Ενέργεια και Κλίμα: ειδήσεις και καλά παραδείγματα ( 4ος-6ος 2020)

Του Τάσου Κρομμύδα*

1. Κλιματική αλλαγή

• Το 2019 ήταν το θερμότερο έτος που έχει καταγραφεί στην Ευρώπη. Αναλυτικά στοιχεία στην ετήσια Έκθεση για την Κατάσταση του Κλίματος στην Ευρώπη το 2019.
• Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην Ευρώπη μέσα από 12 επιμέρους θεματικές Εκθέσεις του JRC, της επιστημονικής υπηρεσίας της Κομισιόν.
  – σε σύγκριση με υπερθέρμανση 3°C, η συγκράτηση της υπερθέρμανσης στους 2°C θα μειώσει στο μισό τις οικονομικές επιπτώσεις, ενώ στους 1,5°C θα έχουμε μείωσή τους κατά 75%
  – η Νότια Ευρώπη θα πληγεί σαφώς εντονότερα σε σχέση με τη Βόρεια
• H κλιματική αλλαγή μπορεί να πυροδοτήσει απότομα και καταστροφικά συμβάντα απώλειας βιοποικιλότητας. Με υπερθέρμανση 4C το 2100, τουλάχιστον το 1/5 των ειδών σε τουλάχιστον το 15% των οικολογικών κοινοτήτων θα αντιμετωπίσει υπέρβαση οικολογικών ορίων μέσα σε μόλις μια δεκαετία. Με συγκράτηση της υπερθέρμανσης στους 2C, το ποσοστό των ευάλωτων οικολογικών κοινοτήτων περιορίζεται στο 2%, αν και σε αυτές περιλαμβάνονται κοινότητες με την πλουσιότερη βιοποικιλότητα στον κόσμο, όπως οι κοραλλιογενείς ύφαλοι.
• Τα τελευταία χρόνια η οξίνιση των θαλασσών (λόγω απορρόφησης CO2) συμβαίνει 100 φορές ταχύτερα σε σύγκριση με φυσικές αιτίες τα τελευταία 55 εκατομμύρια χρόνια. Σε συνδυασμό με την αύξηση της θερμοκρασίας των θαλασσών, το φαινόμενο θα οδηγήσει σε σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις σε θαλάσσια οικοσυστήματα, διατροφικές αλυσίδες και την παραγωγικότητα των θαλασσών, με οικονομικές επιπτώσεις και στις ανθρώπινες κοινωνίες.

2. Τομέας ηλεκτρισμού

• Η 8^η Ιουνίου ήταν η πρώτη μέρα που το Ελληνικό Σύστημα Ηλεκτρισμού λειτούργησε χωρίς τη χρήση καθόλου λιγνίτη. Για όλο το Μάιο, το μερίδιο του λιγνίτη στην κάλυψη της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας είχε καταρρεύσει στο 6%.
• Το 72% της νέας ισχύος ηλεκτροπαραγωγής που εγκαταστάθηκε παγκοσμίως το 2019 ήταν από ΑΠΕ.
• Έκθεση για τα κόστη ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ το 2019 από τη Διεθνή Υπηρεσία Ανανεώσιμης Ενέργειας. Η πλειονότητα των νέων μονάδων ΑΠΕ που εγκαταστάθηκαν παγκοσμίως θα παράγει με χαμηλότερο κόστος σε σύγκριση με νέες μονάδες κάρβουνου.
  Παρόμοια συμπεράσματα και από έκθεση του BNEF: Τα ¾ του παγκόσμιου πληθυσμού ζουν σε περιοχές όπου οι ΑΠΕ αποτελούν τη φτηνότερη επιλογή για νέα ισχύ ηλεκτροπαραγωγής. Στην Ευρώπη, την Κίνα και την Ιαπωνία, οι μπαταρίες αποτελούν πλέον τη φτηνότερη επιλογή για μονάδες αιχμής.
• Γερμανία: Το Α’ εξάμηνο του 2020 το 56% της ηλεκτροπαραγωγής προήλθε από ΑΠΕ.
• Ισπανία: 7 από τους 15 σταθμούς κάρβουνου της χώρας έκλεισαν οριστικά στις 30 Ιουνίου. Το Μάιο το κάρβουνο κάλυψε μόλις το 1,4% της ζήτησης σε σύγκριση με 15% για όλο το 2018.
• Βρετανία: Το Σύστημα Ηλεκτρισμού λειτούργησε επί 67 μέρες χωρίς κάρβουνο. Η οριστική απόσυρση όλων των μονάδων κάρβουνου έχει ανακοινωθεί για το 2024. Το Α τρίμηνο του 2020, οι ΑΠΕ είχαν το 47% της ηλεκτροπαραγωγής, πολύ πάνω από το φυσικό αέριο (31,4%), ενώ το κάρβουνο μόλις 3,8%.

3. Άλλες ειδήσεις-εκθέσεις

• Το 2040 εκτιμάται πως παγκοσμίως το 58% των πωλήσεων θα αφορά ηλεκτρικά οχήματα. Συνολικά τα ΗΟ θα υποκαθιστούν 17,6 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου την ημέρα.

4. Καλά νέα και παραδείγματα

• ΗΠΑ: Το φιλόδοξο πλάνο των Δημοκρατικών για το κλίμα:
  – Μηδενικό ισοζύγιο CO2 το 2050 και μείωση 88% στις συνολικές εκπομπές ΑτΘ
  – Ηλεκτρική ενέργεια μηδενικών εκπομπών το 2040
  – Πώληση μόνο ΙΧ μηδενικών εκπομπών από το 2035 και φορτηγών από το 2040
  – Μείωση εκπομπών ΑτΘ 37% ήδη από το 2030 (σε σχέση με 2010).
• Ισπανία: Ο Κλιματικός Νόμος προβλέπει μηδενικό ισοζύγιο εκπομπών το 2050, απαγορεύει άμεσα όλες τις νέες εξορύξεις υδρογονανθράκων, μόνο νέα οχήματα μηδενικών εκπομπών από το 2040.
• Ουγγαρία: Το Κοινοβούλιο πέρασε Νόμο κλιματικής ουδετερότητας για το 2050.
• Γερμανία: θέσπιση τέλους άνθρακα στα καύσιμα μεταφορών και θέρμανσης 25€/tCO2 το 2021 που θα ανέβει στα 55€/tCO2 το 2025.
• Ιταλία: φοροαπαλλαγή 110% για τις δαπάνες εγκατάστασης οικιακών φωτοβολταϊκών.

5. Διάφορα

• Το ¼ του Πακέτου Στήριξης ύψους 750 δις που αποφάσισε η ΕΕ για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας θα αφορά μέτρα αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής.
• Μια συγκριτική ανάλυση 15 Εθνικών Σχεδίων για την Ενέργεια και Κλίμα και του κατά πόσον αυτά ευθυγραμμίζονται με τη Συμφωνία του Παρισιού.
• Έκθεση για τις δυνατότητες για μία πιο δίκαιη κατανομή των πόρων του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης ανάμεσα στα κράτη μέλη της ΕΕ-27
• Ποιες καθημερινές επιλογές έχουν το μεγαλύτερο περιθώριο μείωσης εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου;

*Ο Τάσος Κρομμύδας είναι Ηλεκτρολόγος Μηχανικός, με ειδίκευση στα οικονομικά και τις πολιτικές της ενέργειας. Σύμβουλος σε Διεθνείς Οργανισμούς για θέματα προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή.