Επιχειρηματικά Πάρκα: πως το νέο νομοσχέδιο θα πετύχει το στόχο του

Του Μανώλη Μπαλτά/

Από το σχέδιο νόμου για τα Επιχειρηματικά Πάρκα που κατατίθεται για ψήφιση στη Βουλή, απουσιάζουν συγκεκριμένες και αναπόδραστες νομοθετικές ρυθμίσεις, κατά τρόπο ώστε η πράγματι σημαντική νομοθετική πρωτοβουλία του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων αφενός μεν, να είναι ευάλωτη σε αποτυχίες της πράξης αφετέρου δε, να υπολείπεται μιας ολοκληρωμένης αναμόρφωσης του καθεστώτος ανάπτυξης και διαχείρισης των Επιχειρηματικών Πάρκων, που τελικά θα φτάσει στο στόχο της.

Ασφαλώς η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης Επενδύσεων, μετά τη δημόσια διαβούλευση και τη συνεργασία με την Επιμελητηριακή Κοινότητα που προηγήθηκε, έχει ακόμη τη δυνατότητα να εμπλουτίσει και να θωρακίσει το νέο νομοσχέδιο στη διάρκεια της κοινοβουλευτικής επεξεργασίας και ψήφισης του στη Βουλή,  αξιοποιώντας προτάσεις πολυετούς επιστημονικής και επαγγελματικής γνώσης, πείρας και θεσμικής ευθύνης, που καταθέτουμε.

-Αρκεί, -και γιατί άραγε αυτό να συμβεί; –  να μην επικρατήσει η λογική της «μεταρρυθμιστικής έπαρσης» στα λόγια και της «ήσσονος προσπάθειας» στην πράξη…

Σε προηγούμενο άρθρο μας στο ecopress χαιρετίσαμε θαρραλέα τις προθέσεις που έχουν διακηρυχθεί για την ριζική αναμόρφωση και βελτίωση του περιβάλλοντος αδειοδότησης  και λειτουργίας των Επιχειρηματικών Πάρκων, μέσα από νομοσχέδιο που κατατίθεται για ψήφιση στη Βουλή τις αμέσως προσεχείς ημέρες.

Αναδείξαμε μάλιστα 10 σημαντικές προτάσεις νόμου που έχουν υιοθετηθεί και έχουν την αφετηρία τους σε νομοθετικές πρωτοβουλίες που είχαν υποδειχθεί από την ReDePlan, μέσω της ΚΕΕ. Όμως  για να μη γίνουν τα 10 βήματα μπροστά, 8 βήματα πίσω ….,  επιφυλαχθήκαμε να επανέλθουμε, για  να διατυπώσουμε οκτώ προτάσεις βελτίωσης στις ήδη προτεινόμενες νομοθετικές διατάξεις και οκτώ νέες προτάσεις άρθρων που νομίζουμε ότι επιβάλλεται να υιοθετηθούν για μια ολοκληρωμένη βελτίωση του καθεστώτος ανάπτυξης και διαχείρισης των Επιχειρηματικών Πάρκων.

-Τολμώ δε να πω ότι αν κάποιες από αυτές (τις προτάσεις ) δεν υιοθετηθούν, φοβάμαι και θα αποδειχθεί ότι και αυτή η προσπάθεια θα παραμείνει γράμμα κενό. Τα Επιχειρηματικά Πάρκα στην Ελλάδα θα παραμείνουν παρελθόν και με τα προβλήματα και τις μορφές που βρίσκονται (που δεν είναι και οι καλύτερες στον κόσμο!)

Ας μιλήσουμε συγκεκριμένα:

Α)  Στο πλαίσιο βελτίωσης συγκεκριμένων διατάξεων του προτεινόμενου νομοσχεδίου επιβάλλεται:

1.Να προσδιοριστεί η έννοια, το νόημα και το περιεχόμενο του Κανονισμού Λειτουργίας των Επιχειρηματικών Πάρκων, έστω και σε επίπεδο ελαχίστων απαιτήσεων που πρέπει να διασφαλιστούν, για την βέλτιστη ισορροπία και την αμοιβαιότητα των συμφερόντων μεταξύ Φορέων Διαχείρισης και εγκατεστημένων επιχειρήσεων. Η ρύθμιση αυτή επιβάλλεται και εξαιτίας του γεγονότος ότι οι νέοι Κανονισμοί Λειτουργίας θα αποτελούν κείμενα ιδιωτικής συμφωνίας χωρίς την εποπτεία του κράτους. Πρόκειται για μία καινοτομία, η οποία θα κριθεί ως προς την χρησιμότητα και την αποτελεσματικότητα της και μάλιστα σύντομα, όπως υπαγορεύουν οι πραγματικές συνθήκες στις υφιστάμενες βιομηχανικές περιοχές και τα Επιχειρηματικά Πάρκα.

