ΝΟΚ: ξηλώνουν την απόφαση του ΣτΕ για οικοδομές, που έχουν αρχίσει εργασίες  

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Τρίζει η απόφαση του ΣτΕ για τη δίκη του ΝΟΚ, στο κυρίαρχο επίμαχο σημείο της, που σύμφωνα με την ανακοίνωση του προέδρου του ακυρωτικού δικαστηρίου της 11^ης Δεκεμβρίου 2024 έκρινε ότι είναι άξιοι προστασίας όσοι πριν την απόφαση του εμπιστεύτηκαν το νόμο, προβλέποντας ότι «τα αποτελέσματα της αντισυνταγματικότητας πρέπει να μην καταλάβουν τις οικοδομικές άδειες, των οποίων η υλοποίηση (οικοδομικές εργασίες) έχει αποδεδειγμένα αρχίσει πριν από την παρούσα ανακοίνωση».

Ο Δήμος Φιλοθέης Ψυχικού έδωσε εντολή στην Υπηρεσία Δόμησης του Δήμου για αναστολή έκδοσής των οικοδομικών αδειών του ΝΟΚ, μετά και την έκδοση της από 11 Δεκεμβρίου 2024 ανακοίνωσης του Προέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας και έως την οριστική απόφαση του ΣτΕ, με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, στην οποία ενσωμάτωσε νομική γνωμοδότηση, που προβλέπει αναλυτικά σε ποιες περιπτώσεις πρέπει να γίνει αναστολή οικοδομικών αδειών του ΝΟΚ και μεταξύ αυτών οτι: «είναι επιτρεπτή ανάκληση οικοδομικών αδειών, που έχουν εκδοθεί και έχουν αρχίσει ακόμη και εργασίες ανεγέρσεως οικοδομής, πλην όμως δεν έχει απωλεσθεί ακόμη η προθεσμία της ευθείας δικαστικής τους προσβολής».

Η διαδρομή της επίσημης απόφασης του ΣτΕ και της νέας νομοθετικής ρύθμισης του ΥΠΕΝ

Η επίσημη απόφαση του ΣτΕ για τη δίκη του ΝΟΚ, που οι πληροφορίες του ecopress  λένε ότι  ανακοινώνεται εντός των προσεχών ημερών, αναμένεται να ξεκαθαρίσει σε μεγάλο βαθμό το θέμα, ποιες οικοδομικές άδειες του ΝΟΚ που έχουν ξεκινήσει και από ποιες φάσεις τεχνικής, μελετητικής, οικονομικής, αδειοδοτικής εκκίνησης των εργασιών τους  συνεχίζουν να χτίζουν και ποιες όχι. Σύμφωνα με  το περιεχόμενο της απαγγελτικής ανακοίνωσης του προέδρου του δικαστηρίου της 11ης Δεκεμβρίου 2024, που αναφέρει ότι: «το Δικαστήριο, σταθμίζοντας αφενός τις αρχές της ασφάλειας δικαίου, της προβλεψιμότητας και της προστατευόμενης εμπιστοσύνης των διοικουμένων και αφετέρου το δημόσιο συμφέρον, έκρινε ότι τα αποτελέσματα της αντισυνταγματικότητας πρέπει να μην καταλάβουν τις οικοδομικές άδειες, των οποίων η υλοποίηση (οικοδομικές εργασίες) έχει αποδεδειγμένα αρχίσει πριν από την παρούσα ανακοίνωση».

Σημειώνεται παράλληλα ότι το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, που νομοθέτησε με επείγουσα ρύθμιση  το περιεχόμενο της ανακοίνωσης του ΣτΕ της 11ης Δεκεμβρίου 2024 για το ΝΟΚ στην κατεύθυνση «καμία νέα οικοδομική άδεια με κίνητρα του ΝΟΚ – καμία ανάκληση οικοδομικής άδειας  έως την έκδοση της Απόφασης του ΣτΕ» έχει περιλάβει στην ίδια ρύθμιση εξουσιοδοτική διάταξη για να δώσει οριστική νομοθετική λύση στις οικοδομικές άδειες του ΝΟΚ το αργότερο ένα μήνα, δηλαδή έως τέλος Φεβρουαρίου, από την επίσημη έκδοση της απόφασης του ΣτΕ τον Ιανουάριο.

