Κοινωνική αντιπαροχή: ΣΔΙΤ για ανακαινίσεις κτιρίων και νέες οικιστικές αναπτύξεις

Την ενίσχυση του θεσμού της κοινωνικής αντιπαροχής, με τον οποίο αξιοποιούνται ακίνητα του Δημοσίου τα οποία βρίσκονται σε αχρησία ή έχουν απαξιωθεί για την κατασκευή κοινωνικών κατοικιών, προβλέπει το νομοσχέδιο του υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, που παρουσίασε η αρμόδια υπουργός, Σοφία Ζαχαράκη στο υπουργικό συμβούλιο.

«Αντικείμενο του προτεινόμενου νομοσχεδίου είναι η περαιτέρω ενίσχυση και αξιοποίηση του θεσμικού πλαισίου για την κοινωνική αντιπαροχή ακινήτων, με στόχο την υλοποίηση υβριδικών σχημάτων συνεργασίας Δημοσίου και ιδιωτικού τομέα για τη διατήρηση αποθέματος κοινωνικών κατοικιών, οι οποίες θα διατίθενται με όρους οικονομικά προσιτής και κοινωνικής μίσθωσης σε δικαιούχους», ανακοίνωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος.

«Ειδικότερα, ανακοινώθηκε ότι επιδιώκονται η επέκταση του υφιστάμενου πλαισίου και η θεσμική θωράκιση νέων μορφών διαχείρισης ακινήτων, η παροχή κινήτρων και βελτιωμένων διαδικασιών στον ιδιωτικό τομέα, ώστε να συμμετέχει ενεργά, να κατασκευάζει ή/και να ανακαινίζει ακίνητα σε δημόσια γη, εντός αστικών κέντρων-οικιστικού ιστού, που μέχρι σήμερα δεν έχει αξιοποιηθεί ή έχει απαξιωθεί από το Δημόσιο, ώστε να διαμορφωθεί ένα απόθεμα κοινωνικών κατοικιών, όχι πλέον σε πλαίσιο ενιαίας χρήσης και σκοπού, όπως το παράδειγμα των εργατικών κατοικιών, αλλά ως τμήμα συγχρόνων οικοδομών, οι οποίες θα διατηρούνται σε αξιοποιήσιμη κατάσταση και θα διατίθενται σε δικαιούχους με οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια. Με τον τρόπο αυτό, το προτεινόμενο νομοσχέδιο τροποποιεί τον ν. 5006/2022 με σεβασμό στη βασική του φιλοσοφία και παράλληλα προσαρμόζει τον μηχανισμό συμμετοχής των ιδιωτών στις τρέχουσες συνθήκες της αγοράς, αξιοποιώντας τα μέχρι τώρα ευρήματα και εμπειρίες από την εφαρμογή του νόμου».

Στοχευμένες ευάλωτες ομάδες οι δικαιούχοι – Με κοινωνικά και οικονομικά κριτήρια η διάθεση των κατοικιών

Ειδικότερα, επιδιώκεται η αναβάθμιση των ακινήτων αυτών σε σύγχρονα ενεργειακά και λειτουργικά κτίρια προκειμένου να δημιουργηθεί ένα απόθεμα κοινωνικών κατοικιών τα οποία θα προσφέρονται με αντικειμενικά κοινωνικά και οικονομικά κριτήρια σε στοχευμένες ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού.

Όπως επισημαίνεται από το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, μέσω του θεσμού της κοινωνικής αντιπαροχής, παρέχονται μηχανισμοί αξιοποίησης και σαφείς διαδικασίες, κίνητρα και δικλίδες ασφαλείας, ώστε χωρίς άμεση δημοσιονομική επιβάρυνση, να παρασχεθούν στη θέση τους σύγχρονα κτίρια και να αυξηθεί το απόθεμα οικονομικά προσιτών κατοικιών, ιδίως προς τους νέους και τις ευάλωτες ομάδες, που πλήττονται κυρίως από την αύξηση του στεγαστικού κόστους. Παράλληλα δημιουργείται ένα ευέλικτο πλαίσιο συνεργασίας Δημοσίου και ιδιωτών για την αξιοποίηση ακινήτων στην οποία πλέον μπορεί να περιλαμβάνεται όχι μόνον η ανέγερση αλλά η συντήρηση κτιρίων.

Οι αλλαγές που δρομολογούνται

Αναλυτικά, το προτεινόμενο σχέδιο νόμου, τροποποιεί τον ν.5006/2022 και εισάγει τις εξής αλλαγές:

-Επεκτείνεται η έννοια της κοινωνικής αντιπαροχής, ώστε να καλύπτει όχι μόνο την ανέγερση νέων κτιρίων σε αδόμητα ακίνητα, αλλά και την ανακαίνιση ή επισκευή ήδη δομημένων χώρων.

-Θεσπίζεται ρητά η δυνατότητα ανάθεσης στον ανάδοχο της πλήρους διαχείρισης των κοινωνικών κατοικιών (εκμίσθωση, είσπραξη, συντήρηση) για προκαθορισμένη περίοδο.

-Προβλέπεται η μεταβίβαση «εξ αδιαιρέτου» ποσοστού επί του ακινήτου στον ανάδοχο, ενώ στην υφιστάμενη διάταξη ο ανάδοχος περιοριζόταν στη χρήση ή εκμετάλλευση κάποιων οριζοντίων ιδιοκτησιών.

-Δημιουργείται ηλεκτρονικό μητρώο στη Γενική Γραμματεία Δημογραφικής και Στεγαστικής Πολιτικής, με αναλυτική καταγραφή των διαδικασιών, διαγωνισμών και συμβάσεων, εξασφαλίζοντας διαφάνεια και καλύτερο έλεγχο.

-Ρυθμίζονται πιο αναλυτικά τα κριτήρια και η διαδικασία για την επιλογή δικαιούχων από τον ΟΠΕΚΑ (εισόδημα, οικογενειακή κατάσταση, κοινωνικές προτεραιότητες) ενώ ενισχύονται οι ρήτρες για τη δυνατότητα «rent to own», αγοράς της κατοικίας μετά από συνεπή ενοικίαση (συγκεκριμένο χρονικό όριο και όροι συνέπειας).

-Αποσαφηνίζεται το ελάχιστο ποσοστό κοινωνικών κατοικιών (τουλάχιστον 30%), ενώ στην υφιστάμενη διάταξη αυτό βρισκόταν σε ένα εύρος (30% έως 60%), χωρίς λεπτομερή ρύθμιση των λοιπών όρων.

-Ορίζεται το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, ως κεντρικός φορέας, ο οποίος κατά τρόπο οριζόντιο θα υλοποιήσει την κυβερνητική στεγαστική πολιτική σε σχέση με την κοινωνική αντιπαροχή.

Το σχήμα «rent to own»

«Η Κοινωνική Αντιπαροχή αναβαθμίζεται και ενισχύεται μέσω διατάξεων που προβλέπουν την καλύτερη αξιοποίηση εγκαταλελειμμένων δημοσίων ακινήτων, τη βελτίωση των κινήτρων για τους ιδιώτες επενδυτές και την εισαγωγή ευέλικτων μορφών μίσθωσης, αλλά και συνολικής διαχείρισης των αξιοποιούμενων ακινήτων» σημείωσε κατά την εισήγησή της στο υπουργικό συμβούλιο η Σοφία Ζαχαράκη.

Όπως ανέφερε, «μέσω του σχήματος «rent to own» θα δίνεται η δυνατότητα στον μισθωτή, μετά από μια περίοδο συνεννόησης και συνεπούς καταβολής μισθώματος, να γίνει τελικά ιδιοκτήτης του σπιτιού του. Με τον τρόπο αυτόν, όπου είναι εφικτό, μπορούμε να ανοίγουμε έναν βιώσιμο δρόμο ιδιοκατοίκησης, κυρίως για οικογένειες και νέους που, λόγω οικονομικών ή άλλων περιορισμών, θα δυσκολεύονταν να πάρουν δάνειο από μια τράπεζα».

Η κ. Ζαχαράκη υπενθύμισε πως «αυτό το εγχείρημα, όμως, είναι ένα μόνο μέρος του ευρύτερου πλαισίου πολιτικής της κυβέρνησης» καθώς ήδη προχωρά το πρόγραμμα Σπίτι μου ΙΙ, που εστιάζει επίσης στη στεγαστική ασφάλεια, συμπεριλαμβάνοντας κίνητρα και επιδοτήσεις για όσους θέλουν να αποκτήσουν στέγη, ειδικά στις νεότερες ηλικίες. «Αντίστοιχα, δράσεις όπως το ‘Στέγαση και Εργασία’ ή το ‘Κάλυψη’ θωρακίζουν πιο στοχευμένες και σύντομες παρεμβάσεις για συμπολίτες μας που βρίσκονται σε ακόμα πιο επείγουσα κατάσταση στεγαστικής επισφάλειας» πρόσθεσε η υπουργός.