Εξοικονομώ: αλλαγές για έργα χωρίς αποκλεισμούς και καθυστερήσεις
ΕιδήσειςΕνέργειαΕπιχειρήσειςΈργαΕυρωπαϊκή ΈνωσηΟικονομίαΠεριβάλλονΠολεοδομίαΧρήμα 25 Μαρτίου 2024 Αργύρης
Του Γιάνη Γκούμα, Αρχιτέκτων Μηχανικός, Ενεργειακός Επιθεωρητής
Καθυστερήσεις εξοικονομώ και αποκλεισμοί κατηγορίας 1 και οικονομικά αδύναμων πολιτών από τις τράπεζες. Όλα θα μπορούσαν να είναι αλλιώς:
-Δεκατρία χρόνια εξοικονομώ, είναι συνδεδεμένα με γραφειοκρατία, ταλαιπωρία, αποκλεισμούς, εμπαιγμό για τους φτωχότερους των πολιτών, τους μηχανικούς και τα συνεργεία.
-Η άρνηση της πολιτείας να ακούσει τον τεχνικό κλάδο, αλλά και να εφαρμόσει και πετυχημένες διεθνείς πρακτικές, έχει απαξιώσει ένα πρόγραμμα που θα ωφελήσει πολύ περισσότερο, τους πολίτες αλλά και το εθνικό ισοζύγιο εισαγωγών ενέργειας.
Απλές πρακτικές όπως:
– η 100% αρχική χρηματοδότηση από το κράτος/ΕΣΠΑ του προγράμματος
– η μόνιμα ανοιχτή πλατφόρμα, όπου όμως όλα τα στάδια του προγράμματος είναι ταυτόχρονα ενεργά, ώστε να προχωράει το κάθε έργο χωρίς πολύμηνες αναμονές
– η τμηματική καταβολή προκαταβολών και τελικών εκταμιεύσεων σε έναν, έναν όλους τους εμπλεκόμενους (χωρίς να περιμένουν ο καθένας τους υπόλοιπους εργολάβους, ούτε να ανοίξει η επόμενη φάση του προγράμματος)
– η πιστοποίηση του έργου με επίβλεψη μηχανικού (όπως γίνεται σε όλες τις κατασκευές – οικοδομικές άδειες)
θα είχαν λύσει πάρα πολλά προβλήματα του προγράμματος.
Αυτά τα απλά, αλλά και αυτονόητα ζητήματα, έχουν προταθεί ποικιλοτρόπως από το ΤΕΕ, από μηχανικούς, από φορείς ιδιοκτητών ακινήτων και τον κατασκευαστικό κλάδο. Μια τέτοια πρόταση νόμου, έχει καταθέσει και το ΜέΡΑ25 στην βουλή, αφού επεξεργάστηκε τον δημόσιο διάλογο και τις προτάσεις που είχαν προηγηθεί. δείτε εδώ
Αναλυτικότερα, αν η πολιτεία είχε ενσωματώσει τις παραπάνω προτάσεις, θα είχαμε τα ακόλουθα αποτελέσματα:
1) 100% αρχική χρηματοδότηση από το κράτος/ΕΣΠΑ του προγράμματος
Σε αυτή την πρόταση, το κράτος ή ο φορέας υλοποίησης του προγράμματος, χρηματοδοτεί το συνολικό κόστος των επεμβάσεων, χωρίς συμμετοχή του ωφελούμενου σε αυτή την στιγμή. Μετά την υλοποίηση, ο ωφελούμενος, ανάλογα την εξοικονόμηση ενέργειας που έχει σε ετήσια βάση, επιστρέφει στο κράτος κάθε χρόνο ένα ποσοστό των χρημάτων που εξοικονομεί, το οποίο κυμαίνεται από 50% σε φτωχά νοικοκυριά, έως 80% στα υπόλοιπα.
Το ποσοστό αυτό εκτιμάται κάθε χρόνο, ανάλογα με το εισόδημα του χρήστη. Η οφειλή αυτή συνδέεται με το ακίνητο και μεταβιβάζεται μαζί με αυτό. Ακόμα και αν κάποια χρονιά ο χρήστης είναι σε πολύ κακή κατάσταση, μπορεί για εκείνη την χρονιά να μην πληρώσει την συμμετοχή του (κοινωνική πρόνοια αδυνάτων).
