριξης, για την παροχή χρηματοδότησης σε εθνικό επίπεδο και τη μόχλευση των ιδιωτικών επενδύσεων.

7. Η αναθεώρηση του EPBD τονώνει την αύξηση της χρηματοδότησης για την ενεργειακή ανακαίνιση;

Η έλλειψη χρηματοδότησης είναι ένα από τα σημαντικότερα εμπόδια στην ανακαίνιση κτιρίων. Ένας από τους στόχους των νεοεισαχθέντων Εθνικών Σχεδίων Ανακαίνισης Κτιρίων (NBRPs) είναι να διασφαλιστεί η συνεκτική διάθεση των πόρων, ο εντοπισμός των βασικών τομέων και η εφαρμογή των καταλληλότερων μέσων. Τα NBRP θα δώσουν προσοχή στην παρακολούθηση της μείωσης των ατόμων που πλήττονται από την ενεργειακή φτώχεια και του πληθυσμού που ζει σε ανεπαρκή στέγαση (π.χ. διαρροές σε τοίχους ή στέγες). Τα σχέδια θα παρουσιάσουν μια επισκόπηση των εθνικών πολιτικών και μέτρων για την ενδυνάμωση και την προστασία των ευάλωτων νοικοκυριών, την ανακούφιση της ενεργειακής φτώχειας και τη διασφάλιση της οικονομικής προσιτότητας της στέγασης.

Σε επίπεδο ΕΕ, υπάρχουν πολλές πηγές χρηματοδότησης για την υποστήριξη της ανακαίνισης, συμπεριλαμβανομένων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής και Ανάπτυξης, του Ταμείου Συνοχής και του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, χάρη ιδίως στις ισχυρές εμβληματικές «Renovate» στα εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. Το προτεινόμενο νέο Ταμείο Κοινωνικού Κλίματος θα κινητοποιήσει επίσης 72,2 δισεκατομμύρια ευρώ από τον προϋπολογισμό της ΕΕ για την περίοδο 2025-2032 για τη στήριξη των νοικοκυριών, ιδίως εκείνων που ζουν σε κτίρια με τη χειρότερη απόδοση. Η χρηματοδότηση αυτή θα πρέπει να καλύπτεται από τα κράτη μέλη. Τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται επίσης να αναπτύξουν εργαλεία διευκόλυνσης και χρηματοδότησης για να κάνουν τις ιδιωτικές επενδύσεις πιο ελκυστικές και να τις κατευθύνουν στις ανάγκες ανακαίνισης.

Για να καταστεί δυνατός ένας αποτελεσματικός συνδυασμός δημόσιας και ιδιωτικής χρηματοδότησης, η Επιτροπή υπογραμμίζει την ανάγκη να διατεθεί τεχνική βοήθεια και εργάζεται επίσης για να καταστήσει το πλαίσιο κρατικών ενισχύσεων πιο ευνοϊκό για τις ανάγκες της αναθεώρησης της EPBD, ιδίως για την ελάχιστη ενέργεια σε επίπεδο ΕΕ Πρότυπα Απόδοσης (MEPS). Παράλληλα, η Επιτροπή επανεξετάζει επί του παρόντος τον γενικό κανονισμό απαλλαγής κατά κατηγορίες, επίσης όσον αφορά τις κρατικές ενισχύσεις για τη βελτίωση της απόδοσης των κτιρίων.

