Γ. Στασινός: Σχεδιασμός, δόμηση, αυθαίρετα: Σε 3 χρόνια μπορούμε να αλλάξουμε τη χώρα

Σε ό,τι αφορά τα αυθαίρετα και τον έλεγχο της δόμησης σε ολόκληρη τη χώρα, τα θετικά βήματα που ανακοινώθηκαν από την κυβέρνηση και πρέπει να εφαρμοστούν άμεσα και να μη μείνουν εξαγγελίες είναι:
– Κατεδαφίσεις αυθαιρέτων στις συνταγματικά προστατευόμενες περιοχές, όπου απαγορεύεται η δόμηση.
– Ανάθεση επιπλέον ελεγκτικού έργου σε ιδιώτες μηχανικούς ελεγκτές δόμησης, νόμιμης και αυθαίρετης, με διεύρυνση του σχετικού Μητρώου.
– Στελέχωση των δομών του Δημοσίου για το δομημένο περιβάλλον.
– Αύξηση της χρήσης των πόρων του Πράσινου Ταμείου.

Αυτά σημειώνει ο πρόεδρος του ΤΕΕ Γιώργος Στασινός σε άρθρο του, που δημοσιεύτηκε στον «Ελεύθερο τύπο»

Ο ίδιος ακολούθως επισημαίνει ότι:
Όμως, πρέπει να πούμε αλήθειες και να μην καθυστερήσουμε όσα χρειάζονται ακόμη να γίνουν. Και επίσης πρέπει να καταλάβουμε ότι στην πραγματικότητα, σήμερα, κανένας στο κράτος μας δεν γνωρίζει πού και τι είναι νόμιμο και τι αυθαίρετο:
– Δεν υπάρχουν ακόμη δασικοί χάρτες, που μας λένε πού είναι δάσος.
– Δεν υπάρχει οριοθετημένος αιγιαλός, τουλάχιστον στη μεγάλη πλειονότητα των ακτών μας, καθώς έχει οριοθετηθεί μόνο το 15%. Και αυτό είναι τεράστιο πρόβλημα σε μια χώρα με τη δική μας ακτογραμμή και νησιά.
– Δεν υπάρχουν οριοθετημένα ρέματα, στο σύνολό τους, καθώς το κράτος επέλεξε για λόγους ευκολίας τη μερική ή τοπική οριοθέτηση μέρους των ρεμάτων, ενώ δεν είχε καν ειδικό νόμο για την οριοθέτηση ρεμάτων μέχρι το 2014.
– Δεν υπάρχει πλήρης βάση δεδομένων για τις οικοδομές, καθώς το Ε9 και το Κτηματολόγιο περιέχουν μόνο γενικές, οικονομικές και νομικές πληροφορίες.
Όλοι καταλαβαίνουμε ότι, αν δεν ξέρουμε νομικά και στο χάρτη πού απαγορεύεται η δόμηση ή τι και πού έχει χτιστεί, πώς θα ξέρουμε ή θα κάνουμε όλα τα άλλα;
Αν δεν έχουμε χρήσεις γης για όλη την επικράτεια, πώς θα ξέρουμε τι επιτρέπεται και τι απαγορεύεται;
Eνιαίος Ψηφιακός Χάρτης
-Ποία είναι η λύση;
-Στην καρδιά της είναι η πρότασή μας για μία ολοκληρωμένη, θεσμικά θωρακισμένη, σύγχρονη λύση για τη δημιουργία ενός και μόνο ψηφιακού χάρτη, κοινού για όλη τη δημόσια διοίκηση αλλά και τους πολίτες, με όλες τις «θεσμικές γραμμές», δηλαδή με όλα τα γεωχωρικά δεδομένα. Τον ονομάζουμε «ONEclickLIS» (δηλαδή One Click Land Information System).
