«Εξοικονομώ»: προκήρυξη το καλοκαίρι, με κίνητρα και για παλαιά ακίνητα

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Την  άμεση προκήρυξη νέου προγράμματος «εξοικονομώ κατ΄ οίκον» για 60.000 ακίνητα, με νέα χρηματοδοτικά εργαλεία και κίνητρα για παλιά κτίρια σχεδιάζει το ΥΠΕΝ, με το βλέμμα στις εξελίξεις στο μέτωπο της πανδημίας.

«Ο κατασκευαστικός τομέας μπορεί να παίξει ένα σημαντικό ρόλο στην επανεκκίνηση της οικονομίας μέσα από τα προγράμματα «εξοικονομώ»,  για τα οποία ο σχεδιασμός της κυβέρνησης είναι να καλύψει 60.000 ανακαινίσεις ακινήτων το χρόνο μέχρι το 2030»,  τόνισε ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γεράσιμος Θωμάς, παρουσιάζοντας  τους σχεδιασμούς του υπουργείου και της κυβέρνησης για τα νέα προγράμματα ενεργειακής αναβάθμισης των κτιρίων.

-«Θα δώσουμε ειδικά κίνητρα σε κατοικίες ή κτίρια,  τα οποία έχουν χαμηλό συντελεστή ενεργειακού πιστοποιητικού», είπε ο υφυπουργός ΠΕΝ Γεράσιμος Θωμάς, σε συνέντευξη του στον ρ/σ Alpha 9,89 και στον δημοσιογράφο Χάρη Ντιγριντάκη, περιγράφοντας το στόχο του υπουργείου και της κυβέρνησης να γίνει  συστηματική ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων, ιδίως αυτών που είναι παλαιάς κατασκευής προ του 1980, τα οποία είναι κατά τεκμήριο υψηλής ενεργειακής κατανάλωσης και αφορούν στο 55% του κτιριακού αποθέματος της χώρας.

Ενεργειακά θέματα

Στη συνέντευξη του ο κ. Θωμάς κλήθηκε να απαντήσει σε ερωτήσεις και μίλησε επίσης για τις ενεργειακές ρυθμίσεις του περιβαλλοντικού νομοσχεδίου, που αρχίζει η συζήτηση του στη Βουλή τονίζοντας τη σημασία κατάργησης της άδειας παραγωγής για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και αντικαθίσταται από τη «Βεβαίωση Παραγωγού Ηλεκτρικής Ενέργειας», το «κίνημα δεν πληρώνω» στους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος λόγω της κρίσης, τα μεγάλα ενεργειακά έργα και τις διεθνείς  ηλεκτρικές διασυνδέσεις ελληνικού ενδιαφέροντος, όπως ζητά η ΡΑΕ να ενταχθούν στο δεκαετές πρόγραμμα του ΑΔΜΗΕ, τα μέτρα που έχει λάβει το ΥΠΕΝ για την ομαλή λειτουργία της ενεργειακής αγοράς την περίοδο της πανδημίας και για την ηλεκτροκίνηση, για την οποία είπε ότι το σχετικό νομοσχέδιο, που ετοιμάζει διυπουργική επιτροπή θα είναι έτοιμο τον Ιούνιο.  Ακούστε ολόκληρη τη συνέντευξη του υφυπουργού ΠΕΝ Γ. Θωμά εδώ

Προγράμματα «εξοικονομώ»

Ο υφυπουργός ΠΕΝ μιλώντας για τα προγράμματα «εξοικονομώ» ανακοίνωσε ότι παράλληλα με την προκήρυξη νέου προγράμματος για 60.000 ιδιωτικές κατοικίες, στους σχεδιασμούς του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας είναι να προκηρυχθούν άμεσα το πρόγραμμα «Ηλέκτρα» για την ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων του δημοσίου και νέα προγράμματα για την βιομηχανία και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Με το βλέμμα στον «COVID-19»

-«Παράλληλα, με το πρόγραμμα για τις ιδιωτικές κατοικίες θα βγουν τώρα, με το που θα τελειώσει η κρίση και το πρόγραμμα Ηλέκτρα, το οποίο κάνει ενεργειακή αναβάθμιση στα κτίρια του δημοσίου  και ευελπιστούμε να βγάλουμε και ένα ενεργειακό πρόγραμμα για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και για τη βιομηχανία, διότι και εκεί υπάρχει η ανάγκη για περισσότερη ενεργειακή αποδοτικότητα στα κτίρια και στα μηχανήματα».

