Εγκύκλιος ΥΠΕΝ: «Φαρμακερή» για τα αδήλωτα αυθαίρετα – Δεκαπλασιάζει τα πρόστιμα διατήρησης – Βαριές καμπάνες για τους  μηχανικούς

Του Αργύρη Δεμερτζή /

Τα αυξημένα πρόστιμα διατήρησης αυθαιρέτου του νέου πολεοδομικού νόμου 4495/17 θα επιβάλλονται σε όλα τα αδήλωτα,  παλαιά και νέα αυθαίρετα, εφόσον δεν έχουν υπαχθεί σε διαδικασία νομιμοποίησης. Για τα αυθαίρετα που έχουν ήδη εντοπιστεί και συνταχθεί εκθέσεις αυτοψίας του παρελθόντος, από τις 3 Νοεμβρίου 2017, ημερομηνία έναρξης ισχύος του νέου νόμου,  τα παλαιά πρόστιμα διατήρησης αναπροσαρμόζονται με τις νέες αυξημένες τιμές.

Με την πρώτη και όπως φαίνεται «φαρμακερή» εγκύκλιο του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την εφαρμογή  του νέου πολεοδομικού νόμου 4495/17 έρχεται  δεκαπλασιασμός του προστίμου διατήρησης για τους ιδιοκτήτες και παράλληλα μπαίνουν σε εφαρμογή βαριές συνέπειες  για εμπλεκόμενους μηχανικούς και κατασκευαστές. Συγκεκριμένα:

Για τους ιδιοκτήτες, το πρόστιμο διατήρησης αυθαιρέτου δεκαπλασιάζεται, καθώς ο υπολογισμός του,  όπως ισχύει ανά τετραγωνικό μέτρο αυθαίρετης δόμησης θα γίνεται με το νέο νόμο. Το ποσοστό του προστίμου διατήρησης από 5%, που προέβλεπε ο προηγούμενος νόμος 4178/13 αυξάνεται σε 50% επί της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου με το νέο νόμο 4495/17 και έτσι τα πρόστιμα διατήρησης δεκαπλασιάζονται.

Για μηχανικούς και κατασκευαστές, που εμπλέκονται σε αυθαίρετα και πολεοδομικές υπερβάσεις ακινήτων, τα οποία δεν έχουν υπαχθεί σε διαδικασία νομιμοποίησης και οι ίδιοι έχουν την ευθύνη μελέτης, κατασκευής και επίβλεψης τους, η  ίδια εγκύκλιος του ΥΠΕΝ αναφέρει ότι ισχύουν οι κυρώσεις  του νέου πολεοδομικού νόμου, δηλαδή  βαριές ποινές φυλάκισης τουλάχιστον έξι μηνών,  όπως επίσης  χρηματικές ποινές από 5.000 μέχρι  50.000 ευρώ

Ταυτοχρόνως η νέα εγκύκλιος του ΥΠΕΝ δίνει στις Πολεοδομίες, τις Εφορίες και τις άλλες αρχές «εντολή- γέφυρα», τα παλαιότερα πρόστιμα αυθαιρέτων κατασκευών, να υπολογιστούν αυτομάτως με τις νέες αυξημένες τιμές.

Συγκεκριμένα η εγκύκλιος του ΥΠΕΝ για τα πρόστιμα διατήρησης των αυθαιρέτων, που δεν έχουν υπαχθεί στη διαδικασία νομιμοποίησης αναφέρει ότι:

«Για τα αυθαίρετα που διαπιστώνονται μετά την ισχύ του ν.4495/17, ο υπολογισμός των προστίμων γίνεται σύμφωνα με το άρθρο 94 του νόμου. Τα πρόστιμα διατήρησης αυθαιρέτων, για τα οποία έχει συνταχθεί έκθεση αυτοψίας και υπολογισμός προστίμων με τις προϊσχύουσες διατάξεις του άρθρου 26 του ν.4178/13 και η έκθεση αυτοψίας έχει αριθμό πρωτοκόλλου και ημερομηνία τοιχοκόλλησης προ της ισχύος του ν.4495/17 , αναπροσαρμόζονται από τις 3 Νοεμβρίου 2017, με τις διατάξεις του άρθρου 94 του νόμου».

Η νέα εγκύκλιος, που παρουσιάζει το ecopress.gr απευθύνεται προς όλες τις αρχές και πολεοδομικές υπηρεσίες της χώρας, με «αριθμό 1» και  ημερομηνία έκδοσης 16 Νοεμβρίου 2017,  υπογράφεται από την Γενική Γραμματέα Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΝ Ειρήνη  Κλαμπατσέα και έχει θέμα: «Διευκρινιστικές οδηγίες για την εφαρμογή μεταβατικών διατάξεων του ν.4495/2017».

