Μηχανικοί: «ακυρώνουν» τους πολεοδομικούς νόμους για δόμηση και αυθαίρετα

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Αρνητική γνώμη καταθέτουν οι οκτώ στους δέκα μηχανικούς για τις διατάξεις του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ν.4067/12) και ακόμη περισσότεροι, οι εννέα στους δέκα για τον πολεοδομικό νόμο 4495/17, αποκαθηλώνοντας πλήρως τα δύο βασικά πολεοδομικά νομοθετήματα, που διέπουν τους κανόνες για τη δόμησης και τα αυθαίρετα στη χώρα. Σε μεγάλο ποσοστό δηλώνουν αντίθετοι με δειγματοληπτικό έλεγχο αυθαιρέτων ενώ μαζί με την πολυνομία αναδεικνύουν στην κορυφή των παθογενειών που πλήττει το έργο των μηχανικών, τον αθέμιτο ανταγωνισμό και τις χαμηλές αμοιβές.

Δέκα θέματα αιχμής, που απασχολούν το καθημερινό έργο των μηχανικών και ταυτοχρόνως φωτίζουν τα προβλημάτα του θεσμικού και οικονομικού περιβάλλοντος στις κατασκευές, τη δόμηση και την πολεοδομία αναδεικνύουν τα αποτελέσματα δημοσκόπησης με τη συμμετοχή μηχανικών, όλων των ειδικοτήτων από τους κλάδους των ελεύθερων επαγγελματιών, μελετητών κατασκευαστών και του δημόσιου τομέα.

Η δημοσκόπηση έγινε με τη μορφή ψηφιακού ερωτηματολογίου από τη Νομαρχιακή Επιτροπή Ηλείας του Τμήματος ΤΕΕ Δυτικής Ελλάδος, με συμμετοχή που ανήλθε σε ποσοστό 70% των εγγεγραμμένων μελών του ΤΕΕ στο νομό.  «Ποσοστό έκπληξη για εμάς, δημιουργώντας μας την πεποίθηση ότι τα αποτελέσματά της αντικατοπτρίζουν τις απόψεις του συνόλου των διπλωματούχων μηχανικών της χώρας», όπως σημειώνει ο πρόεδρος του ΤΕΕ Ηλείας Χρήστος Δ. Γεωργακόπουλος, σε έγγραφο του, με το οποίο απέστειλε τα αποτελέσματα της δημοσκόπησης στον πρόεδρο του ΤΕΕ Γιώργο Στασινό, μαζί με δέσμη 7  προτάσεων, προς προώθηση λύσεων στα θέματα που αναδείχθηκαν από τη δημοσκόπηση.

Στη δέσμη προτάσεων μεταξύ άλλων περιλαμβάνεται η δημιουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας υποβολής ερωτημάτων με ένα συμβολικό παράβολο, στη λογική των ήδη υφιστάμενων ηλεκτρονικών συστημάτων του ΤΕΕ, όπου τα ερωτήματα θα τα παραλαμβάνει και θα τα απαντά μία επιτροπή «σοφών» αμειβόμενη από το ΤΕΕ για να αντιμετωπίσουν οι μηχανικοί τον «λαβύρινθο» της πολυνομίας. Παράλληλα  για να αντιμετωπιστεί ο αθέμιτος ανταγωνισμός αμοιβών μαζί με άλλα μέτρα προκρίνεται η εφαρμογή κώδικα δεοντολογίας και απαγόρευση διαφήμισης κόστους για εργασίες μηχανικού στα ΜΜΕ ηλεκτρονικά και μη, όπως και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Τα  δέκα βασικά συμπεράσματα της δημοσκόπησης 

Τα  δέκα βασικά θέματα –συμπεράσματα που ανέδειξε η δημοσκόπηση για τα θέματα που απασχολούν τους μηχανικούς είναι:

1. Μηχανικοί του Ιδιωτικού Τομέα-Τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν: Στην κορυφή η πολύπλοκη πολεοδομική νομοθεσία και ο αθέμιτος ανταγωνισμός

2. Μηχανικοί του Δημόσιου Τομέα- Τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν: Στην κορυφή η υποστελέχωση των υπηρεσιών. Ακολουθεί η πολύπλοκη πολεοδομική νομοθεσία και η παρεμβατικότητα των αιρετών.