Είναι αξιοσημείωτο ότι ο κ. Θωμάς, συνέδεσε πλήρως τον προγραμματισμό για την προκήρυξη των νέων προγραμμάτων «εξοικονομώ», με τις εξελίξεις στο μέτωπο της πανδημίας αλλά και με τη διαχείριση των πόρων του ΕΣΠΑ για τις ανάγκες της πανδημίας».

-«Το πόσα κεφάλαια θα έχουμε στον χρηματοδοτικό κουμπαρά για τα προγράμματα  εξοικονομώ, εξαρτάται από το κόστος του «COVID-19» για να δούμε πόσα λεφτά θα περισσέψουν από αυτή τη διαχείριση κρίσης» είπε χαρακτηριστικά ο κ Θωμάς και συνδέοντας το κόστος του «COVID-19” με τους πόρους του ΕΣΠΑ, που θα μπορέσουν να διατεθούν στα προγράμματα ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων αλλά και την ενεργοποίηση νέων χρηματοδοτικών εργαλείων  σημείωσε ότι: «Αυτό το μίγμα προσπαθούμε να φτιάξουμε ούτως ώστε να βελτιστοποιήσουμε τους πόρους τους οποίους θα έχουμε μόλις κατασταλάξει από το υπουργείο Ανάπτυξης ο επαναπρογραμματισμός των πόρων ΕΣΠΑ, οι οποίοι υπάρχουν».

Ο υφυπουργός Ενέργειας τόνισε ότι  «πάντως η φιλοδοξία η δική μας και του υπουργείου Ανάπτυξης είναι να ξεκινήσουμε ένα εξοικονομώ, το οποίο θα καλύψει το στόχο της κυβέρνησης που είναι για  60.000 ανακαινίσεις κτιρίων  το χρόνο», ενώ συνέδεσε και το χρονοδιάγραμμα για την προκήρυξη του προγράμματος με τις εξελίξεις στο μέτωπο της πανδημίας λέγοντας ότι: «εξετάζουμε να το βγάλουμε πριν τις καλοκαιρινές διακοπές ή αμέσως μετά. Είναι θέμα του πόσο θα κρατήσει αυτή η κρίση, η οποία απορροφά πόρους από το υπουργείο Ανάπτυξης».

Ο ίδιος είπε ακόμη  ότι «υπενθυμίζω ότι πέρυσι το εξοικονομώ ήταν για  40.000 ακίνητα ενώ νέο πρόγραμμα που θα προκηρυχθεί θα είναι για  60.000 ακίνητα, άρα θα είναι  ένα μεγαλύτερο πρόγραμμα, με περισσότερες ανακαινίσεις απ΄ότι τον προηγούμενο χρόνο, που θα εξυπηρετήσει τους στόχους που έχουμε βάλει στην εξοικονόμηση ενέργειας σαν χώρα».

Χρηματοδοτικά εργαλεία

Για τη χρηματοδοτοκή δομή του νέου προγράμματος ο υφυπουργός ΠΕΝ είπε ότι «μέχρι  τώρα πολλοί από τους ενδιαφερόμενους ιδιοκτήτες έκαναν αίτηση ανάλογα με την εισοδηματική τους κατηγορία,  για να πάρουν άμεση επιδότηση και για να πάρουν δανεισμό, χωρίς επιτόκιο. Επομένως και τώρα υπάρχει ένα μίγμα δανείων σε πολλές κατηγορίες και επιδοτήσεων. Αυτό το μίγμα προσπαθούμε να φτιάξουμε, ούτως ώστε να βελτιστοποιήσουμε τους πόρους τους οποίους θα έχουμε μόλις κατασταλάξει από το υπουργείο Ανάπτυξης ο επαναπρογραμματισμός των πόρων ΕΣΠΑ, οι οποίοι υπάρχουν».

