Μεγάλος κίνδυνος από ανακαινίσεις με άδειες εργασιών μικρής κλίμακας

Του Χρήστου Γιαρλέλη, Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ, MSc

Με αφορμή την κατάρρευση στον Πειραιά έρχεται  στο προσκήνιο αυτό που όλοι γνωρίζουμε: γίνονται εργασίες ανακαινίσεων με επεμβάσεις στο φέροντα οργανισμό με απλές άδειες μικρής κλίμακας,  χωρίς δηλαδή τη μελέτη ειδικών.

H επιλογή πολλών ιδιοκτητών ακινήτων είναι να παρακάμπτουν τους κανονισμούς, επειδή θεωρούν αχρείαστο και υψηλό το κόστος της στατικής μελέτης και επειδή επιδιώκουν παρακάμπτοντας τους μηχανικούς να κάνουν ελεύθερα τις διαρρυθμίσεις που επιθυμούν. Επιλογή, που δυστυχώς κοστίζει ακριβά, ενίοτε όχι μόνον σε υλικό κόστος αλλά και σε ανθρώπινες ζωές!

Είναι δε τόσο εκτεταμένο το φαινόμενο των ανακαινίσεων, χωρίς την απαιτούμενη στατική μελέτη, που έχει επικρατήσει ως αντικανονική αλλά κυρίαρχη επιλογή στην πράξη. Και είναι τέτοιος ο μιθριδατισμός εξοικείωσης με τους κινδύνους αυτής της επιλογής, που όπως φαίνεται πλέον κανείς δεν ανησυχεί για τη στατική επάρκεια με το δήθεν επιχείρημα: «γιατί έτσι κάνουν και οι άλλοι».

Το θέμα είναι πολύ σοβαρό, στη συγκεκριμένη περίπτωση η κατάρρευση έγινε στη φάση των εργασιών, θα μπορούσε όμως να γίνει στη διάρκεια ενός σεισμού, όπως πιθανότατα θα συμβεί σε δεκάδες ανακαινισμένα κτίρια.

H σημασία μη φερόντων οπτοπλινθοδομών

Στις παλαιές κατασκευές ακόμη και η αποξήλωση μη φερόντων οπτοπλινθοδομών – για να δημιουργηθούν ενιαίοι χώροι ή για να αντικατασταθούν με πιο μοντέρνες γυψοσανίδες – είναι δυνατό να μειώσει σημαντικά τη φέρουσα ικανότητα.

Τα συμπεράσματά μας από τις αυτοψίες σε παλαιά κτίρια μετά από ισχυρούς σεισμούς, που ξεπερνούσαν ακόμη και κατά πολύ το επίπεδο σεισμικών δράσεων με το οποίο σχεδιάστηκαν, είναι ότι η συμβολή της μη φέρουσας τοιχοποιίας είναι κρίσιμη στον περιορισμό βλαβών ή ακόμα και στη μη κατάρρευση. Και προφανώς αυτό ισχύει πολύ περισσότερο για κτίρια από φέρουσα τοιχοποιία, όπως το κτίριο που κατέρρευσε στον Πειραιά.

Υπάρχει και νομολογία,που προβλέπει για τις ανακαινίσεις και διαμερισματώσεις ενιαίου ακινήτου ότι δεν αρκεί η έγκριση εργασιών μικρής κλίμακας, αλλά απαιτείται άδεια δόμησης. (Ενδεικτική η απόφαση Διοικητικού Εφετείου με αριθμό 117/2018, η οποία  ακυρώνει Έγκριση Εργασιών Μικρής Κλίμακας που εκδόθηκε για διαμερισμάτωση).

Συμπεράσματα από κτίρια της Κεφαλονιάς και της Αθήνας

Πρωτίστως  ο Κανονισμός Επεμβάσεων (ΚΑΝΕΠΕ) είναι απολύτως σαφής και προβλέπει ότι πρέπει να συνεκτιμάται η αντοχή των τοιχοπληρώσεων, ως βασικός παράγοντας για την στατική επάρκεια του κτιρίου, σε περιπτώσεις εσωτερικών επεμβάσεων.

Είναι αξιοσημείωτο, όπως διαπιστώσαμε στις αυτοψίες, μετά το σεισμό στη Κεφαλονιά το 2014  αλλά και νωρίτερα στο σεισμό της Αθήνας το 1999,  ότι πολλά από τα κτίρια άντεξαν, έπαθαν ζημιές αλλά άντεξαν,  καθώς οι τοιχοπληρώσεις πήραν μέρος της έντασης του σεισμού.

Σε κάθε περίπτωση η Ελλάδα είναι από τις ελάχιστες χώρες, που διαθέτουν τόσο άρτιους επιστημονικά κανονισμούς επεμβάσεων σε υφιστάμενα κτίρια, τον ΚΑΝΕΠΕ για κτίρια από ωπλισμένο σκυρόδεμα και τον ΚΑΔΕΤ για κτίρια από φέρουσα τοιχοποιία.

Η “φθηνή» επιλογή, που κοστίζει ακριβά

Ωστόσο η επιλογή πολλών ιδιοκτητών ακινήτων είναι να παρακάμπτουν τους κανονισμούς.

-Ο πρώτος λόγος είναι για να αποφύγουν αυτό που θεωρούν μεγάλο και αχρείαστο κόστος, τη στατική μελέτη.

-Ο δεύτερος λόγος είναι ότι παρακάμπτοντας τους πολιτικούς μηχανικούς μπορούν να κάνουν ελεύθερα τις διαρρυθμίσεις που επιθυμούν

Και όλα αυτά συμβαίνουν μέχρι φυσικά ο σεισμός να βάλει νομοτελειακά τα πράγματα στη θέση τους, με οδυνηρό βέβαια τρόπο.