Υποχρεωτική ενεργειακή αναβάθμιση: ανέφικτη για υφιστάμενα και νέα κτίρια

Ολοκληρώνονται οι διαπραγματεύσεις σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης για την διαμόρφωση του τελικού κειμένου της νέας κοινοτικής οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων (EPBD-Energy Performance Buildings Directive), με δεσμευτικούς στόχους για κάθε κράτος μέλος. Τα μέτρα θα ισχύσουν από το 2025 και η Ελλάδα θα πρέπει να έχει τουλάχιστον 1,5  εκατ. κτίρια σχεδόν μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης (NZE) έως το 2030.

– «Ο στόχος δεν είναι εφικτός» συμφωνούν ιδιοκτήτες ακινήτων και Greenpeace με ξεχωριστές δημόσιες παρεμβάσεις τους και από διαφορετική οπτική γωνία, σε ρεπορτάζ της εφημερίδας «Τα Νέα» και του δημοσιογράφου Προκόπη Γιόγιακα και υπογραμμίζουν ότι:

O πρόεδρος της ΠΟΜΙΔΑ Στράτος Παραδιάς: «Εκατομμύρια ιδιοκτήτες ακινήτων κινδυνεύουν μέσα στα επόμενα χρόνια να έρθουν αντιμέτωποι με την απαξίωση των περιουσιακών τους στοιχείων εξαιτίας της αδυναμίας χρηματοδότησης της υποχρεωτικής ενεργειακής αναβάθμισης των κτηρίων τους».  Και κάνει λόγο για «αυστηρότατες αλλά πανάκριβες ενεργειακές προδιαγραφές κατασκευής νέων κατοικιών, που θα παρεμποδίσουν την ανέγερση νέων κατοικιών που χρειάζεται η χώρα για να επιλύσει το οξύ στεγαστικό πρόβλημα», παραπέμποντας στο παράδειγμα της Γερμανίας,  που «αντιλαμβανόμενη το ανέφικτο του πράγματος, αποφάσισε να μην καταστήσει υποχρεωτική την ενεργειακή αναβάθμιση των μονοκατοικιών της».

Ο Κωστής  Γριμάνης υπεύθυνος εκστρατείας για το Κλίμα και την Ενέργεια του ελληνικού γραφείου της περιβαλλοντικής οργάνωσης Greenpeace: «Ακόμη κι αν τα οφέλη από τις ριζικές ή βαθιές ανακαινίσεις κατοικιών για το κλίμα, το περιβάλλον και την τσέπη των πολιτών, εξαιτίας της εξοικονόμησης και μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας είναι ξεκάθαρα δεν υπάρχουν εκείνα τα οικονομικά και κανονιστιστικά εργαλεία, που από τη μια θα εξασφαλίσουν επαρκή πρόσβαση σε πόρους ώστε τέτοιου είδους κτηριακές αναβαθμίσεις να είναι εφικτές σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, και με αφετηρία τα αδύναμα κοινωνικά και οικονομικά στρώματα, και από την άλλη, θα προστατεύσουν τα νοικοκυριά χαμηλών εισοδηματικών κριτηρίων από αποκλεισμούς εξαιτίας του αυξανόμενου κόστους ζωής (αύξηση του κόστους ενέργειας και στέγασης, υψηλότερα ενοίκια κα)».

4,5 εκατομμύρια κτήρια NZEB

Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τις  υποχρεωτικές ενεργειακές αναβαθμίσεις των κατοικιών και λοιπόν κτηρίων, που θέτει η ΕΕ με τη νέα Οδηγία για τις χώρες μέλη, η Ελλάδα θα πρέπει να μετατρέψει τουλάχιστον 4,5 εκατομμύρια κατοικίες σε κτήρια σχεδόν μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης (nZEB) έως το 2050 (επί υφισταμένου συνόλου 4,6 εκατομμυρίων κατοικιών/Μακροπρόθεση Στρατηγική Ανακαίνισης/ΦΕΚ Β 974/2021) και τουλάχιστον 1,5  εκατομμυρία κατοικιών σε nZEB έως το 2030. Και «για το λόγο αυτό, απαιτείται η θέσπιση φιλόδοξου και εμπροσθοβαρούς στόχου βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης των κατοικιών» τονίζει ο Κωστής Γριμάνης.

«Κοινωνική τραγωδία εν όψει…»

«Κοινωνική τραγωδία εν όψει…» είναι ο τίτλος άρθρου παρέμβασης του Στράτου Παραδιά δικηγόρου, Πρόεδρου της ΠΟΜΙΔΑ και της Διεθνούς Ενώσεως Ιδιοκτητών Ακινήτων (UIPI) στην εφημερίδα «Τα Νέα», στο οποίο αναλυτικά σημειώνεται ότι:

-«Ουδείς αμφισβητεί την ανάγκη ενεργειακής και λειτουργικής αναβάθμισης των υπαρχόντων κτιρίων. Αυτό που αμφισβητούμε πλήρως είναι η δυνατότητα υλοποίησης όσων εξωπραγματικών υποχρεώσεων θεσπίζονται αυτή την στιγμή στην ΕΕ, οι οποίες είναι αδύνατον να εκπληρωθούν από το 90% των ιδιοκτητών κτιρίων σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες.

