Φωτοβολταϊκά στέγης: οι παγίδες και οι ευκαιρίες σε 15 ερωτήσεις-απαντήσεις SOS

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Πέφτουν «βροχή» οι αιτήσεις στην πλατφόρμα του ΥΠΕΝ για το πρόγραμμα «φωτοβολταϊκά στη στέγη». Τα οφέλη και τα πλεονεκτήματα του προγράμματος για νοικοκυριά και αγρότες, τι ισχύει για πολυκατοικίες,  η ενεργειακή αυτονομία με αποθήκευση, τι γίνεται με την μπαταρία και το δίκτυο, τα λάθη και οι παγίδες στην αίτηση, που κόβουν την επιδότηση.

Το ecopress παρουσιάζει με τη μορφή 15 ερωτήσεων-απαντήσεων, τις οδηγίες από την πρώτη γραμμή των ειδικών της ενεργειακής αγοράς και τις πληροφορίες από το πρώτο κύμα αιτήσεων στην πλατφόρμα του ΥΠΕΝ, https://pvstegi.gov.gr  για το πρόγραμμα «φωτοβολταϊκά στη στέγη», που άνοιξε μετ΄ εμποδίων στις 2 Μαΐου 2023  και θα παραμείνει ανοιχτή μέχρι την εξάντληση των διαθέσιμων πόρων, που είναι 238 εκατ. ευρώ.

Δικαιούχοι του Προγράμματος «Φωτοβολταϊκά στη Στέγη» είναι νοικοκυριά και αγρότες, που θα μπορούν να εγκαταστήσουν το δικό τους μικρό φωτοβολταϊκό, σε συνδυασμό με σύστημα αποθήκευσης (μπαταρία). Η επιδότηση του συστήματος φωτοβολταϊκού ξεκινά από 45% και φτάνει το 75% για τα νοικοκυριά. Τα αντίστοιχα ποσοστά για τους αγρότες είναι 40% – 60%, ενώ η συνολική επιδότηση του συστήματος φωτοβολταϊκού με μπαταρία μπορεί να φτάσει έως και 16.000 ευρώ για νοικοκυριά και 10.000 ευρώ για αγρότες. Επιπλέον προβλέπεται ειδικό bonus 10% για άτομα με αναπηρία, συζύγους κι εξαρτώμενα μέλη ατόμων με αναπηρία, μονογονεϊκές, τρίτεκνες και πολύτεκνες οικογένειες.

Οι 15 ερωτήσεις- απαντήσεις

Οι απαντήσεις στα SOS ερωτήματα για το πρόγραμμα «φωτοβολταϊκά στη στέγη» βασίζονται σε στοιχεία και δηλώσεις, από ενημερωτικές συνεντεύξεις που παραχώρησε σε μέσα ενημέρωσης ο Στέλιος Λουμάκης, πρόεδρος του Συνδέσμου Παραγωγών Ενέργειας με Φωτοβολταϊκά (ΣΠΕΦ), σε δημοσιογραφική παρουσίαση του ecopress, ως εξής:

1.Γιατί το πρόγραμμα φωτοβολταϊκά στη στέγη για νοικοκυριά και αγρότες με επιδότηση, που προκήρυξε το ΥΠΕΝ συγκεντρώνει μεγάλο ενδιαφέρον; Τι κερδίζουν όσοι ενταχθούν;

