ΕΕΔΣΑ: τα εθνικά και ευρωπαϊκά βήματα προς την κυκλική οικονομία

Του Αργύρη Δεμερτζή/

«Η κρίση του COVID-19 όχι μόνο δεν ανέστειλε αλλά τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο επιταχύνει τη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλότερων εκπομπών, μέσω της καινοτομίας και της ενσωμάτωσης του μοντέλου της κυκλικής οικονομίας».

-«Κατά την εφαρμογή της Πράσινης Συμφωνίας, η οικονομία της ΕΕ αναμένεται να αυξήσει το ΑΕΠ της κατά 0,5% έως το 2030, δημιουργώντας περίπου 700.000 νέες θέσεις εργασίας» αναφέρει ο Αλέξανδρος Κατσιάμπουλας, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΕΕΔΣΑ)  σε συνέντευξη του στο  ecopress

Ο ίδιος μιλώντας για τους στόχους και τις αποφάσεις του Εθνικού Συμβουλίου για την Κυκλική Οικονομία, στο οποίο συμμετέχει από την πλευρά των παραγωγικών και επιστημονικών φορέων, ως εκπρόσωπος της ΕΕΔΣΑ τονίζει ότι:

-«Το εθνικό συμβούλιο για την κυκλική οικονομία του ΥΠΕΝ και στο οποίο η ΕΕΔΣΑ συμμετέχει ενεργά αναμένεται να προετοιμάσει το χρονοδιάγραμμα του Οδικού Χάρτη για την Κυκλική Οικονομία, με ορίζοντα ολοκλήρωσής του τον Ιούλιο του 2020, μέσα από την επεξεργασία ενός Επιχειρησιακού Σχεδίου. Ο εθνικός σχεδιασμός πρόληψης και διαχείρισης αποβλήτων βρίσκεται σε αναθεώρηση από το ΥΠΕΝ. Η επόμενη περίοδος λοιπόν θα είναι πλούσια σε θεσμικές αλλαγές τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο. Η χώρα μας οφείλει να παρακολουθεί τις εξελίξεις και να περάσει γρήγορα από τη φάση του σχεδιασμού στην υλοποίηση έργων και δράσεων».

Ειδικό τέλος ταφής

Ο Αλέξανδρος Κατσιάμπουλας, στη συνέντευξη του στο ecopress επισημαίνει ως προτεραιότητα τη  θεσμοθέτηση το 2020 του ειδικού τέλους ταφής απορριμμάτων (ανεπεξέργαστων αλλά και υπολειμμάτων), ώστε όλοι να γνωρίζουν εκ των προτέρων ότι αυτό θα εφαρμόζεται σε κάθε τόνο,  που θα οδηγείται σε ταφή με εφαρμογή την ημερομηνία έναρξης λειτουργίας των νέων δρομολογημένων ΜΕΑ του ΕΣΠΑ 2014-2020, δηλαδή από το 2023.

– «Με τον τρόπο αυτό η ταφή δεν θα είναι πλέον η πιο φτηνή επιλογή και θα κινητοποιηθούν λύσεις ΔσΠ, ελαχιστοποίησης του υπολείμματος και ανάκτησης υλικών και ενέργειας. Τα έσοδα του θα υποστηρίζουν έργα κυκλικής οικονομίας με ωφελούμενους τους Δήμους αλλά και τους πολίτες», τονίζει ο ίδιος.

Ατζέντα

Ο πρόεδρος της ΕΕΔΣΑ στη συνέντευξη του μεταξύ άλλων παρουσιάζει:

• Τους δέκα άξονες της  πρότασης της ΕΕΔΣΑ για τη δημιουργία ενός «Οδικού χάρτη» θεσμικής θωράκισης και προσαρμογής της ελληνικής οικονομίας στις Οδηγίες και κατευθύνσεις της ΕΕ για την Κυκλική Οικονομία

• Τα κριτήρια που θα εφαρμοστούν  για την στήριξη των επενδύσεων και την προώθηση τεχνολογικών λύσεων

• Τις θεσμικές παρεμβάσεις για την ορθολογική διαχείριση των απορριμμάτων

• Τις τεχνολογίες ενεργειακής αξιοποίησης των αποβλήτων, τις βέλτιστες επιλογές για να αποφορτιστεί η βιομηχανία από το ενεργειακό κόστος, η χώρα από τα πρόστιμα κακοδιαχείρισης των απορριμμάτων και να δρομολογηθούν νέες επενδύσεις

• Την πορεία προς τη βιομηχανική συμβίωση. Και

• Τις εξελίξεις για  την προώθηση Πράσινων Δημόσιων Προμηθειών.