Με αυτό τον τρόπο ο ωφελούμενος δεν επιβαρύνεται οικονομικά αρχικά και το κράτος μπορεί να υπολογίσει μεγαλύτερο ποσοστό συμμετοχής των πολιτών στις εργασίες, καθώς πάντα το ποσό που θα πληρώσει ο πολίτης θα είναι μικρότερο από τα έξοδα που είχε πριν.
Επίσης καταργούνται οι μεσάζοντες-τράπεζες. Δεν είναι στο χέρι πλέον των τραπεζών να επιλέγουν ποιον θα μπλοκάρουν από το πρόγραμμα και το κράτος γλυτώνει και τους τόκους που επιδοτούσε. Καταργούνται όλοι οι αποκλεισμοί των ευάλωτων πολιτών.
2) μόνιμα ανοιχτή πλατφόρμα, όπου όμως όλα τα στάδια του προγράμματος είναι ταυτόχρονα ενεργά, ώστε να προχωράει το κάθε έργο, χωρίς πολύμηνες αναμονές
Ένα ένα τα έργα, μόλις ήταν έτοιμος ο φάκελος, σε το πολύ ένα μήνα από την αρχική υποβολή, θα είχαν μπει οι προκαταβολές και θα ξεκινάγανε εργασίες. Όπως το σύστημα έχει αυτόματα βήματα, σε κάποια σημεία, θα μπορούσαν όλα να είναι ανοιχτά, να γίνεται εντός 7 ημερών ο έλεγχος του κάθε σταδίου από την υποβολή και όχι με το κλείσιμο της φάσης για όλη την Ελλάδα. Με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνονται:
– Το έργο ολοκληρώνεται σε 3-6 μήνες (ανάλογα την διαθεσιμότητα των συνεργείων) αντί για 2-3 χρόνια
– Δεν υπάρχει πρόβλημα ανατιμήσεων στα υλικά (δύο χρόνια μετά την αρχική αίτηση και προϋπολογισμό). Χρειάζεται μόνιμη παρακολούθηση τιμών, η οποία μπορεί να υποστηριχθεί και από τα στατιστικά του προγράμματος και των έργων επίσης.
– Όλοι πληρώνονται πιο γρήγορα και υπάρχει ρευστότητα στην αγορά.
– Τα μελετητικά γραφεία δεν χρειάζεται να διαχειρίζονται πολλαπλές αιτήσεις ταυτόχρονα και για μεγάλο χρονικό διάστημα. Εστιάζουν και ολοκληρώνουν μία μία τις υποθέσεις και γίνεται σωστότερη δουλειά.
3) η τμηματική καταβολή προκαταβολών και τελικών εκταμιεύσεων σε έναν, έναν όλους τους εμπλεκόμενους / πιστοποίηση του έργου με επίβλεψη μηχανικού
Πάγιο αίτημα τόσο των μηχανικών και συμβούλων, όσο και των συνεργείων. Εδώ και 13 χρόνια η πολιτεία έχει υιοθετήσει την παράλογη τακτική και φιλοσοφία, ότι αν ένας από τους εργολάβους αργήσει να παραδώσει, θα αργήσουν οι υπόλοιποι να πληρωθούν (λες και δεν παρέδωσαν). Η διεθνής πρακτική πλέον είναι να γίνονται σταδιακά και τμηματικά οι ενεργειακές αναβαθμίσεις των κτιρίων. Ο μοναδικός τελικός έλεγχος με το Β-ΠΕΑ, είναι προβληματικός.
Όλοι ξέρουμε ότι οι μηχανικοί επιβλέπουν κτίρια που κατασκευάζονται με οικοδομική άδεια εδώ και δεκαετίες (από τότε που υπάρχει η έννοια του επιβλέποντα μηχανικού), με αναγνωρισμένη από την πολιτεία την ευθύνη και την ικανότητα του μηχανικού να βεβαιώσει για την ορθή υλοποίηση και το βαθμό υλοποίησης ενός έργου.
Ο μηχανικός που θα πρέπει να είναι και ο σύμβουλος έργου, θα μπορεί σε κάθε στάδιο που ολοκληρώνεται να υποβάλλει παραστατικά, φωτογραφίες και τεχνική έκθεση, για να πιστοποιήσει την ολοκλήρωση τμήματος του έργου που αφορά ένα από τα συνεργεία. Μετά τον έλεγχο των λίγων δικαιολογητικών (που επειδή δεν είναι όλος ο φάκελος, αλλά ένα μέρος, θα γίνεται γρήγορα), θα πρέπει να αποπληρώνεται ο ανάδοχος και ο προμηθευτής σε 7 μέρες το πολύ.