Στόχος οι υπαγωγές στο νέο νόμο

Το  ΥΠΕΝ,  με τη νέα εγκύκλιο, προφανώς  αποσκοπεί αφενός μεν να δώσει από την αρχή το τόνο ότι από  την εφαρμογή του νέου πολεοδομικού νόμου, θα επικρατήσει έλεγχος και αυστηρότητα, όσον αφορά την αυθαίρετη δόμηση,  αφετέρου να δώσει την ώθηση και την κατεύθυνση, ώστε οι ενδιαφερόμενοι ιδιοκτήτες και μηχανικοί, που έχουν εκκρεμότητες με αυθαίρετες κατασκευές και πολεοδομικές υπερβάσεις, να σπεύσουν να κάνουν υπαγωγή νομιμοποίησης τους.

Με το νέο  πολεοδομικό νόμο έχουν τη δυνατότητα, τόσο  να αποφύγουν βαριές συνέπειες και μεγάλα πρόστιμα όσο και να τύχουν των ευνοϊκότερων προστίμων, που προβλέπει ο  4495/17.

Είναι αξιοσημείωτο, όπως μετέδωσε ο δημοσιογράφος Νίκος Γρυλλάκης στην ΕΡΤ, πριν γίνει γνωστή η νέα «φαρμακερή» εγκύκλιος του ΥΠΕΝ,  ότι περισσότερες από 1000 με 1500 δηλώσεις νομιμοποίησης αυθαιρέτων υποβάλλονται κάθε ημέρα από την εφαρμογή του νέου νόμου, παρόλο που υπάρχει προθεσμία 2 ετών. Οι περισσότεροι υποβάλλουν δηλώσεις για μεγάλες πολεοδομικές παραβάσεις, σπεύδοντας να εκμεταλλευτούν τις σημαντικές εκπτώσεις της ρύθμισης.

Για την νομιμοποίηση αυθαιρέτου προβλέπονται μειωμένα πρόστιμα για ευπαθείς ομάδες πληθυσμού, όπως για παράδειγμα θα πληρώσουν:

-Το 30% του προστίμου οι μακροχρόνια άνεργοι, για κύρια κατοικία. Κατά τα δύο πρώτα έτη από την υποβολή της δήλωσης αναστέλλεται η καταβολή των δόσεων.

-Το 20% του προστίμου άτομα τα οποία είναι δικαιούχοι του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης, για την κύρια κατοικία. Κατά τα δύο πρώτα έτη από την υποβολή της δήλωσης αναστέλλεται η καταβολή των δόσεων.

-Για αυθαίρετες κατασκευές και αυθαίρετη αλλαγή χρήσης από 1.1.1983 έως 1.1.1993, καταβάλλεται 60% του προστίμου.

Ομαλή μετάβαση 

Η εγκύκλιος με θέμα: «Διευκρινιστικές οδηγίες για την εφαρμογή μεταβατικών διατάξεων του ν.4495/2017» επιδιώκει παράλληλα να αντιμετωπίσει τις εμπλοκές και τις κατά περίπτωση ερμηνείες, που εμφανίζονται τις τελευταίες ημέρες, από την εφαρμογή του νέου νόμου, στις Υπηρεσίες Δόμησης της χώρας, σε όλο το φάσμα των διαδικασιών έκδοσης αδειών δόμησης και αντιμετώπισης των αυθαιρέτων.  Η εγκύκλιος δίνει γενικό μήνυμα ομαλής μετάβασης εντός έξι μηνών στις νέες ηλεκτρονικές υπηρεσίες, λειτουργίες, υπό συγκρότηση επιτροπές και τις άλλες θεσμοθετημένες δομές του νέου πολεοδομικού νόμου.

Τι λέει η νέα Νο 1 εγκύκλιος του ΥΠΕΝ

Αναλυτικά η εγκύκλιος του ΥΠΕΝ, όπως αναρτήθηκε στη Διαύγεια αναλυτικά έχει ως εξής:

ΘΕΜΑ: Διευκρινιστικές οδηγίες για την εφαρμογή μεταβατικών διατάξεων του ν.4495/2017

 Με τον ν.4495/2017, προβλέπονται νέες δομές ελέγχου και προστασίας του δομημένου περιβάλλοντος καθώς επίσης δημιουργούνται νέα συλλογικά όργανα για την αποσυμφόρηση των υφισταμένων και την αντιμετώπιση δυσλειτουργιών στην εξέλιξη διοικητικών διαδικασιών, για την αποφυγή ταλαιπωρίας του πολίτη και την αποτελεσματικότερη προστασία του δομημένου περιβάλλοντος.