Η συνέντευξη του Αλέξανδρου Κατσιάμπουλα

Ολόκληρη η συνέντευξη του Αλέξανδρου Κατσιάμπουλα, προέδρου της ΕΕΔΣΑ  έχει ως εξής:

• Το νέο σχέδιο δράσης της ΕΕ για την Κυκλική Οικονομία, το οποίο αποτελεί ταυτόχρονα  δομικό στοιχείο της «Πράσινης Συμφωνίας» πόσο αναγκαίο είναι και πόσο έτοιμοι είμαστε ως χώρα, στο πλαίσιο τόσο των αποφάσεων της ΕΕ  όσο και σε εγχώρια διοργάνωση και να το εφαρμόσουμε; 

Η νέα Πράσινη Συμφωνία της ΕΕ 2020 αποτελεί πραγματική ευκαιρία να γίνει η Ευρώπη η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος στον κόσμο. Με τις δράσεις της, η κυκλική οικονομία συμβάλλει ουσιαστικά στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και η σύνδεση των δύο πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα, όπως επιβεβαιώθηκε και με την ανακοίνωση του νέου σχεδίου δράσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την κυκλική οικονομία στις 11 Μαρτίου 2020.

Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία ξεκίνησε μια συντονισμένη στρατηγική για μια κλιματικά ουδέτερη, ανταγωνιστική οικονομία με ταυτόχρονη εξοικονόμηση πόρων. Η εφαρμογή της κυκλικής οικονομίας, στο πλαίσιο της νέας πράσινης συμφωνίας, από τις μεγαλύτερες έως τις μικρότερες επιχειρήσεις, θα συμβάλει αποφασιστικά στην επίτευξη της κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050. Αυτή η προοδευτική, αλλά μη αναστρέψιμη πλέον μετάβαση σε ένα βιώσιμο οικονομικό μοντέλο είναι απαραίτητο στοιχείο της νέας βιομηχανικής στρατηγικής της ΕΕ.  Κατά την εφαρμογή της, η οικονομία της ΕΕ αναμένεται να αυξήσει το ΑΕΠ της κατά 0,5% έως το 2030 δημιουργώντας περίπου 700.000 νέες θέσεις εργασίας. Δεδομένου ότι οι βιομηχανικοί κλάδοι στην ΕΕ δαπανούν κατά μέσο όρο περίπου 40% σε πρώτες ύλες, το νέο μοντέλο κυκλικότητας μπορεί παράλληλα με την εξοικονόμηση των ορυκτών πόρων, να αυξήσει την κερδοφορία τους, προστατεύοντάς τες από διακυμάνσεις στο κόστος των πρώτων υλών.

Αυτή η μεταρρύθμιση θα βασιστεί στους ακόλουθους πυλώνες:

• Σχεδιασμός βιώσιμων προϊόντων
• Ενδυνάμωση καταναλωτών
• Κυκλικότητα στις διαδικασίες παραγωγής

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή:

• θα αναθεωρήσει την οδηγία 94/62/ΕC για τη διασφάλιση της χρήσης αποκλειστικά επαναχρησιμοποιήσιμων ή ανακυκλώσιμων συσκευασιών εντός της ΕΕ.
• θα δρομολογήσει μια νέα ολοκληρωμένη στρατηγική για αειφόρες κατασκευές. Θα προωθήσει τις αρχές της κυκλικότητας σε όλο τον κύκλο ζωής των οικοδομικών υλικών.
• θα εμπλουτίσει την πολιτική αποβλήτων για την υποστήριξη τόσο της πρόληψης αποβλήτων όσο και της κυκλικότητας αυτών (ανακύκλωση και ανάκτηση υλικών και ενέργειας).
• θα δημιουργήσει μια εύρυθμη αγοράς δευτερογενών πρώτων υλών εντός της ΕΕ.
• θα αναλάβει δράση με σκοπό να διασφαλίσει ότι η ΕΕ δεν θα εξάγει τα απόβλητά της σε τρίτες χώρες.
• θα αξιολογεί τις δράσεις σε ολόκληρο τον κύκλο ζωής των προϊόντων και η κυκλική οικονομία θα αποτελεί προϋπόθεση για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας (carbonneutrality).θα ενισχύσει την έρευνα, την καινοτομία και τις ψηφιακές τεχνολογίες.

Για όλα τα παραπάνω (που πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί έως το 2023) οι βασικότερες αλλαγές θα τεθούν σε ισχύ έως το τέλος του 2021.