Ειδικότερα, στο νέο πρόγραμμα εξετάζονται όλες οι δυνητικές αλλαγές που θα οδηγήσουν σε εξορθολογισμό του και κινητοποίηση όσο το δυνατόν περισσότερων ιδιωτικών κεφαλαίων, θα αυξήσουν το πλήθος των υπαγωγών, θα βελτιώσουν τις διαδικασίες υποβολής αίτησης και θα επιταχύνουν την ολοκλήρωση των προτεινόμενων παρεμβάσεων, όπως αύξηση του διαθέσιμου προϋπολογισμού με συνδυασμό διαφορετικών πηγών χρηματοδότησης και συγκεκριμένα:

– Επιδοτήσεις από το ΕΣΠΑ ή άλλες κοινοτικές πηγές

– Τραπεζική ενίσχυση μέσω Green-bonds

– Χρηματοδότηση από ESCO

– Ιδιωτική συμμετοχή των ιδιοκτητών των κτιρίων

– Απαλλαγή/μείωση ΦΠΑ για τις παρεμβάσεις

– Απαλλαγή/μειώσεις ΕΝΦΙΑ

– Τη συνεισφορά του λεγόμενου καθεστώτος επιβολής, στο πλαίσιο του οποίου οι προμηθευτές ενέργειας (και στο εξής και οι διαχειριστές των δικτύων διανομής, δηλαδή ο ΔΕΔΔΗΕ και οι Εταιρίες Διανομής Αερίου) θα πρέπει – σύμφωνα με την κοινοτική νομοθεσία- να κάνουν επενδύσεις και να επιτυγχάνουν συγκεκριμένους στόχους εξοικονόμησης ενέργειας.

Οι νέες ρυθμίσεις

Ρυθμίσεις για τα νέα προγράμματα  «εξοικονομώ» περιλαμβάνονται και στο νομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος που αρχίζει η συζήτηση του στη Βουλή.

Σύμφωνα με το υπουργείο Περιβάλλοντος, «οι σχετικές ρυθμίσεις αποσκοπούν στη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων, θέτοντας πιο φιλόδοξους στόχους και πιο αυστηρά κριτήρια. Επίσης φέρνουν στο προσκήνιο τα κτίρια σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας, ενώ ταυτόχρονα επικαιροποιούν και αναβαθμίζουν τα ενεργειακά πιστοποιητικά και τις επιθεωρήσεις, τις μελέτες ενεργειακής απόδοσης, καθώς και τους ενεργειακούς επιθεωρητές».

Πρόκειται ουσιαστικά για το νέο πλαίσιο για την εξοικονόμηση ενέργειας στα κτίρια, στη βάση του οποίου θα εκπονηθεί η Μακροπρόθεσμη Στρατηγική για την κινητοποίηση επενδύσεων για την ανακαίνιση του υφιστάμενου κτιριακού αποθέματος. «Στρατηγική που θα κληθούν να εφαρμόσουν το ΥΠΕΝ και το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, μέσω του Μνημονίου Συνεργασίας που υπέγραψαν πρόσφατα και που στοχεύει αφενός στη στήριξη του κατασκευαστικού κλάδου (δεδομένων των μεγάλων προβλημάτων που δημιουργεί η κρίση του κορονοϊού), αφετέρου στη δημιουργία των προϋποθέσεων για την επίτευξη των στόχων της ενεργειακής απόδοσης που προβλέπει το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ)», τονίζει χαρακτηριστικά. Αξίζει να σημειωθεί ότι ένας από τους στόχους του ΕΣΕΚ είναι η ενεργειακή αναβάθμιση του 12-15% των κτιρίων έως το 2030, ή 60.000 σπίτια κάθε χρόνο.

