Κτηματολόγιο: Η χαμηλή συμμετοχή ανεβάζει το κόστος του έργου

Κίνδυνος επιστροφής της χρηματοδότησης, ύψους 84 εκατ. ευρώ από το τρέχον ΕΣΠΑ 2014-2020 και προσαύξηση του κόστους μελετών του έργου, της τάξης των 20 εκατ. ευρώ διαγράφεται μετά τις εξάμηνες παρατάσεις που δόθηκαν για την υποβολή δηλώσεων ιδιοκτησίας στο Κτηματολόγιο, εάν δεν αυξηθεί το επόμενο διάστημα η συμμετοχή των ιδιοκτητών, που αγγίζει μόλις το 21%.  

Σε ρεπορτάζ της Μάχης Τράτσα στο «Βήμα» σημειώνεται ότι  λίγο η προεκλογική περίοδος, λίγο το «ξεχείλωμα» των προθεσμιών με τις παρατάσεις, λίγο η αναβλητικότητα των Ελλήνων, έχουν φρενάρει την κτηματογράφηση.  Οι ρυθμοί υποβολής δηλώσεων μπήκαν στο …ρελαντί, με τη συμμετοχή στα προγράμματα της νέας γενιάς κτηματογράφησης (ΚΤΙΜΑ 16), η οποία «τρέχει» σήμερα για το υπόλοιπο 60% της χώρας, να αγγίζει μόλις το 21%.

Και κάπου εκεί ξεκινούν τα προβλήματα. Καταρχάς, η ολοκλήρωση του Κτηματολογίου αποτελεί μνημονιακή υποχρέωση – πέρα από απαραίτητο εργαλείο για τη διασφάλιση της περιουσίας πολιτών και Δημοσίου – με ορίζοντα το 2021. Επιπλέον, αν τα παραδοτέα των συμβάσεων που «τρέχουν» δεν καλύπτουν το 50%  των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας,  υπάρχει ο κίνδυνος να χαθούν τα 84 εκατ. ευρώ που έχουν εξασφαλιστεί από το τρέχον ΕΣΠΑ 2014-2020, με στόχο τη δημιουργία κτηματολογικής βάσης δεδομένων στις υπόλοιπες περιοχές της χώρας (συνολικής δαπάνης 320 εκατομμυρίων ευρώ). Όπως λέει χαρακτηριστικά στο «Βήμα» παράγοντας του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), «η χρηματοδότηση δίνεται για κάποιο συγκεκριμένο σκοπό, αν αυτός δεν επιτευχθεί δεν είναι λογικό να ζητήσουν τα χρήματα πίσω»;

Αυτοί είναι και οι λόγοι που το ΥΠΕΝ προώθησε στον νόμο 4613/19 ειδική ρύθμιση για νέες παρατάσεις δίνοντας τη δυνατότητα με Υπουργική Απόφαση να «ξεχειλώνουν» τα χρονοδιαγράμματα της κτηματογράφησης για άλλους έξι μήνες προκειμένου να αυξηθεί η συμμετοχή των πολιτών που προσέρχονται  στα γραφεία κτηματογράφησης.  Ο νόμος του Κτηματολογίου προέβλεπε ένα τρίμηνο για συλλογή δηλώσεων και δυνατότητα τρίμηνης παράτασης, προθεσμίες που τείνουν να εξαντληθούν σε όλες της περιοχές.

Όμως, οι διαρκείς παρατάσεις καλλιεργούν και την …αναβλητική τάση των Ελλήνων, οι οποίοι αφήνουν πάντα για αύριο, ότι θα μπορούσαν να κάνουν σήμερα.  Επιπλέον, ανεβάζουν και το κόστος του έργου. Μια πρώτη εκτίμηση των αναδόχων για το κόστος μιας εξάμηνης παράτασης των συμβάσεων  κτηματογράφησης που βρίσκονται σε εξέλιξη φτάνει τα 20 εκατ. ευρώ.

«Δεν είναι εύκολο να γίνει κάποιος ακριβής υπολογισμός, με δεδομένο ότι δεν γνωρίζουμε αν τελικά θα δοθούν παρατάσεις σε όλες τις περιοχές και για πόσο διάστημα. Για το επιπλέον εξάμηνο που θα παραμείνει ανοιχτό ένα γραφείο, το κόστος υπολογίζεται στο 6% με 7% της μελέτης για ενοίκια γραφείων, καταβολή μισθοδοσίας για περίπου 2.500 εργαζόμενους και άλλα έξοδα. Άρα με δεδομένο ότι ο προϋπολογισμός για όλες τις μελέτες είναι περί τα 320 εκατ. ευρώ, το έξτρα κόστος εκτιμάται στα 18 με 22 εκατ. ευρώ, αν οι παρατάσεις είναι εξάμηνες για όλες τις περιοχές», επισημαίνει ένας από τους αναδόχους.