-Είναι ένα ελκυστικό πρόγραμμα διότι αν δεν υπήρχε η επιδότηση,  η απόσβεση μαζί με την μπαταρία θα γινόταν στα 11 χρόνια, ενώ με το επιδοτούμενο πρόγραμμα του ΥΠΕΝ ο χρόνος απόσβεσης της επένδυσης  για τους καταναλωτές είναι από 3 έως 6 χρόνια  και το πρόγραμμα είναι για 25 χρόνια, πράγμα που πρακτικά σημαίνει ότι για τα υπόλοιπα έως τα 25 χρόνια θα έχουν δωρεάν ρεύμα στο ανταγωνιστικό σκέλος του ρεύματος, σε ότι αφορά τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις. Επίσης θα είναι μειωμένες οι χρεώσεις, διότι η μπαταρία λειτουργεί ως ένας αποσβεστήρας ανταλλαγής ρεύματος με το δίκτυο. Δηλαδή οι καταναλωτές δεν θα έχουνε τόση μεγάλη ανάγκη να ανταλλάσσουν ρεύμα με το δίκτυο, αφού η μπαταρία θα απορροφά το ρεύμα, που δεν μπορούν να καταναλώσουν τη στιγμή που παράγεται, για να την καταναλώσουν κάποια άλλη ώρα. Αυτό βοηθάει και το δίκτυο και επίσης βοηθάει τα νοικοκυριά.

2.Το επιδοτούμενο  πρόγραμμα, που προκηρύχθηκε από το ΥΠΕΝ καλύπτει την εξαγγελία για 300.000 φωτοβολταϊκά στέγης;

Συνολικά μπορούν να καλυφθούν 300.000 δικαιούχοι με τον ηλεκτρικό χώρο των 2 γιγαβάτ,  που έχει εξαγγελθεί από την κυβέρνηση ότι θα διατεθεί για τα φωτοβολταϊκά στέγης και αυτό σημαίνει ότι αύριο το πρωί μπορούν να κάνουν φωτοβολταϊκά στέγης 300.000 ιδιώτες, με το διαθέσιμο ηλεκτρικό χώρο, που δόθηκε στους υποσταθμούς του ΔΕΔΔΗΕ για να μπορούν να συνδεθούν. Το πρόγραμμα που «τρέχει» από το ΥΠΕΝ και το ΔΕΔΔΗΕ είναι ένα πρώτο πακέτο με επιδότηση. Είναι της τάξης των 238 εκατομμυρίων ευρώ και φτάνει για έναν ορισμένο αριθμό νοικοκυριών και αγροτών.

3.Πόσους δικαιούχους αναμένεται να καλύψει το πρόγραμμα που «τρέχει», με τον προϋπολογισμό που διατίθεται;

Για τα 238 εκατομμύρια ευρώ του προγράμματος,  με μία μέση επιδότηση της τάξης των 8.000 έως 9.000 ευρώ μπορεί  να φτάσουμε περί τους 25.000 έως και 35.000 δικαιούχους. Το μάξιμουμ της επιδότησης  μπορεί να είναι έως 16.000 ευρώ για το μεγαλύτερο φωτοβολταϊκό που προβλέπει το πρόγραμμα των 10 κιλοβατ  με μπαταρία 10 κιλοβατωρών. Αυτό είναι μεγάλη ισχύς για τα περισσότερα σπίτια.

4.Είναι απαραίτητο να έχει προηγηθεί η εξασφάλιση έγκρισης σύνδεσης με το δίκτυο για την υλοποίηση του έργου;

Χωρίς διασύνδεση με το δίκτυο δεν μπορεί να γίνει τίποτα. Δηλαδή με το ΔΕΔΔΗΕ, ο οποίος είναι ο διαχειριστής του δικτύου. Βασική προϋπόθεση για την υποβολή αίτησης στην πλατφόρμα του ΥΠΕΝ είναι ο αιτών να έχει συνάψει ήδη Σύμβαση Σύνδεσης με τον ΔΕΔΔΗΕ αλλά να μην έχει συνδεθεί ο φωτοβολταϊκός σταθμός.

5.Το σύστημα φωτοβολταϊκού στέγης με μπαταρία θα είναι απολύτως αυτόνομο από το δίκτυο; τι γίνεται σε περίπτωση που χρειαστεί ρεύμα;

