Μελέτη για τη διαχείριση του χώρου, της φύσης και του τοπίου

Την ανάγκη για μια βαθιά μεταρρύθμιση στο σύστημα διαχείρισης και προστασίας περιοχών φυσικού και περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος, με την αποκατάσταση της ενιαίας εικόνας,  διαπραγματεύεται η εκτενής συνημμένη πρόταση που  συντάχθηκε από τους:

• Ηλία Ευθυμιόπουλο (δρ περιβαλλοντολόγος, τ. υφυπ. ΥΠΕΧΩΔΕ),  
• Μαρία Ευαγγελίδου (αρχιτέκτων πολεοδόμος/χωροτάκτης, τ. Γ.Γ ΥΠΕΚΑ ) και
• Κίμωνα Χατζημπίρο (οικολόγος, ομότιμος καθ. ΕΜΠ).

Δείτε εδώ ολόκληρο το κείμενο της μελέτης και των προτάσεων

Σε ένα κείμενο 40 σελ. περίπου οι συγγραφείς προτείνουν την αναμόρφωση του υπάρχοντος θεσμικού πλαισίου με άξονες:

• Τη ριζική αναμόρφωση διοικητικών δομών διαχείρισης,
• Την προώθηση συνέργειας / σύμπραξης δημοσίων και ιδιωτικών φορέων για επενδύσεις σε τοπικό ή περιφερειακό επίπεδο
• Την απόδοση υπεύθυνου ρόλου στην αυτοδιοίκηση  Α και Β βαθμού με τη συμβολή της στην διαχείριση, μέσω μικτών προγραμματικών σχημάτων.
• Την διαμόρφωση μέσων που να συνδέουν τον τυπικό χωροταξικό σχεδιασμό (χρήσεις γης, όροι δόμησης) με τα ρυθμιστικά σχέδια προστασίας (περιοχών της φύσης, οικιστικών συνόλων, αρχαιολογικών χώρων κ.α).
• Την αναθεώρηση/συμπλήρωση του γενικότερου χωροταξικού σχεδιασμού ο οποίος θα πρέπει να εξυπηρετεί τους στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης.
• Την υιοθέτηση νέων καινοτομικών σχημάτων και εργαλείων

Σχετικά με τους τους Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών (ΦΔΠΠ), εκτός από την απόδοση σ’αυτούς ουσιαστικών αρμοδιοτήτων, θα πρέπει να προχωρήσει άμεσα η συσχέτισή τους, όχι μόνο με την κεντρική αλλά  και την περιφερειακή διοίκηση.  Οι ΦΔΠΠ θα πρέπει επίσης να γίνουν οι καταλύτες για την προώθηση νέων μορφών επιχειρηματικότητας οι οποίες να συνάδουν με την αειφορία τόσο στο εθνικό όσο και στο τοπικό επίπεδο (που αποτελεί άλλωστε και Συνταγματική επιταγή) και  να αναλάβουν πρωτοβουλίες για την εξεύρεση πόρων και εκπόνηση μικτών διαχειριστικών προγραμμάτων. Προτείνεται ακόμη ένα μέρος από τις ευθύνες διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών να δοθεί σε ιδιωτικούς οργανισμούς μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα με εμπειρία στο αντικείμενο.

Δεύτερο στοιχείο της μεταρρύθμισης πρέπει να είναι η ένταξη του τοπίου ως αυτοτελούς αντικειμένου στον περιβαλλοντικό και τον χωροταξικό σχεδιασμό, με πλήρη επιστημονική υποστήριξη (ανάδειξη, οριοθέτηση, χαρτογράφηση) και σύνδεσή του με τα οικοσυστήματα, τον τουρισμό και τους αρχαιολογικούς χώρους. Μια πολύ χρήσιμη δομή γι αυτό είναι τα Περιφερειακά Πάρκα (Regiοnal Parks) στα οποία συντίθενται οι επιταγές της προστασίας με αυτές της οικοανάπτυξης.

Τέλος η πρόταση προκρίνει την άμεση ενεργοποίηση του μηχανισμού των “περιβαλλοντικών αντισταθμιστικών μέτρων”, με αναμόρφωση της νομοθεσίας αν χρειαστεί, προκειμένου οι κύριοι  μεγάλων έργων που έχουν σοβαρές και μη αποφευγόμενες επιπτώσεις στο  περιβάλλον (π.χ εξόρυξη) να μπορούν αντισταθμιστικά να ικανοποιούν το αίτημα του ουδέτερου περιβαλλοντικού ισοζυγίου με μέτρα και έργα σε κάποια άλλη περιοχή. Τα περιβαλλοντικά αντισταθμιστικά μέτρα έχουν ευρύτατα χρησιμοποιηθεί στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ με εξαιρετικά αποτελέσματα και αποτελούν πλέον μέρος της ευέλικτης και καινοτομικής πολιτικής διαχείρισης πολυσθενών περιφερειακών ενοτήτων.