Συνεπεία τούτου είναι επιτακτική, ενόψει και της καθιέρωσης της εφαρμογής των ηλεκτρονικών συστημάτων, η μέριμνα για την ομαλή μετάβαση υπηρεσιών και συλλογικών οργάνων, από το προϋφιστάμενο νομικό καθεστώς, στο προβλεπόμενο με τον ν.4495/2017 χωρίς χάσματα και κενό δικαίου, που θα προξενούν ανασφάλεια δικαίου στους πολίτες και τις υπηρεσίες .

Στο πλαίσιο αυτό, στον ν.4495/2017 έχουν τεθεί μεταβατικές διατάξεις ως προς το εφαρμοστέο δίκαιο, για τη διευκόλυνση των υπηρεσιών και των οργάνων που επιλαμβάνονται της εφαρμογής αυτών.

Ειδικότερα : ΑΡΘΡΟ 26 Με το άρθρο 26 παρ.1, διευκρινίζεται, ότι μέχρι τη συγκρότηση των Υπηρεσιών των Παρατηρητηρίων, τις αρμοδιότητες αυτών όπως ορίζονται στον νόμο, συνεχίζουν να τις ασκούν οι υπηρεσίες που τις είχαν πριν τη δημοσίευση του νόμου. Κατά συνέπεια τα τμήματα αυθαιρέτων των ΥΔΟΜ, εξακολουθούν να ασκούν τις αρμοδιότητες που είχαν μέχρι τη δημοσίευση του νόμου. Επίσης, ενδεικτικά σημειώνεται, ότι τα τμήματα επιθεώρησης Δόμησης και κατεδαφίσεων των Σωμάτων Επιθεώρησης Βορείου και Νοτίου Ελλάδος της Ειδικής Γραμματείας Σώματος Επιθεωρητών – Ελεγκτών του Υ.Π.ΕΝ., συνεχίζουν να ασκούν τις αρμοδιότητες που είχαν και ασκούσαν μέχρι τη δημοσίευση του νόμου.

Με τη παρ. 2 του ιδίου άρθρου διευκρινίζεται ότι, αρμοδιότητες που ορίζονται στον νόμο και αποδόθηκαν σε νέα ή υφιστάμενα συλλογικά όργανα και επιτροπές, όπως προβλέπονται στα άρθρα 7, 13, 17, 18, 19, 20, 22 και 24, μέχρι τη συγκρότηση αυτών, τις αρμοδιότητες αυτές εξακολουθούν να τις ασκούν τα υφιστάμενα όργανα και οι επιτροπές με τη σύνθεση που έχουν, όπως τις είχαν και τις ασκούσαν πριν την δημοσίευση του νόμου.

Στο πλαίσιο αυτό, ενδεικτικά αναφέρουμε, ότι μέχρι τη συγκρότηση της επιτροπής εξέτασης προσφυγών αυθαιρέτων, τις προσφυγές κατά των εκθέσεων αυτοψίας των αυθαιρέτων και τις εκκρεμείς ενστάσεις σύμφωνα με το άρθρο 4 του π.δ 267/1998, καθώς και τις εκκρεμείς προσφυγές κατά εκθέσεων αυτοψίας, θα συνεχίσει να τις εξετάζει το αρμόδιο ΣΥ.ΠΟ.ΘΑ. Τα ΣΑ εξακολουθούν να λειτουργούν μέχρι τη νέα συγκρότηση τους, με τις αρμοδιότητες που τους αποδίδονται στον ν.4495/2017.

ΑΡΘΡΟ 50 Για την εφαρμογή του άρθρου αυτού, διευκρινίζεται ότι μέχρι την έκδοση της Υπουργικής απόφασης, που θα καθορίζει ζητήματα σχετικά με τη διαδικασία ηλεκτρονικής υποβολής των κατά περίπτωση δικαιολογητικών και τη ρύθμιση γενικώς των ζητημάτων του πληροφοριακού συστήματος και των ηλεκτρονικών υπηρεσιών που αφορούν την ηλεκτρονική εξυπηρέτηση των μηχανικών και των ενδιαφερομένων, εξακολουθούν οι οικοδομικές άδειες και η έγκριση των εργασιών μικρής κλίμακας, να εκδίδονται με τις προϋποθέσεις και τα δικαιολογητικά που ορίζονται στα άρθα 36, 37 και 40, αλλά με τη διαδικασία που εκδίδονταν πριν τη δημοσίευση αυτού (δηλαδή με έγκριση και άδεια δόμησης των άρθρων 1 έως 8 του ν.4030/2011).