2.Να επανέλθει το Επιχειρηματικό Πάρκο Ειδικού Τύπου και η ευχέρεια του Υπουργού Ανάπτυξης να θεσμοθετεί νέο τύπο Επιχειρηματικού Πάρκου για επαγγελματικές δραστηριότητες και κλάδους της οικονομίας που μπορεί να ανακύψουν μελλοντικά και δεν είναι προβλέψιμοι ή δεν περιγράφονται στη νομοθεσία στον παρόντα χρόνο.

3. Δεδομένου ότι τα Επιχειρηματικά Πάρκα αποκτούν εντονότερο επιχειρηματικό – επενδυτικό χαρακτήρα , επιβάλλεται να δοθεί η δυνατότητα στους φορείς υλοποίησης (ΕΑΔΕΠ) να μπορούν να ιδρύουν και να διαχειρίζονται περισσότερα του ενός (Επιχειρηματικά Πάρκα).

4.Έστω κι αν η διοίκηση δεν πειθαρχεί στις νομοθετημένες προθεσμίες εντός των οποίων (αυτή) καλείται να αντιδράσει, δεν είναι σοφή πράξη το να καταργηθεί κάθε προθεσμία που την υποχρεώνει (τη διοίκηση και τους εμπλεκόμενους οργανισμούς) να αντιδρούν και να γνωμοδοτούν για θέματα της αρμοδιότητας τους.  Προτείνεται να θεσμοθετηθεί η προθεσμία των 150 ημερών, ως αποκλειστική  για την αδειοδότηση επιχειρηματικού πάρκου,  έναντι 75 που ισχύει σήμερα (και δεν τηρείται). Να παραμείνει η αρμοδιότητα των Γενικών Δ/ντων να υπογράφουν την άδεια έγκρισης του πάρκου, όπως ρυθμίστηκε με το Ν. 4635/2019 αντί των αρμοδίων Υπουργών. Η επαναφορά της αρμοδιότητας υπογραφής στους Υπουργούς και η, για πρώτη φορά, ανάμειξη του ανώτατου Οργάνου Χωροταξίας της χώρας, του ΚΕΣΥΠΟΘΑ, αντί των αποκεντρωμένων ΣΥΠΟΘΑ, μόνο μεγάλες καθυστερήσεις και χωρίς κανένα ουσιαστικό νόημα, προσθέτουν στη διαδικασία αδειοδότησης των Επιχειρηματικών Πάρκων.

5. Η φύση, η δομή και ο χαρακτήρας του Επιχειρηματικού Πάρκου επιβάλλουν την μείωση των απαιτούμενων χώρων στάθμευσης τουλάχιστον κατά 50%, σε σχέση με την δόμηση βιομηχανικών κτιρίων και κτιρίων αποθηκών εντός πόλεων ή εκτός σχεδίου.

6.Για να αποφεύγονται επικίνδυνες προκλήσεις και φαινόμενα κακοδιαχείρισης, η εκτίμηση της αξία γης για την απόδοση των εισφορών σε χρήμα, όταν αυτή (η αξία), ελλείψει αντικειμενικών αξιών, υπολογίζεται από την οικεία ΔΟΥ, επιβάλλεται να παρακολουθεί κάποιους κανόνες. Για το σκοπό αυτό συνιστάται να νομοθετηθούν κατευθυντήριες οδηγίες και κριτήρια προσδιορισμού της αξίας γης, αναλογικά προς αυτά του συστήματος αντικειμενικών αξιών.Για να μην προκύπτουν «άναρχα» ή τυχαία, υποκειμενικά και ατεκμηρίωτα και να αποκλειστούν δια παντός τυχόν φαινόμενα επηρεασμού και πιέσεων.

7.Για την επιτάχυνση της αδειοδότησης των Επιχειρηματικών Πάρκων, θα ήταν εξαιρετικά χρήσιμο η πληρότητα και η εκπλήρωση των προδιαγραφών του φακέλου αδειοδότησης, πριν αυτός κατατεθεί για έγκριση στο Υπουργείο Ανάπτυξης, να πιστοποιείται από ορκωτούς ελεγκτές, οι οποίοι, κατά το νομοθέτημα, αναλαμβάνουν εφεξής να ελέγχουν τη μελέτη βιωσιμότητας του επενδυτικού σχεδίου.