Ωστόσο, όπως σημειώνει ο ίδιος, οι παρατάσεις θα φέρουν έξτρα συμμετοχή και έξτρα έσοδα από τα κτηματόσημα που θα συλλεχθούν (35 ευρώ ανά δικαίωμα σε κύριο χώρο και 20 ευρώ για τους βοηθητικούς), οπότε ο τελικός λογαριασμός για το κράτος δεν θα είναι πολύ μεγάλος.

Έως σήμερα, η συμμετοχή των πολιτών στις περιοχές όπου εξελίσσεται η κτηματογράφηση είναι μόλις στο 21,03%.  Έως τις 10 Ιουνίου είχαν συλλεχθεί 2.651.090 δικαιώματα ιδιοκτησίας από το σύνολο των 12.608.580 δικαιωμάτων που εκτιμάται ότι υπάρχουν στις 26 περιοχές που κτηματογραφούνται σήμερα.  «Ο τελευταίος στόχος για ολοκλήρωση του Κτηματολογίου το 2021 – τον οποίο έχουν δεχθεί και οι Θεσμοί – αν θέλουμε να είμαστε ρεαλιστές δεν μπορεί να επιτευχθεί. Σήμερα η προσέλευση των πολιτών είναι χαμηλή και οι ευθύνες βαρύνουν κυρίως τη Διοίκηση που δεν είχε προνοήσει να προχωρήσει σε ενημέρωση του κόσμου πριν ξεκινήσει η τελευταία γενιά κτηματογράφησης», αναφέρει ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Εταιρειών-Γραφείων Μελετών (ΣΕΓΜ) κ. Κωνσταντίνος Καλέργης. Και προσθέτει: «Βεβαίως είναι και ο Έλληνας της τελευταίας στιγμής, περιμένοντας πάντα τις παρατάσεις. Θεσπίστηκε και η δυνατότητα να δίνονται εξάμηνες παρατάσεις, γεγονός που πήρε δημοσιότητα πολύ πριν λήξουν οι προθεσμίες, ανακόπτοντας έστω και τη χαμηλή προσέλευση που υπήρχε.  Είναι και προεκλογική περίοδος οπότε συνήθως στην Ελλάδα παγώνουν τα πάντα». Σύμφωνα με τον κ. Καλέργη, δεν ευθύνονται οι ανάδοχοι που έχουν αναλάβει τα προγράμματα κτηματογράφησης για το γεγονός ότι οι πολίτες δεν πάνε να δηλώσουν τα δικαιώματά τους. «Πρέπει να γίνει πιο συστηματική καμπάνια από το Ελληνικό Κτηματολόγιο για να ενημερωθεί ο κόσμος. Δεν γίνεται Κτηματολόγιο με το 21% των πολιτών. Βρισκόμαστε σε κρίσιμη φάση και την καυτή πατάτα θα κληθεί να διαχειριστεί η επόμενη κυβέρνηση», υπογραμμίζει.

Νέες παρατάσεις

Προ ημερών δημοσιεύθηκε η Υπουργική Απόφαση για παράταση συλλογή δηλώσεων σε 13 περιοχές. Αφορά τα Μέγαρα και την Οινόη από τα παλαιότερα προγράμματα κτηματογράφησης, περιοχές της Περιφέρειας Λάρισας και δέκα περιοχές της τελευταίας γενιάς κτηματογράφησης (υπόλοιπα Θάσου και Ροδόπης, Θεσσαλονίκης, Γρεβενών, Ιωαννίνων, Πρέβεζας και Αρτας, Αιτωλοακαρνανίας, Πιερίας, Ευρυτανίας, Φθιώτιδας, Αρκαδίας, Κορινθίας και Αργολίδας).

Αναμένεται να ακολουθήσει  έκδοση υπουργικών αποφάσεων και για άλλες περιοχές για τις οποίες οι μελέτες λήγουν εντός του Ιουλίου.  Αναφορικά με τα Δωδεκάνησα, όπου η συμμετοχή των πολιτών είναι υψηλή (48%) πιθανώς να μην δοθεί άλλη παράταση στη μελέτη που λήγει στις 31 Ιουλίου.

Οι τελευταίες περιοχές όπου αναμένεται πλέον να ξεκινήσει η συλλογή δηλώσεων ιδιοκτησίας είναι οι περιφερειακές ενότητες Λήμνου και Λέσβου. Όσο για τις πέντε συμβάσεις που εκκρεμούν λόγω δικαστικών εμπλοκών (προσφυγές ανάμεσα στους συμμετέχοντες στους διαγωνισμούς) είναι ακόμη άγνωστο πότε θα προχωρήσουν και το πιθανότερο είναι να μην έχουν ολοκληρωθεί έως το 2021. Αφορούν τα υπόλοιπα Κυκλάδων και των περιφερειακών ενοτήτων Ηρακλείου, Χανίων, Ρεθύμνου, Θεσπρωτίας και Κέρκυρας.