3. Μηχανικοί  Μελετητές-Κατασκευαστές- Τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν:  Στην κορυφή το κόστος των υλικών-καυσίμων. Ακολουθεί το πολύπλοκο νομοθετικό πλαίσιο και οι υπερβολικές εκπτώσεις.

4. Αξιολόγηση του ΝΟΚ (Νέου Οικοδομικού Κανονισμού Ν.4067/12): Μόνον το 21% των ιδιωτών εκφράζει θετική γνώμη ενώ το σύνολο των εργαζόμενων στον δημόσιο τομέα έχει αρνητική ή ουδέτερη άποψη.

5. Αξιολόγηση του νόμου των αυθαιρέτων Ν.4495/17 και των προγενέστερων αυτού: Ερωτήθηκαν μόνον οι ιδιώτες μηχανικοί που κάνουν εφαρμογή του νόμου Μόνον το 11% εκφράζει θετική άποψη με το 52% να εκφράζει αρνητική έως πολύ αρνητική γνώμη.

6. Για τον προβλεπόμενο δειγματοληπτικό έλεγχο δηλώσεων αυθαιρέτων: Ερωτήθηκαν μόνον οι ιδιώτες μηχανικοί που κάνουν εφαρμογή του νόμου. Το 46,2% είναι αντίθετο προς την σημερινή προβλεπόμενη νομοθετικά διαδικασία ελέγχου και προτείνει την απλοποίηση του ελέγχου με τον περιορισμό του στα βασικά στοιχεία αποτύπωσης ενώ τον έλεγχο να πράττουν μόνον οι έχοντες εμπειρία σε ρύθμιση αυθαιρέτων (με ικανό αριθμό περαιωμένων δηλώσεων αυθαιρέτων).

7. Αξιολόγηση ηλεκτρονικού συστήματος e-adeies: Γενικώς θετική άποψη εκφράζουν για την εφαρμογή του ηλεκτρονικού συστήματος έκδοσης οικοδομικών αδειών η πλειοψηφία των ιδιωτών ενώ οι εργαζόμενοι στον δημόσιο τομέα τηρούν ουδέτερη στάση..

8. Για τη η διαδικασία Αρχιτεκτονικών Διαγωνισμών τουλάχιστον σε επίπεδο ιδεών σε Μελέτες Αναπλάσεων:  Η συντριπτική πλειοψηφία τόσο ιδιωτών όσο και εργαζόμενων στον δημόσιο τομέα είναι υπέρ της πιστής εφαρμογής του νόμου για την διεξαγωγή αρχιτεκτονικών διαγωνισμών σε Μελέτες Αναπλάσεων.

9. Για την εφαρμογή του Μητρώου Επιβλεπόντων Ελεγκτών Δημοσίων Έργων: Το σύνολο των ιδιωτών Μελετητών-Κατασκευαστών Δημοσίων Έργων είναι υπέρ της εφαρμογής του Μητρώου ενώ στους εργαζόμενους στο Δημόσιο Τομέα οι απόψεις είναι μοιρασμένες.

10. Για τις οικονομικές απολαβές τους: δυσαρεστημένοι από τις οικονομικές απολαβές τους είναι το 42% των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα. Μοιρασμένες οι απαντήσεις για τους μηχανικούς του δημοσίου τομέα.

Η δέσμη των επτά προτάσεων για την επίλυση των θεμάτων 

Η δέσμη επτά προτάσεων που απέστειλε  προς τον πρόεδρο του ΤΕΕ Γιώργο Στασινό και παράλληλα κοινοποίησε προς τον πρόεδρο του ΤΕΕ/ΤΔΕ Βασίλη Αϊβαλή, ο Χρήστος Δ. Γεωργακόπουλος πρόεδρος της Νομαρχιακής Επιτροπής Ηλείας του Τμήματος ΤΕΕ Δυτικής Ελλάδος, όπως σημειώνει «σας αποστέλλουμε τα αποτελέσματα της δημοσκόπησης με σκοπό να σας προβληματίσουν με θετικό τρόπο και με στόχο το σχεδιασμό δράσεων εκ μέρους του Τεχνικού Επιμελητηρίου για τη βελτίωση του εργασιακού περιβάλλοντος και της καθημερινότητας του εργαζόμενου διπλωματούχου μηχανικού», έχει ως εξής.