Ειδικότερα στο ζήτημα της έγκρισης εργασιών μικρής κλίμακας, η κατάργηση της παραγράφου 2 του άρθρου 4 4του ν4067/2012 , ως ορίζεται στο άρθρο άρθρο 51 του ν4495/2017 ,διευκρινίζεται ότι αφορά μόνο στο ουσιαστικό περιεχόμενο των εργασιών έγκρισης μικρής κλίμακας, το οποίο ρυθμίζεται εκ νέου στο άρθρο 29 του νόμου και όχι στη διαδικασία που ακολουθείται για την έκδοση αυτής. Επομένως, μέχρι τη λειτουργία του ηλεκτρονικού συστήματος, η έκδοση έγκρισης εργασιών μικρής κλίμακας θα γίνεται με τη διαδικασία που προβλεπόταν μέχρι τη δημοσίευση του νόμου, δηλαδή την Υ.Α 55174/2013.

ΑΡΘΡΟ 125 Λαμβάνοντας υπ’ όψιν την παρ. 2 του άρθρου 125 του ν.4495/17 σύμφωνα με την οποία «Μέχρι την έναρξη λειτουργίας του Παρατηρητηρίου Δομημένου Περιβάλλοντος εξακολουθούν να υφίστανται οι υπάρχουσες διοικητικές δομές με τις αρμοδιότητές τους σε σχέση με την εφαρμογή των προβλέψεων του παρόντος.», διευκρινίζεται ότι τις αρμοδιότητες του άρθρου 92 του ν.4495/17 ήτοι τη διαπίστωση, τον χαρακτηρισμό, τη σύνταξη έκθεσης αυτοψίας και την επιβολή προστίμων για αυθαίρετες κατασκευές ή πολεοδομικές παραβάσεις, διενεργούν οι κατά τόπους Υπηρεσίες Δόμησης. Το υπάρχον έντυπο της έκθεσης αυτοψίας θα εξακολουθήσει να χρησιμοποιείται με ρητή μνεία στις διατάξεις του ν 4495/2017.

Για τα αυθαίρετα που διαπιστώνονται μετά την ισχύ του ν.4495/17, ο υπολογισμός των προστίμων γίνεται σύμφωνα με το άρθρο 94 του νόμου. Τα πρόστιμα διατήρησης αυθαιρέτων, για τα οποία έχει συνταχθεί έκθεση αυτοψίας και υπολογισμός προστίμων με τις προϊσχύουσες διατάξεις του άρθρου 26 του ν.4178/13 και η έκθεση αυτοψίας έχει αριθμό πρωτοκόλλου και ημερομηνία τοιχοκόλλησης προ της ισχύος του ν.4495/17 , αναπροσαρμόζονται από τις 3 Νοεμβρίου 2017, με τις διατάξεις του άρθρου 94 του νόμου. Ο τρόπος απόδοσης των προστίμων όπως ορίζεται στην παρ. 5 του άρθρου 95 του ν.4495/17 θα ξεκινήσει μετά την έναρξη λειτουργίας του Παρατηρητηρίου Δομημένου Περιβάλλοντος. Έως τότε εφαρμόζονται οι διατάξεις που ίσχυαν μέχρι τη δημοσίευση του νόμου.  Η ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΕΙΡΗΝΗ ΚΛΑΜΠΑΤΣΕΑ

Η ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 

egkyklios 1

Τι λέει ο νέος πολεοδομικός νόμος 4495/17 για τις κυρώσεις αυθαιρέτων κατασκευών

Άρθρο 94 Κυρώσεις αυθαίρετων κατασκευών μετά την 28η.7.2011

1. Οι αυθαίρετες κατασκευές που πραγματοποιούνται μετά την 28η.7.2011 κατεδαφίζονται υποχρεωτικά και επιβάλλονται πρόστιμα ανέγερσης και διατήρησης αυθαιρέτων, καθώς και ποινικές κυρώσεις σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος άρθρου, υπό την επιφύλαξη της διάκρισης του άρθρου 81 (πολεοδομικές παραβάσεις). Κατεδαφίζονται, επίσης, και επιβάλλονται κατά τις διατάξεις του παρόντος πρόστιμα ανέγερσης και διατήρησης αυθαιρέτων, καθώς και ποινικές κυρώσεις οι αυθαίρετες κατασκευές που έχουν πραγματοποιηθεί πριν από την ανωτέρω ημερομηνία, αλλά δεν έχουν υπαχθεί, για οποιονδήποτε λόγο, σε διατάξεις νόμων περί αναστολής επιβολής κυρώσεων.

2. Τα πρόστιμα ανέγερσης και διατήρησης αυθαιρέτων υπολογίζονται ως εξής: α) το πρόστιμο ανέγερσης είναι ίσο με την αξία του αυθαιρέτου (Αα) επί το συντελεστή περιβαλλοντικής επιβάρυνσης (Σπ). Η αξία του αυθαιρέτου υπολογίζεται ως το γινόμενο της επιφάνειάς του, πολλαπλασιαζόμενης επί την τιμή ζώνης (Τ.Ζ.) της περιοχής του ακινήτου, όπως αυτή ισχύει κατά την ημερομηνία διαπίστωσης της παράβασης, σύμφωνα με το σύστημα αντικειμενικών αξιών του Υπουργείου Οικονομικών ή όπου δεν υπάρχει σύστημα αντικειμενικών αξιών στη συγκεκριμένη περιοχή, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 109 του παρόντος. Ο συντελεστής περιβαλλοντικής επιβάρυνσης ορίζεται σε: αα) 1,20: για αυθαίρετες κατασκευές που βρίσκονται εντός προστατευόμενων περιοχών, δηλαδή εντός περιοχών Natura, δασών, ρεμάτων, αιγιαλού-παραλίας και αρχαιολογικού χώρου ζώνης Α, ββ) 1,00: για τις υπόλοιπες περιπτώσεις αυθαιρέτων. Για κάθε αυθαίρετη κατασκευή, εγκατάσταση ή εργασία που λόγω της φύσης της δεν αντιστοιχεί σε επιφάνεια χώρου, η αξία του αυθαιρέτου υπολογίζεται αναλυτικά με τιμές προϋπολογισμού κατά το Παράρτημα Β΄ του παρόντος και, αν δεν υπάρχει καθορισμένη τιμή στο Παράρτημα, με τιμές αγοράς. Ομοίως, με αναλυτικό προϋπολογισμό αντιμετωπίζονται ειδικές πρόχειρες κατασκευές, όπως θερμοκήπια, στέγαστρα βιομηχανικών κτιρίων, καθώς και στέγαστρα σε ακάλυπτους χώρους οικοπέδων και γηπέδων. Το ελάχιστο ύψος του προστίμου ανέγερσης είναι διακόσια πενήντα (250) ευρώ. β) Το πρόστιμο διατήρησης είναι ίσο με το πενήντα τοις εκατό (50%) του προστίμου ανέγερσης και καταβάλλεται από το χρόνο σύνταξης της έκθεσης αυτοψίας του αυθαιρέτου και για κάθε συνεχόμενο χρόνο, μέχρι την κατεδάφιση ή την νομιμοποίησή του. Το ελάχιστο ύψος του προστίμου διατήρησης είναι εκατό (100) ευρώ.

3. Κατ’ εξαίρεση των ανωτέρω: α) Αν ο ιδιοκτήτης, με υπεύθυνη δήλωση στο Τοπικό Παρατηρητήριο, ενημερώσει ότι θα προβεί αυτοβούλως στην κατεδάφιση – αποκατάσταση της αυθαιρεσίας εντός προθεσμίας τριάντα (30) ημερών από τη σύνταξη της έκθεσης αυτοψίας, το Τοπικό Παρατηρητήριο ορίζει ελεγκτή δόμησης για τη διαπίστωση της κατεδάφισης – αποκατάστασης της αυθαιρεσίας και επιβάλλεται πρόστιμο πεντακοσίων (500) ευρώ. Εξαιρούνται πρόχειρες ή προσωρινές κατασκευές, καθώς και λυόμενες κατασκευές, ως αυτές ορίζονται στις παραγράφους 75,74 και 45 αντίστοιχα του άρθρου 2 του ν. 4067/2012, για τις οποίες η διαδικασία οικειοθελούς κατεδάφισης/απομάκρυνσης εφαρμόζεται μόνο μία φορά στο ίδιο ακίνητο. Σε περίπτωση υποτροπής επιβάλλονται κανονικά τα πρόστιμα ανέγερσης και διατήρησης. β) Αν ο ιδιοκτήτης προβεί σε νομιμοποίηση των αυθαίρετων κατασκευών, επιβάλλεται πρόστιμο ίσο με το είκοσι τοις εκατό (20%) του προστίμου ανέγερσης της έκθεσης αυτοψίας και πρόστιμο διατήρησης από τη διαπίστωση του αυθαιρέτου έως την ημερομηνία έκδοσης της οικοδομικής άδειας. Σε κτίρια που διαθέτουν οικοδομική άδεια και λειτουργούν βιομηχανικές και βιοτεχνικές χρήσεις και έχει συντελεστεί υπέρβαση καθ’ ύψους μέχρι δύο (2) μέτρα και επιβάλλεται πρόστιμο ίσο με το δέκα τοις εκατό (10%) του προστίμου ανέγερσης και διατήρησης.

