Κτηματολόγιο: παράταση για δηλώσεις ιδιοκτησίας και το πρόστιμο έως 2000 ευρώ

Παρατείνεται για μια ακόμη φορά, ως τελευταία ευκαιρία για τους ιδιοκτήτες, η προθεσμία υποβολής δηλώσεων ιδιοκτησίας στο Κτηματολόγιο χωρίς το πρόστιμο των έως 2000 ευρώ. Παρατείνεται επίσης για δύο χρόνια η απαγόρευση κινητικότητας για το προσωπικό του φορέα του Κτηματολογίου, λόγω της υποστελέχωσης.

Η νέα παράταση είναι πεντάμηνη και η προθεσμία για τις εκπρόθεσμες δηλώσεις, η οποία έληγε στα τέλη Ιουλίου ύστερα από προηγούμενη παράταση που είχε δοθεί, επιμηκύνεται για ακόμα μία φορά έως το τέλος της χρονιάς, με άρθρο σε τροπολογία του νόμου για την κύρωση των Πράξεων Νομοθετικού Περιεχομένου του υπουργείου Υγείας που έχει κατατεθεί στη Βουλή και μεταθέτει χρονικά την έκδοση της σχετικής Κοινής Υπουργικής Απόφασης.

Αναλογικά πρόστιμα

Μετά τη λήξη της νέας παράτασης έχουν θεσμοθετηθεί και ισχύουν αναλογικά πρόστιμα, τα οποία υπολογίζονται με βάση την αξία του ακινήτου αλλά και το χρόνο καθυστέρησης για την υποβολή της δήλωσης ιδιοκτησίας.

Συγκεκριμένα υπολογίζονται βάσει του εγγραπτέου δικαιώματος που δηλώνεται, της αξίας των ακινήτων βάσει του συστήματος αντικειμενικού προσδιορισμού τους, καθώς και του χρόνου της καθυστέρησης της υποβολής δήλωσης σε σχέση με την προθεσμία για κάθε περιοχή. Σε κάθε περίπτωση το πρόστιμο δεν μπορεί να είναι μικρότερο των 300 και μεγαλύτερο των 2.000 ευρώ. Το ποσό αυτό θα προσαυξάνεται ανάλογα με τον χρόνο καθυστέρησης υποβολής της δήλωσης. Το πρόστιμο για δικαιώματα κυριότητας (ψιλής και πλήρους) και επικαρπίας υπολογίζεται για το σύνολο των ακινήτων που δεν έχουν δηλωθεί εμπρόθεσμα ακόμα και στις αγροτικές περιοχές.

Με τη νέα παράταση που δίνεται και εφόσον δεν υπάρξει κάποια αναστολή της απόφασης για την επιβολή των προστίμων, όσοι αμέλησαν να δηλώσουν την ακίνητη περιουσία τους, θα κληθούν να πληρώσουν πρόστιμο από τον Φεβρουάριο του 2024 και μετά. Θα προηγηθεί η κοινή υπουργική απόφαση των υπουργείων Οικονομικών και Ψηφιακής Διακυβέρνησης, η οποία θα δημοσιευτεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023 και θα ορίζει τον ειδικότερο τρόπο υπολογισμού του προστίμου ανά είδος δικαιώματος συμπεριλαμβανομένου του συντελεστή προσαύξησης λόγω καθυστέρησης. Όπως αναφέρεται στο κείμενο της τροπολογίας, η απόφαση θα αρχίσει να ισχύει ένα μήνα μετά τη δημοσίευσή της, ενώ σε περίπτωση παρέλευσης της προθεσμίας καταβολής του προστίμου, αυτό θα εισπράττεται μέσω της εφορίας.

Στόχος να μην ενεργοποιηθούν τα πρόστιμα

Στόχος της νέας παράτασης, όπως επισημαίνεται στην έκθεση συνεπειών της ρύθμισης, είναι να απαλλαγούν οι πολίτες από την οικονομική επιβάρυνση του προστίμου της μη εμπρόθεσμης δήλωσης των ακινήτων τους κατά τη διαδικασία κτηματογράφησης για άλλους πέντε μήνες ώστε να μπορέσουν να κατοχυρώσουν χωρίς κόστος τις ιδιοκτησίες τους λαμβάνοντας υπόψη τόσο τους χρονικούς όσο και τους οικονομικούς περιορισμούς που επέβαλε η πανδημία τα προηγούμενα δύο χρόνια.

