Με περιβαλλοντικά κριτήρια η χρηματοδότηση επιχειρήσεων από το νέο ΕΣΠΑ

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Αντιμέτωπες με τον κίνδυνο να αποκλειστούν  από τη χρηματοδότηση της ΕΕ για την  επόμενη προγραμματική περίοδο 2021-2027, λόγω περιβαλλοντικών κριτηρίων βρίσκονται πολλές ελληνικές επιχειρήσεις, ιδίως οι μικρομεσαίες.

Ο ΣΕΒ σε ανάλυση του για τη χρηματοδότηση πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την επόμενη προγραμματική περίοδο επισημαίνει τον συγκεκριμένο κίνδυνο γιατί όπως σημειώνει θα δημιουργηθούν πρόσθετα κριτήρια για πρόσβαση των επιχειρήσεων (ιδίως των μικρομεσαίων) σε φθηνή χρηματοδότηση σχετιζόμενη με περιβαλλοντικούς στόχους, με κριτήριο το εάν οι εν λόγω επιχειρήσεις θεωρούνται περιβαλλοντικά «βιώσιμες» ή όχι.

Αν και η πρόταση της Επιτροπής για εμπεριέχει μια αύξηση 8% για την Ελλάδα (σύνολο €19,24δισ.) είναι κρίσιμη η διαφύλαξή της κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων που θα ξεκινήσουν μετά τις εκλογές σημειώνει ο ΣΕΒ και υπογραμμίζει ότι:

Ως προς τη βιωσιμότητα, πρέπει να διασφαλιστεί πως οι όροι και τα κριτήρια σχετικά με τη «περιβαλλοντική βιωσιμότητα» των επιχειρήσεων θα ανταποκρίνονται στην ελληνική πραγματικότητα και δεν θα αποκλείουν τις ελληνικές επιχειρήσεις.

Προσοχή ώστε οι ελληνικές επιχειρήσεις, με τους ιδιαίτερα δυσμενείς όρους πρόσβασης σε  χρηματοδότηση και τους αποδυναμωμένους από την κρίση ισολογισμούς, να μην αποκλειστούν από προγράμματα χρηματοδότησης που μπορούν να διεκδικήσουν οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές επιχειρήσεις

Eυρωπαϊκός προϋπολογισμός

Κάθε νέα προγραμματική περίοδος έρχεται με τα δικά της Διαρθρωτικά Προγράμματα. Στην Ελλάδα, η διαχρονικά περιορισμένη παραγωγική αξιοποίηση των Κοινοτικών Πλαισίων Στήριξης ή των ΕΣΠΑ έχει καταφέρει μόνο περιορισμένη πρόοδο ως προς τη σύγκλιση με την ΕΕ, σημειώνεται στην ανάλυση του ΣΕΒ και αναλυτικά αναφέρεται ότι: .

Η μείωση των συνολικών κεφαλαίων για τη Συνοχή (-7%), αν και προς το παρόν δεν αντικατοπτρίζεται σε μείωση για την Ελλάδα, σηματοδοτεί μια ενδεχόμενη αλλαγή κατεύθυνσης, η οποία πρέπει να αντικρουστεί.

Αντίθετα, ζητούμενο είναι ο σχεδιασμός τους με τρόπο που να αντανακλά ανάγκες και να αντιμετωπίζει προκλήσεις. Ο ευρωπαϊκός προϋπολογισμός, αν και συγκριτικά περιορισμένος (περίπου 1% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ), δεν παύει να αποτελεί σημαντικό πυλώνα της αναδιανεμητικής και αναπτυξιακής πολιτικής σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

 Γιατί έχει σημασία;  

Ο προϋπολογισμός είναι μεν σχετικά μικρός (μόλις 1% του συνολικού ευρωπαϊκού ΑΕΠ), αλλά λειτουργεί κυρίως ως μέσο προώθησης επενδύσεων, περιφερειακής ανάπτυξης, βιομηχανικής έρευνας και στήριξης μεσαίων και μικρών επιχειρήσεων.

Γιατί θα περιλαμβάνει και πακέτο μέτρων που θα εξυπηρετεί τη χρηματοδότηση έργων που συνεισφέρουν στην επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων της Ευρώπης.

 Γιατί μας αφορά;  

Παρόλο που η Ελλάδα συμμετέχει στην ενιαία αγορά, εδώ και σχεδόν μια 10ετία οι επιχειρήσεις  της έχουν πρόσβαση σε χρηματοδότηση με ιδιαίτερα δυσμενείς όρους, την ώρα που οι άλλες επιχειρήσεις που συμμετέχουν στην ενιαία αγορά έχουν πρόσβαση με ιστορικά ευνοϊκούς όρους.

Το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027 πρέπει να σχεδιαστεί προκειμένου να συνεισφέρει αποτελεσματικά στη  σύγκλιση των ελληνικών επιχειρήσεων (και ειδικά των ΜμΕ) με τις επιδόσεις στην ΕΕ.

Αν και έχει αποτελέσει σημαντικό αναπτυξιακό εργαλείο, δεν έχει καταφέρει τα αναμενόμενα αποτελέσματα.

Οι λόγοι βρίσκονται στον σχεδιασμό της διάθεσης κονδυλίων, όπου επικρατεί το κριτήριο των δαπανών αντί για τη μετρήσιμη βελτίωση επιχειρηματικών χαρακτηριστικών (πχ. μερίδια αγοράς, νέα προϊόντα / υπηρεσίες, τεχνολογικός μετασχηματισμός, κλπ.) ή την επενδυτική απόδοση (πχ. δείκτης ROI, EBITDA, κλπ.).

Αν και η πρόταση της Επιτροπής για την επόμενη προγραμματική περίοδο 2021-2027, εμπεριέχει μια αύξηση 8% για την Ελλάδα (σύνολο €19,24δισ.) είναι κρίσιμη η διαφύλαξή της κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων που θα ξεκινήσουν μετά τις εκλογές.

Κάθε νέο πακέτο μέτρων θα επηρεάσει τις ευκαιρίες χρηματοδότησης άρα και τη σκοπιμότητα των επενδύσεων που προγραμματίζονται στην Ελλάδα, καθώς και την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων, κλπ.

Για την Ελλάδα, όπου η δυσκολία πρόσβασης του ιδιωτικού τομέα στη χρηματοδότηση αποτελεί καίρια πρόκληση, αυτό ισχύει ακόμα περισσότερο.

Γιατί θα επηρεάσει τη δυνατότητα δράσης και αντίδρασης της ΕΕ στον παγκόσμιο ανταγωνισμό.

Γιατί η δυνατότητα σχεδιασμού και υλοποίησης κρίσιμων πολιτικών για την ταχύτερη ανάπτυξη οικονομικών δραστηριοτήτων με ανταγωνιστικότητα (πχ. βιομηχανία, ενεργειακά δίκτυα, μεταφορικές υποδομές, κλπ.) πρέπει να στηρίζει αλλά και να διασφαλίζει.

Γιατί συμβάλει στον εκσυγχρονισμό των κανόνων αξιοποίησης των ευρωπαϊκών κονδυλίων, με έμφαση στις επιδόσεις και τα αποτελέσματα.

Γιατί χρειάζεται διαρκής αποτίμηση του Πολυετούς Προγράμματος σε όρους ανταγωνιστικότητας και αποτελεσμάτων ως προς την κοινωνική συνοχή και την άρση περιφερειακών ανισοτήτων.

Γιατί η συζήτηση θα αφορά και την ανάπτυξη νέων πηγών εσόδων στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού  προϋπολογισμού και νέων τρόπων διάθεσης των κονδυλίων.

Γιατί διερευνώνται νέες και καινοτόμες προσεγγίσεις για την κινητοποίηση και μόχλευση ιδιωτικών επενδύσεων.

Γιατί θα δημιουργηθούν πρόσθετα κριτήρια για πρόσβαση των επιχειρήσεων (ιδίως των μικρομεσαίων) σε φθηνή χρηματοδότηση σχετιζόμενη με περιβαλλοντικούς στόχους, με κριτήριο το εάν οι εν λόγω επιχειρήσεις θεωρούνται περιβαλλοντικά «βιώσιμες» ή όχι.

Τι μπορούμε να διεκδικήσουμε;

Σύμφωνα με την ανάλυση του ΣΕΒ, το ΕΚ μπορεί να αποτελέσει πυρήνα εξέτασης δυναμικών αλλαγών στους κανόνες των κονδυλίων των Διαρθρωτικών προγραμμάτων (ΕΣΠΑ, κλπ.) με τρόπο που να αντανακλώνται οι συνέπειες της κρίσης στο παραγωγικό δυναμικό.

Διευκόλυνση εκείνων των περιφερειών της Ελλάδας που σήμερα αντιμετωπίζουν σοβαρούς  περιορισμούς χρηματοδότησης που τις αποτρέπουν από το να αφήσουν πίσω τους την κρίση.

Οι δείκτες βάσει των οποίων καθορίζονται τα επιτρεπόμενα ποσοστά ενίσχυσης αντανακλούν το μέσο εισόδημα σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η μεγάλη πτώση αυτού λόγω της κρίσης.

Διαμόρφωση όρων και συνθηκών στήριξης για τις μεταποιητικές επιχειρήσεις και περιοχές που συγκέντρωναν βιομηχανικά οικοσυστήματα και έχουν πληγεί από την κρίση.

Η ενίσχυσή τους μπορεί να συμβάλει στην αναστροφή της αποβιομηχάνισης και στην αύξηση της συνεισφοράς της μεταποίησης στο 12% του ΑΕΠ.

Ως προς τη βιωσιμότητα, πρέπει να διασφαλιστεί πως οι όροι και τα κριτήρια σχετικά με τη «περιβαλλοντική βιωσιμότητα» των επιχειρήσεων θα ανταποκρίνονται στην ελληνική πραγματικότητα και δεν θα αποκλείουν τις ελληνικές επιχειρήσεις.

Προσοχή ώστε οι ελληνικές επιχειρήσεις, με τους ιδιαίτερα δυσμενείς όρους πρόσβασης σε  χρηματοδότηση και τους αποδυναμωμένους από την κρίση ισολογισμούς, να μην αποκλειστούν από προγράμματα χρηματοδότησης που μπορούν να διεκδικήσουν οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές επιχειρήσεις