H χώρα μας κατατάσσεται στις τελευταίες θέσεις στην εφαρμογή της κυκλικής οικονομίας στην ΕΕ καθώς και, ειδικότερα, στη διαχείριση των αποβλήτων. Αναδεικνύεται, λοιπόν, για τη χώρα μας η ευκαιρία να συνδυαστεί αρμονικά η μείωση των εκπομπών CO2 με τη διαχείριση αποβλήτων, την ελαχιστοποίηση της ταφής και την εφαρμογή της κυκλική οικονομίας  αυξάνοντας την απασχόληση και καθιστώντας ανταγωνιστική τη χώρα μας στις διεθνείς αγορές. Η ελαχιστοποίηση της ταφής από το 80% σήμερα στο 10% το 2035, είναι αναγκαία, όχι μόνο τυπικά για την ικανοποίηση των ευρωπαϊκών στόχων και την αποφυγή των προστίμων, αλλά και για τη μείωση των αρνητικών επιπτώσεων στο περιβάλλον.

• Οι επιπτώσεις στην Οικονομία και οι πολιτικές που προκρίνονται από την ΕΕ για την αντιμετώπιση των συνεπειών από την κρίση της πανδημίας του COVID-19  θα επηρεάσουν και πως την εφαρμογή του νέου σχέδιο δράσης της ΕΕ για την Κυκλική Οικονομία; Ποιες είναι οι βέλτιστες επιλογές για το παρόν και το μέλλον;

Η κρίση του COVID-19 όχι μόνο δεν ανέστειλε αυτές τις δράσεις αλλά τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο επιταχύνει τη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλότερων εκπομπών, μέσω της καινοτομίας και της ενσωμάτωσης του μοντέλου της κυκλικής οικονομίας, αλλάζοντας τον τρόπο που παράγουμε αλλά και καταναλώνουμε ως μια ευκαιρία δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας και επανάκαμψης από την ύφεση της κρίσης.

Η στάση μας, συνολικά της ελληνικής πολιτείας, έναντι της πανδημίας του κορωνοϊού COVID-19, με σκοπό την αποτροπή της γενικευμένης και ταχείας μετάδοσής του, ώστε οι επιπτώσεις σε ανθρώπινες ζωές να είναι οι ελάχιστες δυνατές ήταν κατά γενική ομολογία πολύ έγκαιρη και υπεύθυνη. Με συστηματικό τρόπο η χώρα προσαρμόστηκε σε διαφορετικό τρόπο εργασίας, διαβούλευσης και νομοθέτησης. Έτσι μέσα από το νέο Νόμο για τον εκσυγχρονισμό της περιβαλλοντικής αδειοδότησης -και για τα θέματα που μας αφορούν- βελτιώθηκαν διαδικασίες τόσο στην αδειοδότηση όσο και στη διαχείριση των αποβλήτων (π.χ. βιοαπόβλητα και ΑΕΚΚ). Η εκπόνηση του νέου ΕΣΔΑ προχωρά συστηματικά με την ανάθεση από το ΥΠΕΝ και ειδικών μελετών όπως αυτή της ενεργειακής αξιοποίησης αποβλήτων με συναποτέφρωση, για την επίτευξη των εθνικών στόχων. Στόχος είναι να έχει ολοκληρωθεί έως τον Ιούνιο ενώ σε εξέλιξη βρίσκεται και η ενσωμάτωση στο εθνικό δίκαιο των σχετικών ευρωπαϊκών οδηγιών για τα απόβλητα 2018/851& 852.

Σημαντική είναι η συνεισφορά όλων των εμπλεκομένων φορέων μέσα και από το εθνικό συμβούλιο κυκλικής οικονομίας του ΥΠΕΝ που στόχο έχει ένα Νέο Σχέδιο Δράσης & οδικό χάρτη για την εφαρμογή της Κυκλικής Οικονομίας στην Ελλάδα. Σε εξέλιξη επίσης βρίσκεται η ενσωμάτωση της Οδηγίας για τα Πλαστικά Μιας Χρήσης 2019/904/ΕΕ αλλά και η εφαρμογή των Πράσινων Δημόσιων Συμβάσεων.

• Ποιοι είναι οι στόχοι και τα χρονοδιαγράμματα της δραστηριότητας του Εθνικού Συμβουλίου για την Κυκλική Οικονομία, στο οποίο συμμετέχετε από την πλευρά των παραγωγικών και επιστημονικών φορέων, ως εκπρόσωπος της ΕΕΔΣΑ; Και πως συνεργάζεται το Εθνικό Συμβούλιο για την Κυκλική Οικονομία, με την Διυπουργική Επιτροπή για την Κυκλική Οικονομία που λειτουργεί παράλληλα;