Παρότι οι επιμέρους λεπτομέρειες θα καθοριστούν με Προεδρικό Διάταγμα το επόμενο διάστημα, πηγές τονίζουν στον «Ελεύθερο Τύπο» πως οι ιδιοκτήτες παλαιών κτισμάτων θα επωφεληθούν με επιδοτήσεις όπως αυτές που είχαν τα προηγούμενα προγράμματα «Εξοικονόμηση κατ’ οίκον». Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται η αντικατάσταση κουφωμάτων, η θερμομόνωση, η αναβάθμιση συστήματος θέρμανσης/ψύξης, η αναβάθμιση παροχής ζεστού νερού κ.ά.

Σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στο σχέδιο νόμου:

– Τίθενται συγκεκριμένοι και αυστηροί στόχοι για την ανακαίνιση του υφιστάμενου κτιριακού αποθέματος, σε πλήρη εναρμόνιση με τους στόχους του ΕΣΕΚ. Οι στόχοι είναι βραχυπρόθεσμοι και μακροπρόθεσμοι, με κλιμάκωση και διαδικασίες για το 2030, 2040 και το 2050. Επίσης προβλέπονται συγκεκριμένες δράσεις, μέτρα και πολιτικές που θα προωθήσουν την ανακαίνιση του κτιριακού αποθέματος, τόσο για τα δημόσια όσο και τα ιδιωτικά κτίρια όλων των χρήσεων.

– Τροποποιούνται οι Τεχνικές Οδηγίες στο πλαίσιο του Κανονισμού Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων (ΚΕΝΑΚ), τόσο για την εναρμόνιση με τα ισχύοντα υψηλότερα πρότυπα όσο και για την επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί στο ΕΣΕΚ. Πλέον τα νέα και τα ριζικά ανακαινιζόμενα κτίρια οφείλουν να είναι ακόμα πιο αποδοτικά, να καταναλώνουν λιγότερη ενέργεια και ταυτόχρονα να παράγουν περισσότερη (ηλεκτρική ή θερμική). Προς αυτό το σκοπό τίθενται νέα αυστηρότερα κριτήρια και απαιτήσεις για όλα τα κτίρια, που θα πρέπει να εμφανίζουν τη βέλτιστη σχέση κόστους/οφέλους.

– Εισάγονται συστήματα ευφυούς ετοιμότητας των νέων και υφιστάμενων κτιρίων, για την εγκατάσταση συστημάτων, αυτοματισμών και μηχανισμών ελέγχου, προς την επίτευξη των στόχων ενεργειακής απόδοσης.

– Προβλέπονται συγκεκριμένα μέτρα, δράσεις και πολιτικές κινήτρων (χρηματοδότησης ή άλλης μορφής) ώστε να βοηθηθούν πολίτες, επιχειρηματίες, αλλά και φορείς της κυβέρνησης να προχωρήσουν με έργα και δράσεις που αφορούν στο υφιστάμενο κτιριακό απόθεμα.

– Επικαιροποιούνται, αναθεωρούνται και θεσπίζονται αυστηρότερες διαδικασίες ελέγχου για τις Μελέτες Ενεργειακής Απόδοσης (ΜΕΑ), τα Πιστοποιητικά Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ), τις ενεργειακές επιθεωρήσεις και τους επιθεωρητές που τις διενεργούν. Με αυτό τον τρόπο αναβαθμίζεται το σύνολο του μηχανισμού που μελετά, εκδίδει και επιθεωρεί το ενεργειακό κομμάτι των κτιρίων, ενώ ταυτόχρονα θέτουν αυστηρότερες προδιαγραφές, διαδικασίες ελέγχου και ποινές ώστε να αντιμετωπιστεί η παραβατικότητα και να βελτιωθεί η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών.