Εταιρικό Σύμφωνο Περιφερειακής Ανάπτυξης 2021-2027: Το νέο ΕΣΠΑ στην τελική ευθεία

Tων Θοδωρή Καραουλάνη

Ηλία Παλιαλέξη

 Η 12η Ιουλίου 2021 μπορεί κάλλιστα να χαρακτηριστεί ημερομηνία ορόσημο για τα επόμενα χρόνια της χώρας, ιδίως από αναπτυξιακή σκοπιά, καθώς η Ελλάδα κατέθεσε επισήμως μέσω της πλατφόρμας SFC2021 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το τελικό κείμενο της εθνικής πρότασης για το νέο ΕΣΠΑ 2021 – 2027.

Το νέο ΕΣΠΑ με τον τίτλο «Εταιρικό Σύμφωνο Περιφερειακής Ανάπτυξης 2021-2027» αποτυπώνει σε μεγάλο βαθμό τις νέες προτεραιότητες της Επιτροπής και τις νέες αναπτυξιακές προτεραιότητες της Χώρας. Με την έγκριση η οποία αναμένεται έως τέλος Ιουλίου, πρόκειται να διατεθούν για την χώρα μας πόροι συνολικού ύψους 26,2 δις ευρώ για τα επόμενα επτά έτη, από τα οποία πιστώσεις 20,9 δις ευρώ αφορά στην ενωσιακή στήριξη και ποσό 5,3 δις ευρώ αφορά στην εθνική συνεισφορά.

Τη δομή του νέου ΕΣΠΑ, όπως αρχικά σχεδιάστηκε από την Ελλάδα, είχε αποκαλύψει η euractiv.gr από τον Σεπτέμβριο του 2020. Ξεχωριστή σημασία στα επιμέρους επιχειρησιακά προγράμματα που περιλαμβάνονται είναι ο διαχωρισμός των θεματικών «Περιβάλλον» από τη θεματική «Υποδομές» σε δύο ανεξάρτητα ΕΠ (όπως συνέβαινε στο παρελθόν, αλλά όχι στο τρέχον ΕΣΠΑ) και η καθιέρωση για πρώτη φορά δύο νέων ΕΠ: του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης και του ΕΠ Πολιτική Προστασία. Είναι ίσως η πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας που η θεματική Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη θα χρηματοδοτείται από 3+2 ξεχωριστά πράσινα επιχειρησιακά προγράμματα: το ΕΠ ΕΠΠΕΡΑΑ για αμιγώς περιβαλλοντικές δράσεις, το ΕΠ Πολιτικής Προστασίας για την πρόληψη και αντιμετώπιση των επιπτώσεων της Κλιματικής Αλλαγής και το ΕΠ για τη Δίκαιη (Ενεργειακή) Μετάβαση. Παράλληλα πράσινες δράσεις χρηματοδοτούν τα ΕΠ Υποδομών και Αλιείας. Σημειώνεται ταυτόχρονα ότι εξίσου σημαντικός στόχος πολιτικής με το περιβάλλον είναι και η ψηφιακή μετάβαση, όπου αφιερώνεται μεγάλο μέρος των πόρων του νέου ΕΣΠΑ.

Ο υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, κ. Γιάννης Τσακίρης δήλωσε ότι «Το νέο ΕΣΠΑ θα είναι εμπροσθοβαρές, με ένα ισχυρό αναπτυξιακό αποτύπωμα μέσα από δράσεις και έργα υψηλής προστιθέμενης αξίας και με πολλαπλασιαστικά οφέλη τόσο για την κοινωνία, όσο και για την οικονομία. Τα έργα /δράσεις που προσανατολιζόμαστε να χρηματοδοτήσουμε από το ΕΣΠΑ, απαντούν στις διαρθρωτικές υστερήσεις της ελληνικής οικονομίας. Παράλληλα, το νέο ΕΣΠΑ θα αποτελέσει ένα βασικό βήμα για τον οριστικό μετασχηματισμό της οικονομίας και τη γόνιμη μετάβαση σε μια βιώσιμη, ψηφιακή, κυκλική και πράσινη ανάπτυξη, ενώ μαζί με το Ταμείο Ανάκαμψης θα σηματοδοτήσουν την Ελλάδα του αύριο, της οικονομικής ανάταξης και της κοινωνικής ευημερίας και ακόμη πιο σημαντικά την Ελλάδα της ανθεκτικότητας σε πιθανές παγκόσμιες κρίσεις που θα έρθουν».

Σημειώνεται ότι η Ελλάδα είναι το πρώτο κράτος-μέλος που προχώρησε σε επίσημη υποβολή του σχεδίου για το νέο  ΕΣΠΑ. Η επίσημη υποβολή αποτελεί το τελευταίο βήμα σε μια εκτεταμένη διαβούλευση που έλαβε χώρα το τελευταίο έτος, τονίζει σε επίσημη ανακοίνωση το αρμόδιο Υπουργείο Ανάπτυξης, καθώς το πρώτο σχέδιο κειμένου εστάλη στην Επιτροπή τον Ιούνιο του 2020. Ακολούθησε συστηματική και εντατική συνεργασία και επεξεργασία των κειμένων, τόσο σε εθνικό επίπεδο μέσω των Οργάνων Σχεδιασμού και Κατάρτισης του ΕΣΠΑ, όσο και με τις αρμόδιες Διευθύνσεις της Επιτροπής, ώστε να καταλήξουμε στο τελικό κείμενο, το οποίο βρίσκεται πλέον σε στάδιο έγκρισης.

Ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, κ. Άδωνις Γεωργιάδης δήλωσε για την υποβολή του νέου ΕΣΠΑ ότι: «Όπως είχαμε θέσει ως στόχο, η Ελλάδα αποτελεί την πρώτη χώρα που υπέβαλε επίσημα προς έγκριση στις ευρωπαϊκές αρχές το σχέδιο για το νέο ΕΣΠΑ. Με την υποβολή αυτή ολοκληρώνουμε και το τελευταίο βήμα πριν από την επίσημη κατάρτιση των επιχειρησιακών προγραμμάτων και την οριστική έναρξη του νέου Εταιρικού Συμφώνου Περιφερειακής Ανάπτυξης 2021-2027. Στόχος μας είναι να προσθέσουμε άμεσα επιπλέον ρευστότητα στην ελληνική οικονομία και να συμπράξουμε μαζί με το Ταμείο Ανάκαμψης σε μια μεγάλη προσπάθεια για την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της χώρας, για την προστασία του περιβάλλοντος και για τη δημιουργία χιλιάδων νέων θέσεων εργασίας. Θέλω να ευχαριστήσω όλες τις υπηρεσίες του Υπουργείου Ανάπτυξης και τους συνεργάτες μου για τη σημερινή αυτή εθνική επιτυχία».

Την ευχαρίστησή του για το αποτέλεσμα εξέφρασε και ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.

Θα ακολουθήσει, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο κανονιστικό πλαίσιο της ΕΕ, η επίσημη υποβολή των νέων Προγραμμάτων, εντός διαστήματος 3 μηνών από την ημερομηνία της επίσημης υποβολής του ΕΣΠΑ. Αυτό αφορά τόσο τα θεματικά όσο και τα περιφερειακά επιχειρησιακά προγράμματα. Ήδη, βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο η κατάρτιση των σχεδίων των Προγραμμάτων και έχει ξεκινήσει άτυπη διαβούλευση επί αυτών με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Είναι δηαλδή εξαιρετικά κρίσιμο το διάστημα μέχρι το τέλος Σεπτέμβρη για την οριστικοποίηση των βασικών αξόνων και των πόρων που θα αφιερωθούν σε κάθε προτεραιότητα τόσο για τις Περιφέρειες της χώρας όσο και για την επικράτεια συνολικά.

Ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Ανάπτυξης αρμόδιος για το ΕΣΠΑ και το ΠΔΕ, κ. Δημήτρης Σκάλκος δήλωσε: «Το νέο Εταιρικό Σύμφωνο Περιφερειακής Ανάπτυξης 2021-2027 αποτυπώνει τις ιδιαίτερες συνθήκες και ανάγκες της χώρας και θέτει προτεραιότητες για την ενίσχυση του παραγωγικού δυναμικού της οικονομίας, των υποδομών, των ανθρώπινων δεξιοτήτων και της ενδυνάμωσης της κοινωνικής προστασίας. Η έγκαιρη προετοιμασία μας για την έγκριση των νέων Προγραμμάτων θα συμβάλει στην ανάταξη της οικονομίας μετά την πανδημική κρίση και σε συνδυασμό με τους πόρους του Σχεδίου Ελλάδα 2.0 θα συμβάλλουν στην εκκίνηση ενός νέου κύκλου ευημερίας για όλους μας».

Σημειώνεται ότι μόλις 2 εβδομάδες νωρίτερα, στο τέλος Ιουνίου, δημοσιεύθηκε στην επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης το νέο νομοθετικό πλαίσιο για την Πολιτική Συνοχής της ΕΕ που αποτελεί την κύρια πηγή χρηματοδότησης του ΕΣΠΑ μέσα από τα τρία βασικά ταμεία της: ΕΤΠΑ, ΤΣ και ΕΚΤ, δηλαδή Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, Ταμείο Συνοχής και Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο. Το ΕΣΠΑ 2021-2027 αποτελεί το κύριο εργαλείο εφαρμογής της Πολιτικής Συνοχής της ΕΕ στη χώρα μας και παράλληλα συγκεντρώνει πόρους και από την Κοινή Αγροτική Πολιτική, ενώ έχει συμπληρωματικότητα και με τα άλλα ευρωπαϊκά προγράμματα (Horizon, Life κλπ). Αξίζει να σημειωθεί ότι ειδικά για τα επόμενα 5 χρόνια, το ΕΣΠΑ και οι πόροι της Πολιτικής Συνοχής θα «τρέχουν» στη χώρα μας παράλληλα με τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, δημιουργώντας μια εισροή πόρων από όλες τις πηγές την οποία ο κ. Σκάλκος πρόσφατα εκτίμησε ότι θα ανέλθουν συνολικά σε 77 δις ευρώ μέσα στη δεκαετία.

Αυτό το άρθρο δημοσιεύεται στο πλαίσιο του έργου «Η Συνοχή δίπλα μας» με την οικονομική υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα άρθρα των δημοσιογράφων στο πλαίσιο του έργου «Η Πολιτική Συνοχής δίπλα μας» είναι ανεξάρτητα από τις απόψεις της ΕΕ και το περιεχόμενο δεν αντικατοπτρίζει απαραίτητα τις απόψεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

euractiv.gr