Έτσι από την μία σταματούν να αποκλείονται μικρά συνεργεία, λόγω έλλειψης ρευστότητας, αλλά σταματάει και η κοροϊδία των μηχανικών, οι οποίοι μπορούν να πιστοποιήσουν την ολοκλήρωση του έργου ως επιβλέποντες και ταυτόχρονα δεν επιτρέπεται να την πιστοποιήσουν με το Β-ΠΕΑ. Ένα από τα πλέον παράλογα της πραγματικότητας του εξοικονομώ.
Δεκαπλασιασμός κεφαλαίων σε ετήσια βάση – πρόταση του ΜέΡΑ25 – στόχοι Ευρωπαϊκής Ένωσης
Η Ευρωπαϊκή Ένωση είχε θέσει τον στόχο ως το 2050, να έχει θωρακιστεί ενεργειακά όλο το κτιριακό δυναμικό των κρατών μελών. Με τους τρέχοντες ρυθμούς, υπολογίζεται ο στόχος να επιτευχθεί κάπου στο 2150 (εκατό χρόνια μετά). Όπως παραδέχτηκε και η κυρία Σδούκου, σε ημερίδα του inZEB, με τον ρυθμό του 1% μόνο στις κατοικίες, αντί για 3% σε όλα τα κτίρια, δεν θα πετύχουμε ούτε τον παλιό στόχο, πόσο μάλλον τον αναθεωρημένο.
-Πού θα βρούμε τα χρήματα όμως, για ένα τόσο μεγαλεπήβολο σχέδιο;
-Με πράσινο ομόλογο, που θα χρηματοδοτήσει ακριβώς αυτό.
Τα κτίρια καταναλώνουν το 45% της ενέργειας της χώρας. Όπως προκύπτει από τα μέχρι τώρα ΠΕΑ, τα περιθώρεια βελτίωσης είναι τέτοια ώστε το 80% της κατανάλωσης των κτιρίων ή το 35% από το παραπάνω 45% (της συνολικής κατανάλωσης της χώρας). Η ποσότητα αυτή της ενέργειας αντιστοιχεί περίπου στο σύνολο των εισαγωγών μας σε ενέργεια ή σε περίπου 10-12δις € (σε τιμές 2018-2019), σύμφωνα με ημερίδα του ena-institute.
Επίσης περίπου το 90-92% του κόστους της ενεργειακής αναβάθμισης, αφορά υλικά και συστήματα που παράγονται στην Ελλάδα, εργασία και φόρους. Εισαγωγές κάνουμε σε πρώτες ύλες κουφωμάτων και αντλίες θερμότητας. Σύμφωνα με υπολογισμούς του τομέα Ενέργειας του ΜέΡΑ25, τα δύο έως τρία πρώτα χρόνια από ένα τέτοιο πρόγραμμα επενδύσεων, θα χρειαστούμε κεφάλαια. Στην συνέχεια θα είναι θέμα ρευστότητας (καθώς η μείωση των εισαγωγών σε ενέργεια θα ισοσκελίσει τις εισαγωγές στα παραπάνω υλικά και συστήματα).
Ένα τέτοιο πράσινο ομόλογο, σε συνδυασμό με μεγάλης έντασης εμπροσθοβαρείς επενδύσεις, θα είχε τα ακόλουθα αποτελέσματα:
– θα έδινε τεράστια τόνωση στην ελληνική οικονομία, και στις μικρές επιχειρήσεις
– θα ελάφρυνε ταχύτατα από το κόστος της ενέργειας τα ελληνικά νοικοκυριά
– θα μας γλύτωνε σαν χώρα από 10 δις € εισαγωγές σε ενέργεια και θα πλησιάζαμε να ισοσκελίσουμε τις ανάγκες μας σε ενέργεια με την εγχώρια παραγωγή.
Ακόμη και με αναθεώρηση των δεδομένων με σημερινές τιμές, το ομόλογο αυτό είναι αυτοχρηματοδοτούμενη στρατηγική επένδυση.
*Γιάνης Γκούμας, Αρχιτέκτων μηχανικός ΕΜΠ, MSc Renewable Energy Sourses, Ενεργειακός Επιθεωρητής. Συντονιστής Τομέα Ενέργειας και Κυκλικής Οικονομίας και μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΜέΡΑ25