Με την τοποθέτηση ενός συστήματος φωτοβολταϊκού στέγης καταναλώνετε όση ενέργεια μπορείτε να καταναλώσετε τη στιγμή που παράγεται και το περίσσευμα αποθηκεύεται σε μπαταρία. Εάν η μπαταρία γεμίσει και δεν μπορεί να αποθηκεύσει άλλο, τότε στέλνει την υπερβάλλουσα ενέργεια στο δίκτυο ή αντίστροφα, όταν δεν έχουμε παραγωγή από το φωτοβολταϊκό μας τραβάμε πρώτα από την μπαταρία και μετά από το δίκτυο. Άρα το δίκτυο είναι η τελευταία εφεδρεία για να δώσουμε ή να πάρουμε ρεύμα. Αν έχεις μία σωστά διασυνδεδεμένη μπαταρία και σε πάει καλά ο καιρός για κάποιες ημέρες μπορεί να μην έχεις ανταλλαγή ενέργειας με το δίκτυο. Ωστόσο το δίκτυο είναι πάντα εκεί, οπότε όταν χρειαστείς ενέργεια μπορείς να την πάρεις δηλαδή δεν έχεις αποζευξη από το δίκτυο.

6.Η μπαταρία εξασφαλίζει την πλήρη ενεργειακή αυτονομία του συστήματος;

Το πρόγραμμα αυτή τη στιγμή είναι για μέχρι μία ώρα αποθήκευσης. Το πρόγραμμα έχει προδιαγραφές, μπορείς να βάλεις μέχρι 10 κιλοβάτ φωτοβολταϊκό στέγης και 10 κιλοβατώρες μπαταρία. Αυτό σημαίνει ότι όταν το φωτοβολταϊκό δουλεύει στο μάξιμουμ της ισχύος του, έχεις μία ώρα αποθήκευση. Όμως κάποιες μέρες δεν θα δουλεύει στο μάξιμουμ, διότι δεν θα έχει την πλήρη  ηλιοφάνεια. Αν  δουλεύει για παράδειγμα στα 2 κιλοβάτ η μπαταρία των 10 κιλοβατώρων για το ρεύμα που δεν καταναλώνεις μπορεί να σου αποθηκεύσει 5 ώρες.

7.Ποια είναι η βέλτιστη επιλογή για το νοικοκυριό;

Χρειάζεται σωστή διαστασιολόγηση που θα κάνει ο μηχανικός για το πρόγραμμα, γιατί κανείς δεν θέλει να βάλει περισσότερα από όσα χρειάζεται και βεβαίως οι μπαταρίες αποφορτίζονται μόνες τους. Πρέπει  λοιπόν να βάλεις ένα σύστημα, το οποίο να καλύπτει τις ανάγκες ηλεκτρικής ενέργειας που χρησιμοποιείς σε έναν ημερήσιο η διήμερη κύκλο

8.Τι γίνεται με τις πολυκατοικίες, στις οποίες διαμένει και ο μεγαλύτερος αριθμός των νοικοκυριών;

Το συγκεκριμένο πρόγραμμα αφορά την επιδότηση ενός συστήματος ανά φυσικό πρόσωπο. Σε περίπτωση πολυκατοικίας μπορεί αλλά είναι δύσκολο να γίνει. Το πρόβλημα έλλειψης του φυσικού χώρου δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί στο πλαίσιο του προγράμματος, εάν δεν υπάρχει επαρκής χώρος, παραδείγματος χάρη σε μία πολυκατοικία για να καλύψει την εγκατάσταση του συστήματος. Υπάρχουν άλλα προγράμματα, όπως μέσω ενεργειακών κοινοτήτων και με τον λεγόμενο εικονικό ενεργειακό συμψηφισμό, στο οποίο μπορούν να συνεννοηθούν οι καταναλωτές μέσω μιας ενεργειακής κοινότητας και να έχουν την παραγωγή τους σε ένα άλλο χώρο πχ σε ένα χωράφι που βρίσκεται μακριά από την πολυκατοικία τους.