Εάν και κατά πόσο όμως, η διαδρομή της επίσημης απόφασης του ΣτΕ και της νέας νομοθετικής ρύθμισης του ΥΠΕΝ θα οδηγήσει σε ξεκάθαρο περιβάλλον «ασφάλειας δικαίου», «προστασίας της εμπιστοσύνης των διοικουμένων και του δημοσίου συμφέροντος», όπως περιγράφει η ανακοίνωση της απόφασης του ΣτΕ για τις άδειες του ΝΟΚ ή θα ανοίξει το δρόμο για  νέες δικαστικές διαμάχες και νέο κύκλο περιπετειών για τις κατασκευές, τις συναλλαγές των ακινήτων και το δομημένο περιβάλλον απομένει να φανεί στην πράξη. Κρίσιμος και καθοριστικός παράγοντας εκτιμούν οι ειδικοί ότι θα είναι η σαφήνεια και πληρότητα της δικαστικής απόφασης και εν συνεχεία της νομοθετικής ρύθμισης, για το ποιές οικοδομικές άδειες συνεχίζουν να χτίζουν και ποιές όχι.

Ο κύκλος της νέας διαμάχης για το ποιές οικοδομικές άδειες συνεχίζουν να χτίζουν και ποιές όχι έχει ήδη ανοίξει

Πάντως ο κύκλος της νέας διαμάχης για το ποιές οικοδομικές άδειες συνεχίζουν να χτίζουν και ποιές όχι με βάση την ανακοίνωση της απόφασης του ΣτΕ έχει ήδη ανοίξει και όλα δείχνουν  ότι θα συνεχιστεί.

Ξεκίνησε από το Δήμο Αλίμου, που προχώρησε σε μαζική αναστολή οικοδομικών αδειών  και απαγόρευση συνέχισης οικοδομικών εργασιών στο σύνολο των εν εξελίξει οικοδομικών έργων στα όρια του Δήμου, που καθ οιονδήποτε τρόπο έχουν χρησιμοποιήσει κίνητρα του ΝΟΚ. Ο Δήμος Αλίμου αποφάσισε αναστολή της ισχύος των αδειών και απαγόρευση συνέχισης οικοδομικών εργασιών για όλες τις οικοδομικές άδειες ΝΟΚ, που έχουν αρχίσει πριν την ανακοίνωση του ΣτΕ, εφόσον δεν έχουν πόρισμα ελεγκτή δόμησης αρχικού ελέγχου.

ΝΟΚ: νέα μαζική αναστολή οικοδομικών αδειών κατεδαφίζει τη ρύθμιση του ΥΠΕΝ

Οι θιγόμενοι κατασκευαστές που προχωρούν στην αντεπίθεση, ζητώντας την ακύρωση της απόφασης του Δήμου, με «ρητή επιφύλαξη παντός νομίμου δικαιώματός τους». Καταθέτουν προσφυγές στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αττικής, κατά της απόφασης του Δήμου Αλίμου, στις οποίες αναφέρουν «πρόδηλη και σαφή παραβίαση του γράμματος και του πνεύματος της από 11/12/2024 ανακοίνωσης της του Προέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας  και, κατ’ επέκταση, της απόφασης της Ολομέλειας σχετικά με τις διατάξεις του ΝΟΚ».

Κατασκευαστές: αντεπίθεση για την μαζική αναστολή οικοδομικών αδειών του ΝΟΚ

Γνωμοδοτικό σημείωμα για τις άδειες του ΝΟΚ στο Δημοτικό Συμβούλιο Δήμου Φιλοθέης Ψυχικού

Το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Φιλοθέης Ψυχικού, συνεδρίασε την 19^ην Δεκεμβρίου 2024 και όπως αναφέρεται στην απόφαση του (Αριθμ. Απόφ.: 227/19-12-2024 Αριθμ. Πρωτ.: 24562/31-12-2024) ενσωμάτωσε «γνωμοδοτικό σημείωμα» το οποίο έγινε  κατόπιν της ανάθεσης με απόφαση της Δημοτικής Επιτροπής, με θέμα: «Η εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 10, 11 παράγρ. 6, 15 παράγρ. 8, 19 παράγρ. 2 και 25 του ΝΟΚ (Ν.4067/2012) εντός των διοικητικών ορίων του Δήμου Φιλοθέης – Ψυχικού».

 ΣτΕ: γκρέμισε ως αντισυνταγματικά τα μπόνους του ΝΟΚ, ποιες άδειες διασώζονται

Σύμφωνα με το επίσημα πρακτικά του Δημοτικού Συμβουλίου, το σχετικό γνωμοδοτικό σημείωμα που υπογράφει ο δικηγόρος Λουκάς Κοντούλης, αφού παραθέτει αυτούσια την ανακοίνωση του προέδρου ΣτΕ της 11^ης Δεκεμβρίου 2024, σημειώνει τα ακόλουθα:

-«Εκ των ανωτέρω καθίσταται σαφές ότι δυνάμει της ανωτέρω ανακοινώσεως του Προέδρου του ΣτΕ αλλά και της επικείμενης ψήφισης από τη Βουλή της επείγουσας μεταβατικής ρύθμισης που υπέβαλε το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, η ΥΔΟΜ του Δήμου Φιλοθέης Ψυχικού οφείλει, κατά δέσμια αρμοδιότητα, να αναστείλει τη έκδοση προεγκρίσεων και νέων οικοδομικών αδειών που κάνουν χρήση:

-Του συστήματος των διατάξεων του ΝΟΚ, με τις οποίες θεσπίζονται κίνητρα προσαύξησης των όρων δόμησης (άρθρα 10, 15 παρ. 8, 19 παρ. 2 και 25) και 2) της μη προσμέτρησης στον συντελεστή δόμησης δυνάμει της παρ. 6 του άρθρου 11 του ν. 4067/2012, των εσωτερικών εξωστών (παταριών) και του χώρου κύριας χρήσης των 35 τ.μ. στο δώμα της οικοδομής, όπως και η εξομοίωση της πισίνας με φυτεμένη επιφάνεια της παρ. 2 του άρθρου 19 του ν. 4067/2012.

-Το αυτό οφείλει να πράξει η αρμόδια ΥΔΟΜ και στις περιπτώσεις οικοδομικών αδειών στις οποίες προβλέπεται η κατασκευή σοφιτών δυνάμει της περ. ιε’ της παρ. 6 του άρθρου 11 του ΝΟΚ ανεξαρτήτως των ανακοινώσεων του Προέδρου του ΣτΕ και του Υπουργείου Περιβάλλοντος καθώς η κατασκευή των συγκεκριμένων χώρων κύριας χρήσεως επιφέρει την αυτή πολεοδομική επιβάρυνση και περιβαλλοντική αλλοίωση με την κατασκευή εσωτερικών εξωστών (παταριών) της περιπτώσεως ιδ’ της παρ. 6 του άρθρου 11 του ΝΟΚ με μόνη ουσιαστική διαφορά την τοποθεσία του χώρου της σοφίτας υπό της στέγης ενός υπό ανέγερση κτιρίου.

-Ομοίως θεωρούμε ότι δεν πρέπει εφεξής τα υπόγεια τα εξέρχονται του νομίμου περιγράμματος του κτηρίου, έτσι ώστε να προστατεύεται το πράσινο στους ακαλύπτους χώρους.

Επί του ζητήματος της διοικητικής ανακλήσεως των οικοδομικών αδειών που έχουν εκδοθεί σε πρόσφατο χρόνο και εφαρμόζουν τις ανωτέρω αντισυνταγματικές διατάξεις, η απάντησή μου είναι η ακόλουθη:

Η κρίση περί αντισυνταγματικότητος των ανωτέρω διατάξεων είναι δεδομένη, για τους λόγους που όλοι γνωρίζουμε και δεν χρειάζεται να επαναλάβουμε.

Εν όψει της γενικευμένης κρίσεως περί αντισυνταγματικότητος, αυτονόητον είναι ότι η εξαίρεση περιπτώσεων από το πεδίο εφαρμογής της αντισυνταγματικότητος συνιστά μια ανωμαλία για το κράτος δικαίου. Συνεπώς οι περιπτώσεις αυτές πρέπει να ερμηνεύονται στενά.

Κατόπιν τούτου, δεκτικές ανακλήσεως είναι σίγουρα οι οικοδομικές άδειες που έχουν μεν εκδοθεί, πλην όμως δεν έχει γίνει βάσει αυτών η παραμικρή οικοδομική εργασία.

Ομοίως δεκτικές ανακλήσεως είναι οι οικοδομικές άδειες, οι οποίες άρχισαν μεν να εκτελούνται, πλην όμως δεν έχουν γίνει επί των οικοπέδων εργασίες ανεγέρσεως, αλλά μόνον εργασίες εκσκαφών. Και τούτο διότι ακόμη και στο στάδιο αυτό (εκσκαφών) είναι δυνατή η συμμόρφωση των αδειών με τη συνταγματική νομιμότητα. Δηλαδή επειδή κάποιος εργολάβος έσκαψε, δεν σημαίνει ότι δύναται να προστατευθεί και να πραγματοποιήσει δόμηση που δεν είναι επιτρεπτή, βάσει του Συντάγματος. Θα πρέπει να κληθεί να προσαρμόσει την άδειά του στα νέα δεδομένα συμμορφούμενος με το Σύνταγμα.