4. Για τις πολεοδομικές παραβάσεις της παραγράφου 3 του άρθρου 81 οι κυρώσεις είναι μόνο διοικητικές και ειδικότερα: α) το πρόστιμο ανέγερσης των περιπτώσεων α΄, β΄ και δ΄ της παραγράφου 3 του άρθρου 81 ανέρχεται σε ποσοστό τριάντα τοις εκατό (30%) της αξίας τους, β) για την περίπτωση γ΄, εφόσον πρόκειται για χώρο με χρήση κατοικία, το ανωτέρω ποσοστό υπολογίζεται στο πέντε τοις εκατό (5%) της αξίας του. Σε κάθε περίπτωση το πρόστιμο ανέγερσης δεν μπορεί να είναι μικρότερο των διακοσίων πενήντα (250) ευρώ. γ) το πρόστιμο διατήρησης των περιπτώσεων α΄, β΄, γ΄ και δ΄ της παραγράφου 3 του άρθρου 81 ανέρχεται σε ποσοστό δέκα τοις εκατό (10%) του προστίμου ανέγερσης για κάθε έτος διατήρησης. Σε κάθε περίπτωση, το πρόστιμο διατήρησης δεν μπορεί να είναι μικρότερο του είκοσι τοις εκατό (20%) του ελαχίστου προστίμου ανέγερσης ετησίως, δ) το πρόστιμο ανέγερσης για τις πολεοδομικές παραβάσεις των περιπτώσεων ε΄, στ΄ και ζ΄ της παραγράφου 3 του άρθρου 81, ανέρχεται σε χίλια (1000) ευρώ ανά περίπτωση πολεοδομικής παράβασης. Το πρόστιμο διατήρησης των ανωτέρω περιπτώσεων ανέρχεται στο είκοσι τοις εκατό (20%) του προστίμου ανέγερσης ετησίως, με δυνατότητα εφ’ άπαξ καταβολής ποσού διπλάσιου του προστίμου ανέγερσης για την οριστική διατήρησή τους. Αν ο υπόχρεος συμμορφωθεί με τις πολεοδομικές διατάξεις και αποκαταστήσει την πολεοδομική παράβαση με την απομάκρυνση της χρήσης ή την κατεδάφιση της αυθαίρετης κατασκευής ή εκδώσει την προβλεπόμενη οικοδομική άδεια όπου επιτρέπεται, μέσα σε προθεσμία τεσσάρων (4) μηνών από τη διαπίστωσή της δεν επιβάλλεται πρόστιμο διατήρησης και το πρόστιμο ανέγερσης περιορίζεται στο ελάχιστο ποσό των διακοσίων (200) ευρώ.

5. Δεν επιβάλλεται πρόστιμο σε περίπτωση αναθεώρησης άδειας δόμησης που βρίσκεται σε ισχύ, εφόσον τηρείται το περίγραμμα της οικοδομής, ο συντελεστής δόμησης και ο συντελεστής όγκου.

6. Δεν επιβάλλεται πρόστιμο σε περίπτωση αναθεώρησης άδειας δόμησης που βρίσκεται σε ισχύ, με μεταβολή του περιγράμματος της οικοδομής ή του συντελεστή δόμησης ή του συντελεστή όγκου, εφόσον έχει προηγηθεί η γνωστοποίηση εκτέλεσης πρόσθετων εργασιών της περίπτωσης δ΄ του άρθρου 28.