Επιπλέον, για την αποφυγή ρηχών ανακαινίσεων, το EPBD παρέχει έναν ορισμό της «βαθιάς ανακαίνισης». Αυτό βοηθά στη στόχευση έργων ανακαίνισης και προγραμμάτων υποστήριξης που προσφέρουν υψηλή εξοικονόμηση ενέργειας, τα οποία θα επωφεληθούν από υψηλότερα οικονομικά κίνητρα και μέτρα τεχνικής υποστήριξης. Η ιδιωτική χρηματοδότηση υποστηρίζεται επίσης μέσω ενισχυμένων εργαλείων ενημέρωσης, ιδίως μέσω του διαβατηρίου ανακαίνισης, του πιστοποιητικού ενεργειακής απόδοσης (EPC) και των βάσεων δεδομένων για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων. Θα βοηθήσει τους χρηματοοικονομικούς επενδυτές να αξιοποιήσουν τα οφέλη της απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές κτιρίων και τα νοικοκυριά ή τους εμπορικούς παράγοντες να συνυπολογίσουν καλύτερα τα οικονομικά οφέλη από τις ανακαινίσεις κτιρίων και τα σχέδια αποπληρωμής τους. Νέα «πρότυπα χαρτοφυλακίου στεγαστικών δανείων» 

8. Πώς αντιμετωπίζει η αναθεώρηση του EPBD τη χρήση βιώσιμων δομικών υλικών;

Ο κατασκευαστικός τομέας αντιμετωπίζει την πρόκληση να παρέχει στους ανθρώπους πρόσβαση σε οικονομικά προσιτή και καλύτερη στέγαση, με ταυτόχρονη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των νέων κατασκευών ή των μεγάλων ανακαινίσεων. Η παρούσα πρόταση κάνει ένα πρώτο βήμα για την αντιμετώπιση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής των κτιρίων.

Το EPBD θα αντιμετωπίσει τις εκπομπές άνθρακα καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής ενός κτιρίου, μέσω υποχρεωτικού υπολογισμού και γνωστοποίησης αυτών των πληροφοριών για νέες κατασκευές, για την ενημέρωση των πολιτών και των επιχειρήσεων και την ευαισθητοποίηση. Αυτή η προσέγγιση βασίζεται σε εμπειρίες από πολλά κράτη μέλη και θα εισαχθεί σταδιακά (ξεκινώντας με μεγάλα κτίρια άνω των 2000 τετραγωνικών μέτρων από το 2027 και εφαρμόζοντας σε όλα τα κτίρια μετά το 2030) ώστε να δοθεί αρκετός χρόνος για τη διάθεση δεδομένων.

Οι εκπομπές από την κατασκευή υλικών, τη μεταφορά, την κατασκευή, τη συντήρηση και την αποδόμηση ενός κτιρίου είναι γνωστές ως «ενσωματωμένος άνθρακας». Οι εκπομπές άνθρακα που συνδέονται με τη φάση χρήσης του κτιρίου είναι «λειτουργικές» εκπομπές άνθρακα. Η λήψη καλών επιλογών σχετικά με αποτελεσματικές πρακτικές και υλικά κατασκευής μπορεί να έχει τεράστια επίδραση τόσο στις λειτουργικές όσο και στις ενσωματωμένες εκπομπές άνθρακα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο αυτή η πρόταση δεν αφορά μόνο τη μείωση της ενεργειακής απόδοσης και των επιχειρησιακών εκπομπών άνθρακα, αλλά αποτελεί επίσης την αρχή μιας μακροπρόθεσμης προσέγγισης για την αντιστοίχιση της ενεργειακής απόδοσης με την αποδοτικότητα των πόρων, την κυκλικότητα και τη βιωσιμότητα.

9. Πώς υποστηρίζει η αναθεώρηση του EPBD την ανάπτυξη ηλεκτρικών οχημάτων και τη χρήση ποδηλάτων;

Η ανάπτυξη της υποδομής ηλεκτρικής φόρτισης πρέπει να επιταχυνθεί μαζί με την αναμενόμενη αύξηση του στόλου ηλεκτρικών οχημάτων στους δρόμους της ΕΕ, ο οποίος προβλέπεται να φτάσει τουλάχιστον τα 30 εκατομμύρια αυτοκίνητα έως το 2030. Η πρόταση AFIR θέτει έναν στόχο για τη δημόσια διαθέσιμη υποδομή επαναφόρτισης και Το αναθεωρημένο EPBD συμπληρώνει το AFIR με απαιτήσεις για επαναφόρτιση υποδομών σε ιδιωτικά κτίρια, στο σπίτι ή στο χώρο εργασίας. Αναμένεται ότι μεγάλο μερίδιο επαναφόρτισης θα πραγματοποιηθεί σε αυτού του τύπου τα κτίρια.