8. Για να αποφευχθούν καθυστερήσεις που μπορεί να ξεπεράσουν και τα δύο χρόνια, κατά τη μεταβατική περίοδο μετάπτωσης από το ισχύον στο νέο νομοθετικό πλαίσιο (αυτό συνέβη και όταν θεσμοθετήθηκε ο Ν.3982/11) είναι απαραίτητο η έναρξη ισχύος του νέου νόμου να μεταφερθεί στο χρόνο έκδοσης της βασικής δευτερεύουσας νομοθεσίας που θα καταστήσει εφικτή την εφαρμογή του.

Β) Προχωρώντας στο επόμενο κεφάλαιο των προτάσεων μας, είναι απαραίτητο να υιοθετηθούν και οι παρακάτω (πρόσθετες) οκτώ προτάσεις νόμου, το αντικείμενο των οποίων δεν αντιμετωπίζεται στο νομοθέτημα που ετέθη σε δημόσια διαβούλευση.

1.Με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο για να γίνει ένα πάρκο χρειάζεται να συμφωνήσουν αυτοί που κατέχουν το 55% της έκτασης του. Αυτό καταργείται στο νομοσχέδιο. Εφεξής επιβάλλεται να υπάρχει η πλήρης κυριότητα για το 100% της έκτασης. Αυτή η απαίτηση εκμηδενίζει κάθε ενδεχόμενο ανάπτυξης πάρκων στη χώρα ακόμη και στις άτυπες συγκεντρώσεις που αποτελούν την πληγή της επιχειρηματικής χωροθεσίας στην Ελλάδα. Και μπορεί μεν το νομοσχέδιο να διατηρεί το 55% μόνο στις άτυπες συγκεντρώσεις, ελπίζοντας ότι έχει βρει τη λύση σ’ αυτές τις μορφές δομημένης γης, αλλά στην πρόσφατη μελέτη της ΔιαΝΕΟσις που εκπονήθηκε από τη ReDePlan αποδεικνύεται ότι οι άτυπες συγκεντρώσεις της χώρας που συγκεντρώνουν τις προϋποθέσεις του νόμου για να γίνουν πάρκα εξυγίανσης (κάλυψη > του 15%),  μετρώνται στα δάχτυλα του ενός χεριού.

2.Μετά από έξι χρόνια προσπαθειών και προσκόμισης πλειάδας στοιχείων που το αποδεικνύουν επιβάλλεται επιτέλους να δοθεί η δυνατότητα μετάπτωσης του Επιχειρηματικού Πάρκου σε χαμηλότερη περιβαλλοντική κατηγορία από την Α1 που βρίσκεται σήμερα η δραστηριότητα, ανεξάρτητα από μέγεθος και τους πραγματικούς ρύπους που προκαλεί η υλοποίηση του. Κάθε αντίδραση σ’ αυτήν την απολύτως τεκμηριωμένη και εύλογη απαίτηση, είναι τουλάχιστον «περίεργη» και πάντως καθόλου φιλοπεριβαλλοντική.

3.Καθώς σειρά επιτυχημένων μεταρρυθμίσεων συνδέεται με την εκχώρηση μέρους κρατικής αρμοδιότητας στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας, επιβάλλεται πλέον αυτό να συμβεί και στα Επιχειρηματικά Πάρκα. Η δημόσια διοίκηση και τα στελέχη της που ασχολούνται στο πεδίο αυτό πρέπει να πληρωθούν καλά, στο πλαίσιο ειδικής υπηρεσίας (ΕΥΔ ) που πρέπει να συσταθεί στη ΓΓΒ, για αυτό το σκοπό. Στο κράτος να παραμείνει η αρμοδιότητα χορήγησης προέγκρισης αφού εξεταστούν οι συνθήκες χωροθέτησης, ο φορέας υλοποίησης και η βιωσιμότητα του σχεδιασμού. Μετά την έκδοση προέγκρισης, ο έλεγχος για την αδειοδότηση να υλοποιείται  από outsourcesing πιστοποιημένους φορείς της ιδιωτικής οικονομίας.

4.Η δασική νομοθεσία για τα πάρκα επιβάλλεται να επανέλθει στο καθεστώς που ίσχυε επιτυχημένα και αδιατάρακτα από το 1979 μέχρι το 2014, οπότε άλλαξε ριζικά χωρίς αυτή η αλλαγή να έχει τεκμηριωθεί ούτε κατ’ ελάχιστον για την σκοπιμότητα και χρησιμότητα της. Πιο συγκεκριμένα όταν εγκρίνεται επιτρεπτή η επέμβαση για την κατασκευή Επιχειρηματικού Πάρκου σε δασική ή χορτολιβαδική έκταση, η σχετική απόφαση να χορηγείται ως πρώτη διοικητική πράξη αδειοδότησης του Επιχειρηματικού Πάρκου.

