Κλίμα σύγκρουσης για την πιλοτική λειτουργία του ΧΥΤΥ Γραμματικού

Εκδηλώνεται νέος κύκλος αντιδράσεων και προετοιμάζεται κλίμα σύγκρουσης στην περιοχή Μαραθώνα, για την πιλοτική λειτουργία του ΧΥΤΥ Γραμματικού.

Με ψήφους 3 υπέρ και 1 κατά (του πρώην δημάρχου Λιοσίων και μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής του ΕΔΣΝΑ Δημήτρη Μπουραΐμη) μεταξύ των 4 παρόντων από τα 7 μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής, ψηφίσθηκε από τον ΕΔΣΝΑ (Ειδικός Διαβαθμιδικός Σύνδεσμος Νομού Αττικής) η πρόταση για ετήσια δυναμικότητα του ΧΥΤΥ Γραμματικού 23.250 τόνων.

Σύμφωνα με το ΠΕΣΔΑ (Περιφερειακό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων) Αττικής του 2016, η ΟΕΔΑ (Ολοκληρωμένη Εγκατάσταση Διαχείρισης Απορριμμάτων) Γραμματικού θα διαχειρίζεται στη ΜΕΑ (Μονάδα Επεξεργασίας Απορριμμάτων) 60.000 τόνους ετησίως, η ΜΕΒΑ (Μονάδα Επεξεργασίας Βιο-Αποδομήσιμων) 20.000 τόνους ετησίως. Στη συνέχεια, σύμφωνα με τη χθεσινή απόφαση, θα οδηγείται για διαχείριση και ταφή ποσότητα 23.000 τόνων στον ΧΥΤΥ (Χώρος Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων) Γραμματικού — ποσότητα η οποία, όπως επισημάνθηκε αντιστοιχεί σε τέσσερεις ημέρες εναπόθεσης απορριμμάτων στον ΧΥΤΑ (Χώρος Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων) Φυλής.

 Εξοργισμένη η τοπική κοινωνία

Σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ το θέμα συζητήθηκε παρόντων εκπροσώπων της τοπικής κοινωνίας της Δημοτικής Κοινότητας Γραμματικού και του δημάρχου Μαραθώνα Ηλία Ψινάκη. Η συζήτηση, στη διάρκεια της οποίας εκφράσθηκαν όλες οι απόψεις και αποσαφηνίσθηκαν θέματα που απασχολούν την τοπική κοινωνία, έγινε σε έντονο κλίμα. Αυτό που κυριάρχησε ως κατακλείδα στις εισηγήσεις των δημοτικών συμβούλων και της δημοτικής αρχής Μαραθώνα από όλες τις παρατάξεις που παραβρέθηκαν στη συνεδρίαση και μίλησαν ήταν ότι η απόφαση του ΕΔΣΝΑ για την ετήσια δυναμικότητα ενός εργοστασίου που ακόμη δεν έχει κατασκευαστεί συνιστά για τους κατοίκους «αιτία πολέμου». Μάλιστα, ο πρόεδρος της Ένωσης Συλλόγου Γονέων δήμου Μαραθώνα Βαγγέλης Κυπαρίσσης, τόνισε ότι οι 4.000 μαθητές των σχολείων του Μαραθώνα έχουν ήδη από χθες προχωρήσει σε κατάληψη των σχολείων.

Οι κάτοικοι επισήμαναν ότι επιθυμούν να αναλάβουν τη διαχείριση των απορριμμάτων τους, αλλά ζητούν χρόνο για να αξιολογηθεί η πρόταση που έχουν ήδη καταθέσει ως δήμος Μαραθώνα και για να προχωρήσουν σε περαιτέρω προτάσεις. Χαρακτηριστική ήταν η αντίδραση του δημάρχου Μαραθώνα Ηλ. Ψινάκη, ο οποίος μετά τη λήψη της απόφασης, σχολίασε: «Δεν καταλαβαίνω την απόφασή σας. Βγάζετε απόφαση για άδεια τραπεζοκαθισμάτων, χωρίς να έχει βγει ακόμη άδεια λειτουργίας καταστήματος».

