Αυτόνομες μονάδες αφαλάτωσης από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας που θα λύσουν το πρόβλημα τόσο του πόσιμου νερού όσο και της άρδευσης σε νησιά και απομακρυσμένες περιοχές με ασθενές ή ανύπαρκτο ηλεκτρικό δίκτυο, περιλαμβάνει το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, που ενέκρινε το υπουργικό συμβούλιο την περασμένη εβδομάδα.
Φωτοβολταϊκά σε στέγες και κτίρια, μικρές ανεμογεννήτριες «που ενσωματώνουν κοινωνικά και αναπτυξιακά πλεονεκτήματα», αλλά και θαλάσσια αιολικά πάρκα σχεδιάζεται να προωθηθούν παράλληλα με την ανάπτυξη του κατάλληλου αδειοδοτικού πλαισίου, ενώ καταγράφονται θετικές προοπτικές για τη διείσδυση της γεωθερμικής ενέργειας στο εθνικό ενεργειακό μίγμα.
Όπως επισημαίνεται στο Εθνικό Σχέδιο «θα πρέπει να διασφαλιστεί η ανάπτυξη όλων των μορφών ΑΠΕ για ηλεκτροπαραγωγή. Όσον αφορά τις κύριες τεχνολογίες, θα πρέπει να διασφαλιστεί η ισορροπημένη ανάπτυξη τόσο αιολικών όσο και φωτοβολταϊκών, καθώς έχουν διακριτό προφίλ παραγωγής, προκειμένου να αντιμετωπιστούν ζητήματα επάρκειας.
Διασπορά ΑΠΕ
Παράλληλα υπογραμμίζεται ότι θα πρέπει να επιτευχθεί γεωγραφική διασπορά των ΑΠΕ, ώστε εκτός από την ισόρροπη ανάπτυξη από άποψη κάλυψης διαθέσιμων εκτάσεων, να περιοριστούν προβλήματα επάρκειας.
Ειδικότερα σε αυτήν την κατεύθυνση μεταξύ άλλων προωθούνται:
-φωτοβολταϊκά συστήματα σε στέγες και κτίρια,
-μικρές ανεμογεννήτριες που ενσωματώνουν αναπτυξιακά και κοινωνικά πλεονεκτήματα, ενώ παράλληλα στόχο αποτελεί να προωθηθούν και
-θαλάσσια αιολικά πάρκα με την ανάπτυξη και του κατάλληλου αδειοδοτικού πλαισίου.
Επιπρόσθετα καινοτόμες τεχνολογίες ΑΠΕ ή και τεχνολογίες ΑΠΕ που δεν έχουν αξιοποιηθεί επαρκώς και μπορούν να συμβάλλουν στην περαιτέρω αξιοποίηση αυτού του εγχώριου δυναμικού θα εξεταστούν και θα προωθηθούν κύρια υπό τη μορφή πιλοτικών εφαρμογών.
Έργα αξιοποίησης της κυματικής ενέργειας, δυνατότητες ανάπτυξης πλωτών φωτοβολταϊκών, παραγωγή υδρογόνου από ΑΠΕ είναι μερικές από αυτές τις εφαρμογές.
Μονάδες αφαλάτωσης
Ιδιαίτερη αναφορά επιφυλάσσει το ΕΣΕΚ στις δυνατότητες χρήσης συστημάτων ΑΠΕ για αφαλάτωση. Όπως αναφέρεται, με την εκπόνηση των αντίστοιχων μελετών σκοπιμότητας και κόστους-οφέλους, θα προωθηθεί η χρήση μικρών αυτόνομων μονάδων αφαλάτωσης από ΑΠΕ για την παραγωγή πόσιμου νερού ή για την κάλυψη αναγκών άρδευσης σε νησιά και απομακρυσμένες περιοχές, οι οποίες παραμένουν χωρίς ηλεκτρικό δίκτυο, ή διαθέτουν ασθενές δίκτυο και χαρακτηρίζονται από έντονη λειψυδρία.
