Του Τζιοβάνι Πρέτε (Giovanni Prete)*
Οι καρχαρίες αποτελούν ένα ανεκτίμητο κομμάτι του ωκεανού και διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην οικολογική ισορροπία του πλανήτη μας. Σήμερα, Παγκόσμια Ημέρα Ευαισθητοποίησης για τους Καρχαρίες, και με αφορμή τις πρόσφατες δημοσιογραφικές απόπειρες να σπείρουν φόβο για αυτά τα μοναδικά πλάσματα, ας θυμηθούμε την πραγματική αξία αυτών των μαγευτικών όντων και γιατί είναι αναγκαία η προστασία τους για έναν πιο βιώσιμο κόσμο.
Φωτογραφία: Carlos Diaz (@carloschasingsharks)
Μέσα στον απέραντο γαλάζιο ωκεανό, η ουρά του καρχαρία ξεπροβάλλει από τα νερά με αέρα αυγουστιάτικης ηρεμίας. Αυτό το απόλυτα εκλεπτυσμένο και εκπληκτικό πλάσμα, το οποίο αποπνέει μυστήριο και δύναμη, είναι ένας πολύτιμος φύλακας των ωκεανών.
Οι καρχαρίες αποτελούν ένα ανεκτίμητο κομμάτι του ωκεανού και διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην οικολογική ισορροπία του πλανήτη μας. Είναι μια από τις παλαιότερες ομάδες θαλάσσιων πλασμάτων, υπερβαίνοντας τα 400 εκατομμύρια χρόνια παρουσίας στη Γη. Η εξέλιξη τους τους επιτρέπει να είναι εκπληκτικά προσαρμοστικοί και ικανοί να επιβιώνουν σε διάφορα περιβάλλοντα. Συνεπώς, οι καρχαρίες προσαρμόζονται άψογα στις θαλάσσιες περιοχές του πλανήτη, από τις τροπικές και μέτριες ζώνες μέχρι τα παγωμένα νερά των πόλων. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι θεωρουσαν τους καρχαρίες ως θεία όντα και τους αποδίδανε θρησκευτική λατρεία. Συχνά σχετίζονταν με τον θεό Σομάχι, που θεωρούνταν ο θεός της προστασίας και της ασφάλειας. Στη Χαβάη, οι καρχαρίες είχαν επίσης σημαντική θρησκευτική και πνευματική αξία. Οι κοινότητες της Χαβάης θεωρούσαν τους καρχαρίες ως ‘αμάκουα’ ή προστάτες. Πίστευαν ότι οι καρχαρίες ήταν χαρούμενα πνεύματα που προστάτευαν τους ψαράδες και τους ναυτικούς απο τους κινδύνους της θάλασσας.
Ένα από τα βασικά οφέλη που παρέχουν οι καρχαρίες στον ωκεανό είναι ο ρόλος τους ως κυρίαρχοι κυνηγοί. Επιδέξιοι κυνηγοί, με εξαιρετικές αισθήσεις και την αξεπέραστη ταχύτητα τους, οι καρχαρίες ελέγχουν τον αριθμό και την εξάπλωση των άλλων ειδών που βρίσκονται στην ίδια τροφική αλυσίδα. Αυτός ο έλεγχος επιτρέπει την αποφυγή της υπερεκμετάλευσης και τη διατήρηση της βιοποικιλότητας στον ωκεανό. Συγκεκριμένα, οι καρχαρίες αναλαμβάνουν να εξαφανίζουν τα ασθενέστερα και τα παρασιτούμενα θαλάσσια όντα, προωθώντας την επιβίωση των πιο ισχυρών και υγιέστερων, διασφαλίζοντας την υγεία των ωκεανών μας.
Φωτογραφία: Carlos Diaz (@carloschasingsharks)
Επιπλέον, αξίζει να αναφερθεί η συμβολή των καρχαριών στην επιστήμη και την ιατρική έρευνα. Οι καρχαρίες έχουν ένα μοναδικό ανοσοποιητικό σύστημα που τους επιτρέπει να αντιμετωπίζουν με επιτυχία μολυσματικά μικρόβια και να αναπτύσσουν ικανότητες αντιφλεγμονώδους αντίδρασης. Η μελέτη του ανοσοποιητικού συστήματος των καρχαριών μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε καλύτερα τον ανθρώπινο οργανισμό και να αναπτύξουμε νέες θεραπείες για ασθένειες.