5. Περαιτέρω η αξιοποίηση δασικής έκτασης να αφορά σε παραχώρηση κυριότητας και όχι χρήσης όπως θεσμοθετήθηκε από το 2014 και μετά. Η χρήση δεν αποτελεί τίτλο που μπορεί να κατατμηθεί και να διαμοιραστεί σε τρίτους ιδιοκτήτες ιδίως όταν η δασική έκταση είναι διάσπαρτη  εντός της έκτασης του πάρκου και αλληλοεμπλέκεται ή αλληλοσυνδέεται με τμήματα ιδιωτικών εκτάσεων που προκύπτουν στο πλαίσιο της πολεοδόμησης κατά την πράξη εφαρμογής.

6.Στην ίδια ως άνω κατηγορία ανήκουν και οι προτάσεις μας για την δυνατότητα μετάθεσης των ορίων Καταφυγίου Αγρίας Ζωής (ΚΑΖ) ή τον αποχαρακτηρισμό «γης υψηλής παραγωγικότητας», όταν δεν υφίστανται πλέον σήμερα οι ανάγκες και οι συνθήκες που οδήγησαν στους παραπάνω περιορισμούς. Και σε κάθε περίπτωση εφόσον αυτό τεκμηριώνεται επαρκώς και συνυπογράφεται, στο πλαίσιο προέγκρισης Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΕΠΣ) κατά το άρθ. 8 του Ν. 4447/2016, από τις αρμόδιες υπηρεσίες της Γενικών Δ/νσεων Δασών (ΥΠΕΝ) και  Αγροτικής Ανάπτυξης (ΥπΑΑΤ).

7.Η δυνατότητα άσκησης του δικαιώματος απαλλοτρίωσης, αξιοποίησης δασικών εκτάσεων και προσάρτησης εδαφών τρίτων, να θεσμοθετηθεί και από τα Επιχειρηματικά Πάρκα Μεμονωμένης Μεγάλης Μονάδας, προκειμένου να αρτιώνουν την έκταση ανάπτυξη τους. Αυτόθα αποτελέσει μεγάλη τομή και ενίσχυση αυτού του προσφάτως νομοθετημένου τύπου πάρκων για ΜΕΓΑΛΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ, υπάρχουσες ή μελλούμενες.

8. Η ορατή χρηματοδοτική διάκριση και θεσμοθέτηση κινήτρων για εφαρμογές κυκλικής οικονομίας εντός των Επιχειρηματικών Πάρκων (στα έργα υποδομής και στις εγκατεστημένες επιχειρήσεις) και η θεσμοθέτηση και εγκατάσταση Μηχανισμού Εποπτείας και Παρακολούθησης της ανάπτυξης Επιχειρηματικών Πάρκων (προσάρτημα της Κυβερνητικής Επιτροπής Βιομηχανίας) σε επίπεδο Γενικών Γραμματέων εμπλεκομένων Υπουργείων, θεσμικών εκπροσώπων των επιχειρήσεων (ΣΕΒ, ΚΕΕ) και της αυτοδιοίκησης (ΚΕΔΕ, ΕΝΠΕ), θα αποδείξουν την απόφαση της Κυβέρνησης να ενισχύσει και να προάγει την οργανωμένη χωροθέτηση των επιχειρήσεων (και) στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας και της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας .

Οι 8 + 8 προτάσεις

Αυτές είναι οι 8 + 8 προτάσεις που υποσχεθήκαμε να αναδείξουμε μέσω του ecopress. Έχουμε την ακράδαντη πεποίθηση ότι αν υιοθετηθούν (και αυτές) θα αλλάξουν πραγματικά το τοπίο των Επιχειρηματικών Πάρκων, χαρίζοντας μία περιβαλλοντική τάξη πολιτισμού και ευνομίας στην περιαστική γη της Αττικής, της Θεσσαλονίκης και των λοιπών πόλεων της χώρας. Το ζητούμενο είναι   στα επόμενα 50 χρόνια επιχειρηματικής ανάπτυξης να αναταχθούν αποτελεσματικά οι κακές χωροταξικές και περιβαλλοντικές συνθήκες της εκτός σχεδίου δόμησης και της εκτός νόμου και επιστήμης, χωροταξικής αναρχίας που μας πνίγει από παντού.

*Μανώλης Μπαλτάς: Δ/νων Συμβούλος  Re.De-Plan AE, Τεχνικός Σύμβουλος ΚΕΕΕ, Μέλος ΓΣ ΣΕΒ