Την ίδια στιγμή, κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης, στο Γραμματικό οι κάτοικοι, αίτημα των οποίων ήταν να μη ληφθεί απόφαση για ετήσια δυναμικότητα ΧΥΤΥ, απέκλεισαν το χώρο και μπλόκαραν μέσα στον ΧΥΤΑ το απορριμματοφόρο που είχε το πρωί εναποθέσει υπολείμματα από το ΚΔΑΥ (Κέντρο Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών) Κορωπίου. Ο οδηγός του φορτηγού, που μετέφερε τα υπολείμματα, κρατείτο έως χθες αργά το βράδυ στο αστυνομικό τμήμα Μαραθώνα, ύστερα από παρέμβαση των κατοίκων, διότι μετέφερε υπολείμματα απορριμμάτων χωρίς παραστατικά.

Δοκιμαστική λειτουργία

Όπως εξήγησε κατά τη συνεδρίαση ο γενικός γραμματέας του ΕΔΣΝΑ Γιάννης Δρίβας, η ρίψη απορριμμάτων δεν είναι παράνομη στο πλαίσιο δοκιμαστικής λειτουργίας, καθώς εμπεριέχεται στη σύμβαση του εργολάβου και προβλέπεται στο ΠΕΣΔΑ. Επίσης, εξήγησε ότι τα υπολείμματα που μεταφέρονται στο Γραμματικό είναι του δήμου Μαραθώνα και επισήμανε ότι κατά την κανονική λειτουργία της ΟΕΔΑ θα εξυπηρετείται μόνο μέρος των δήμων της Ανατολικής Αττικής.

Συγχρόνως, επισήμανε ο κ. Δρίβας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ πριν από την έναρξη της συνεδρίασης, ο ΕΔΣΝΑ έχει υπογράψει προγραμματική σύμβαση με τους δήμους Μαρκοπούλου-Μεσογαίας, Ραφήνας-Πικερμίου, Σπάτων-Αρτέμιδος και Ραφήνας-Πικερμίου για τη δημιουργία κοινής για τους τέσσερεις δήμους ΜΕΒΑ (Μονάδας Επεξεργασίας Βιο-Αποδομήσιμων), από την οποία θα παράγεται κομπόστ για την κάλυψη των τοπικών αγροτικών αναγκών και ίσως προς πώληση.

Πάντως, πηγές της Περιφέρειας Αττικής στηλίτευσαν το γεγονός ότι οι αρμόδιοι του ΕΔΣΝΑ αυθαίρετα επέλεξαν να μεταφερθούν υπολείμματα από ιδιωτικό ΚΔΑΥ (του Κορωπίου) κατά τη δοκιμαστική φάση λειτουργίας και μάλιστα χωρίς να έχουν αρμοδιότητα για κάτι τέτοιο. Ειδικότερα, στηλιτεύθηκε το γεγονός ότι ύστερα από παρέμβαση στελέχους του ΕΔΣΝΑ μεταφέρθηκε υπόλειμμα και μάλιστα με ιδιωτικές συμβάσεις που πληρώνει ο ΕΔΣΝΑ. Και αυτό τη στιγμή που κάθε ΚΔΑΥ υποχρεούται, με δικά του έξοδα και μέσα, να μεταφέρει υπολείμματα στον όποιο τελικό χώρο απόθεσης.

 Οι αποφάσεις του ΣτΕ και άλλων οργάνων της διοίκησης και οι επικρίσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

Άλλο θέμα αντιπαράθεσης: η θέση των ευρωπαϊκών οργάνων και της ελληνικής Δικαιοσύνης απέναντι στο θέμα της καταλληλότητας του χώρου που έχει επιλεγεί για την εγκατάσταση της ΟΕΔΑ Γραμματικού.