7. Οι αυθαίρετες κατασκευές και οι αυθαίρετες αλλαγές χρήσεις σε ακίνητα της παραγράφου1 κατεδαφίζονται και απομακρύνονται ως εξής: α) Άμεση κατεδάφιση αυθαιρέτου: Για τα κτίσματα που εντοπίζονται είτε από το τοπικό παρατηρητήριο είτε από αστυνομικό όργανο, κατά την ώρα που κατασκευάζονται αυθαίρετα (επ’ αυτοφώρω) και δεν υπάρχει έγκυρη πινακίδα του έργου, συντάσσεται εντός τριών (3 ) ημερών πρωτόκολλο κατεδάφισης από το Τοπικό Παρατηρητήριο, το οποίο καταχωρίζεται στην ηλεκτρονική πλατφόρμα των αυθαίρετων, αποστέλλεται στο Περιφερειακό Παρατηρητήριο και κοινοποιείται στο φερόμενο ιδιοκτήτη. Αν εντός δέκα (10) ημερών ο φερόμενος ιδιοκτήτης δεν προσκομίσει στοιχεία νομιμότητας της κατασκευής ή δεν προσκομίσει εντός διμήνου άδεια νομιμοποίησης της αυθαίρετης κατασκευής, ο διευθυντής του αρμόδιου Περιφερειακού Παρατηρητηρίου συντάσσει πρακτικό κατεδάφισης και το αυθαίρετο κατεδαφίζεται. Αν κατά την αυτοψία βρεθούν εργαζόμενοινα εκτελούν οποιαδήποτε εργασία κατασκευής αυθαίρετου ή άλλης παράνομης επέμβασης, ασκείται ποινική δίωξη για αυθαίρετες κατασκευές, στα πλαίσια της αυτόφωρης διαδικασίας και γίνεται σχετική αναγγελία στον ασφαλιστικό τους φορέα. Αν βρεθούν μηχανικά μέσα, όπως οχήματα και δομικά μηχανήματα, ή άλλα υλικά, όπως ξυλότυπος και μεταλλότυπος, κατάσχονται και εκποιούνται μετά την έκδοση της σχετικής απόφασης από το αρμόδιο δικαστήριο. Το τίμημα, που προκύπτει από την εκποίηση κατατίθεται στην Περιφέρεια, η οποία λειτουργεί ως μεσεγγυούχος και ευθύνεται για τη φύλαξη των κατασχεμένων υλικών. β) Κατεδάφιση αυθαιρέτων με διαδικασία: Η κατεδάφιση αυθαιρέτων ενεργείται ύστερα από απόφαση του διευθυντή του Περιφερειακού Παρατηρητηρίου, που εκδίδεται μετά την οριστική απόφαση της Επιτροπής Εξέτασης Προσφυγών Αυθαιρέτων του άρθρου 17 επί της ενδικοφανούς προσφυγής ή της άπρακτης παρόδου άσκησής της, αντίστοιχα. Σε κάθε Περιφερειακό Παρατηρητήριο τηρείται μητρώο, στο οποίο εγγράφονται οι ιδιωτικές επιχειρήσεις που έχουν τη δυνατότητα να εκτελέσουν αποφάσεις κατεδάφισης. Το μητρώο αυτό διαβιβάζεται στις κατά τόπους αστυνομικές αρχές. Σε περίπτωση αδυναμίας εκτέλεσης των αποφάσεων κατεδάφισης λόγω της άρνησης των ιδιωτικών επιχειρήσεων να συνάψουν τις σχετικές συμβάσεις, το Περιφερειακό Παρατηρητήριο ενημερώνει πάραυτα τον αρμόδιο Περιφερειάρχη για την εφαρμογή του άρθρου 41 του ν. 3536/2007 (Α΄42). Με απόφαση του διευθυντή του αρμόδιου Περιφερειακού Παρατηρητηρίου Δομημένου Περιβάλλοντος επιβάλλεται και πρόστιμο ύψους από έξι χιλιάδες (6.000) έως δέκα χιλιάδες (10.000) ευρώ στις ανωτέρω επιχειρήσεις. Οι Αστυνομικές Αρχές οφείλουν να παράσχουν τη συνδρομή τους για την πραγματοποίηση της κατεδάφισης, εφόσον τους ζητηθεί. Ανάλογη υποχρέωση έχουν και οι λοιπές κρατικές αρχές, όπως οι κτηματικές υπηρεσίες και οι Ο.Τ.Α., κυρίως με τη διάθεση στοιχείων, μηχανικών μέσων και προσωπικού. Κατά την κατεδάφιση του αυθαιρέτου μπορεί να παρίστανται αστυνομικά όργανα για την πρόληψη και καταστολή άδικων πράξεων. Αν η προσπέλαση στο αυθαίρετο εμποδίζεται για οποιοδήποτε λόγο, ζητείται η συνδρομή της Εισαγγελικής Αρχής. Αν απαιτείται απομάκρυνση των ενοίκων, αυτή γίνεται από αστυνομικά όργανα, η δε εκκένωση του αυθαιρέτου γίνεται από το συνεργείο κατεδάφισης. Οι ενδιαφερόμενοι έχουν δικαίωμα να εκκενώσουν μόνοι τους το αυθαίρετο κτίσμα πριν από την κατεδάφιση, εφόσον όμως η εκκένωση με πρωτοβουλία του ενδιαφερομένου δεν παρεμβάλλει εμπόδια στην κατεδάφιση. Για τον τρόπο κατεδάφισης και τα μέσα που χρησιμοποιούνται, για τα υλικά κατεδάφισης, καθώς και για τη φύλαξη ή φθορά των παραρτημάτων και κινητών πραγμάτων του αυθαιρέτου δεν δημιουργείται καμιά ευθύνη του Δημοσίου, των οργάνων του ή των προστηθέντων προσώπων. Για τις κατεδαφίσεις συντάσσεται από τον επικεφαλής του συνεργείου σχετικό πρακτικό στο οποίο αναφέρονται και οι διαστάσεις του κτίσματος που κατεδαφίστηκε. Ο κύριος του κτίσματος, το οποίο κρίνεται κατεδαφιστέο, βαρύνεται με τη δαπάνη κατεδάφισης και αποκατάστασης του περιβάλλοντος χώρου. Το ποσό της ανωτέρω δαπάνης καταλογίζεται με απόφαση του Διευθυντή του αρμόδιου Περιφερειακού Παρατηρητηρίου, βεβαιώνεται και εισπράττεται σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Εισπράξεως Δημοσίων Εσόδων. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών και Περιβάλλοντος και Ενέργειας καθορίζονται κριτήρια για τον προγραμματισμό και την ιεράρχηση των κατεδαφίσεων.