Το εθνικό συμβούλιο για την κυκλική οικονομία του ΥΠΕΝ και στο οποίο η ΕΕΔΣΑ συμμετέχει ενεργά αναμένεται να προετοιμάσει το χρονοδιάγραμμα του Οδικού Χάρτη για την Κυκλική Οικονομία, με ορίζοντα ολοκλήρωσής του τον Ιούλιο του 2020, μέσα από την επεξεργασία ενός Επιχειρησιακού Σχεδίου. Ο εθνικός σχεδιασμός πρόληψης και διαχείρισης αποβλήτων βρίσκεται σε αναθεώρηση από το ΥΠΕΝ. Η επόμενη περίοδος λοιπόν θα είναι πλούσια σε θεσμικές αλλαγές τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο. Η χώρα μας οφείλει να παρακολουθεί τις εξελίξεις και να περάσει γρήγορα από τη φάση του σχεδιασμού στην υλοποίηση έργων και δράσεων.

Ειδικότερα οι δράσεις του Εθνικού Συμβουλίου για την Κυκλική Οικονομία είναι :

1. Πράσινες Δημόσιες Συμβάσεις
2. Ενσωμάτωσης οδηγιών 2018/851, 852 για Απόβλητα
3. Διαβούλευσηστηναναθεώρηση του Εθνικού Σχεδιασμού Πρόληψης και Διαχείρισης Αποβλήτων
4. Ενσωμάτωση Οδηγίας 2019/904/ΕΕ για τα Πλαστικά Μιας Χρήση
5. Νέο Σχέδιο Δράσης της ΕΕ για την Κυκλική Οικονομία
6. Οδικός Χάρτης Κυκλικής Οικονομίας

• Πως αποτιμάτε τη συμβολή του 6ου Συνεδρίου της ΕΕΔΣΑ, με τίτλο: «ΕΛΛΑΔΑ 2020 – Προτεραιότητες Κυκλικής Οικονομίας: Συνδέοντας πολίτες, επιχειρήσεις & επιστήμονες», που πραγματοποιήθηκε τον Φεβρουάριο στη διαβούλευση για το Νέο Σχέδιο Δράσης της ΕΕ για την Κυκλική Οικονομία;

Το 6ο Συνέδριο της ΕΕΔΣΑ με τίτλο ΕΛΛΑΔΑ 2020 – Προτεραιότητες Κυκλικής Οικονομίας: Συνδέοντας πολίτες, επιχειρήσεις & επιστήμονες πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία το διήμερο 27-28 Φεβρουαρίου στο ιστορικό κτίριο του ΕΜΠ στην Αθήνα, λίγες μόλις ημέρες πριν την ανακοίνωση του νέου σχεδίου δράσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την κυκλική οικονομία ως δομικό στοιχείο μέρος της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.

Στο Συνέδριο, το οποίο τελούσε υπό την Αιγίδα του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδας και της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας και πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με την ISWA, συμμετείχαν περισσότεροι από 500 σύνεδροι από την Ελλάδα και το εξωτερικό, εκπροσωπώντας όλο το φάσμα των αρχών, φορέων και ιδιωτών κυκλικής οικονομίας, την Κυβέρνηση, την Κεντρική Διοίκηση και Τοπική Αυτοδιοίκηση, την ακαδημαϊκή και επιστημονική κοινότητα, μελετητές, προμηθευτές, κατασκευαστές, διαχειριστές και νέα γενιά φοιτητών.

Σκοπός του 6ου Συνεδρίου της ΕΕΔΣΑ ήταν η σύνδεση πολιτών, επιχειρήσεων, επιστημόνων κεντρικής και τοπικής διοίκησης, προκειμένου να συν-διαμορφωθούν οι προτεραιότητες για την εφαρμογή της Κυκλικής Οικονομίας στην ΕΛΛΑΔΑ του σήμερα και του αύριο.
Η θεματολογία του ήταν ευρεία και συζητήθηκαν όλες οι πτυχές αυτού του μοντέλου: το νέο θεσμικό πλαίσιο της ΕΕ, η αναθεώρηση του αντίστοιχου ελληνικού, οι επιπτώσεις της ταφής, οι βέλτιστες διαθέσιμες τεχνολογίες, τα συστήματα Διαλογής στην Πηγή (ΔσΠ), τα βιοαπόβλητα, η σύνδεση με την κλιματική αλλαγή αλλά και οι καινοτόμες ψηφιακές τεχνολογίες.

Επιπλέον των 70 επιστημονικών ομιλιών και τοποθετήσεων, τροφή για γόνιμη ανταλλαγή απόψεων και διαμόρφωση συμπερασμάτων-προτάσεων έδωσαν και τρία τραπέζια διαλόγου. Συμμετείχαν Έλληνες πολιτικοί, νυν και πρώην μέλη του Εθνικού και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αλλά και εκπρόσωποι 11 φορέων με τους οποίους συνεργαστήκαμε συστηματικά. Ως αποτέλεσμα αυτής της συστηματικής διαβούλευσης ανακοινώσαμε τα 40 Συμπεράσματα & Προτάσεις από το Συνέδριο μας τα οποία μας καθοδηγούν στη διαβούλευσή μας με την πολιτεία.