Έτι περαιτέρω: φρονούμε ότι εν γένει είναι επιτρεπτή η ανάκληση οικοδομικών αδειών που έχουν εκδοθεί και έχουν αρχίσει ακόμη και εργασίες ανεγέρσεως οικοδομής, πλην όμως δεν έχει απωλεσθεί ακόμη η προθεσμία της ευθείας δικαστικής τους προσβολής. Και τούτο διότι δεν είναι δυνατόν το ΣτΕ να ήθελε να θέσει σε ήσσονα μοίρα και δυσμενέστερη θέση τους τρίτους που θίγονται ευθέως από την άδεια και δεν έχουν λάβει ακόμη πλήρη γνώση αυτής με τα δεδομένα της νομολογίας.

Τέλος, φρονώ ότι εφόσον ο Δήμος πιστεύει ότι η εφαρμογή των αντισυνταγματικών πολεοδομικών διατάξεων βλάπτει ευθέως το δημόσιο συμφέρον, υπό την έννοια του κινδύνου αλλοιώσεως του οικιστικού περιβάλλοντος της περιοχής, τότε έχει τη δυνατότητα (όχι την υποχρέωση) να προβεί σε ανάκληση, ακόμη και εάν οι εργασίες έχουν προχωρήσει.

Τέλος επισημαίνεται ότι, ειδικώς στην περίπτωση του Δήμου Φιλοθέης- Ψυχικού, δεν δύνανται οι ιδιοκτήτες ή οι εργολήπτες των υπό ανέγερση οικοδομών την αρχή της προστασίας της εμπιστοσύνης του διοικουμένου, διότι εγνώριζαν ακόμη και σε χρόνο κατά πολύ προγενέστερο της εκδόσεως των οικοδομικών αδειών του ότι ο Δήμος αντιτίθεται στην εφαρμογή των ανωτέρω αντισυνταγματικών διατάξεων στα διοικητικά του όρια. (ίδετε σχετικές αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Φιλοθέης Ψυχικού, ιδίως 113/2022)».

Η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Φιλοθέης Ψυχικού για άδειες του ΝΟΚ

Το  Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Φιλοθέης Ψυχικού αποφάσισε ομόφωνα να «εγκρίνει την έκδοση εσωτερικής διαταγής – εγκυκλίου προς την ΥΔΟΜ, με την οποία αναστέλλεται η έκδοση προεγκρίσεων ή βεβαιώσεων όρων δόμησης και νέων αδειών σε όλες τις Δημοτικές Κοινότητες του Δήμου μας (Ψυχικού, Νέου Ψυχικού και Φιλοθέης), οι οποίες κάνουν χρήση των κριθέντων ως αντισυνταγματικών διατάξεων του ΝΟΚ μέχρι δημοσιεύσεως της πρόσφατης απόφασης της Ολομέλειας του Σ.τ.Ε. Συγκεκριμένα να μην εκδίδει προεγκρίσεις ή βεβαιώσεις όρων δόμησης και νέες οικοδομικές άδειες που κάνουν χρήση:

α) Του συστήματος των διατάξεων του ΝΟΚ (άρθρα 10,15 παρ. 8, 19 παρ. 2 και 25), με το οποίο θεσπίζονται κίνητρα προσαύξησης των όρων δόμησης (συντελεστή δόμησης, ύψους) για την ανέγερση των κτηρίων, με αντιστάθμισμα την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων και την αύξηση των κοινοχρήστων χώρων και των χώρων πρασίνου.

β) Της μη προσμέτρησης στον συντελεστή δόμησης (δυνάμει του άρθρου 11 παρ. 6 του ΝΟΚ), των εσωτερικών εξωστών (παταριών) και του χώρου κύριας χρήσης των 35τ.μ. στο δώμα της οικοδομής, όπως και η εξομοίωση της πισίνας με φυτεμένη επιφάνεια (αρ. 19 παρ.2 του ΝΟΚ). Αυτά μπορούν να κατασκευάζονται προσμετρώμενα στο συντελεστή δόμησης και

γ) Παταριών, σοφιτών και χώρων κυρίας χρήσης στο δώμα και

δ) Υπογείων εκτός του νόμιμου περιγράμματος του κτιρίου». Και ότι:

«Εξουσιοδοτεί  τον Δημάρχο, λαμβάνοντας υπόψη αφ’ ενός μεν την ανακοίνωση του Προέδρου του Σ.τ.Ε. κ. Μιχάλη Πικραμένου, περί των κριθέντων ως αντισυνταγματικών διατάξεων από την Ολομέλεια του Σ.τ.Ε., αλλά και τις αρχές της ασφάλειας δικαίου, να εκδώσει εσωτερική διαταγή – εγκύκλιο προς την Υπηρεσία Δόμησης, ώστε αυτή να αναστείλει την χορήγηση όρων δόμησης, έκδοση προεγκρίσεων, και νέων οικοδομικών αδειών οι οποίες κάνουν χρήση των κριθέντων ως αντισυνταγματικών διατάξεων, όπως αυτές περιγράφονται ανωτέρω».