Οι μικρές αυτόνομες μονάδες αφαλάτωσης θα συνδυαστούν για την κάλυψη της ενεργειακής τους κατανάλωσης με συστήματα ΑΠΕ. Ενδεικτικά, μικρές ανεμογεννήτριες και φωτοβολταϊκά συστήματα για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας μπορούν να εγκατασταθούν σε μονάδες αντίστροφης ώσμωσης, ενώ στην περίπτωση των θερμικών μονάδων αφαλάτωσης δύναται να αξιοποιηθεί τόσο η γεωθερμική ενέργεια χαμηλής ενθαλπίας, όσο και τα θερμικά ηλιακά συστήματα.
Επίσης, λόγω της απαίτησης για σταθερή ισχύ στις μονάδες αφαλάτωσης, απαιτείται η χρήση αποθήκευσης ενέργειας, ώστε να αυξηθούν οι ώρες λειτουργίας της μονάδας ανεξάρτητα της διαθεσιμότητας των ΑΠΕ. Σε κάθε περίπτωση, υπογραμμίζεται στο ΕΣΕΚ, οι μονάδες αφαλάτωσης θα συμβάλουν στην τοπική ανάπτυξη, στη μείωση της χρήσης εμφιαλωμένων νερών με υψηλό περιβαλλοντικό κόστος λόγω και της έλλειψης ανακύκλωσης στις περισσότερες από αυτές τις περιοχές, στη μείωση των προβλημάτων των μεγάλων δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας, στην εποχικότητα των αναγκών νερού και σε μείωση των εκπομπών ΑτΘ λόγω του περιορισμού της λειτουργίας των τοπικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας όσο τα συγκεκριμένα νησιά θα παραμένουν μη-διασυνδεδεμένα με το ηπειρωτικό σύστημα.
Η αξιοποίηση του υδροηλεκτρικού δυναμικού, αποτελεί επίσης προτεραιότητα, σύμφωνα με το ΕΣΕΚ, καθώς αποτελεί έναν πόρο ο οποίος πρέπει να αξιοποιείται όπου είναι διαθέσιμος. Για το σκοπό αυτό τονίζεται ότι πρέπει να ολοκληρωθούν όλα τα υπό κατασκευή μεγάλα υδροηλεκτρικά έργα, να αξιοποιηθεί το δυναμικό σε αρδευτικά/υδρευτικά έργα και υφιστάμενους ταμιευτήρες και να επιταχυνθεί η διαδικασία υλοποίησης μικρών υδροηλεκτρικών έργων.
Θετικές οι προοπτικές για τη γεωθερμία
Αντίστοιχα για τη γεωθερμία, λαμβάνοντας υπόψη τόσο το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο όσο και το επενδυτικό ενδιαφέρον που σημειώνεται το τελευταίο χρονικό διάστημα, σχετικά με την έρευνα και εκμετάλλευση γεωθερμικών πεδίων υψηλής θερμοκρασίας, οι προοπτικές για τη διείσδυση της γεωθερμικής ενέργειας στο εθνικό ενεργειακό μείγμα, είναι θετικές τόσο σε επίπεδο θερμικής ενέργειας όσο και ηλεκτροπαραγωγής, όπου ακόμη δεν υπάρχει αντίστοιχη μονάδα σε λειτουργία στην Ελληνική επικράτεια, αν και είναι διεθνώς ιδιαίτερα τεχνολογικά και εμπορικά ώριμη τεχνολογική εφαρμογή.
Δεδομένου ότι το ρυθμιστικό πλαίσιο αξιοποίησης της γεωθερμικής ενέργειας επικαιροποιήθηκε πρόσφατα και δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί η έκδοση όλων των απαραίτητων κανονιστικών αποφάσεων για την εφαρμογή του, θα χρειαστεί εύλογο χρονικό διάστημα μέχρι να αξιολογηθούν τα αποτελέσματα εφαρμογής του. Στο πλαίσιο αυτό, είναι προφανές ότι η εφαρμογή ενός αποτελεσματικού αδειοδοτικού συστήματος αποτελεί προτεραιότητα, για την ανάπτυξη της εθνικής πολιτικής στον τομέα της γεωθερμίας. Αντίστοιχα, είναι εξαιρετικά σημαντικό να σχεδιαστούν και να υιοθετηθούν υποστηρικτικά μέτρα ειδικά ως προς την ενημέρωση των τοπικών κοινωνιών σε περιοχές με σημαντικά γεωθερμικά πεδία. Επίσης, στην εκπλήρωση του συγκεκριμένου στόχου βέλτιστης ένταξης των ΑΠΕ στα ηλεκτρικά δίκτυα αναμένεται να συμβάλει η ανάπτυξη μονάδων αποθήκευσης, τόσο κεντρικών όσο και αποκεντρωμένων.