• Ποια είναι τα κριτήρια που θα πρέπει να εφαρμοστούν για την στήριξη των επενδύσεων και την προώθηση τεχνολογικών λύσεων;

– Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα ενισχύσει την παρακολούθηση του εθνικού σχεδιασμού και των μέτρων για την επιτάχυνση της μετάβασης σε μια κυκλική οικονομία στο πλαίσιο του επαναπροσδιορισμού του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Θα υπάρξουν δείκτες για τη χρήση των πόρων, συμπεριλαμβανομένης της κατανάλωσης και του αποτυπώματος των πρώτων υλών, ώστε να καταγραφεί η κατανάλωση υλικών και οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις που σχετίζονται με τα πρότυπα παραγωγής και κατανάλωσης.

Η στήριξη των επενδύσεων κυκλικής οικονομίας μέσα από χρηματοδοτικά εργαλεία πρέπει να γίνει με αξιολόγηση βάση ειδικών κριτηρίων .Παράδειγμα εφαρμογής είναι η εξειδίκευση κριτηρίων στο πλαίσιο του Αναπτυξιακού Νόμου αλλά και φορολογικών απαλλαγών (π.χ. ΦΠΑ) και αναζήτηση δυνατοτήτων χρηματοδότησης στο πλαίσιο του GreenDeal.

Στο 1^οforum του ΥΠΕΝ για την κυκλική οικονομία, η ΕΕΔΣΑ είχε προτείνει του κάτωθι δείκτες:

Α.     Παραγωγή και κατανάλωση

– Παραγωγή αποβλήτων

– Αποδοτικότητα πόρων

– Ενεργειακή απόδοση

– Aνανεώσιμη Ενέργεια

– Μείωση αερίων του θερμοκηπίου

– Διάρκεια ζωής των προϊόντων

Β.     Διαχείριση αποβλήτων

– Ποσοστά ανακύκλωσης

– Ειδικές ροές αποβλήτων

– Συνεισφορά στον Εθνικό Σχεδιασμό ΔΣΑ

Γ.      Δευτερογενείς α΄ ύλες

– Συνεισφορά των ανακυκλώσιμων υλικών στην ζήτηση πρώτων υλών

– Εμπόριο ανακυκλώσιμων α’ υλών εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς και παγκοσμίως

Δ      Ανταγωνιστικότητα και καινοτομία

– Ιδιωτικές Επενδύσεις, θέσεις εργασίας και ακαθάριστη προστιθέμενη αξία

– Διπλώματα ευρεσιτεχνίας

– Πιστοποίηση προϊόντων οικολογικού σχεδιασμού

• Τι αφορά η πρόταση της ΕΕΔΣΑ για τη δημιουργία ενός «Οδικού χάρτη» θεσμικής θωράκισης και προσαρμογής της ελληνικής οικονομίας στις Οδηγίες και κατευθύνσεις της ΕΕ για την Κυκλική Οικονομία;