9.Γιατί στα οικιακά συστήματα είναι υποχρεωτική η εγκατάσταση μπαταρίας;

Τα φωτοβολταϊκά, είναι ένα εγγενές πρόβλημα αυτό, παράγουν όλα μαζί την ενέργειά τους το μεσημέρι, σε μία χρονική περίοδο, που δεν υπάρχει τόση ζήτηση για να καταναλωθεί η παραγόμενη ενέργεια. Έχουμε συνολικά αυτή τη στιγμή φωτοβολταϊκά και αιολικά που παράγουν 11.000 μεγαβάτ σε όλη τη χώρα, όταν το φορτίο που ζητείται είναι 6000 με 9000 μεγαβάτ. Το σημαντικό και το καινούργιο  είναι ότι η πολιτεία αναγνωρίζει πως πρέπει να υπάρχει μπαταρία στο φωτοβολταϊκό στέγης και επιδοτείται σε ποσοστό 90-100%,  διότι διαφορετικά εάν μπουν αυτά τα συστήματα χωρίς μπαταρία το αποτέλεσμα θα είναι να έχουμε υπέρταση στο δίκτυο και απόζεύξη του δικτύου από τους καταναλωτές, πράγμα που σημαίνει ότι θα το πληρώσει ο καταναλωτής και δεν θα παράγει ρεύμα.

10.Η λειτουργία της πλατφόρμας των αιτήσεων ξεκίνησε μετ΄εμποδίων. Τι επιπτώσεις θα έχει αυτό για τους ενδιαφερόμενους να ενταχθούν στο πρόγραμμα;  

Η έναρξη λειτουργίας της πλατφόρμας ξεκίνησε στις 2 Μαΐου αντί το μεσημέρι ουσιαστικά το βράδυ, διότι το μεσημέρι υπήρξαν κάποια προβλήματα και κρέμασε η πλατφόρμα. Λόγω της μεγάλης συμμετοχής, έστω σε επίπεδο διερευνητικού ενδιαφέροντος συνεχίζονται κατά περιόδους τα προβλήματα ομαλής λειτουργίας της πλατφόρμας.  Εκείνο που έχει σημασία  ωστόσο είναι ότι δεν πρόκειται κανείς να αποκλειστεί επειδή «κρασάρε» πλατφόρμα, πράγμα που αν συνέβαινε θα ήταν μεγάλο πρόβλημα και αδικία.  Μέχρι τώρα στο πρόγραμμα περίπου 5.000 ενδιαφερόμενοι έχουνε κάνει login.  Αυτοί λοιπόν εάν τελικώς ενταχθούν στο πρόγραμμα και πάρουν την επιδότηση, το ποσό που θα καλύψουν  δεν υπερβαίνει τα 35 με 40 εκατομμύρια. Μέχρι τα 238 εκατομμύρια λοιπόν υπάρχει δυνατότητα για πολύ μεγαλύτερο αριθμό δικαιούχων και δεν πρόκειται κανείς να αποκλειστεί λόγω του συγκεκριμένου προβλήματος στην πλατφόρμα.

11.Υπάρχουν αποκλεισμοί από το πρόγραμμα, λόγω εισοδήματος;

Η επιδότηση του προγράμματος είναι από 45 έως 75% για τους ιδιώτες τα νοικοκυριά και από 40 έως 60% για τους αγρότες. Έχει αρκετές διαστρωμάτωσεις, καταλαμβάνει και τα λεγόμενα ευάλωτα νοικοκυριά που είναι ενταγμένα στο οικιακό κοινωνικό τιμολόγιο και από τους ιδιώτες δηλαδή τα νοικοκυριά δεν αποκλείει κανέναν λόγω εισοδήματος, όπως συμβαίνει συνήθως στα προγράμματα που αποκλείουν αυτούς οι οποίοι έχουν τα υψηλότερα εισοδήματα. Δεν έχουμε αποκλεισμό λόγω εισοδήματος αλλά έχουμε κλιμάκωση της επιδότησης για οικογενειακό εισόδημα και πάνω από κάποιο όριο εισοδήματος η επιδότηση μειώνεται αλλά υπάρχει.