Ήδη η Γερμανική κυβέρνηση, αντιλαμβανόμενη το ανέφικτο του πράγματος, αποφάσισε να μην καταστήσει υποχρεωτική την ενεργειακή αναβάθμιση των μονοκατοικιών της χώρας και στις αυστηρότατες αλλά πανάκριβες ενεργειακές προδιαγραφές κατασκευής νέων κατοικιών, γιατί αυτό θα παρεμποδίσει την ανέγερση 500.000 νέων κατοικιών που χρειάζεται η χώρα !».

Σ’ εμάς όλοι οι αρμόδιοι σπεύδουν να συμφωνήσουν σε όλα, παρότι είναι ανέφικτα, αδιαφορώντας για το αν υπάρχουν διαθέσιμα χρήματα στην ελληνική οικογένεια για να κάνει παρεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης, αν υπάρχει δυνατότητα στήριξης από το τραπεζικό σύστημα, αν υπάρχει διαθέσιμο τεχνικό δυναμικό που θα υλοποιήσει σωστά και έγκαιρα τις αναβαθμίσεις, αν υπάρχουν τα απαραίτητα υλικά και σε ποιες τιμές.

Τα υπάρχοντα προγράμματα είναι καλά, αλλά όλως ανεπαρκή για τη μαζικότητα που απαιτεί η νέα Οδηγία, και έτσι αναπόφευκτα, η υπάρχουσα κτιριακή περιουσία της ελληνικής οικογένειας θα οδηγηθεί σε πλήρη απαξίωση και η κοινωνία μας, ιδιοκτήτες και ενοικιαστές, σε μια χωρίς προηγούμενο τραγωδία…»

Η νέα Κοινοτική Οδηγία για την ενεργειακή απόδοση κτιρίων

Στις 7 Δεκεμβρίου 2023, οι συννομοθέτες  της ΕΕ κατέληξαν σε προσωρινή συμφωνία σχετικά με την αναθεώρηση, η οποία θα περάσει από την επίσημη διαδικασία έγκρισης μέσα στους επόμενους μήνες προκειμένου να ξεκινήσει να ισχύει από το 2025.

Στην αναθεωρημένη EPBD οδηγία, μεταξύ άλλων, προβλέπονται τα εξής:

– Κάθε κράτος μέλος θα υιοθετήσει το δικό του εθνικό roadmap για τη μείωση της μέσης χρήσης πρωτογενούς ενέργειας των κτιρίων για κατοικία κατά 16% έως το 2030 και κατά 20-22% έως το 2035.

– Τα εθνικά μέτρα θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι τουλάχιστον το 55% της μείωσης της μέσης χρήσης πρωτογενούς ενέργειας επιτυγχάνεται μέσω της ανακαίνισης των κτιρίων με τις χειρότερες επιδόσεις.

– Τα κράτη μέλη θα καταρτίσουν εθνικά σχέδια ανακαίνισης κτιρίων για να καθορίσουν την εθνική στρατηγική για την απαλλαγή του κτιριακού αποθέματος από τις ανθρακούχες εκπομπές και τον τρόπο αντιμετώπισης των εναπομεινάντων εμποδίων, όπως η χρηματοδότηση, η κατάρτιση και η προσέλκυση πιο εξειδικευμένων εργαζομένων.

– Για το κτιριακό απόθεμα μη κατοικιών, οι αναθεωρημένοι κανόνες απαιτούν τη σταδιακή βελτίωσή του μέσω ελάχιστων προτύπων ενεργειακής απόδοσης. Αυτό στοχεύει στην ανακαίνιση του 16% των κτιρίων με τις χειρότερες επιδόσεις έως το 2030 και του 26% των κτιρίων με τις χειρότερες επιδόσεις έως το 2033.

– Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να διασφαλίσουν ότι υπάρχουν εγγυήσεις για τους ενοικιαστές, ώστε να αντιμετωπιστεί ο κίνδυνος έξωσης ευάλωτων νοικοκυριών λόγω δυσανάλογων αυξήσεων του ενοικίου μετά από ανακαίνιση.

– Οι συμφωνηθείσες διατάξεις στο πλαίσιο της EPBD θα βοηθήσουν την ΕΕ να καταργήσει σταδιακά τους λέβητες που λειτουργούν με ορυκτά καύσιμα. Οι επιδοτήσεις για την εγκατάσταση αυτόνομων λεβήτων που λειτουργούν με ορυκτά καύσιμα δεν θα επιτρέπονται από την 1η Ιανουαρίου 2025.