1. Για την αντιμετώπιση της πολυνομίας και των παθογενειών της πολεοδομικής νομοθεσίας

Προτείνεται:

α) η δημιουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας υποβολής ερωτημάτων με ένα συμβολικό παράβολο στη λογική των ήδη υφιστάμενων ηλεκτρονικών συστημάτων του ΤΕΕ. Τα ερωτήματα θα τα παραλαμβάνει και θα τα απαντά μία επιτροπή “σοφών” αμοιβόμενη από το ΤΕΕ. Ερωτήματα υποβάλλουν διπλωματούχοι και πτυχιούχοι μηχανικοί εργαζόμενοι στον ιδιωτικό και στον δημόσιο τομέα. Οι ερωταπαντήσεις αρχειοθετούνται και διατίθενται κατηγοριοποιημένες στη διάθεση των συναδέλφων. Οι Διευθύνσεις Τεχνικών Υπηρεσιων θα έχουν δωρεάν πρόσβαση σε αυτή την πλατφόρμα (π.χ.για ερωτήματα επί της διαδικασίας των δημοπρασιών) .

β) να ολοκληρωθεί ο ψηφιακός πολεοδομικός χάρτης της χώρας με όρους δόμησης – επιτρεπόμενες χρήσεις κ. α. Θα αποτελέσει σημαντικό εργαλείο σε κάθε μελετητή εργαζόμενο στον ιδιωτικό τομέα αλλά και στις ΥΔΟΜ.

γ) να εξεταστεί η δυνατότητα παροχής οικονομικής ενίσχυσης των μηχανικών για ασφαλιστική κάλυψη αστικής ευθύνης με μορφή voucher είτε μέσω άλλου συλλογικότερου τρόπου που θα επιλεγεί.

2. Για την υποστελέχωση των υπηρεσιών

Προτείνεται :

α) να καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια προκειμένου να ολοκληρωθούν οι εκκρεμείς διαδικασίες του ΑΣΕΠ (οριστικοί πίνακες) για την πρόσληψη μόνιμου προσωπικού σε Δήμους και Περιφέρειες και να αυξηθεί ο αριθμός των

προσληφθέντων προκειμένου να επιτευχθεί η απαιτούμενη στελέχωση των Τεχνικών Υπηρεσιών -Τεχνικών Έργων και των Υ.Δ.Ο.Μ. βάσει του υφιστάμενου νομοθετικού πλαισίου,

β) να ολοκληρωθεί η μεταφορά του κομματιού των ελέγχων αυθαιρέτων από τις ΥΔΟΜ στους ελεγκτές δόμησης όπως και η λειτουργία των Τοπικών Παρατηρητηρίων όπως προβλέπεται βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας,

γ) να επισπευσθεί η διαδικασία ψηφιοποίησης του αρχείου των ΥΔΟΜ που έχει αναλάβει το Τεχνικό Επιμελητήριο

δ) να εξεταστεί η δυνατότητα παροχής συμβουλευτικής υποστήριξης και νομικής κάλυψης των εργαζομένων μηχανικών στον δημόσιο τομέα

3. Για τον αθέμιτο ανταγωνισμό και τις χαμηλές αμοιβές στο έργο των μηχανικών

Η κατάργηση των ελαχίστων αμοιβών έχει διαμορφώσει ένα ρυπαρό ανταγωνιστικό περιβάλλον για τον ελεύθερο επαγγελματία με πλείστα φαινόμενα αθέμιτου ανταγωνισμού, αδικαιολόγητα χαμηλές αμοιβές που συνοδεύονται ως επί το πλείστον με χαμηλής ποιότητας παροχή υπηρεσιών και οι οποίες συχνά διαφημίζονται σε ΜΜΕ και κοινωνικά δίκτυα εν είδη προσφορών.

Προτείνεται :

α) Χαιρετίζουμε την Απόφαση της Αντιπροσωπείας της 19/11/22 και συντασσόμαστε στη διεκδίκηση της επαναφοράς των ελάχιστων αμοιβών προσαρμοσμένων στο σήμερα και επεκτεινόμενων στις νέες εργασίες μηχανικού (αυθαίρετα,ηλεκτρονική ταυτότητα, ενεργειακές επιθεωρήσεις) όπως και στις τοπογραφικές εργασίες (μπορούν να απαιτούνται πλέον μέσω της ηλεκτρονικής υποβολής για την έκδοση ΚΗΔ).

β) την εφαρμογή του ΠΔ 99/2008 περί επαγγελματικών δικαιωμάτων στα ηλεκτρονικά συστήματα έκδοσης οικοδομικών αδειών – e-adeies , ρύθμισης αυθαιρέτων και ηλεκτρονικής ταυτότητας κτιρίου μέσω του αυτόματου αποκλεισμού των μή εχόντων το αντίστοιχο επαγγελματικό δικαίωμα.

γ) Την εφαρμογή κώδικα δεοντολογίας και την απαγόρευση διαφήμισης κόστους για εργασίες μηχανικού στα ΜΜΕ ηλεκτρονικά και μή όπως και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η κάθε εργασία μηχανικού διαφέρει αναλόγως της περίπτωσης και η διαμόρφωση τιμής κόστους χωρίς γνώση των ειδικών χαρακτηριστικών του αντικειμένου της μελέτης αποτελεί πρόχειρη και αντιδεοντολογική συμπεριφορά για μηχανικούς, επικίνδυνη και παραπλανητική για τους πολίτες.Το Πειθαρχικό Συμβούλιο να δύναται να ελέγχει πειθαρχικά συναδέλφους για την εν λόγω παράβαση αλλά και να προσφεύγει νομικά κατά τρίτων.

4. Για την αύξηση του κόστους των υλικών και το πρόβλημα των υπερβολικά μεγάλων εκπτώσεων σε δημόσιους διαγωνισμούς

Προτείνεται :

α) να ασκηθούν πιέσεις στα αρμόδια κυβερνητικά όργανα για την ανάληψη πρωτοβουλιών άμβλυνσης του προβλήματος είτε με αύξηση των συντελεστών στις τιμές αναθεώρησης ειτε με επιβολή πλαφόν.

β) για την αντιμετώπιση του ζητήματος των μεγάλων εκπτώσεων καθώς έχουν ήδη ανακαλυφθεί τρικ εξαπάτησης του πολύ σοφού κατά τα άλλα συστήματος “αιτιολόγησης των υπερβολικά μεγάλων εκπτώσεων” λόγω απόκλισης της οικονομικής προσφοράς από τον μέσο όρο, προκρίνεται ως μοναδικό μέτρο η δημιουργία ειδικού εταιρικού μητρώου.Σε αυτό το μητρώο θα κατατάσσονται και θα βαθμολογούνται οι εταιρείες αναλόγως της εμπειρίας ανά κατηγορία έργου, της ποιότητας του παραγόμενου έργου που αποδεδειγμένα διαθέτουν και βάσει άλλων κριτηρίων αξιολόγησης κρίσιμων για την αξιολόγηση . Μετά την ολοκλήρωση κάθε έργου, αυτό θα βαθμολογείται ως προς το παραγόμενο αποτέλεσμα από ανεξάρτητη επιτροπή εμπειρογνωμόνων του ΤΕΕ σε συνεργασία με τους Επιβλέποντες του έργου και θα ενημερώνεται το μητρώο. Οι συμμετέχοντες στους δημόσιους διαγωνισμούς θα επιλέγονται μέσω του μητρώου ανά κατηγορία έργου και θα μοριοδοτούνται βάσει αυτού. Είναι ένα αναμφίβολα σύνθετο εγχείρημα το οποίο απαιτεί σοβαρή διαβούλευση με τους εργολήπτες και εξέταση όλων των προβληματικών σημείων ώστε να διαμορφωθεί ένα πλαίσιο δίκαιο, αποδοτικό και συμφέρον για την πολιτεία.

5. Για το «άγχος για τη λήξη των προθεσμιών»