H περαιτέρω διείσδυση μεταβλητών ΑΠΕ αναμένεται να δημιουργήσει νέες προκλήσεις στους διαχειριστές του συστήματος μεταφοράς και διανομής, όσον αφορά στη λειτουργία του συστήματος, λόγω της στοχαστικότητας που παρουσιάζει η παραγωγή των μονάδων αυτών.
Προκειμένου να αποφευχθούν οι εκτεταμένες περικοπές της ανανεώσιμης παραγωγής ενώ παράλληλα να εξασφαλίζεται η αδιάλειπτη τροφοδοσία των καταναλωτών, απαιτείται αυξημένη ευελιξία του συστήματος και αυξάνεται περαιτέρω η σημασία πηγών ευελιξίας, όπως είναι ενδεικτικά η αποθήκευση.
Επιπλέον, για τους παραγωγούς με υποχρέωση συμμετοχής στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και ανάληψης υποχρεώσεων εξισορρόπησης, η στοχαστικότητα της παραγωγής ΑΠΕ αποτελεί έναν επιπρόσθετο παράγοντα ρίσκου. Τα συστήματα αποθήκευσης αναμένεται να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο, προκειμένου να περιοριστούν οι περικοπές ΑΠΕ συνολικά στο σύστημα, να αντιμετωπίσουν τοπικά προβλήματα κορεσμού, και να βελτιωθεί η επάρκεια ισχύος και η ευελιξία του συστήματος.
Ο συνδυασμός των μονάδων ΑΠΕ με συστήματα αποθήκευσης ενέργειας, όταν δηλαδή μοιράζονται το κοινό σημείο σύνδεσης (η εγκατάσταση της αποθήκευσης γίνεται πίσω από το μετρητή (behind-the-meter) ή σε σημείο του δικτύου διανομής κατάντη του ίδιου σημείου σύνδεσης με το σύστημα ΥΤ), εφόσον δεν δημιουργούνται λειτουργικά προβλήματα, δύναται να αμβλύνει τις επιπτώσεις των μονάδων ΑΠΕ στη λειτουργία του συστήματος, εξομαλύνοντας τις διακυμάνσεις της παραγωγής.
Μεταξύ των οφελών που προκύπτουν για τους διαχειριστές του συστήματος είναι η βελτίωση της ευστάθειας του δικτύου, μέσω παροχής επικουρικών υπηρεσιών (π.χ. ελέγχου τάσης, απόκρισης συχνότητας και ποιότητας ισχύος), ενώ παράλληλα αυξάνεται η δυνατότητα του δικτύου να υποδεχτεί νέες μονάδες ΑΠΕ.
Για τους παραγωγούς, ο συνδυασμός αποθήκευσης με ΑΠΕ οδηγεί σε μείωση των περικοπών λόγω αδυναμίας απορρόφησης της παραγόμενης ενέργειας από το δίκτυο, ενώ επιτρέπει την παροχή εγγυημένης ισχύος (Capacity Firming), δίνοντας τη δυνατότητα περιορισμού των αποκλίσεων από την προγραμματισμένη παραγωγή. Ανοίγονται λοιπόν νέες προοπτικές συμμετοχής σε επιπλέον αγορές ενέργειας, όπως η αγορά εξισορρόπησης και ο Μακροχρόνιος Μηχανισμός Αποζημίωσης Επάρκειας Ισχύος, κάτι που συνεπάγεται αυξημένη κερδοφορία και βιωσιμότητα της επένδυσης.
