Ελεύθεροι επαγγελματίες: οι παγίδες ελέγχου της Εφορίας αντί τεκμαρτής φορολόγησης
ΕιδήσειςΕπιχειρήσειςΈργαΟικονομίαΧρήμα 30 Νοεμβρίου 2023 Αργύρης
Του Παναγιώτη Ράγγου* Οικονομολόγος
Τι άλλαξε και τι έμεινε απέξω από το φορολογικό νομοσχέδιο του υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, που εισάγεται την Πέμπτη 30 Νοεμβρίου 2023 στην αρμόδια Επιτροπή της Βουλής. Οι παγίδες στη ρύθμιση ελέγχου των ελεύθερων επαγγελματιών, που δεν θέλουν να υποστούν τη φορολόγησή τους με βάση το τεκμαρτό εισόδημα.
Όσοι ελεύθεροι επαγγελματίες δεν θέλουν να υποστούν τη φορολόγησή τους με βάση το τεκμαρτό εισόδημα των 10.000 έως 50.000 ευρώ, μπορούν να δηλώνουν τα εισοδήματα που ισχυρίζονται ότι πραγματικά έχουν και να ζητήσουν να ελεγχθούν γι’ αυτά. Τι σημαίνει όμως ένας τακτικός έλεγχος από την Εφορία;
Οι παγίδες του τακτικού ελέγχου
Στα 552 εκατ. πρόσθετα έσοδα θα προέλθουν από τη φορολόγηση των ελεύθερων επαγγελματιών, με βάση το νέο σύστημα τεκμαρτού εισοδήματος ίσου με το ετήσιο εισόδημα μισθωτού που αμείβεται με τον κατώτατο μισθό.
Όσοι ελεύθεροι επαγγελματίες δεν θέλουν να υποστούν τη φορολόγησή τους με βάση το τεκμαρτό εισόδημα των 10.000 έως 50.000 ευρώ, μπορούν να δηλώνουν τα εισοδήματα που ισχυρίζονται ότι πραγματικά έχουν και να ζητήσουν να ελεγχθούν γι’ αυτά.
-Εκ πρώτης όψεως ακούγεται, καλά;
-Ένας «τακτικός» έλεγχος ενέχει τον κίνδυνο μεγάλων προστίμων και προσαυξήσεων ακόμη και για τυπικές παραβάσεις της φορολογικής νομοθεσίας και μάλιστα σε βάθος τουλάχιστον πέντε ετών, που είναι το όριο παραγραφής.
Έλεγχοι προβλέπονται σήμερα για όσους αμφισβητούν τα -γνωστά από δεκαετίες- τεκμήρια φυσικών προσώπων. Θα γίνονται όμως βάσει όμως του άρθρου 23 του Κώδικα Φορολογικών Διαδικασιών.
Έλεγχος βάση του άρθρου 23 του Κώδικα Φορολογικών Διαδικασιών σημαίνει: έλεγχος σε έγγραφα, λογιστικά στοιχεία και στοιχεία γνωστοποιήσεων και παρόμοιες πληροφορίες, ερωτήσεις στον φορολογούμενο και σε τρίτα πρόσωπα, έρευνα σε εγκαταστάσεις και μέσα μεταφοράς που χρησιμοποιούνται για τη διενέργεια επιχειρηματικών δραστηριοτήτων κλπ, μέχρι και σε βάθος πενταετίας.
-Για τη «μαριδούλα» των αυτοαπασχολουμένων αυτό μπορεί να σημαίνει καταδίκη σε οικονομικό θάνατο. Μια εφαρμογή του «σχεδίου Πισσαρίδη» μέσω του φορολογικού εκβιασμού.
-Δυστυχώς υπάρχει μεγάλος κίνδυνος λουκέτων και υπέρμετρης υπερχρέωσης των νοικοκυριών με ότι αυτό συνεπάγεται. Δυστυχώς ο «θάνατος του εμποράκου» είναι προ των πυλών.
Τα συμπεράσματα δικά σας….
Τι έμεινε απέξω από το τελικό νομοσχέδιο
Δεν «πέρασε» το αίτημα να καλύπτεται το τεκμαρτό εισόδημα με βάση το οικογενειακό (μαζί με του/της συζύγου), ούτε από άλλες πηγές εισοδήματος εκτός από μισθούς και συντάξεις (πχ ενοίκια).