Είναι προφανές ότι η πολυνομία των τελευταίων ετών και οι συνεχείς αλλαγές δεδομένων στην εργασία του μηχανικού έφεραν σε ισχύ πλήθος διαδικασιών με χρονική προθεσμία (αυθαίρετα, παρεκκλίσεις, προγράμματα εξοικονομώ κλπ). Η έλλειψη των απαιτούμενων εργαλείων (π.χ. αεροφωτογραφίες απόδειξης παλαιότητας), ο μεγάλος όγκος των αυθαιρέτων στη χώρα, οι απαιτήσεις του νομοθετικού πλαισίου και η ασάφεια που το διέπει (μόνο το 11,2% κρίνει θετικά τον ν.4495/17 ως προς την εφαρμοσιμότητά του) καθιστούν αδύνατο στον μηχανικό να ανταποκριθεί σε όλες τις προθεσμίες. Επιπλέον η οικονομική συγκυρία δεν επιτρέπει στους πολίτες να καλύψουν το κόστος των μελετών που απαιτούνται για την περαίωση των ηλεκτρονικών φακέλων. Σε κάθε περίπτωση , καθώς λόγω της ισχύουσας νομοθεσίας απαιτείται η οριστικοποίηση-περαίωση των δηλώσεων υπαγωγής για την υποβολή της ταυτότητας κτιρίου ή την έκδοση νέας οικοδομικής άδειας , η εν λόγω εργασία συμπλήρωσης των δικαιολογητικών θα πραγματοποιηθεί αργά ή γρήγορα όταν αυτό απαιτηθεί από τον ιδιοκτήτη.

Προτείνεται: να καταργηθεί η προθεσμία υποβολής των απαιτούμενων δικαιολογητικών στο ηλεκτρονικό σύστημα των αυθαιρέτων (ν.4178/13 και ν.4495/17) για τις εκκρεμείς δηλώσεις και να αντικατασταθεί από την υποχρέωση συμπλήρωσης της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίου σε βάθος δεκαετίας από την έναρξη της εφαρμογής της για όλα τα κτίρια, με ταυτόχρονη υποχρέωση τότε της περαίωσης των ηλεκτρονικών φακέλων ρύθμισης αυθαιρέτων. Ειδοποίηση για την υποχρέωση αυτή δύναται να αποστέλλει το Υπουργείο Οικονομικών το οποιο θα πρέπει σταδιακά (βάσει ΑΦΜ) να διασταυρώνει τα στοιχεία του Ε9 με την ΗΤΚ και το Κτηματολόγιο προκειμένου να συνταχθεί το Εθνικό Περιουσιολόγιο.

6. Για την υποχρεωτική εφαρμογή της διαδικασίας Αρχιτεκτονικών Διαγωνισμών.

Προτείνεται: να διεκδικήσουμε ως ΤΕΕ την κατάργηση των παραγράφων 3 και 4 της Υπουργικής Απόφασης ΥΠΕΝ/ΔΜΕΑΑΠ/48505/387/2021- ΦΕΚ 2239/Β/31-5-2021, παράγραφοι οι οποίες επί της ουσίας ακυρώνουν ολόκληρη την κατά τα άλλα πλήρη και πολύ σημαντική Υπουργική Απόφαση εισάγοντας εξαιρέσεις από την υποχρέωση της διενέργειας Αρχιτεκτονικών Διαγωνισμών. Τυχόν προβλήματα οικονομικού αντικειμένου ή χρονικών προθεσμιών πρέπει και επιβάλλεται να επιλυθούν με άλλους τρόπους που θα επιλέξει το αρμόδιο Υπουργείο.

7.Για διενέργεια εκπαιδευτικών σεμιναρίων

Είναι γνωστό ότι πλην των μεγάλων αστικών κέντρων Αθήνας-Θεσσαλονίκης , τα εκπαιδευτικά σεμινάρια που είναι διαθέσιμα σε μηχανικούς είναι ελάχιστα. Η εφαρμογή των νέων διαδικασιών μέσω των ηλεκτρονικών συστημάτων του ΤΕΕ, οι νέες νομοθεσίες που έχουν εσχάτως εισαχθεί στην καθημερινότητά μας αλλά και η εκ φύσεως διάθεση του μηχανικού για διαρκή ενημέρωση σχετικά με νέα υλικά και τεχνικές (π.χ.εξοικονόμησης ενέργειας ,ενίσχυσης κατασκευών κ.α.) καθιστούν την παρακολούθηση εκπαιδευτικών σεμιναρίων απαραίτητη.

Προτείνεται: η παροχή δωρεάν voucher για δύο (2) τουλάχιστον κύκλους εκπαιδευτικών σεμιναρίων ανά έτος , διοργάνωσης του ΤΕΕ ή άλλου ιδιωτικού φορέα, είτε με φυσική παρουσία είτε εξ αποστάσεως.

Η δημοσκόπηση 

Δείτε ολόκληρη τη δημοσκόπηση ΕΔΩ