Στόχος είναι να μπορεί ο καθένας (πολίτης, δημόσια Αρχή, επενδυτής κ.λπ.) από το σπίτι του ή το γραφείο του, με το πάτημα ενός κουμπιού στον υπολογιστή του, να πάρει ολοκληρωμένη, έγκυρη και θεσμικά ασφαλή πληροφορία για το τι επιτρέπεται, τι απαγορεύεται, με ποιους όρους και προϋποθέσεις, για να φτιάξει αυτό που τον ενδιαφέρει.
Η λύση είναι σήμερα απλή: να δημιουργηθεί ένας χάρτης με βάση το ψηφιακό υπόβαθρο του Κτηματολογίου, που θα περιλαμβάνει την οικοδομική και τη ρυμοτομική γραμμή, τα όρια των δασικών εκτάσεων, τα όρια των ρεμάτων, τα όρια των προστατευόμενων περιοχών, τα όρια των αρχαιολογικών χώρων, τις γραμμές των αιγιαλών και όλες τις απαραίτητες θεσμικές γραμμές – και επιπλέον τους όρους δόμησης και τις χρήσεις γης.
Όταν τελειώσει η κτηματογράφηση της χώρας, θα προστεθούν και τα όρια όλων των οικοπέδων. Σημείο-κλειδί στην πρόταση είναι η προοπτική να αποτελεί το εξαγόμενο αρχείο από το πληροφοριακό σύστημα του ψηφιακού χάρτη διοικητική πράξη.
Έχω προτείνει στην κυβέρνηση, στα κόμματα και τους φορείς συγκεκριμένο τρόπο, χρονοδιάγραμμα και χρηματοδότηση, με μικρό κόστος, ώστε να ενοποιηθούν όλα τα διάσπαρτα έργα που γίνονται αυτή τη στιγμή και περιλαμβάνουν σχετικά στοιχεία. Ρεαλιστικά, μέσα σε 2-3 χρόνια από την έναρξη της διαδικασίας, μπορεί να ολοκληρωθεί η ενοποίηση, να προχωρήσουν όσα έργα ακόμη εκκρεμούν και να ολοκληρωθούν οι θεσμικές αλλαγές.
Για όλα αυτά έχουν ήδη συμφωνήσει, τουλάχιστον στις βασικές κατευθύνσεις, δημόσια, τα κόμματα, η κυβέρνηση και πολλοί θεσμικοί φορείς. Τα μόνα που χρειάζονται για να προχωρήσει είναι βούληση και αποτελεσματικότητα. Ηλεκτρονικά συστήματα παντού.
Μέσα από αυτές τις διαδικασίες δημιουργούμε ένα χάρτη που ξέρουμε τι υπάρχει και πού. Επομένως, με τα άλλα εργαλεία που υπάρχουν (υπηρεσίες διαδικτυακής απεικόνισης, δορυφορικές εικόνες, drones κ.λπ.) η Πολιτεία θα μπορεί μέσα σε λίγα λεπτά ή λίγες ώρες να εντοπίζει ένα αυθαίρετο που δεν έχει δηλωθεί. Αν συνυπολογίσουμε ότι έχουμε πλέον ψηφιακά και τα όρια των οικοπέδων, μέσα από το Κτηματολόγιο και την ηλεκτρονική κατάθεση τοπογραφικών που ήδη ξεκίνησε, αποτυπώνουμε σταδιακά ολόκληρη τη χώρα με ενιαίο τεχνικά τρόπο. Ο ίδιος χάρτης μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για τον πολεοδομικό σχεδιασμό. Αρκεί αυτό; Όχι.