Η πρόταση απαιτεί περαιτέρω από τα κράτη μέλη να άρουν τα εμπόδια στην εγκατάσταση σημείων επαναφόρτισης για τους κατοίκους σε πολυκατοικίες . Η πρόταση EPBD αντιμετωπίζει επίσης ένα άλλο σημαντικό εμπόδιο στη βιώσιμη κινητικότητα – την έλλειψη ασφαλούς στάθμευσης ποδηλάτων – με την εισαγωγή απαιτήσεων για θέσεις στάθμευσης σε νέα και ανακαινισμένα κτίρια και σε υφιστάμενα μεγάλα κτίρια μη κατοικιών.

Η πρόταση EPBD εισάγει μια απαίτηση για σημεία επαναφόρτισης για την υποστήριξη της έξυπνης φόρτισης, η οποία είναι επίσης σύμφωνη με την πρόταση για την οδηγία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Με την έξυπνη φόρτιση, τα αυτοκίνητα μπορούν να φορτιστούν όταν οι τιμές της ενέργειας είναι χαμηλές ή όταν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι άφθονες. Καθώς η τεχνολογία εξελίσσεται, θα είναι επίσης δυνατή η τροφοδοσία ηλεκτρικής ενέργειας πίσω στο δίκτυο και η χρήση της μπαταρίας του αυτοκινήτου ως εγκατάσταση αποθήκευσης. Η έξυπνη φόρτιση διευκολύνει την ενσωμάτωση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως η αιολική και η ηλιακή ενέργεια στο δίκτυο και βοηθά στην απομάκρυνση του άνθρακα από το ενεργειακό σύστημα.

10. Πώς συμβάλλει το EBPD στην αύξηση της ανανεώσιμης ενέργειας στα κτίρια;

Με αυτήν την αναθεώρηση, το EPBD απαιτεί σε όλα τα νέα κτίρια, όπου είναι τεχνικά εφικτό, το 100% της επιτόπιας κατανάλωσης ενέργειας να καλύπτεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας από το 2030, με προηγούμενη έγκριση από το 2027 για τα δημόσια κτίρια. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να σχεδιάσουν πολιτικές και μέτρα με σκοπό την πλήρη σταδιακή κατάργηση έως το 2040 της χρήσης ορυκτών καυσίμων στα κτίρια. Η αναθεώρηση του EPBD παρέχει επίσης βελτιωμένη προβολή στην ενσωμάτωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στα πιστοποιητικά ενεργειακής απόδοσης (EPC). Το νέο πρότυπο για τα EPC περιλαμβάνει την απαίτηση να παρουσιάζεται με σαφήνεια η παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας, πόσο αντιπροσωπεύει σε σύγκριση με τις ανάγκες του κτιρίου και πόσο βελτιώνει τις συνολικές εκπομπές του κτιρίου. Τελικά,

11. Πώς θα υποστηρίξει η αναθεώρηση του EPBD καλύτερη ποιότητα αέρα εσωτερικών χώρων και ποιότητα περιβάλλοντος εσωτερικών χώρων;

Τα κράτη μέλη θα διατηρήσουν την αρμοδιότητα για τη ρύθμιση της ποιότητας του αέρα εσωτερικών χώρων και της ποιότητας του περιβάλλοντος εσωτερικού χώρου. Ωστόσο, η EPBD υποστηρίζει υψηλά περιβαλλοντικά πρότυπα εσωτερικών χώρων απαιτώντας τα νέα κτίρια μηδενικών εκπομπών να είναι εξοπλισμένα με συσκευές μέτρησης και ελέγχου για την παρακολούθηση και τη ρύθμιση της ποιότητας του αέρα σε εσωτερικούς χώρους. Αυτό ισχύει και για τα κτίρια που υπόκεινται σε σημαντικές ανακαινίσεις.