8. Ποινικές κυρώσεις: α) Οι ιδιοκτήτες ή εντολείς κατασκευής ή εγκατάστασης αυθαιρέτων κατασκευών ή αλλαγών χρήσεως αντίστοιχα και οι εργολάβοι κατασκευής του τιμωρούνται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον έξι (6) μηνών και με χρηματική ποινή από πέντε χιλιάδες (5.000) ευρώ μέχρι πενήντα χιλιάδες (50.000) ευρώ. Κατά την επιμέτρηση της ποινής του προηγούμενου εδαφίου λαμβάνεται υποχρεωτικά και αναλογικά υπόψη η αξία της αυθαίρετης κατασκευής και ο βαθμός υποβάθμισης του φυσικού ή πολιτιστικού περιβάλλοντος. Με την ίδια ποινή τιμωρούνται και οι μηχανικοί που εκπόνησαν τις μελέτες ή έχουν την επίβλεψη του έργου, αν διαπιστωθεί ότι οι μελέτες δεν εκπονήθηκαν σύμφωνα με τις διατάξεις που διέπουν την εκπόνησή τους ή σύμφωνα με τα εγκεκριμένα στοιχεία του τοπογραφικού διαγράμματος και του διαγράμματος κάλυψης ή αν διαπιστωθεί ότι οι εργασίες δόμησης δεν εκτελέστηκαν σύμφωνα με τις μελέτες που υποβλήθηκαν ή σύμφωνα με τα εγκεκριμένα στοιχεία του τοπογραφικού διαγράμματος και του διαγράμματος κάλυψης. Για απλές υπερβάσεις άδειας κατασκευής μπορεί να επιβληθεί ποινή ελαττωμένη σύμφωνα με το άρθρο 83 του Ποινικού Κώδικα. β) Για την εκτέλεση εργασιών δόμησης, χωρίς οικοδομική άδεια ή κατά παράβαση αυτής, στα ρέματα, στους βιότοπους, σε παραλιακά δημόσια κτήματα, στους αρχαιολογικούς χώρους και σε δάση και αναδασωτέες εκτάσεις οι εντολείς ή ιδιοκτήτες των αυθαίρετων κατασκευών, καθώς και οι μηχανικοί αυτών τιμωρούνται με φυλάκιση τουλάχιστον δύο (2) ετών και με χρηματική ποινή από δέκα χιλιάδες (10.000) ευρώ μέχρι εκατόν πενήντα χιλιάδες (150.000) ευρώ.