Κτηματολόγιο: λύση δύο φάσεων για να μην χαθούν περιουσίες σε 313 περιοχές

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Λύση δύο φάσεων αποφασίστηκε για τις οριστικές εγγραφές στο Κτηματολόγιο σε 313 περιοχές της χώρας, ώστε αρχικά να εκτονωθεί και σε δεύτερο στάδιο να επιλυθεί οριστικά το πρόβλημα χιλιάδων ιδιοκτητών, που μετά το τέλος του έτους χάνουν το δικαίωμα άσκησης ένδικων μέσων για να διεκδικήσουν και κινδυνεύουν να χάσουν οριστικά την περιουσία τους.

 Η λύση ανακοινώθηκε και συμφωνήθηκε σε συνάντηση της διοίκησης της Ελληνικό Κτηματολόγιο, με εκπροσώπους της Ολομέλειας των Προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος.

Της  συνάντησης προηγήθηκε δημόσια παρέμβαση προς το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης (αρμόδιο για το Κτηματολόγιο) και το Ελληνικό Κτηματολόγιο του Δημήτρη Βερβεσού, πρόεδρου της Ολομέλεια των Προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος και του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών. Με ξεχωριστή παρέμβαση, ζητώντας «να μην μετατραπεί το Κτηματολόγιο σε εργαλείο δήμευσης της ιδιωτικής ακίνητης περιουσίας» άσκησε παρέμβαση για το ίδιο θέμα των οριστικών εγγραφών στο Κτηματολόγιο και η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ), θέτοντας ταυτοχρόνως  το αίτημα να επιλυθεί νομοθετικά το χρόνιο ιδιοκτησιακό πρόβλημα των εκτός σχεδίου ακινήτων της χώρας, ως προϋπόθεση και για την ολοκλήρωση του Κτηματολογίου, θέμα το οποίο ωστόσο εξακολουθεί να παραμένει σε εκκρεμότητα. Δείτε εδώ στο ecopress

Η λύση δύο φάσεων

Η λύση δύο φάσεων, που συμφωνήθηκε στη συνάντηση και προωθείται από το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης και την Ελληνικό Κτηματολόγιο προβλέπει ότι:

-Σε πρώτη φάση, θα νομοθετηθεί άμεσα οριζόντια παράταση ενός έτους, μέχρι το τέλος του 2023 της προθεσμίας που λήγει στις 31 Δεκέμβριου 2022 για τις οριστικές εγγραφές στο Κτηματολόγιο.

Στη συνάντηση έγινε γνωστό ότι η οριζόντια παράταση οριστικών εγγραφών μέχρι το τέλος του 2023  θα νομοθετηθεί άμεσα, με πρωτοβουλία του Θεόδωρου Λιβάνιου, υφυπουργού Ψηφιακής Διακυβέρνησης, αρμόδιου για το Κτηματολόγιο.

Εκτιμήθηκε ότι η παράταση εκτονώνει το πρόβλημα, τουλάχιστον προσωρινά, για  χιλιάδες ιδιοκτήτες. Παράλληλα προστατεύει την ασφάλεια των εγγραφών και την αξιοπιστία του Κτηματολογίου, ενόψει της ολοκλήρωσης του έργου. Στο μεταξύ αποφορτίζει το έργο της Δικαιοσύνης να δεχθεί και των νομικών να διεκπεραιώσουν μέχρι το τέλος του έτους, μεγάλο κύμα προσφυγών θιγόμενων ιδιοκτητών από τις εγγραφές στο Κτηματολόγιο.

-Σε δεύτερη φάση, θα υπάρξει ολοκληρωμένη νομοθετική λύση για όλες τις περιοχές της χώρας, την οποία θα ετοιμάσει κοινή νομοπαρασκευαστική επιτροπή ειδικών, με τη συμμετοχή εκπροσώπων της Ελληνικό Κτηματολόγιο, της Ολομέλειας των Δικηγορικών Συλλόγων και δύο έγκριτών, σχετικών με το αντικείμενο πανεπιστημιακών καθηγητών. Ως βάση αναφοράς του έργου της επιτροπής υιοθετήθηκε η πρόταση της Ολομέλεια των Προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος, η οποία προβλέπει ότι: «να ορίζεται ως 20ετής, αρχομένης από τον χρόνο έναρξης λειτουργίας των Κτηματολογικών Γραφείων, η προθεσμία για τη δυνατότητα άσκησης του δικαιώματος διόρθωσης των ανακριβών πρώτων εγγραφών στις περιοχές που έχουν κτηματογραφηθεί και σε κάθε περίπτωση, η προθεσμία αυτή να μην συμπληρωθεί πριν την 31η Δεκεμβρίου 2023».

Στη συνάντηση, στην οποία συμφωνήθηκε η λύση δύο φάσεων πήραν μέρος από την Ελληνικό Κτηματολόγιο οι Στέφανος Κοτσώλης γενικός διευθυντής και Ειρήνη Κουκούτση διευθύντρια της Νομικής Υπηρεσίας του φορέα και από την Ολομέλεια των Προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος, οι πρόεδροι των Δικηγορικών Συλλόγων Λαμίας Αθανάσιος Μακρυγιάννης, Άρτας Μιχάλης Νικολάου και Ηρακλείου Κρήτης Νικόλαος Λογοθέτης.

Ποιές περιοχές αφορά

Το θέμα αφορά σε ακίνητα που βρίσκονται σε συνολικά 313 περιοχές της χώρας, οι  οποίες κτηματογραφήθηκαν διαδοχικά με τα προγράμματα του Κτηματολογίου έως το 2006 και καταγράφηκαν σε αυτές συνολικά 7.293.068 ιδιοκτησιακά δικαιώματα. Για τις περιοχές αυτές οι προθεσμίες οριστικών εγγραφών, που είχε αρχικά προβλεφθεί να είναι σε 16 χρόνια και στη συνέχεια νομοθετήθηκε μείωση τους σε 14 χρόνια, αφού έληγαν σταδιακά στον προβλεπόμενο χρόνο από την έναρξη κτηματογράφησης κάθε περιοχής, το 2019 νομοθετήθηκε να ισχύει οριζόντια προθεσμία, η οποία λήγει τώρα στο τέλος του 2022.

Τα λάθη και οι παραλείψεις

Στην πορεία της κτηματογράφησης υπάρχει σωρεία περιπτώσεων, που αφορούν σε προβληματικές εγγραφές στο Κτηματολόγιο. Πρόκειται για κτηματολογικές εγγραφές με ελλιπή ή λανθασμένα στοιχεία μεταγραφής τίτλου κτήσης του δικαιούχου, μέχρι λανθασμένες αποτυπώσεις ακινήτων από τους ιδιοκτήτες ή τους μελετητές, που θίγουν περιουσιακά στοιχεία. Παράλληλα από την κτηματογράφηση αναδείχθηκαν δεκάδες χιλιάδες ακίνητα, τα οποία δεν έχουν δηλωθεί από τους ιδιοκτήτες τους είτε δεν έχουν καταγραφεί στα κτηματολογικά φύλλα.

Για όλες αυτές τις περιπτώσεις ακινήτων, η οριστική εγγραφή τους στο Κτηματολόγιο, σημαίνει ότι οι ιδιοκτήτες τους χάνουν τη δυνατότητα να ασκήσουν ένδικα μέσα και να κατοχυρώσουν την περιουσία τους, μετά τη λήξη της προθεσμίας στις 31-12-2022, που παρατείνεται για τις 21-12-2023. Παράλληλα όλα τα ακίνητα, που δεν έχουν καταγραφεί στο Κτηματολόγιο, ακόμη και σε περιπτώσεις που δεν έγινε δήλωση ιδιοκτησίας από αμέλεια του ιδιοκτήτη, μετά τη λήξη της προθεσμίας οριστικών εγγραφών στο Κτηματολόγιο θεωρούνται «αγνώστου ιδιοκτήτη» και η ιδιοκτησία τους περιέρχεται οριστικά στο δημόσιο.