Όπως επισήμανε ο κ. Δρίβας, έχουν υπάρξει πάμπολλες αποφάσεις που απορρίπτουν τις αιτιάσεις όσων επιχειρηματολογούν για δυο βασικά θέματα: τη σεισμικότητα της περιοχής και το γεγονός ότι η ΟΕΔΑ επιλέχθηκε να δημιουργηθεί σε περιοχές με ρέματα και άμεση γειτνίαση με περιοχές Natura 2000. Μάλιστα, τόνισε την ύπαρξη δυο αποφάσεων του Συμβουλίου της Επικρατείας (2007, 2011) που κρίνουν ως αβάσιμες τις περιβαλλοντικές ανησυχίες.

Από την άλλη πλευρά – των κατοίκων – τονίσθηκε ότι οι αποφάσεις του ΣτΕ βασίζονται σε έκθεση του τότε ΓΓ Υδάτων (το 2012) Κώστα Τριάντη, ο οποίος αρνήθηκε την ύπαρξη ρέματος στην περιοχή. Λίγο καιρό αργότερα, οι Επιθεωρητές Περιβάλλοντος στην έκθεσή τους τόνιζαν ότι η επιλογή της συγκεκριμένης περιοχής είναι περιβαλλοντικά επαχθής λόγω των ρεμάτων και επισημαίνουν την ακαταλληλότητά της. Η έκθεση των Επιθεωρητών Περιβάλλοντος στάλθηκε στη συνέχεια (το 2014) στην Εισαγγελία, η οποία επέβαλε πρόστιμο στην Περιφέρεια Αττικής.

Σε απάντηση που απέστειλε η Επιτροπή, στην αναφορά (0573/2011) του Κωνσταντίνου Παπαδιγενόπουλου, που συνοδευόταν από 2.220 υπογραφές για τα σοβαρά σφάλματα και παραλείψεις στην έκθεση περιβαλλοντικών επιπτώσεων και τη συνεπαγόμενη παραβίαση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας της ΕΕ, αναφέρεται μεταξύ άλλων:

«Όσον αφορά τη συμμόρφωση με την περιβαλλοντική νομοθεσία της ΕΕ, η Επιτροπή θα ήθελε να υπενθυμίσει ότι, όπως αναφέρθηκε στις προηγούμενες ανακοινώσεις της, το Ελληνικό Συμβούλιο της Επικρατείας έχει επανειλημμένα αποφανθεί υπέρ της συνέχισης του έργου, καθώς θεώρησε ότι το σχέδιο είναι σύμφωνο με το σύνολο της σχετικής νομοθεσίας της ΕΕ. Μια από τις αποφάσεις αυτές εκδόθηκε μετά τη διερευνητική των πραγμάτων αποστολή που πραγματοποίησε στην Ελλάδα η Επιτροπή Αναφορών τον Σεπτέμβριο το 2013. Η Επιτροπή δεν έχει λάβει νέα αποδεικτικά στοιχεία μετά τις αποφάσεις του Ελληνικού Συμβουλίου της Επικρατείας που θα έδειχναν παραβίαση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας της ΕΕ».

Λίγο αργότερα, το 2015 και το 2018, η Επιτροπή Αναφορών του Ευρωκοινοβουλίου, ύστερα από επιτόπια έρευνα και λήψη νέων στοιχείων, με επιστολές της προτείνει στις ελληνικές αρχές «δημοσιονομική διόρθωση 100% της συνεισφορά του Ταμείου Συνοχής λόγων έλλειψης πληρότητας και λειτουργικότητας του σχεδίου». Εν ολίγοις γνωστοποιεί στην Ελλάδα ότι προτείνει την αναστολή της συγχρηματοδότησης από το Ταμείο Συνοχής που είχε γίνει για την περίοδο προγραμματισμού 2000-2006.

Τον Μάρτιο 2015 οι ελληνικές αρχές είχαν απαντήσει ότι δεν αποδέχονται την πρόταση κλεισίματος από τις υπηρεσίες της Επιτροπής. Καθώς, παρά τις επανειλημμένες διαβεβαιώσεις το έργο δεν ολοκληρωνόταν, στις 29/05/2018 η Επιτροπή απέστειλε στις ελληνικές αρχές επιστολή προδιόρθωσης, η οποία πρότεινε και πάλι δημοσιονομική διόρθωση 100%.

Στις 30/04/2018 η Επιτροπή Αναφορών απέστειλε προς την Περιφέρεια Αττικής, τονδήμο Μαραθώνα και το υπουργείο Περιβάλλοντος, επιστολή στην οποία τονίζεται η ανησυχία της Επιτροπής Αναφορών για: την έλλειψη συμμόρφωσης προς τη νομοθεσία ΕΕ, την ανάγκη για δημόσια διαβούλευση (με την τοπική κοινωνία), τον χαρακτηρισμό κοντινού σημείου ως περιοχής Natura 2000 (Σέσι και Σχινιάς) και την ανάγκη για νέα Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (που ζητούσαν μετ’ επιτάσεως να γίνει οι εκπρόσωποι του δήμου Μαραθώνα, πριν ληφθεί απόφαση, κατά τη χθεσινή συνεδρίαση του ΕΔΣΝΑ, χωρίς ανταπόκριση).

Στην επιστολή θίγονται θέματα που είχαν συζητηθεί κατά τη συνεδρίαση της Επιτροπής στις 21/03/2018, κατά την οποία αποφασίσθηκε: να παραμείνει ανοικτή η αναφορά για τον ΧΥΤΑ (σ.σ. και όχι ΧΥΤΥ) Γραμματικού, να ζητηθεί η ενημερωμένη γνώμη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όσον αφορά στη μελέτη του ΙΓΜΕ, το χαρακτηρισμό κοντινού σημείου ως Natura 2000 και την ανάγκη για νέα Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων.

 Σχόλια της Επιτροπής Αγώνα Φυλής

Σχόλια για τη λήψη απόφασης έγιναν και από μέλη της Επιτροπής Αγώνα Φυλής, που βρίσκονταν σε παρακείμενο σημείο του κτιρίου συνεδρίασης του ΕΔΣΝΑ. Τα σχόλια επικεντρώθηκαν στην απουσία της προέδρου του ΕΔΣΝΑ και Περιφερειάρχη Αττικής Ρ. Δούρου και στην παρουσία του κ. Μπουραΐμη, ο οποίος εξασφάλισε την απαρτία, που επέτρεψε τη λήψη απόφασης. Τα μέλη της συντονιστικής Επιτροπής Αγώνα σχολίασαν ότι ο κ. Μπουραΐμης καταψήφισε την έναρξη λειτουργίας του Γραμματικού, ενώ ζητά να κλείσει ο ΧΥΤΑ Φυλής και ότι σε περίπτωση που απουσίαζε, δεν θα μπορούσε να ληφθεί η απόφαση που, απ’ ό,τι φαίνεται, ενδέχεται να προκαλεί σοβαρά προβλήματα στη Δημοτική Ενότητα Γραμματικού.

Νέα ανακοίνωση ΕΔΣΝΑ

Στο Χώρο Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ) Γραμματικού θα καταλήγουν 23.000 τόνοι υπολείμματος από τη διαλογή των μπλε κάδων του Δήμου Μαραθώνα και των όμορων δήμων, ετησίως ποσότητα ίση με όση πηγαίνει στον ΧΥΤΑ Φυλής μόλις σε μία εβδομάδα», σημειώνει σε ανακοίνωση του ο Ειδικός Διαβαθμιδικός Σύνδεσμος Νομού Αττικής (ΕΔΣΝΑ).

«Δεν πρόκειται για ακατέργαστο σκουπίδι όπως ίσως φοβούνται οι κάτοικοι της περιοχής, έχοντας στον νου τους τον προηγούμενο σχεδιασμό του χώρου ως ΧΥΤΑ που θα δεχόταν 120.000 τόνους ανεπεξέργαστων σκουπιδιών (ΣΔΙΤ επί Γ. Σγουρού)» επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο γενικός γραμματέας του ΕΣΔΝΑ Γιάννης Δρίβας σε μια εφ΄ όλης της ύλης ενημέρωση για την πορεία του έργου, το οποίο αναμένεται να λειτουργήσει τον προσεχή Απρίλιο.