Οδικός χάρτης ΕΕΔΣΑ

1. Άμεση ενσωμάτωση στο Εθνικό Δίκαιο όλων των νέων οδηγιών της ΕΕ για την Κυκλική Οικονομία (αποβλήτων, συσκευασιών, ταφής αλλά και πλαστικών μιας χρήσης)έως 30/6/20. Η υλοποίηση τους πρέπει να γίνει συντεταγμένα και με βάση τις κατευθυντήριες οδηγίες της ΕΕ π.χ. άμεση υιοθέτηση της Οδηγίας για τον περιορισμό των πλαστικών μιας χρήσης για εφαρμογή από το 2021 σύμφωνα με την ΕΕ.
2. Οδικός χάρτης για την εφαρμογή της κυκλικής οικονομίας από το Εθνικό Συμβούλιο Κυκλικής Οικονομίας έως τον Ιούνιο 2020.
3. Παρακολούθηση της προόδου δράσεων κυκλικής οικονομίας μέσωτου οδικού χάρτη δράσεων, καθώς και παρακολούθηση μέσω δεικτών και σχετικού Παρατηρητηρίου.
4. Διαμόρφωση βιομηχανικής στρατηγικής με έμφαση στην κυκλική οικονομία.
5. Ανάγκη κεντρικού συντονισμού για το σχεδιασμό και την υλοποίηση δράσεων Κυκλικής Οικονομίας και Διαχείρισης Αποβλήτων τόσο σε εθνικό όσο και περιφερειακό επίπεδο.
6. Άμεση αναθεώρηση του Εθνικού Σχεδίου Πρόληψης και Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΠΔΑ) και των ΠΕΣΔΑ, με δράσεις που προωθούν την κυκλική οικονομία, πρέπει να έχουν στόχο το 10% ταφή έως το 2035 το αργότερο (όπως προβλέπει η Οδηγία 2018/850/ΕΕ).
7. Yλοποίηση των ώριμων έργων ΜΕΑ, όπως για παράδειγμα στην Αττική και Θεσσαλονίκη εξασφαλίζοντας ότι οι νέες μονάδες θα είναι ικανές να πετύχουν τους νέους στόχους των ευρωπαϊκών οδηγιών.
8. Εκσυγχρονισμός και αναβάθμιση δυναμικότητας και αποτελεσματικότητας των ΚΔΑΥ αλλά και τροποποίηση των υφιστάμενων μονάδων επεξεργασία ΑΣΑ (ΜΕΑ) ώστε να μπορούν να πετύχουν τους νέους δεσμευτικούς στόχους.
9. Θέσπιση οικονομικών κινήτρων και ειδικότερα η θεσμοθέτηση ήδη από το 2020 του ειδικού τέλους ταφής απορριμμάτων (ανεπεξέργαστων αλλά και υπολειμμάτων) ώστε όλοι να γνωρίζουν εκ των προτέρων ότι αυτό θα εφαρμόζεται σε κάθε τόνο που θα οδηγείται σε ταφή με εφαρμογή την ημερομηνία έναρξης λειτουργίας των νέων δρομολογημένων ΜΕΑ, δηλαδή από το 2023.
10. Ανάπτυξη εμπιστοσύνης των πολιτών με διαφάνεια και επικοινωνία μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων μερών.

• Πως μπορεί να ενισχυθεί η μεταποίηση, ώστε να προωθηθεί άμεσα και με μετρήσιμα αποτελέσματα ο σχεδιασμός και η παραγωγή οικολογικών συσκευασιών και προϊόντων; Ποιος είναι ο ρόλος των καταναλωτών;

Στοχευμένη ενίσχυση με χρηματοοικονομικά εργαλεία κλάδων για το σχεδιασμό συσκευασιών και προϊόντων με γνώμονα την πλήρη ανακυκλωσιμότητα τους.

Παραγωγή καινοτόμων προϊόντων με έμφαση στον οικολογικό σχεδιασμό.

Πρόσβαση των καταναλωτών στο περιβαλλοντικό αποτύπωμα των προϊόντων ώστε να διευκολυνθεί η επιλογή τους.

Διάδοση του οικολογικού σχεδιασμού προϊόντων (eco-design) και σήμανση προϊόντων.

Ενσωμάτωση πρακτικών κυκλικής οικονομίας στις Βέλτιστες Διαθέσιμες Τεχνικές των βιομηχανικών κλάδων (Οδηγία Βιομηχανικών Εκπομπών 2010/75/ΕΕ).

Δημιουργία πλαισίου βιομηχανικής συμβίωσης που θα διευκολύνει την αδειοδότηση, τις συνέργειές και την ενίσχυση της αγοράς δευτερογενών α’ υλών μέσω προτύπων και προδιαγραφών.

Σύνδεση των δράσεων της κυκλικής οικονομίας με την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής (και σε επόμενη αναθεώρηση του ΕΣΕΚ) ώστε οι δράσεις να επιβραβεύονται και να κινητοποιούνται νέες.

• Στον τομέα της διαχείρισης των αποβλήτων ποιος μπορεί και πρέπει να είναι ο νέος ρόλος των Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης και της Αυτοδιοίκησης για την διαλογή αποβλήτων στην πηγή και την ουσιαστική ενίσχυση της ανακύκλωσης;

Σχεδιασμός & Χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ και τα Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΕΔ) αποτελεσματικών συστημάτων Διαλογής στην Πηγή (ΔσΠ) για Χαρτί, Πλαστικό, Μέταλλο, Γυαλί, Φιάλη Pet και Βιοαποβλήτων με τους πλέον αποτελεσματικούς συνδυασμούς μοντέλων χωριστής συλλογής, σύμφωνα με τις απαιτήσεις των νέων ευρωπαϊκών Οδηγιών, λαμβάνοντας υπόψη τις περιφερειακές και τοπικές συνθήκες αλλά και με στόχο την ανταποδοτικότητα των εισφορών των υπόχρεων.