12.Tι δείχνει η εμπειρία από τις μέχρι τώρα υποβολές αιτήσεων;

Έχουν γίνει πάρα πολλά λάθη στις υποβολές. Θα μπορούσε να υπάρχει ένας προέλεγχος, που να σου εξασφαλίζει την πληρότητα της αίτησης. Το σύστημα δίνει τη δυνατότητα να ακυρώσεις έως δύο φορές την αίτηση σου και αρκετοί ενδιαφερόμενοι είναι ενδεχόμενο να εξαντλήσουν τις προσπάθειες, χωρίς να έχουν ολοκληρώσει σωστά την υποβολή της αίτησης τους.

13.Ποια είναι τα κυριότερα λάθη, που πρέπει να αποφύγουν οι ενδιαφερόμενοι;

Η πλατφόρμα του προγράμματος, που δίνει την επιδότηση είναι ενοποιημένη με την πλατφόρμα του ΔΕΔΔΗΕ, που δίνει όρους σύνδεσης. Για να δικαιούται κάποιος επιδότηση πρέπει να έχει πάρει ήδη όρους σύνδεσης από το ΔΕΔΔΗΕ, δηλαδή να έχει σύμβαση με το ΔΕΔΔΗΕ και να έχει εξασφαλίσει ηλεκτρικό χώρο. Για να μην φρακάρει η διαδικασία διάφορες γραφειοκρατικές διαδικασίες, όλα τα απαιτούμενα δικαιολογητικά έχουν μετατεθεί σύμφωνα με τον οδηγό του προγράμματος προς το τέλος, δηλαδή προς την εκταμίευση της επιδότησης για το στήσιμο του φωτοβολταϊκού. Πρέπει εξαρχής να είναι συγκεντρωμένα όλα τα απαιτούμενα δικαιολογητικά από τον ΔΕΔΔΗΕ και τον οδηγό του προγράμματος.

14.Σε ποιες περιπτώσεις είναι επίφοβο να κοπεί η αίτηση λόγω ελλιπών δικαιολογητικών;

Το πρόγραμμα, όπως είναι φτιαγμένο στην πλατφόρμα είναι εξαιρετικά οπισθοβαρές, όσον αφορά τα δικαιολογητικά του. Δηλαδή για να πάρεις ηλεκτρικό χώρο δεν ζητάει παραδείγματος χάρη σύμφωνη γνώμη συνιδιοκτητών πολυκατοικίας. Απλά σου ζητάει μία δήλωση, τον αριθμό παροχής, τα στοιχεία του μηχανικού για να πάρεις ηλεκτρικό χώρο. Εάν κάποιος το υπεραπλουστεύσει στο μυαλό του και νομίζει ότι δεν χρειάζεται ούτε βεβαίωση της γενικής συνέλευσης ούτε εφαρμογή του κανονισμού της πολυκατοικίας ενδεχομένως ούτε καν και το νόμιμο χώρο στην κατοχή του για την εγκατάσταση του φωτοβολταϊκού θα την πατήσει παρακάτω. Διότι το πρόγραμμα θα στα ζητήσει αυτά.

15.Υπάρχουν παγίδες που οδηγούν σε λάθη και στην εξάντληση των δύο προσπαθειών για την αίτηση;

– Υπάρχουν κι άλλες δυσκολίες, όπως παραδείγματος χάρη εάν το ακίνητο δεν είναι δικό σου και το μισθώνεις υπάρχουν παραρτήματα, τα οποία πρέπει να συμπληρωθούν. Όπως είναι γραμμένο αυτό το παράρτημα αφορά επιχειρήσεις, όμως το πρόγραμμα είναι αποκλειστικά για ιδιώτες. Σε αυτή την περίπτωση λογικά θα πρέπει να το υποβάλλει το παράρτημα κενό, αφού δεν είναι επιχείρηση. Ωστόσο αυτό μπορεί να θεωρηθεί έλειπες και να σου κόψουν την αίτηση, οπότε κάποιοι που έχουν σπεύσει να ακυρώσουν την αίτηση ή να εξαντλήσουν κάποιον αριθμό ακυρώσεων που δικαιούνται, αυτοί μετά δεν θα μπορούν να υποβάλουν κανονικά την αίτηση.

Ο Οδηγός του προγράμματος φωτοβολταϊκά στέγης  ΕΔΩ