Έρευνα: τα «Εξοικονομώ» όχημα περιβαλλοντικής δράσης των πολιτών

Η ενεργειακή αναβάθμιση κατοικίας, η χρήση συσκευών ενεργειακής κλάσης και γενικότερα τα προγράμματα, που έχουν στόχο τη μείωση του κόστους της ενέργειας που καταναλώνουν είναι αυτά που κατά κύριο λόγο ενεργοποιούν τους πολίτες να σκεφτούν και να δράσουν υπέρ της προστασίας του περιβάλλοντος και την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης.

Αυτό είναι από τα βασικά συμπεράσματα της δεύτερης πανελλαδικής έρευνας  για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, που έγινε στο πλαίσιο του ολοκληρωμένου έργου LIFE-IP  AdaptInGR του Προγράμματος LIFE της Ευρωπαϊκής Ένωσης και  παρουσιάστηκε σε ειδική εκδήλωση της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ) στην Αίθουσα Γενικών Συνελεύσεων της Τράπεζας της Ελλάδος.

–Το περιβάλλον και τα προβλήματα που σχετίζονται με αυτό είναι σε θέση να ενεργοποιήσουν ξανά τους πολίτες εάν συνδεθούν και με τα προβλήματα της οικονομίας. Συγκεκριμένα, οι πολίτες κινητοποιούνται σε δράσεις όπως η ενεργειακή αναβάθμιση της κατοικίας τους ή η χρήση συσκευών ενεργειακής κλάσης, με κύριο στόχο, την μείωση του κόστους της ενέργειας που καταναλώνουν και σε δεύτερο επίπεδο σκεπτόμενοι το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα διαπίστωσε η έρευνα από την εταιρεία qed, που ανέλαβε για λογαριασμό της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, εταίρου του έργου LIFE-IP AdaptInGR την υλοποίηση πανελλαδικής έρευνας, με αντικείμενο τις αντιλήψεις του κοινού για την κλιματική αλλαγή.

Στα βασικά συμπεράσματα της έρευνας, όπως παρουσιάστηκαν στην εκδήλωση είναι ακόμη τα ακόλουθα:

-Στη μετά Covid-19 εποχή, οι πολίτες δείχνουν να βρίσκονται σε μια φάση αδράνειας. Πρόκειται καθαρά για ένα απότοκο της πανδημίας, η οποία έχει οδηγήσει τους πολίτες στην εσωστρέφεια. Ναι μεν η πανδημία υπήρξε ένα παγκόσμιο πρόβλημα, η αντιμετώπισή της όμως προϋπέθετε ατομική δράση και ευθύνη. Παρατηρείται, λοιπόν, μια ανάγκη επανενεργοποίησης των πολιτών.

-Στο κομμάτι της κλιματικής αλλαγής, η αντίληψη των επιπτώσεων που αυτή αφήνει, γίνεται ολοένα και πιο ορατή στους πολίτες. Μάλιστα, σε ό, τι αφορά τόσο την Ελλάδα αλλά και τον κόσμο, σε βάθος εικοσαετίας, η κλιματική αλλαγή είναι το πρόβλημα που πιστεύεται ότι θα απασχολήσει περισσότερο. Παρόλα αυτά, σε επίπεδο ενημέρωσης και σημαντικότητας του προβλήματος, οι διαφοροποιήσεις δεν είναι μεγάλες.

-Μεγάλη σημασία δίνεται στα προβλήματα που αφορούν στην οικονομία και την ενεργειακή κρίση, με τα ποσοστά στην Ελλάδα να είναι πιο έντονα από ότι το 2019. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η οικονομία και η αύξηση του κόστους της ενέργειας επηρεάζουν άμεσα τους πολίτες ενώ η κλιματική αλλαγή, ναι μεν υπάρχει, αλλά οι επιπτώσεις της φαντάζουν πιο μακροπρόθεσμες.

-Η ενεργοποίηση των πολιτών ως προς την υιοθέτηση βέλτιστων περιβαλλοντικών συνηθειών, είναι μια διαδικασία που για να επιτευχθεί προϋποθέτει την συμμαχία όλων των εμπλεκόμενων φορέων. Πρόκειται για την Πολιτεία, τις περιβαλλοντικές οργανώσεις, αλλά και τον ίδιο τον πολίτη. Με αυτό το τρόπο, συνδέονται τα προβλήματα με τις επιμέρους δράσεις στο micro επίπεδο, καθώς, σύμφωνα με τους συμμετέχοντες, η πολιτεία και οι οργανώσεις οφείλουν να δώσουν το παράδειγμα και τα κίνητρα και ο καθένας ξεχωριστά από τους πολίτες να αναλάβει ατομική δράση.

-Οι δράσεις στο micro επίπεδο, εκτός των άλλων, συνδέονται και με την καθημερινή ποιότητα ζωής των πολιτών. Γι’ αυτό το λόγο κοιτώντας και την καθημερινότητά τους, οι πολίτες τείνουν να στηρίζουν ευκολότερα υποψηφίους για την τοπική αυτοδιοίκηση με ατζέντα που αφορά την κλιματική αλλαγή, καθώς τους επηρεάζει άμεσα.