Οι θιγόμενοι ιδιοκτήτες

Όλοι οι θιγόμενοι ιδιοκτήτες –ανάμεσα τους ένα μεγάλο πλήθος ιδιοκτητών (ηλικιωμένοι, ομογενείς, κληρονόμοι, οικογένειες που έχουν χτυπηθεί από τις αλλεπάλληλες κρίσεις των τελευταίων ετών κ.α.), που δεν γνωρίζουν καν το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν- αλλά και όσοι λόγω λανθασμένων εγγραφών στο Κτηματολόγιο βρίσκονται σε ιδιοκτησιακές διελκυστίνδες έχουν ύστατη δυνατότητα μέχρι τη λήξη της οριζόντιας προθεσμίας των οριστικών εγγραφών να ασκήσουν ένδικα μέσα.

Μονόδρομος η προσφυγή στη Δικαιοσύνη

Προηγείται το στάδιο της κατάθεσης αίτησης διόρθωσης σφαλμάτων από το Κτηματολόγιο, διαδικασία η οποία, λόγω τόσο εγγενών προβλημάτων του φορέα, όσο και νομικής πολυπλοκότητας των θεμάτων, μέχρι τώρα δεν έχει αποδώσει τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Καθυστερεί η διεκπεραίωση μεγάλου αριθμού αιτήσεων διόρθωσης σφαλμάτων και σε πολλές περιπτώσεις οι αποφάσεις που εκδίδονται δεν ικανοποιούν τους εμπλεκόμενους ιδιοκτήτες, με αποτέλεσμα για όλους αυτούς τους ιδιοκτήτες να είναι μονόδρομος η εμπρόθεσμη προσφυγή τους στη Δικαιοσύνη.

Άλλωστε προβλέπεται ότι η εξωδικαστική αμφισβήτηση της ορθότητας των αρχικών εγγραφών δεν αναστέλλει την οριστικοποίησή τους. Πράγμα που σημαίνει ότι όλοι οι δικαιούχοι οι οποίοι έχουν καταθέσει αιτήσεις εξωδικαστικής διόρθωσης των αρχικών εγγραφών και δεν έχει εκδοθεί απόφαση ή η απόφαση που εκδόθηκε δεν ικανοποιεί το αίτημά τους μπορούν και πρέπει να προχωρήσουν εμπρόθεσμα  σε αγωγές διόρθωσης.

Η πρόταση της 20ετίας και τα νομικά θέματα

Σχετικά με το χρόνο οριστικής εγγραφής στο Κτηματολόγιο υιοθετείται κατ΄αρχήν η πρόταση της Ολομέλειας των Προέδρων Δικηγορικών Συλλόγων, να ισχύσει 20ετία από την έναρξη κτηματογράφησης της κάθε περιοχής, η οποία παράλληλα από τον Αστικό Κώδικα προβλέπεται και στις περιπτώσεις χρησικτησίας. Ωστόσο στη συνάντηση της διοίκησης του Κτηματολογίου με τους εκπροσώπους των Δικηγορικών Συλλόγων, διαπιστώθηκε ότι το θέμα είναι εξαιρετικά πολύπλοκο και πρέπει να αναζητηθεί στέρεη νομική λύση, σύμφωνα με το Σύνταγμα.

Πηγή, που γνωρίζει τα διαμειφθέντα στη συνάντηση του Κτηματολογίου αναφέρει στο ecopress ότι προκύπτει  θέμα διακριτικής μεταχείρισης για τις 36 περιοχές της χώρας, στις οποίες έχουν ήδη οριστικοποιηθεί οι εγγραφές στο Κτηματολόγιο από το 2017-18. Για αυτές τις περιοχές δεν ίσχυσε η οριζόντια παράταση.

Παράλληλα η οριζόντια παράταση παραπέμπει σε άνιση μεταχείριση και μεταξύ των εμπλεκόμενων περιοχών, αφού δεν άρχισε και τελείωσε σε όλες τις περιοχές τον ίδιο χρόνο η κτηματογράφηση. Για αυτούς και άλλους λόγους το θέμα παραπέμπεται σε νομοτεχνική επιτροπή, ώστε «να διαμορφωθεί και να νομοθετηθεί λύση, με ασφάλεια δικαίου», λέει η ίδια πηγή.