Για τις μονάδες αποθήκευσης, τόσο κεντρικού όσο και αποκεντρωμένου τύπου, απαιτείται η ανάπτυξη ολοκληρωμένου αδειοδοτικού, κανονιστικού και ρυθμιστικού πλαισίου αναφορικά με τη λειτουργία τους στις αγορές ενέργειας και την ένταξή τους στα ηλεκτρικά δίκτυα. Το ρυθμιστικό πλαίσιο θα πρέπει να αναπτυχθεί έτσι ώστε να ομαλοποιεί την ένταξη των συστημάτων αποθήκευσης σε νέες ή υφιστάμενες μονάδες ΑΠΕ, χωρίς ωστόσο να δημιουργεί στρεβλώσεις στην αποζημίωση των μονάδων αυτών.
Διαχειριστές Μεταφοράς
Κρίσιμος αναμένεται σύμφωνα με το ΕΣΕΚ να είναι ο ρόλος των Διαχειριστών Μεταφοράς και Διανομής στην αναγνώριση των απαιτήσεων και των χαρακτηριστικών για την ανάπτυξη υποδομών αποθήκευσης στο πλαίσιο και των όσων προβλέπονται από την αντίστοιχη Ευρωπαϊκή Οδηγία και Κανονισμό. Στο πλαίσιο αυτό ήδη προωθούνται οι απαραίτητες κανονιστικές ρυθμίσεις/πράξεις, ώστε να μπορεί να γίνει η βέλτιστη χρήση αυτών των εργαλείων.
Αντίστοιχα, θα πρέπει να υλοποιηθούν και σχήματα διαχείρισης και απόκρισης της ζήτησης. Η συμμετοχή σε σχήματα απόκριση της ζήτησης, σταδιακά θα πρέπει να αφορά όχι μόνο τους μεγάλους βιομηχανικούς καταναλωτές, αλλά και όλους τους καταναλωτές, είτε ατομικά είτε μέσω φορέων σωρευτικής εκπροσώπησης. Σε αυτή την κατεύθυνση, η σύζευξη των ενεργειακών τομέων για την ενίσχυση τη βέλτιστης διείσδυσης ΑΠΕ αποτελεί επίσης προτεραιότητα, καθώς συμβάλλει στην αξιοποίηση της περίσσειας παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργεια από ΑΠΕ για την κάλυψη της ζήτησης για θέρμανση και ψύξη και ανάληψης φορτίου στις μεταφορές.
Ο συγκεκριμένος στόχος δύναται να επιτευχθεί μέσω της ανάπτυξης και εφαρμογής ενός ολοκληρωμένου πλαισίου απόκρισης της ζήτησης, της κατασκευής μονάδων αποθήκευσης, της ψηφιοποίησης του ενεργειακού τομέα, της εύρυθμης λειτουργίας των αγορών ενέργειας και μέσω πιλοτικών δράσεων προώθησης των έξυπνων πόλεων. Συνδυασμός ΑΠΕ με αποθήκευση Ο συνδυασμός των μονάδων ΑΠΕ με συστήματα αποθήκευσης ενέργειας, όταν δηλαδή μοιράζονται το κοινό σημείο σύνδεσης, έχει ιδιαίτερα θετικά αποτελέσματα τόσο για το σύστημα όσο και για τους παραγωγούς ΑΠΕ.
Μέσω αυτού του συνδυασμού δίνονται νέες προοπτικές συμμετοχής σε επιπλέον αγορές ενέργειας, όπως η αγορά εξισορρόπησης και ο Μακροχρόνιος Μηχανισμός Αποζημίωσης Επάρκειας Ισχύος, προσφέρονται επικουρικές υπηρεσίες ελέγχου τάσης, απόκρισης συχνότητας κ.α., ενώ παράλληλα αυξάνεται η δυνατότητα του δικτύου να υποδεχτεί νέες μονάδες ΑΠΕ. Επίσης για τους παραγωγούς μειώνονται οι περικοπές λόγω αδυναμίας απορρόφησης της παραγόμενης ενέργειας από το δίκτυο, μειώνονται οι αποκλίσεις της παραγωγής τους και μεγιστοποιούνται έτσι οι δυνατότητες συμμετοχής στις επιμέρους ενεργειακές αγορές.