• Ποια είναι η θέση σας για την εφαρμογή του ενιαίου τέλους ταφής απορριμμάτων και τι πρέπει να γίνει ;

Θεσμοθέτηση το 2020 του ειδικού τέλους ταφής απορριμμάτων (ανεπεξέργαστων αλλά και υπολειμμάτων) ώστε όλοι να γνωρίζουν εκ των προτέρων ότι αυτό θα εφαρμόζεται σε κάθε τόνο που θα οδηγείται σε ταφή με εφαρμογή την ημερομηνία έναρξης λειτουργίας των νέων δρομολογημένων ΜΕΑ του ΕΣΠΑ 2014-2020, δηλαδή από το 2023. Με τον τρόπο αυτό η ταφή δεν θα είναι πλέον η πιο φτηνή επιλογή και θα κινητοποιηθούν λύσεις ΔσΠ, ελαχιστοποίησης του υπολείμματος και ανάκτησης υλικών και ενέργειας. Τα έσοδα του θα υποστηρίζουν έργα κυκλικής οικονομίας με ωφελούμενους τους Δήμους αλλά και τους πολίτες.

• Ποιες είναι οι καίριες και άμεσα αναγκαίες θεσμικές παρεμβάσεις που πρέπει να γίνουν για την ορθολογική διαχείριση των απορριμμάτων σύμφωνα με τους κανόνες της Κυκλικής Οικονομίας και την Ευρωπαϊκή αλλά και την Εθνική Στρατηγική;

Προέχει η άμεση ενσωμάτωση όλων των νέων οδηγιών ΕΕ για την Κυκλική Οικονομία στο Εθνικό Δίκαιο έως 30/6/20, σύμφωνα και με την ανακοίνωση των ΓΓ Διαχείρισης Αποβλήτων και& Φυσικού Περιβάλλοντος & Υδάτων του ΥΠΕΝ. Η ανακοίνωση του οδικού χάρτη για την εφαρμογή της κυκλικής οικονομίας από το Εθνικό Συμβούλιο Κυκλικής Οικονομίας έως τον Ιούνιο 2020 και η υλοποίησή του αναμένεται να συνεισφέρει σημαντικά, σύμφωνα και με την ανακοίνωση του ΓΓ Φυσικού Περιβάλλοντος & Υδάτων.

Η άμεση αναθεώρηση του Εθνικού Σχεδίου Πρόληψης και Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΠΔΑ) και των ΠΕΣΔΑ, με δράσεις που προωθούν την κυκλική οικονομία, πρέπει να έχουν στόχο το 10% ταφή έως το 2035 το αργότερο (όπως προβλέπει η Οδηγία 2018/850/ΕΕ).

Σχεδιασμός & Χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ και τα Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΕΔ) αποτελεσματικών συστημάτων Διαλογής στην Πηγή (ΔσΠ) για Χαρτί, Πλαστικό, Μέταλλο, Γυαλί, Φιάλη Pet και Βιοαποβλήτων.

Υποχρεωτική χρήση καφέ κάδου συλλογής στη πηγή βιοαποβλήτων σε καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος συγχρόνως με την ανάπτυξη των απαραίτητων υποδομών των Δήμων/ΦΟΔΣΑ.

Αναθεώρηση Επιχειρησιακών Σχεδίων ΣΕΔ για  την ενίσχυση των επενδύσεων σε εξοπλισμό Διαλογής στη Πηγή.

Θεσμοθέτηση δυνατότητας Δήμων για την εφαρμογή συστημάτων «Πληρώνω Όσο Πετάω» (PayAsYouThrow – PAYT) με απ’ ευθείας χρέωση των Δημοτών (σε αντικατάσταση της οριζόντιας χρέωσης των ανταποδοτικών τελών μέσω του λογαριασμού της ΔΕΗ).

• Ποια είναι η θέση σας για τις τεχνολογίες ενεργειακής αξιοποίησης των αποβλήτων και ποιες είναι οι βέλτιστες επιλογές για να αποφορτιστεί η βιομηχανία από το ενεργειακό κόστος, η χώρα από τα πρόστιμα κακοδιαχείρισης των απορριμμάτων και να δρομολογηθούν νέες επενδύσεις ;

Στο πλαίσιο του νέου ΕΣΔΑ είναι απαραίτητη η προώθηση της ενεργειακής αξιοποίησης, τόσο του παραγόμενου βιοαερίου από την αναερόβια χώνευση των προδιαλεγμένων βιοαποβλήτων, όσο και συμπληρωματικά η ενεργειακή αξιοποίηση των υπολειμμάτων της επεξεργασίας των αποβλήτων (μετά την απομάκρυνση των ανακυκλώσιμων), κατ’ αρχάς στις υφιστάμενες εγκαταστάσεις της ελληνικής ενεργοβόρου βιομηχανίας, και στη συνέχεια σε νέες μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης με συμπαραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας & θερμότητας (WtE) αν και όπου απαιτείται.