Δηλωμένη πρόθεση της διοίκησης της Ελληνικό Κτηματολόγιο είναι να ολοκληρωθεί η κτηματογράφηση σε όλη τη χώρα, που βρίσκεται σε ποσοστό περίπου 85% μέχρι το τέλος του έτους, χωρίς να χρειαστεί να ενεργοποιηθούν τα πρόστιμα. Ιδιαίτερες καθυστερήσεις στη συλλογή δηλώσεων ιδιοκτησίας υπάρχει για την Κρήτη, για το Ηράκλειο βρίσκεται στο 27%, για τα Χανιά στο 36% και για το Ρέθυμνο στο 32%, και σε άλλες περιοχές, όπου η κτηματογράφηση ξεκίνησε με καθυστέρηση.

Συμβόλαια και οικοδομικές άδειες

Πάντως η δήλωση στο Κτηματολόγιο είναι υποχρεωτική καθώς σε διαφορετική περίπτωση απαγορεύεται η κατάρτιση οποιασδήποτε εμπράγματης δικαιοπραξίας για το δικαίωμα που δε δηλώθηκε, καθώς και η χορήγηση άδειας οικοδομής στο όνομα εκείνου που παρέλειψε να υποβάλει δήλωση.

“Ομολογία” υποστελέχωσης του φορέα

Με την ίδια τροπολογία απαγορεύεται η κινητικότητα στο δημόσιο για δύο χρόνια, για το προσωπικό του φορέα του Κτηματολογίου. Η ρύθμιση αυτή γίνεται κατ΄εξαιρέση από τους φορείς του δημοσίου για να αποκλειστούν μετακινήσεις εργαζομένων από την Ελληνικό Κτηματολόγιο  προς άλλους φορείς του δημοσίου, οι οποίες θα ήταν εύλογες και αναμενόμενες,  διότι υπάρχει μεγάλη  έλλειψη προσωπικού στο φορέα και οι συνθήκες εργασίας είναι εξαιρετικά δύσκολες, υπό την πίεση εξυπηρέτησης των πολιτών και επαγγελματιών, για υποθέσεις που βρίσκονται σε πολύμηνες καθυστερήσεις.

Ορίζεται λοιπόν στην τροπολογία ότι κατά παρέκκλιση οποιασδήποτε άλλης διάταξης, το προσωπικό του φορέα «Ελληνικό Κτηματολόγιο» εξαιρείται από τη δυνατότητα απόσπασης, μετάταξης και μετακίνησης σε άλλο φορέα του Δημοσίου έως τις 31 Δεκεμβρίου του 2025, που αποτελεί το χρονικό ορόσημο της κυβέρνησης για την ολοκλήρωση του Κτηματολογίου. Θα μπορούν να μετακινηθούν μόνο οι υπάλληλοι των οποίων οι σχετικές αποφάσεις μετάταξης είχαν δημοσιευτεί στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης έως και την 31η Αυγούστου 2021.

Το πλήρες κείμενο της τροπολογίας, που ψηφίζεται στη Βουλή

“Άρθρο 5

Παρατάσεις ρυθμίσεων αρμοδιότητας του ν.π.δ.δ. «Ελληνικό Κτηματολόγιο» – Τροποποίηση παρ. 8 άρθρου 2 ν. 2308/1995 και παρ. 1 άρθρου 18 υ. 4821/2021

Στο όγδοο εδάφιο της περ. α’ της παρ. 8 του άρθρου 2 του ν. 2308/1995 (Α’ 114) τροποποιείται η προθεσμία έκδοσης της κοινής υπουργικής απόφασης για την επιβολή προστίμου σε περίπτωση εκπρόθεσμης δήλωσης εγγραπτέων δικαιωμάτων και η παρ. 8 του άρθρου 2 διαμορφώνεται ως εξής:

«8. α) Αν δεν υποβληθεί δήλωση, απαγορεύεται η κατάρτιση εμπράγματης δικαιοπραξίας για το δικαίωμα που δεν δηλώθηκε, καθώς και η χορήγηση άδειας οικοδομής στο όνομα εκείνου που παρέλειψε να υποβάλει τη δήλωση. Το αποδεικτικό υποβολής δήλωσης μνημονεύεται και επισυνάπτεται στο συμβόλαιο, μνημονεύεται στην οικοδομική άδεια και τηρείται στον φάκελο της αρμόδιας για την έκδοση της άδειας υπηρεσίας. Με απόφαση του Δ.Σ. του Φορέα επιβάλλεται πρόστιμο. Το πρόστιμο υπολογίζεται βάσει του είδους του εγγραπτέου δικαιώματος που δηλώνεται της αξίας των ακινήτων, βάσει του συστήματος αντικειμενικού προσδιορισμού αυτής, καθώς και του χρόνου κατά τον οποίον καθυστέρησε η υποβολή της δήλωσης σε σχέση με την προθεσμία που καθορίζεται σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 5. Το πρόστιμο για δικαιώματα κυριότητας (ψιλής και πλήρους) και επικαρπίας υπολογίζεται για το σύνολο των ακινήτων που δεν έχουν δηλωθεί εμπροθέσμως ακόμη και στις αγροτικές περιοχές της υποπερ. αα’ της περ. α’ της παρ. 10, βάση υπολογισμού του προστίμου αποτελεί η αξία του δικαιώματος που δηλώνεται. Η βάση υπολογισμού αντιστοιχεί σε ποσό που δεν μπορεί να είναι κατώτερο των τριακοσίων (300) και ανώτερο των δυο χιλιάδων (2.000) ευρώ. Το ποσό αυτό προσαυξάνεται ανάλογα με τον χρόνο καθυστέρησης υποβολής της δήλωσης. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Ψηφιακής Διακυβέρνησης, η οποία δημοσιεύεται έως την 31^η.12.2023 ορίζονται ο ειδικότερος τρόπος υπολογισμού του προστίμου ανά είδος δικαιώματος, συμπεριλαμβανομένου του συντελεστή προσαύξησης λόγω καθυστέρησης και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια. Η απόφαση αρχίζει να ισχύει έναν (1) μήνα μετά τη δημοσίευσή της. Σε περίπτωση παρέλευσης της προθεσμίας καταβολής προστίμου, αυτό εισπράττεται κατά τις διατάξεις του Κ.Ε.Δ.Ε.

β) Οποιαδήποτε απαγόρευση και ακυρότητα από την εφαρμογή της παρούσας αίρεται είτε με την εκ των υστέρων υποβολή δήλωσης από εκείνον που παρέλειψε να την υποβάλει εμπροθέσμως, υπό την προϋπόθεση ότι δεν αποξενώθηκε πλήρως από το δικαίωμά του επί του ακινήτου είτε από εκείνον που αποκτά εγγραπτέο δικαίωμα με την παραπάνω δικαιοπραξία. Η υποβολή των δηλώσεων αποδεικνύεται με σχετική βεβαίωση, η οποία εκδίδεται ατελώς από το αρμόδιο γραφείο κτηματογράφησης. Με απόφαση του Δ.Σ. του Φορέα, της οποίας το περιεχόμενο περιλαμβάνεται στην ανακοίνωση για την ανάρτηση που προβλέπεται στο άρθρο 4, καθορίζεται η ημερομηνία μέχρι την οποία είναι επιτρεπτή η υποβολή εκπρόθεσμων δηλώσεων στην περιοχή που κτηματογραφείται. Με όμοια απόφαση, η προθεσμία αυτή μπορεί να παρατείνεται. Αποφάσεις του Δ.Σ. του Ν.Π.Δ.Δ. Ελληνικό Κτηματολόγιο που εκδόθηκαν μετάτην 9η.12.2020 καιέωςτην 18η.6.2021, δυνάμει των οποίων αποφασίστηκε η παράταση της προθεσμίας υποβολής εκπρόθεσμων δηλώσεων σε κτηματογραφούμενες περιοχές, θεωρούνται έγκυρες από τη δημοσίευσή τους.».

Στο πρώτο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 18 του ν. 4821/2021 (Α’ 134) τροποποιείται η προθεσμία εξαίρεσης από τη δυνατότητα απόσπασης, μετάταξης και μετακίνησης του προσωπικού του ν.π.δ.δ. «Ελληνικό Κτηματολόγιο» σε άλλον φορέα του δημοσίου τομέα και η παρ. 1 του άρθρου 18 διαμορφώνεται ως εξής:

«1. Κατά παρέκκλιση κάθε γενικής ή ειδικής διάταξης, το προσωπικό του Ν.Π.Δ.Δ. «Ελληνικό Κτηματολόγιο» εξαιρείται από τη δυνατότητα απόσπασης, μετάταξης και μετακίνησης καθ’ οιονδήποτε τρόπο σε άλλον Φορέα του Δημόσιου Τομέα έως την 31^η.12.2025. Η εξαίρεση του πρώτου εδαφίου δεν καταλαμβάνει αποφάσεις μετάταξης που είχαν δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως έως και την 31η Αυγούστου 2021 ή εκκρεμείς αποφάσεις μετάταξης που είχαν αποσταλεί στο Εθνικό Τυπογραφείο για δημοσίευση και λάβει Κωδικό Αριθμό Δημοσίευσης (ΚΑΔ) έως την ως άνω ημερομηνία.».