Οι αλλαγές από τις αρχικές ρυθμίσεις
Μετά τις παρεμβάσεις τις οποίες επέφερε το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, το τεκμαρτό φορολογητέο εισόδημα και οι επιβαρύνσεις μειώνονται έως και 50% εν σχέση με το αρχικό σχέδιο, με τις εξής 4 βασικές αλλαγές:
1.Το τέλος επιτηδεύματος των 650 ευρώ μειώνεται 50% για όλους ανεξαιρέτως. Για το 2024 οι υπόχρεοι θα πληρώσουν 325 και όχι 487,50 ευρώ. Δεν «πιέζονται» έτσι πολλοί να εμφανίσουν περισσότερα λογιστικά κέρδη, από όσο θα είναι το τεκμαρτό τους εισόδημα.
2. Μειώνονται δραστικά και γίνονται πολύ πιο αναλογικές οι επιβαρύνσεις λόγω αυξημένου τζίρου, εν σχέσει με τον μέσο όρο κάθε κλάδου. Ενώ η αρχική διάταξη πολλαπλασίαζε (επί 1,35 ή 1,70 ή 2) το τεκμαρτό εισόδημα κάθε φορολογούμενου, τώρα προστίθεται στο εισόδημα μόνο το 5% της διαφοράς ανάμεσα στο ύψος του τζίρου του φορολογούμενου και του μέσου όρου του κλάδου.
3. Προστίθενται ειδικές περιπτώσεις μείωσης κατά 50% στο τεκμαρτό, ενώ μειώσεις θα επέλθουν και για όσους «δια νόμου» δεν επιτρέπεται να λειτουργούν σε δωδεκάμηνη βάση, ( όπως σχολικά κυλικεία που κλείνουν 4 μήνες μαζί με τα σχολεία).
4. Το τεκμαρτό εισόδημα θα είναι μαχητό για όποιον ζητήσει να τον ελέγξουν για να αποδείξει ότι δεν βγάζει παραπάνω από όσα δηλώνει.
Παράδειγμα φορολόγησης με την αρχική και νέα διάταξη, για μικρή και μεγαλύτερη επιχείρηση
Με την αρχική διάταξη, αν μια συνοικιακή επιχείρηση π. χ. κάποιο μανάβικο που λειτουργεί για δεκαετίες, είχε συνολικές εισπράξεις (ακαθάριστα έσοδα) 18.000 ευρώ ενώ, κατά μέσο όρο, όλα τα υπόλοιπα μανάβικα δηλώνουν π.χ. 12.000 ευρώ, τότε το τεκμαρτό καθαρό κέρδος (εισόδημα) που θα ίσχυε για τον επαγγελματία αυτόν δεν θα ήταν 14.196 ευρώ (λόγω πολλών τριετιών στο επάγγελμα) αλλά θα δήλωνε 24.133 ευρώ.
Έτσι, ακόμα και για 1 ευρώ είσπραξης πάνω από τα 18.000 ευρώ (+50% από τον μέσο όρο του κλάδου), το τεκμαρτό εισόδημα (κέρδη) θα αυξάνεται κατά 10.000 ευρώ.
Αυτό θα δημιουργούσε αβεβαιότητα για τι ποσό θα φορολογηθεί τελικά κάθε χρόνο, αφού θα έφτανε ξαφνικά να πληρώνει 840 ευρώ επιπλέον, όχι με βάση τα όσα κέρδη δηλώνει, αλλά με βάση των τεκμαρτό τρόπο που η Εφορία υπολογίζει εισόδημα 14.196 ή 24.133 ευρώ για αυτόν.
Με τη νέα διάταξη, το τεκμαρτό εισόδημα δεν πολλαπλασιάζεται με 1,35 ή 1,70 ή 2 αλλά προστίθεται μόνο το 5% της διαφοράς από τους υπόλοιπους στον ίδιο κλάδο.