Αφορμή της συζήτησης αποτέλεσε η αντίδραση των κατοίκων στην απόφαση για τους 23.000 τόνους ετήσιας δυναμικότητας του ΧΥΤΥ Γραμματικού, η οποία προσδιορίστηκε από την Εκτελεστική Επιτροπή του ΕΣΔΝΑ προκειμένου να εγκριθεί η άδεια λειτουργίας του αλλά και η πιλοτική λειτουργία του χθες. Οι κάτοικοι αντιπαρατέθηκαν με επεισόδια, την υπαιτιότητα των οποίων ο πρώην περιφερειάρχης Γιάννης Σγουρός, με ανακοίνωση του, αποδίδει στην περιφερειάρχη και πρόεδρο του Συνδέσμου Ρένα Δούρου χαρακτηρίζοντας την ως «ηθικό αυτουργό των επεισοδίων στο Γραμματικό».

Αναφερόμενος στον αποκλεισμό του απορριμματοφόρου από κατοίκους του Γραμματικού, όταν διαπίστωσαν ότι αυτό είχε μεταφέρει το πρωί υπολείμματα από το ΚΔΑΥ (Κέντρο Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών) Κορωπίου, ο κ. Δρίβας επαναλαμβάνει ότι στο ΧΥΤΥ θα καταλήγει μόνο το προϊόν της ανακύκλωσης των απορριμμάτων του Μαραθώνα και των όμορων δήμων του, «ακριβώς όπως αυτό που χρησιμοποιείται και κατά τη σημερινή δοκιμαστική λειτουργία».

«Επρόκειτο για τα ξεδιαλεγμένα από το ΚΔΑΥ υπολείμματα των μπλε κάδων του Δήμου Μαραθώνα», τονίζει ο γενικός γραμματέας του ΕΔΣΝΑ. Συμπληρώνει δε ότι αυτό προβλέπεται στη σύμβαση του εργολάβου με τον Σύνδεσμο, στη βάση του Περιφερειακού Σχεδίου Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΠΕΣΔΑ) και ότι υπήρχαν τα σχετικά παραστατικά όπως το δελτίο αποστολής (καθώς σύμφωνα με αυτά πληρώνουν οι δήμοι για την ταφή στο ΧΥΤΑ Φυλής).

Ο κ. Δρίβας επισημαίνει επίσης ότι ο χώρος του ΧΥΤΥ Γραμματικού δεν θα έχει καμία σχέση με χωματερή, γλάρους και τις άλλες γνωστές εικόνες των ΧΥΤΑ «που γνωρίζουν και συνειρμικά αναλογίζονται ορισμένοι, καθώς πρόκειται για φιλική προς το περιβάλλον εγκατάσταση που πληροί όλες τις σύγχρονες προϋποθέσεις για την προστασία του περιβάλλοντος». Προϋποθέσεις, συνεχίζει, σύμφωνες με τον νέο ΠΕΣΔΑ που εκπόνησε η σημερινή διοίκηση της Περιφέρειας Αττικής, στη βάση των αρχών της κυκλικής οικονομίας και μιας χωροταξικά δίκαιης κατανομής τους.

Στο πλαίσιο αυτό, προβλέπεται, μεταξύ άλλων, η κατασκευή Χώρων Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ), έτσι ώστε να μη γίνεται ταφή ανεπεξέργαστων σκουπιδιών, αλλά μόνο υπολειμμάτων που προέρχονται από οποιαδήποτε μορφή επεξεργασίας απορριμμάτων.

Επισημαίνει ότι στην περίπτωση του Γραμματικού εφαρμόζεται η αρχή της εγγύτητας καθώς αφορά μόνο στο υπόλειμμα του Δήμου Μαραθώνα και όμορων δήμων (και όχι όλης της Αττικής). Και σημειώνει ότι οι πολίτες θα ωφεληθούν διπλά, καθώς αφενός μπαίνουν οι βάσεις για να πάψει να λειτουργεί το μοντέλο της Φυλής, αφετέρου δεν θα επιβαρυνθούν με περίπου 10 εκατομμύρια ευρώ κοινοτικών πόρων, που αν δεν προχωρήσει η πιλοτική λειτουργία, θα πρέπει να επιστραφούν στην ΕΕ.