-Στην ηλικιακή ομάδα 15-17,  οι νέοι δηλώνουν πιο ενημερωμένοι από το σχολείο τους σε σχέση με το 2019. Ωστόσο, η αντίληψή τους για την σημαντικότητα και τις επιπτώσεις των προβλημάτων του περιβάλλοντος δείχνει να βρίσκεται ακόμη σε θεωρητικό επίπεδο. Δυσκολεύονται να συνδέσουν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής με διάφορους τομείς της ζωής, του παρόντος και του μέλλοντος τους.

-Σημαντικό ρόλο στην ενεργοποίηση και αυτής της ηλικιακής ομάδας 15-17,  θα παίξει η σύνδεση των προβλημάτων του περιβάλλοντος με αυτά της οικονομίας, καθώς φαίνεται πως οι νέοι ενδιαφέρονται σε μεγάλο βαθμό για την οικονομική και συνακόλουθα την επαγγελματική τους αποκατάσταση.

Από αριστερά: Ανδρέας Ζομπανάκης, Πρόεδρος της Επιτροπής Παρακολούθησης του προγράμματος για την ΕΛΛΕΤ, Μιλτιάδης Λάζογλου, Project Manager του προγράμματος για την ΕΛΛΕΤ, Δανάη Ζόμπολα, Υπεύθυνη Έργου QED, Χριστίνα Καράμπελα, Διευθύνουσα Σύμβουλος QED, Γιώργος Αμυράς, Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιάννης Στουρνάρας, Διοικητής Τράπεζας της Ελλάδος, Λυδία Καρρά, Πρόεδρος ΕΛΛΕΤ και Σπύρος Αρσένης, Μέλος του ΔΣ της ΕΛΛΕΤ και υπεύθυνος παραδοτέου.

Η έρευνα αφορούσε στον προσδιορισμό του επιπέδου ενημέρωσης, των προσλαμβανουσών αξίων, των  προσδοκιών των Ελλήνων, σχετικά με το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής. Το πρώτο κύμα της δημοσκόπησης διενεργήθηκε τον Ιούλιο του 2019. Η συγκριτική του ανάλυση σε σχέση με το δεύτερο, θα βοηθήσει στην κατανόηση της αποτελεσματικότητας των δράσεων που πραγματοποιήθηκαν τόσο από την κεντρική και περιφερειακή διοίκηση όσο και από το ίδιο το έργο τα χρόνια που μεσολάβησαν, καθώς και στον εντοπισμό τυχόν διαφοροποιήσεων στις αντιλήψεις και τις προσδοκίες των πολιτών. Η έρευνα διενεργήθηκε με τη μέθοδο των ηλεκτρονικά υποβοηθούμενων τηλεφωνικών συνεντεύξεων (CATI). Η έρευνα έλαβε χώρα από τον Σεπτέμβριο ως τον Νοέμβριο 2022.  Το συνολικό μέγεθος του δείγματος περιλαμβάνει 2032 ολοκληρωμένες συνεντεύξεις με άτομα ηλικίας 15-70 ετών.

Οι ομιλίες στην εκδήλωση

Ο κ. Γιώργος Αμυράς, Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, τόνισε στην ομιλία του τη διάκριση μεταξύ Κλιματικής Αλλαγής και Κλιματικής Κρίσης, αναφέροντας ότι «βρισκόμαστε πλέον στην εποχή της δεύτερης, και πρέπει να εργαστούμε σκληρά ώστε να μην περάσουμε στην εποχή της Κλιματικής Κατάρρευσης».  Τόνισε ότι «το  ΥΠΕΝ μέσω των πρωτοβουλιών του για την προστασία των απάτητων βουνών, τη χαρτογράφηση και την προστασία των δασών, συμβάλλει στην προσαρμογή τους στην Κλιματική Αλλαγή». Τόνισε την σημασία του ρόλου των νέων στην προσαρμογή και ιδιαίτερα όσων γεννήθηκαν μετά το 2000, αφού οι υπόλοιποι ήδη επηρεαζόμαστε από τις αντιλήψεις μας.

Στον χαιρετισμό του ο κ. Γιάννης Στουρνάρας, Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος συνεχάρη την ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού και τους συνεργάτες της για τη δημοσκόπηση και τόνισε την σημασία του έργου LIFE-IP AdaptIn GR για την προσαρμογή της χώρας μας στην Κλιματική Αλλαγή.

«Τα αποτελέσματα της πανελλαδικής έρευνας χαρτογραφούν τις σημερινές στάσεις της κοινής γνώμης ανά Περιφέρεια και ηλικιακή ομάδα» σχολίασε η κα Λυδία Καρρά, Πρόεδρος της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού. «Πιστεύω βαθύτατα πως η δεύτερη αυτή δημοσκόπηση, θα αποτελέσει μια έρευνα-σταθμό για τους φορείς που ασχολούνται με το περιβάλλον και την Κλιματική Αλλαγή στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς. Είμαι σίγουρη ότι τα αποτελέσματα είναι τόσο σημαντικά και πολύτιμα που θα συνυπολογίζονται για πολλά χρόνια κατά την χάραξη πολιτικής για την Κλιματική Αλλαγή στη Χώρα μας στο μέλλον». Η κα Καρρά επανέλαβε στον Υφυπουργό το πάγιο αίτημα της κοινωνίας των πολιτών για ουσιαστική συνεργασία, διαβούλευση και συμπόρευση με τις αρμόδιες αρχές για την προστασία του πολύτιμου φυσικού περιβάλλοντος και της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Δείτε εδώ το περιληπτικό αρχείο αποτελεσμάτων της δημοσκόπησης