Χρειαζόμαστε ορισμένες θεσμικές πρωτοβουλίες και ηλεκτρονικά εργαλεία.
Συνοπτικά αναφέρω:
– Να εφαρμοστεί το όριο των 2 ετών για τη δήλωση αυθαιρέτων που προβλέπεται στο νόμο 4495. Ήδη, μετά από 7 χρόνια ρυθμίσεων, η πρόθεση της Πολιτείας για καταγραφή των αυθαιρέτων έχει ξεχειλώσει…
– Συνυπολογίζοντας αυτές τις δηλώσεις αυθαιρέτων, να προχωρήσει άμεσα ο σχεδιασμός, με την εκπόνηση των 327 Τοπικών Χωρικών Σχεδίων, ώστε να ολοκληρωθούν σε 2-3 χρόνια, να σταματήσει να υπάρχει η έννοια της «εκτός σχεδίου» περιοχής και να ξεκινήσουν τα απαραίτητα έργα υποδομής και κοινόχρηστων χώρων. Και ολόκληρος ο χωροταξικός και πολεοδομικός σχεδιασμός να τρέχει πάνω σε ένα έξυπνο πληροφοριακό σύστημα που θα επιτρέπει τον έλεγχο και τις προσαρμογές που χρειάζονται ώστε να προχωρήσουν γρήγορα οι διαδικασίες.
– Άμεση εφαρμογή της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίου, για τις νομίμως υφιστάμενες οικοδομές, ώστε να αποκτήσει η Πολιτεία, μαζί με τα ηλεκτρονικά συστήματα για τα αυθαίρετα (που ήδη υπάρχει) και τις νέες οικοδομικές άδειες (που ξεκινούν από τον Οκτώβριο), για πρώτη φορά πραγματική εικόνα του συνόλου του δομημένου χώρου στην Ελλάδα. Και θα ρωτήσει κάποιος καλόπιστα: Πού θα βρεθούν τα χρήματα; Ποιος θα τα υλοποιήσει; Η αλήθεια είναι ότι για πολλά από αυτά η Πολιτεία έχει φροντίσει ήδη τη χρηματοδότηση, μέσω του ΕΣΠΑ κυρίως. Αλλά αποτελούν ανεξάρτητα έργα και συστήματα τα οποία πρέπει να ενοποιηθούν: ένα σύστημα για τον ψηφιακό χάρτη και ένα για τις οικοδομές, που θα είναι διασυνδεδεμένα και θα αλληλεπιδρούν.
Το ΤΕΕ ξέρει και μπορεί να υλοποιήσει τα έργα αυτά. 3 δισ. σήμερα διαθέσιμα για έργα . Υπάρχει όμως και ένας μεγάλος κουμπαράς, που δεν ακούγεται συχνά, τουλάχιστον με το μέγεθος που έχει. Είναι το Πράσινο Ταμείο, που έχει ρευστά διαθέσιμα ήδη σήμερα 2,7 δισ. ευρώ και θα συγκεντρώσει ακόμη 1,3 δισ. ευρώ (εξασφαλισμένα) τα επόμενα χρόνια, κυρίως από δηλώσεις αυθαιρέτων. Και αυτά τα 4 δισ. υπολογίζονται με τις μέχρι σήμερα δηλώσεις και πρόστιμα, χωρίς οτιδήποτε προστεθεί από φέτος και μετά – που θα προστεθούν αρκετά. Τα χρήματα αυτά παραμένουν δεσμευμένα, λόγω μνημονιακών υποχρεώσεων, κατά 97,5%, για όσο καιρό υπάρχει Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα για την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων.
Έχω προτείνει στην Πολιτεία συγκεκριμένο τρόπο για εμπροσθοβαρή χρήση εγγυοδοτικού μηχανισμού και προεξόφλησης, όλων των πόρων (2,5+2 δισ. ευρώ) του Πράσινου Ταμείου, για τη χρηματοδότηση κατεδαφίσεων, πολεοδομικού σχεδιασμού, κοινόχρηστων χώρων κ.λπ.
Με αυτά τα εργαλεία, που θα κρατούν τα χρήματα στους ειδικούς λογαριασμούς για όσο χρειάζεται αλλά ταυτόχρονα θα μας δίνουν ρευστότητα, λειτουργώντας ως εγγύηση, μπορούμε να έχουμε, μέσα στο έτος, σε λίγους μήνες, άμεσα διαθέσιμα τουλάχιστον 3 δισ. ευρώ για τα αναγκαία έργα. Και τα χρήματα αυτά είναι νομικά απαραίτητο να χρησιμοποιηθούν μόνο για περιβαλλοντικά έργα. Απλά χρειάζεται να μπορέσουμε να τα χρησιμοποιήσουμε.

Πηγή: Ελεύθερος τύπος