Θα πρέπει να εξετάζεται η τεχνικοοικονομικά και περιβαλλοντικά η βέλτιστη λύση κατά περιοχή σε συνδυασμό με το περιβαλλοντικό αποτύπωμα κάθε επιλογής (π.χ. διαχείριση τέφρας από μονάδες WtE, κόστος επένδυσης κλπ.). Η συνεπεξεργασία στην τσιμεντοβιομηχανία αλλά και η συμπαραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας-θερμότητας (WtE) από νέες μονάδες μπορούν να είναι συμπληρωματικές λύσεις στη χώρα όπως και στις περισσότερες χώρες της ΕΕ, όπου η τσιμεντοβιομηχανία αξιοποιεί εναλλακτικά καύσιμα και έχει θέσει συγκεκριμένες προδιαγραφές με βάση το ευρωπαϊκόπρότυπο ΕΝ15359ενώ στις μονάδες WtE οδηγείται μόνο το πλεονάζον υλικό.

Η ενεργειακή αξιοποίηση είναι μία ασφαλής, βιώσιμη και περιβαλλοντικά φιλική τεχνολογία που  ακολουθεί αυστηρές προδιαγραφές και πρότυπα. Προβλέπεται από το ελληνικό και ευρωπαϊκό νομικό πλαίσιο και εφαρμόζεται διεθνώς για περισσότερα από 50 χρόνια.

Έχει ουσιαστικά οφέλη για το περιβάλλον, την κοινωνία και την οικονομία καθώς συμβάλλει στην:

• Εξοικονόμηση των μη ανανεώσιμων φυσικών πόρων.
• Μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου τόσο λόγω της βιομάζας που περιέχεται στα εναλλακτικά καύσιμα όσο και λόγω της αποφυγής των εκπομπών της ταφής (CH4) των αποβλήτων.
• Ασφαλής, χαμηλού κόστους διαχείριση αποβλήτων, ιδιαίτερα στην Ελλάδα όπου το πρόβλημα των παράνομων και επικίνδυνων χωματερών είναι ιδιαίτερα έντονο.
• Μείωση της ταφής των αποβλήτων.
• Εξοικονόμηση δικαιωμάτων CO₂ και κόστους ενέργειας, συμβάλλοντας στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας μας στις διεθνείς αγορές και της αποφυγής του κινδύνου «διαρροής άνθρακα» (carbonleakage).
• Μείωση των εισαγωγών καυσίμων που συμβάλλει στην ενεργειακή ασφάλεια της χώρας και στη βελτίωση του εμπορικού ισοζυγίου της.
• Διατήρηση υφιστάμενων και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
• Ποια είναι τα βήματα που πρέπει να ακολουθηθούν για την πορεία προς τη βιομηχανική συμβίωση; Υπάρχουν θετικά παραδείγματα στη χώρα μας;

Η δημιουργία ενός πλαισίου βιομηχανικής συμβίωσης θα διευκολύνει την αδειοδότηση, τις συνέργειες και την ενίσχυση της αγοράς δευτερογενών α’ υλών, όπως και η προώθηση πράσινων δημόσιων προμηθειών σε κρίσιμους κλάδους, σε συνδυασμό με τη διάδοση του οικολογικού σχεδιασμού προϊόντων (eco-design).

Σε αυτό το πλαίσιο μπορούν να προωθηθούν πρότυπα πάρκα κυκλικής οικονομίας στο νέο ΕΣΔΑ και στους ΠΕΣΔΑ.

• Είναι έτοιμη η πολιτεία και η διοίκηση και πως πρέπει να ανταποκριθεί η αγορά στην προώθηση Πράσινων Δημόσιων Προμηθειών;

Η χώρα μας έχει μείνει πίσω στην εφαρμογή των Πράσινων Δημόσιων Προμηθειών.
Στο πλαίσιο της ενεργοποίησης του πολίτη – καταναλωτή είναι απαραίτητη η προώθηση των Πράσινων Δημόσιων Προμηθειών σε κρίσιμους και τους πιο ώριμους αρχικά κλάδους. Αρχή μπορεί να γίνει από τα υλικά που προμηθεύονται οι δημόσιες υπηρεσίες και σταδιακά η αγορά θα ενσωματώσει αυτές τις προδιαγραφές καθώς θα αυξάνεται και η ωριμότητα του καταναλωτή και η διάθεση του να συνεισφέρει στην αντιμετώπιση κρίσιμων προβλημάτων της ανθρωπότητάς.