Αυτές οι συσκευές θα παρακολουθούν και θα ρυθμίζουν τα τεχνικά συστήματα του κτιρίου για να διασφαλίζουν ότι λειτουργούν βέλτιστα και παρέχουν τις απαιτούμενες συνθήκες ποιότητας εσωτερικού αέρα σε μέγιστα επίπεδα απόδοσης. Τα πιστοποιητικά ενεργειακής απόδοσης και ο έξυπνος δείκτης ετοιμότητας θα παρέχουν ορατότητα στα κτίρια που έχουν εγκατεστημένα συστήματα ελέγχου και παρακολούθησης για την ποιότητα του αέρα εσωτερικών χώρων.

12. Πώς αποδίδουν τα κράτη μέλη σε σχέση με τις τρέχουσες δεσμεύσεις τους και τις μακροπρόθεσμες στρατηγικές ανακαίνισης;

Οι εθνικές στρατηγικές μακροπρόθεσμης ανακαίνισης που έλαβε η Επιτροπή δείχνουν ότι οι χώρες έχουν συνήθως μέτρα για ευκολότερη πρόσβαση στη χρηματοδότηση, τεχνική υποστήριξη, προώθηση συμβουλευτικών εργαλείων όπως ενιαία καταστήματα, αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας και καλύτερη ενημέρωση. Ωστόσο, η ανάλυση δείχνει επίσης ότι τα μέτρα δεν είναι συχνά στοχευμένα ή αρκετά λεπτομερή ώστε να είναι δυνατή η σύγκριση των παρεχόμενων δεδομένων και η βεβαιότητα σχετικά με τα επίπεδα αποτελεσματικότητάς τους. Ειδικότερα, η ποικιλία των διαφορετικών εθνικών ορόσημων κατέστησε δύσκολη την αξιολόγηση του επιπέδου φιλοδοξίας αυτών των στρατηγικών. Ορισμένες εθνικές στρατηγικές δεν είχαν επίσης φιλοδοξίες ή σαφείς οικονομικές δεσμεύσεις για την επίτευξη του στόχου της ΕΕ για την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές.

Με βάση αυτή την ανάλυση, η Επιτροπή πρότεινε την αναθεώρηση του πλαισίου των μακροπρόθεσμων στρατηγικών ανακαίνισης για την ενίσχυση της μεγαλύτερης διαφάνειας, της καλύτερης συγκρισιμότητας, της καλύτερης εφαρμογής και των διαδικασιών παρακολούθησης, αντανακλώντας την υψηλότερη φιλοδοξία σε επίπεδο ΕΕ για την οικοδόμηση απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Επιτροπή πρότεινε νέες απαιτήσεις στην πρόταση EPBD, συμπεριλαμβανομένης της μετατροπής των στρατηγικών σε πραγματικά σχέδια δράσης με εναρμονισμένο πρότυπο, συμπεριλαμβανομένων εθνικών στόχων, που απαιτούν περιγράμματα επενδυτικών αναγκών και χρηματοδοτικά μέτρα, καλύτερο συγχρονισμό με το πλαίσιο του κανονισμού διακυβέρνησης και βελτιωμένη παρακολούθηση – up διαδικασιών για τα εθνικά σχέδια. Το τελευταίο περιλαμβάνει τις αρμοδιότητες της Επιτροπής να αξιολογεί τα εθνικά σχέδια και να λαμβάνει τα κατάλληλα μέτρα παρακολούθησης, όπως συστάσεις ανά χώρα προς τα κράτη μέλη.