Στην περίπτωση του μανάβικου, το 5% στα 5.000 ευρώ σημαίνει ότι προστίθεται 250 ευρώ (14.446 αντί 14.196 ευρώ) και ο επιπλέον φόρος που προκύπτει δεν ξεπερνά τα 55 ευρώ τελικά.
Αντιθέτως, αν π.χ ένα market έχει εισπράξεις έστω 1 εκατομμύριο ευρώ παραπάνω από όλα τα υπόλοιπα (κατά μέσο όρο), αναλογικά θα φορολογείται για επιπλέον τεκμαρτό εισόδημα 5% επί της διαφοράς από τους άλλους.
Δηλαδή, για υπέρβαση τζίρου 800.000 ευρώ η προσαύξηση εισοδήματος θα είναι 40.000 ευρώ, που «κόβεται» στα 50.000 ευρώ, που έχει τεθεί ως ανώτατο πλαφόν του τεκμαρτού, λόγω προσαυξήσεων.
Τα συμπεράσματα δικά σας…
Ποιοι γλιτώνουν από τον τεκμαρτό τρόπο υπολογισμού
Από το τεκμαρτό σύστημα φορολόγησης εξαιρούνται εξ αρχής:
→ οι αγρότες
→ όσοι έχουν εισόδημα από μπλοκάκια (με έως 3 εργοδότες)
→ οι επαγγελματίες που παρουσιάζουν αναπηρία ίση ή μεγαλύτερη του 80%.
Επιπλέον, το τεκμήριο μειώνεται κατά 50% για τους επαγγελματίες:
→ που παρουσιάζουν αναπηρία 67% έως 79%
→ που ασκούν δραστηριότητα και έχουν την κύρια κατοικία σε οικισμούς με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησιά με πληθυσμό κάτω από 3.100 κατοίκους,
→ σε γονείς μονογονεϊκής οικογένειας με ανήλικα τέκνα,
→ σε γονείς με εξαρτώμενα τέκνα με ποσοστό νοητικής ή σωματικής αναπηρίας τουλάχιστον 67%,
→ σε γονείς πολύτεκνων οικογενειών
→ Το τεκμήριο δεν εφαρμόζεται κατά τα τρία πρώτα χρόνια της επαγγελματικής δραστηριότητας. Για το τέταρτο έτος μειώνεται κατά 67% και για το πέμπτο έτος κατά 33%. Αν δεν απασχολούν υπαλλήλους ή έχουν τζίρο μέχρι του μέσου όρου του κλάδου τους, θα φορολογηθούν για 3.604 ευρώ ή 7.316 ευρώ αντίστοιχα, στο 4ο και 5ο έτος λειτουργίας τους.
→ Για τους υπόλοιπους, το τεκμαρτό εισόδημα καλύπτεται μειώνεται (συνυπολογίζεται) αν έχουν παράλληλα εισοδήματα από μισθούς, συντάξεις ή αγροτικό επάγγελμα.
Για παράδειγμα αν το τεκμήριο για έναν επαγγελματία προσδιορίζεται στις 12.000 ευρώ και ο ίδιος έχει εισόδημα από μισθούς ύψους 7.000 ευρώ, το τεκμήριο μειώνεται στις 5.000 ευρώ (12.000-5.000).
→ Ειδική μέριμνα θα υπάρξει για εκείνες τις επιχειρηματικές δραστηριότητες, όπου εκ του νόμου μπαίνουν χρονικοί περιορισμοί λειτουργίας εντός του φορολογικού έτους.
→ Ορίζεται μεταβατική διάταξη, με την οποία οι επαγγελματίες που θα φορολογηθούν για τα φετινά (2023) εισοδήματα με το τεκμήριο, θα πληρώσουν το 2024 μειωμένη κατά 50% προκαταβολή φόρου.
Δεν αφορά όμως ολόκληρη την υποχρέωση πληρωμής, αλλά το 50% εφαρμόζεται για τον φόρο που μπαίνει σαν «καπέλο», στη διαφορά του τεκμαρτού από τα δηλωθέντα (χαμηλότερα) κέρδη.
*Παναγιώτης Ράγγος
Λογιστής Φοροτεχνικός Α΄ Τάξης
Οικονομολόγος
Πιστοποιημένος Εσωτερικός Ελεγκτής
Πηγή: foronews