Επιπροσθέτως, η μείωση του αριθμού των καρχαριών λόγω της υπεραλίευσης επηρεάζει την αποθήκευση άνθρακα στους ωκεανούς. Τα υγιή οικοσυστήματα με πλούσια ποικιλία ειδών, όπως εκείνα που περιλαμβάνουν τους καρχαρίες, μπορούν να αποθηκεύσουν μεγάλες ποσότητες άνθρακα. Οι καρχαρίες, μέσω της ρύθμισης του πληθυσμού των ιχθύων και των θαλάσσιων οργανισμών, συμβάλλουν στην προστασία των φυτοπλαγκτονικών ειδών που απορροφούν τον άνθρακα κατα τη διάρκεια της φωτοσύνθεσης, συμβάλλοντας έτσι στη μείωση της ανθρώπινης επιρροής στο κλίμα.
Φωτογραφία: Carlos Diaz (@carloschasingsharks)
Είναι καιρός να απελευθερωθούμε από τις αλυσίδες του φόβου που τεντώνει η δημοσιογραφία, αναδεικνύοντας τους καρχαρίες ως τέρατα που παρακολουθούν τις ελληνικές ακτές. Είναι αλήθεια ότι οι συγκλονιστικές εικόνες μπορούν να προκαλέσουν αναταραχή και ανησυχία στον κόσμο, αλλά πρέπει να αναγνωρίσουμε τον πραγματισμό στην αντιμετώπιση του θέματος. Οι επιστημονικές πληροφορίες και οι στατιστικές δείχνουν ότι οι επαφές με καρχαρίες είναι σπάνιες και αποτελούν εξαίρεση στον κανόνα. Η δημοσιογραφία έχει την ευθύνη να ενημερώνει με αντικειμενικότητα και να επικεντρώνεται στην προβολή των πραγματικών γεγονότων. Ο πολλαπλασιασμός των ορατών εικόνων των καρχαριών προκαλεί ανησυχία και πανικό, παραβιάζοντας την ειρήνη και την αίσθηση ασφάλειας στις ελληνικές παραλίες. Ας μην λησμονούμε ότι η παρουσία των καρχαριών στα ύδατά μας είναι φυσιολογική και αναμενόμενη, αποτελώντας μέρος του φυσικού οικοσυστήματος αλλα και ένδειξη υγειών υδάτων.
Αντί να απειλούμαστε από την παρουσία των καρχαριών, ας αναγνωρίσουμε την ανάγκη για ενημέρωση και εκπαίδευση. Πρέπει να επενδύσουμε σε εκστρατείες ευαισθητοποίησης και προώθησης της ασφαλούς συμβίωσης με τα θαλάσσια είδη. Οι επισκέπτες των ελληνικών παραλιών μπορούν να ενημερωθούν για τη συμπεριφορά που πρέπει να τηρούν και τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνουν προκειμένου να διασφαλίσουν την ασφάλεια τους και την προστασία του περιβάλλοντος.
Φωτογραφία: Carlos Diaz (@carloschasingsharks)
Συνοψίζοντας, οι καρχαρίες αποτελούν πολύτιμα πλάσματα και φύλακες των ωκεανών μας. Με μυστήριο, δύναμη και απίστευτη προσαρμοστικότητα, οι καρχαρίες είναι κυρίαρχοι κυνηγοί που διατηρούν την οικολογική ισορροπία και προωθούν τη βιοποικιλότητα στον ωκεανό. Επιπλέον, η μελέτη τους συμβάλλει στην επιστήμη και την ιατρική έρευνα, ενώ η προστασία τους συμβάλλει στην αποθήκευση άνθρακα στους ωκεανούς και τη μείωση της ανθρώπινης επιρροής στο κλίμα. Είναι σημαντικό να αντιμετωπίσουμε με αντικειμενικότητα το θέμα των καρχαριών και να ενημερωθούμε για να διασφαλίσουμε την ασφαλή συμβίωση με αυτά τα εκπληκτικά πλάσματα και το περιβάλλον.
*Ο Τζιοβάνι Πρέτε (Giovanni Prete) κατάγεται απο τη Κασσιόπη της Κέρκυρας. Εργάζεται στο τμήμα στρατηγικής επικοινωνίας και τύπου του περιβαλλοντικού προγράμματος του ΟΗΕ στο Μόντρεαλ του Καναδά και είναι ο επικεφαλής της ομάδας της All For Blue στη Κέρκυρα.
